پژوهش فعلی به منظور استخراج عوامل بنیادین شخصیت در فرهنگ ایرانی با استفاده از مطالعه فرهنگ واژگانی شخصیت صورت گرفت. بیش از 11 هزار واژه توصیف گر فردی از فرهنگ لغات و کتب مختلف زبان فارسی انتخاب و بعد از حذف لغات تکراری، و مهجور تعداد لغات به 2700 واژه تقلیل داده شدند. در مرحله بعد بر طبق راهنمای پژوهش لغات مورد نظر به طبقات مختلف صفات، حالات، ارزیابی اجتماعی، مفاهیم استعاری و فیزیکی توسط 10 ارزیاب طبقه بندی شدند. در این مرحله در حدود 1300 واژه مشخص کننده صفت (خلق و مزاج) مشخص شدند. بعد از حذف واژگان کم کاربرد و دارای فراوانی استفاده محدود در زندگی روزمره که بر اساس نظر سنجی از 100 دانشجوی روانشناسی استوار بود، چک لیست نهایی متشکل از 147 واژه توصیف گر شخصیت آماده شد. 763 دانشجوی دانشگاه های شهر تهران بر اساس روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و به چک لیست پژوهش پاسخ دادند. نتایج تحلیل عاملی با روش تحلیل عاملی اکتشافی- چرخش واریماکس بر روی مدل های 2 تا 7 عاملی از صفات شخصیتیمورد بررسی قرار گرفت.با توجه به اهداف اصلی پژوهش مبنی بر مقایسه مدل های 5 و 6 عاملی با تحقیقات خارجی مرجع مشخص شد که فضای عوامل مربوط به ابعاد روان رنجور خویی، توافق پذیری، و با وجدان بودن شباهت زیادی به فضای مدل های عاملی تحقیقات مرجع خارجی دارند؛ ولی بعد باز بودن به تجربه ها نه در هیچ یک از مدل های 5 و 6 عاملی به عنوان بعد مستقل کشف نشد و این بعد از شخصیت با فضای بعد برونگرایی در هر دو مدل ادغام شده بود. استخراج عامل جدیدی به نام \#متانت\# در مدل پنج عاملی و \#مذهبی بودن\# در مدل شش عاملی از یافته های مهم این پژوهش بود. نتایج این پژوهش گویای کشف فضای جدید عاملی شخصیت در فرهنگ ایرانی است.
