علوم اجتماعی (علامه طباطبایی)

علوم اجتماعی (علامه طباطبایی)

علوم اجتماعی علامه 1386 شماره 38و39 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی میزان استفاده جوانان از بازی های رایانه ای و عوامل موثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جوانان بازی های رایانه ای انگیزه های انجام بازی های رایانه ای دانش آموزان دبیرستان های تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱۴
"اولین رسانه رایج مبتنى بر رایانه، بازى هاى رایانه اى بوده اند که، در دهه هاى پایانى قرن بیستم، شیوع و گسترش حیرت انگیزى داشته اند. این رسانه که از تلفیق تلویزیون و رایانه به وجود آمده، کم کم به رقیب پر قدرت تلویزیون تبدیل شده و جاى آن را در فعالیت هاى فراغتى بسیارى از مخاطبان، به ویژه کودکان و جوانان، گرفته است. هدف این تحقیق، شناخت نحوه و میزان استفاده جوانان از بازى هاى رایانه اى و نیز علل و انگیزه هاى آنان براى استفاده از این بازى ها و نقش عوامل زمینه اى در این باره بوده است. روش به کار رفته در این پژوهش، پیمایش است و جامعه آمارى آن، شامل تمام دبیرستان هاى دوره متوسطه نظرى شهر تهران است که به روش نمونه گیرى خوشه اى چند مرحله اى، تعداد 432 دانش آموز به پرسشنامه ها پاسخ دادند که پس از کنار گذاشتن پرسشنامه هاى مخدوش، تعداد 400 پرسشنامه تحلیل شد. طبق یافته هاى پژوهش، 7/80 درصد پاسخگویان از بازى هاى رایانه اى استفاده مى کرده اند که اکثرآن ها(حدود 46 درصد) همه روزه و یا چند روز در هفته، این بازى ها را انجام مى داده اند. همچنین یافته هاى این پژوهش نشان مى دهد که بین دلایل و انگیزه هاى موثر بر استفاده پاسخگویان از بازى هاى رایانه اى، آموزشى بودن بازى ها و گریز ازمحدودیت هاى زندگى واقعى، بیشترین میزان همبستگى و فشار هنجارى گروه هاى همسال، کمترین میزان همبستگى را با گرایش پاسخگویان به بازى هاى رایانه اى داشته است. به طور کلى، کسانى که از رسانه هاى جدید استفاده مى کنند، عموماً گرایش بیشترى هم به استفاده از بازى هاى رایانه اى دارند. "
۲.

مسائل و راه حل های سنجش و تحلیل سرمایه اجتماعی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی مسائل بینشی و روشی راه حل های سنجش و تحلیل سرمایه اجتماعی در ایران ویژگی های سرمایه اجتماعی در ایران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی
تعداد بازدید : ۲۴۹۴
"سرمایه اجتماعى به عنوان سازه یا مفهومى پیچیده و چند وجهى، داراى گونه ها، سطوح، جنبه هاى عینى و ذهنى، عوامل، پیامدها و ویژگى هایى است که در دیدگاه هاى نظرى و منابع تجربى، آن چنان که باید و شاید، تصریح نشده اند. در دیدگاه هاى کلاسیک، فقط مضمون سرمایه اجتماعى مطمح نظر است، ولى در دیدگاه هاى تلفیق گراى معاصر، برخى صاحب نظران نظیر پارسنز، هابرماس، گیدنز و کاستلز، پاره اى از مولفه ها و شاخص هاى سرمایه اجتماعى و عده اى چون بوردیو، کلمن، پاتنام، فوکویاما و... خود مفهوم سرمایه اجتماعى را مورد توجه قرار داده، در تنظیم مبانى نظرى آن، نقش موثرى ایفا کرده اند. در بعد تجربى هم سنجش سرمایه اجتماعى، مورد توجه دولت ها، سازمان هاى بین المللى و پژوهشگران اغلب جوامع امروزى واقع شده و منابع تجربى قابل توجهى در این زمینه چاپ و منتشر گردیده است. على رغم تلاش هاى نظرى و تجربى انجام گرفته، هنوز در ارتباط با مفهوم سرمایه اجتماعى، با مسائل بینشى و روشى عدیده اى چون تقلیل گرایى و نقص مبانى نظرى و ابزار اندازه گیرى، تداخل بین عوامل، شاخص ها و پیامدهاى سرمایه اجتماعى، توصیفى بودن و ضعف انسجام نظرى منابع تجربى و... روبه رو هستیم. در این مقاله سعى شده است ضمن ارائه راه حل هایى، از جمله توجه به مجموعه ویژگى هاى سرمایه اجتماعى، تهیه یک مقیاس چند بعدى مناسب براى سنجش سرمایه اجتماعى و ابعاد آن در ایران، ارائه یک مدل فرضى تلفیقى براى تحلیل سرمایه اجتماعى و به کارگیرى همه این راه حل ها در ایران به منظور شناخت گونه ها، سطوح، ابعاد و پیامدهاى سرمایه اجتماعى و انجام تحلیل هاى چند متغیرى پیچیده براى کنترل همبستگى هاى چندگانه بین متغیرهاى مستقل و تشخیص عوامل اصلى تعیین کننده تغییرات کم و کیف سرمایه اجتماعى و ارائه نتایج به عنوان الگویى مناسب براى سنجش و تحلیل سرمایه اجتماعى در ایران اقدام شود. "
۳.

بررسی شیوه های غیر حرفه ای مدیریت روزنامه های سراسری : دیدگاه روزنامه نگاران و صاحب نظران روزنامه نگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه مدیریت مطبوعات سانسور روزنامه نگاری اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری استقلال روزنامه نگاری اقتصاد مطبوعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶۶
"محدودیت ها و دشوارى هاى انتشار روزنامه در ایران باعث شده است تا نشریات براى بقا، به سیاستمداران و صاحبان ثروت متکى باشند و این افراد و نهادها نیز در قبال کمک به مطبوعات، حمایت هاى ویژه اى را از روزنامه ها طلب کنند. اگر مدیران روزنامه ها به انجام این حمایت ها تن دهند، استقلال و اخلاق حرفه اى روزنامه نگارى را زیر پا گذاشته اند و اگر بر استقلال و اخلاق حرفه اى روزنامه نگارى اصرار ورزند، با موانع گوناگون اقتصادى و سیاسى در نشر روبه رو مى شوند. در عمل، عوامل برون سازمانى و درون سازمانى روزنامه نگارى ایران، مدیران مسوول را وادار مى کند براى رشد نشریه خود، به برخى شیوه هاى غیرحرفه اى دست بزنند. این پژوهش، در پى آگاهى از وجود مؤلفه هاى مدیریت غیرحرفه اى مدیران روزنامه ها در این مواجهه است. براى یافتن جنبه هاى غیرحرفه اى مدیریت روزنامه هاى سراسرى و عمومى در تهران، از روش تحقیق پیمایش براى دو نمونه آمارى اعضاى تحریریه روزنامه ها و نمونه آمارى استادان و صاحب نظران روزنامه نگارى استفاده شده است. براى سنجش میزان حرفه اى بودن مدیریت روزنامه ها، شاخصى از ترکیب مؤلفه هاى اخلاقى، حرفه اى، اقتصادى و مدیریتى مطبوعات، محاسبه و شاخص توصیف شده توسط اعضاى تحریریه روزنامه ها با شاخص معیار صاحب نظران روزنامه نگارى، مقایسه شده است. در انتها نیز فرضیه تحقیق به اثبات رسیده و مشخص شده است که شیوه هاى مدیریت روزنامه هاى سراسرى و عمومى تهران، غیر حرفه اى است. "
۴.

رابطه تصور باز بودن ساختاری با گرایش به گروه های مرجع غیر بومی : مقایسه ای بین محیط های واقعی و مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محیط مجازی گروه های مرجع غیر بومی محیط واقعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۹
"گرایش به گروه هاى مرجع غیربومى، از موضوعات مهمى است که همواره مورد توجه جامعه شناسان و روان شناسان قرار داشته است. این مقاله برمبناى پژوهشى است که طى آن تلاش شده است بر اساس نظریه گروه مرجع مرتن، رابطه متغیر «تصور باز بودن ساختارى» با گرایش به گروه هاى مرجع غیربومى، بررسى شود. این پژوهش با راهبرد پیمایش مقایسه اى مجازى ـ واقعى در دو جامعه آمارى واقعى (دانشجویان) و مجازى (اعضاى گروه هاى ایرانى یاهو) و با استفاده از پرسشنامه چاپى و الکترونیکى برا جمع آورى اطلاعات، اجرا شده است. نتایج نشان مى دهد که گرایش به گروه هاى مرجع غیر بومى در محیط مجازى، به نحو قابل توجه و معنادارى بیشتر از محیط واقعى است. تصور باز بودن ساختارى با گرایش به گروه هاى مرجع غیر بومى در هر دو محیط واقعى و مجازى، رابطه معکوس دارد. کاربرى اینترنت فارسى در محیط واقعى با گرایش به گروه هاى مرجع غیربومى، رابطه معکوس، ولى در محیط مجازى، رابطه مستقیم ضعیفى دارد. "
۵.

بررسی موقعیت زنان در عرصه های اشتغال و مدیریت در دانشگاه های تهران با توجه به پیشرفت های تحصیلی آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مردسالاری پست های مدیریتی زنان موقعیت مطلوب شغلی نابرابری در موقعیت شغلی زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۰
"در ایران، دستگاه هاى دولتى، طبق آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزى کشور، بخش زیادى از زنان را در مشاغل گوناگون جذب نموده اند و زنان ایرانى نسبت به اشتغال در سازمان هاى دولتى تمایل بیشترى دارند و آن را به اشتغال در بنگاه ها و شرکت هاى خصوصى ترجیح مى دهند. در نتیجه، تعداد زنان استخدام شده در بخش عمومى، افزایش یافته است. با وجود این، مقایسه سهم مدیران زن با سهم زنان در نیروى کار سازمان هاى دولتى، نشان مى دهد که زنان تا نیل به سهم مطلوب، راه زیادى در پیش دارند. وضعیت تحصیلى زنان، نقش مهمى در اشتغال و بهبود موقعیت اجتماعى و شغلى آنان نیز ایفا مى کند. در سال هاى اخیر سهم اشتغال زنان داراى تحصیلات عالى در ایران، روبه افزایش بوده است، در این مورد، نکته قابل بررسى در این است که آیا با افزایش تحصیلات، کیفیت اشتغال و نوع آن بهبود خواهد یافت یا خیر؟ از سوى دیگر، پیشرفت شغلى زنان، تحت تاثیر عوامل مختلفى قرار دارد؛ چراکه به رغم افزایش مشارکت اجتماعى و شغلى زنان در سال هاى اخیر، زنان شاغل هنوز نتوانسته اند سهم مناسبى از پست هاى مدیریتى را در سازمان ها و شرکت هاى دولتى و خصوصى به دست آورند. هدف این مقاله، بررسى و تبیین موقعیت شغلى زنان شاغل است. در این راستا، مطالعه ابعاد نابرابرى بین مردان و زنان شاغل در کسب موقعیت هاى شغلى و مدیریتى، هسته اصلى بررسى حاضر را تشکیل داده است. به منظور تدقیق مطالعه، دو پرسش اساسى زیر مورد توجه قرار گرفته اند. چرا زنان در ایران، هنوز نتوانسته اند سهم مناسبى از پست هاى مدیریتى را به دست آورند؟ آیا مرد سالارى، مانع دستیابى زنان به پست هاى مدیریتى مى شود؟ با توجه به تحقیق میدانى انجام شده در وزارت علوم، تحقیقات و فناورى و دانشگاه هاى تهران در سال 1382 که با استفاده از روش هاى آمارى، شامل روش همبستگى جزیى و روش رگرسیون چند متغیره صورت گرفته است، در این مقاله، سه فرضیه ""کسب پست هاى مدیریتى زنان شاغل با موقعیت مطلوب شغلى آنان رابطه مثبت دارند""، ""بین مردسالارى و موقعیت مطلوب شغلى زنان رابطه منفى وجود دارد"" و ""موقعیت هاى شغلى بین زنان و مردان شاغل در شرایط یکسان، به طور برابر توزیع نشده است""، تجزیه و تحلیل شده و با نمونه تصادفى مطالعه شده، رد نشده اند. "
۶.

بررسی میزان توجه نمایندگان دوره های چهارم و ششم مجلس شورای اسلامی به مقولات مختلف رفاه اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رفاه اجتماعی نمایندگان دور چهارم مجلس شورای اسلامی نمایندگان دوره ششم مجلس شورای اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۶
"در این تحقیق، میزان توجه نمایندگان دوره هاى چهارم و ششم مجلس شوراى اسلامى به مقولات مختلف رفاه اجتماعى، مورد بررسى قرار گرفته است. روش تحقیق اسنادى است و با تکنیک تحلیل محتواى نطق هاى پیش از دستور نمایندگان به اجرا در آمده است. اطلاعات مورد نیاز، از طریق مراجعه به مجلس شوراى اسلامى و دریافت متن کامل سخنرانى هاى دو دوره مجلس تهیه شده است سپس با شماره گذارى نطق هاى پیش از دستور و تعیین تعداد نطق هاى نمونه جامعه آمارى به وسیله فرمول کوکران، با استفاده از نرم افزار انتخاب اعداد تصادفى کامپیوتر از میان نطق هاى پیش از دستور هر دوره، 92 مورد براى تحلیل محتوا برگزیده شدند که در عمل، با تکرارى شدن تصادفى چند نطق، 87 نطق در دوره چهارم و 87 نطق در دوره ششم، مورد بررسى قرار گرفتند. این تحقیق در پى آن بوده است که از طریق تحلیل محتواى نطق هاى پیش از دستور نمایندگان، به میزان حساسیت آن ها به مقولات مختلف رفاه اجتماعى دست یابد؛ میزان وقوف آن ها به نقش پارامترهاى مختلف ذکر شده در بخش شاخص هاى رفاه اجتماعى را دریابد و به پرسش هاى اصلى تحقیق پاسخ دهد: نمایندگان مجلس شوراى اسلامى در دو دوره سازندگى و اصلاحات (یعنى دوره هاى چهارم و ششم) تا چه اندازه به شاخص هاى رفاه اجتماعى توجه داشته اند؟ آیا در میزان توجه نمایندگان دو دوره به شاخص هاى رفاه اجتماعى، تفاوت معنى دارى وجود دارد؟ کدام یک از شاخص هاى رفاه اجتماعى در دیدگاه نمایندگان هر یک از دو دوره، مورد بى توجهى یا کم توجهى قرار گرفته است؟ آیا تفاوت احتمالى توجه نمایندگان مجلس هاى دوره چهارم و ششم، به شاخص هاى رفاه اجتماعى، با گرایش عمده و گروه بندى سیاسى آن ها مطابقت دارد؟ فهم و درک علت تغییرات سیاسى سال هاى 76 و 84 از دل درک میزان توجه نمایندگان و قانون گذاران آن سال ها به مقولات رفاهى، هدف ناگفته دیگر این تحقیق بوده است. تحلیل محتواى این نطق ها نشان داد که تفاوت معنى دارى بین نمایندگان دو دوره در نگاه به مقولات رفاه اجتماعى وجود ندارد. تفاوت موجود در میزان توجه آن ها به برخى شاخص ها از جمله میزان تورم موجود در جامعه ، میزان اشتغال، میزان برخوردارى از امکانات بهداشت فردى و اجتماعى، میزان دسترسى افراد و گروه هاى اجتماعى به خدمات زیر بنایى، میزان مهاجرت، ناشى از تغییر در ترکیب سنى جمعیت و موکلین آن ها بوده و در نتیجه تغییردر نوع و میزان نیازهاى آن ها پدید آمده است و تنها تفاوت در میزان توجه به برخوردها و تضادهاى فرهنگى، میزان امنیت، نحوه توزیع قدرت و میزان آزادى هاى فردى را مى توان ناشى از وجود تفاوت در گرایش عمده سیاسى و گروه بندى سیاسى دو مجلس دانست. آن چه پیش روى دارید، حاصل تلاشى است در زمینه شناخت وضعیت اندیشه رفاه اجتماعى در بین نمایندگان دو دوره چهارم و ششم مجلس شوراى اسلامى و مقایسه میزان توجه آنان به شاخص هاى رفاه اجتماعى. "

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۰