مطالب مرتبط با کلیدواژه

مدارا


۶۱.

روابط بین زن و مرد و فرزندان با تأکید برآثار درونی و بیرونی مدارا با رویکردی بر آموزه های دینی

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای زنان دوره سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۸) 19-36

کلیدواژه‌ها: آثار درونی بیرونی مدارا زن و مرد فرزندان آموزه های دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۳۲
مدارا یکی از صفات برجسته انسانی است که خداوند این ویژگی را در قرآن به عنوان نعمت و رحمت الهی قلمداد فرمود مدارا به عنوان یک فضیلت والای اخلاقی که دارای اثری به سزا در حوزه ی اخلاق فردی و اجتماعی است از اصولى است که در بهبود و رشد روابط انسان با دیگران، تأثیر شگرفى داشته و رعایت آن برای ارامش عمومی جامعه ضروری است به همین مناسبت در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی به بررسی روابط بین زن و مرد و فرزندان با تاکید برآثار درونی و بیرونی مدارا با رویکردی بر آموزه های دینی پرداخته شده است. مدارا دارای نتایج درونی و بیرونی است، مدارا به عنوان فضیلت اخلاقی از جمله صفاتی است که آدمی را در دنیا و آخرت به مراتب بلند و درجات ارجمند می رساند و نقش بسیار سازنده ای در زندگی خانوادگی و اجتماعی انسان دارد زن دگ ى پر از ناگواری هایى است که انسان با آن رو برو مى شود اگر انسان بنا را بر مدارا کردن با مردم نگذارد و در مشکلات و ناهمواری ها، با دیگران به تندى و خشونت رفتار کند، ه م ب ه اع ت ب ار اج ت م اع ى و ه م ب ه سلامت دینى و اخلاقى خود لطمه خواهد زد.
۶۲.

اصول مراحل سه گانه رشد و تربیت در روایات و تطبیق آن بر آموزش جنسی

نویسنده:
منبع: دین پژوهی و کارآمدی دوره ۲ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۶) 41 - 60
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۱۳۴
مسائل جنسی به طور عام و آموزش جنسی به طور خاص مورد توجه اندیشمندان علوم مختلف بوده است. از سوی دیگر، در مراحل آموزش به طور مطلق، خصوص مراحل سه گانه رشد و تربیت در اسلام، مورد توجه خاص علمای اسلامی قرار گرفته است، اما بررسی عمیق کمتری در این زمینه به چشم می خورد. اما در خصوص مراحل آموزش جنسی در اسلام پیشینه ای یافت نشد. این مقاله با هدف پاسخگویی به مراحل آموزش جنسی در اسلام، بررسی مراحل تعلیم و تربیت و تطبیق آن بر آموزش جنسی و اکتشاف مراحل آموزش جنسی در اسلام را هدف خود قرار داده که با روش کیفی و کتابخانه ای به اکتشاف این امر با تحلیل مفهومی منابع مکتوب روایات مورد نظر پرداخته است. این پژوهش به این نتیجه رسیده است که مراحل آموزش جنسی در تمامی مراحل از لحاظ سنی، از مراحل رشد مصطلح و نیز مراحل رشدی که در روایات ذکر شده است، تبعیت نمی کند و مراحل آموزش جنسی قبل و بعد از ازدواج به جای محدودشدن به سنین خاص، به همان نام مرحله اکتفا می شود. با این وجود، اصول و نکات حاکم بر مراحل سه گانه رشد اسلامی در آموزش جنسی نیز جریان دارد.
۶۳.

سبک هدایتی امیرالمؤمنین علیه السلام در حفظ ولایت مداران در رویاویی با خوارج

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال چهارم آذر ۱۴۰۱ شماره ۴۱ 1 - 18
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۲۰
پیدایش خوارج در زمان امیرالمؤمنین علیه السلام زخم عمیقی برپیکر جامعه اسلامی وارد ساخت. این گروه متحجر، متعصب، پرخاشگر و کج فهم با عقاید و باورهای غلط خود، همواره مشکلاتی را برای حکومت امام و مسلمانان به وجود آوردند. امام در ابتدا با این گروه مدارا جویانه رفتار کردند. باوجود انتقادات تند بر آن حضرت، با خشونت با آنان برخورد نکرده و پند و اندرزشان می داد تا بدین وسیله هدایت شوند و از راه فلاکت و شقاوت دور شوند. امام علی علیرغم تمام تلاش های مداراجویانه، برخی از خوارج در افکار متحجرانه و متعصبانه خود باقی مانده و اصرار به جنگ با امام داشتند که امام علیرغم میلشان درنهایت با آنان به مقابله نظامی پرداخت. مقاله ی زیر درصدد آن است که به این سؤال پاسخ دهد که امیرالمؤمنین علی علیه السلام ازچه شیوه هایی برای مقابله با خوارج استفاده نموده اند؟ مقاله ذیل به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به دنبال پژوهش در مورد شیوه های مقابله امیرالمؤمنین علیه السلام با خوارج هست.
۶۴.

تحلیل گفتمان انتقادی آیات مدارا با اهل کتاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۲ 203 - 228
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۷
تحلیل گفتمان انتقادی به عنوان یک روش تحلیل متن، سعی می کند لایه های درونی عناصر موجود در آن را شناسایی کرده و ارتباط میان آنها را تحلیل نماید تا به معناهای عمیق متن دست پیدا کند. این روش ابزاری برای تحلیل متن و جهان بینی متون به ویژه در مطالعات دینی به شمار می رود. هر چند یهود، دشمن ترین افراد نسبت به مسلمانان هستند(المائده: 82) ولی در آیاتی از قرآن کریم رفتار مداراگونه و عفو از آنان بیان شده است. در این مقاله سعی شده ایدئولوژی گفتمان الهی از این آیات براساس روش گفتمان کاوی انتقادی فرکلاف مورد تحلیل قرار گیرد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که از ساخت های ایدئولوژیک در سطح توصیف اعم از ارزش تجربی واژگان، تشابه معنایی و ساخت های نحوی در بیان مدارا با اهل کتاب استفاده شده است. عفو، صفح، صبر و تقوا به عنوان مؤلفه های گفتمان مدار، مدارا با اهل کتاب است. این مؤلفه ها با ایدئولوژی گفتمان و روابط قدرت در تعامل تنگاتنگ قرار دارند. تحلیل بافت موقعیّت در سطح تفسیر نمایان ساخت که سبک گفته پردازی در لایه متنی کاملاً با شرایط اجتماعی و زمانی نزول آیات مطابقت دارد. تحلیل سطح تبیین، نشانگر الگوی زیست مطلوب در جامعه است و نشان می دهد مدارا با اهل کتاب جهت حفظ مصالح اجتماعی است و در عرصه هایی که زمینه ساز سلطه اندیشه های توطئه محور نباشد، بروز می یابد.
۶۵.

تکثرگرایی و مدارا در اندیشه ابن عربی با تأکید بر فتوحات مکیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۸۷ 99 - 117
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۶۰
از نتایج ضروریِ تکثرگراییِ دینی مسئله مداراست و شخص تکثرگرا در اجرای احکامِ اجتماعی دین به سمتِ تساهل وتسامح می رود. ابن عربی در عین باور به تکثرگرایی به اجرای شریعت در تمام شئون ملتزم است. وی قائل است که اندیشه تکثرگرایی لوازمی دارد که مؤمنان و سالکان بایستی آن را بپذیرند تا درنهایت به حقیقت راه یابند. اما تکثرگراییِ حقیقی شایسته انسان کامل است و هرکس از این تکثرگرایی بهره ای متناسب با خود دارد. ابن عربی برای رسیدن به مدارا و رواداریِ سازگار با اسلام دو راه را طی می کند. یکی از این راه ها طرح گونه ای جهان بینی عرفانی است که نشان می دهد هر عقیده ای به نحوی با حقیقت مرتبط است و، پس از اجرای حدود الهی در آخرت، اسم الرحمن همه را دربرمی گیرد و راه دیگر ترسیم نوعی سلوک عملی است که با پذیرش عقاید گوناگون منطبق است. بنابراین، ابن عربی در عین حفظ احکام شریعت تلاش دارد جامعه را به سمتِ مدارا و رواداری سوق دهد.
۶۶.

بررسی ویژگی ها، انگیزه ها و علل اجتماعی سیاسی پدیده هتاکی در ادبیات دوره مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال ۱۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۸ ۱۵۷-۱۱۹

کلیدواژه‌ها: ادبیات مشروطه تندزبانی خشونت ادبی زبان ادبی هرج و مرج مدارا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۲۱۲
یکی از ویژگی های مهم ادبیات دوران مشروطه عنصر تندزبانی است که از آن به «ناشکیبایی زبانی» تعبیر می کنیم. این ویژگی در دو ساحت بروز می کند: یکی خشونت درون گروهی (یعنی هتاکی های ادیبان نسبت به یکدیگر) و دیگری برون گروهی (یعنی هتاکی به افراد و نهادهای خارج از حوزه ادبیات). هجو و تندزبانی در ادبیات کلاسیک ایران نیز وجود داشته است، اما این پدیده در ادبیات عصر مشروطه چند ویژگی دارد: اول هدف آن که از مباحث شخصی و حوزه خصوصی به عرصه اجتماع کشیده و به تندزبانیِ سیاسی بدل می شود. دوم عرصه انتشار آن که از دیوان های اشعار به روزنامه ها و نشریه های عمومی منتقل می شود. سوم، وجود نوعی شعر غیررسمی و بداهه است که شخص هجاگو قصد قطعی برای انتشار و عمومیت دادن به آن نداشته، اما به دلایل مختلف منتشر شده است. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با ارائه نمونه های متعددی از خشونت لفظی در هر دو ساحت ذکرشده، تصویری از وضعیت ادبی عصر مشروطه ارائه می دهیم. سپس با بررسی وضعیت سیاسی اجتماعی این دوران، انگیزه ها و علل بروز پدیده خشونت ادبی را می کاویم. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که اختلاف سیاسی، رقابت بر سر پایگاه اجتماعی، بی توجهی به صورت و ساختار شعر و ضعف در زبان ادبی و برجسته کردن رذیلت های اخلاقی طرف مقابل انگیزه های بروز تندزبانی در این دوره هستند. همچنین بی ثباتی سیاسی و رواج هرج و مرج، بی اعتنایی به اصل مدارا و اصرار بر تعصب، علل اجتماعی و سیاسی رواج این پدیده هستند.
۶۷.

نقش تربیتی مدارا در تحکیم نظام خانواده از منظر صحیفه سجادیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۸

کلیدواژه‌ها: مدارا تربیت خانواده حفظ خانواده تحکیم خانواده صحیفه سجادیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۲۲۷
رفق و مدارا یکی از عناصر مهم وکلیدی در تمدن سازی و نهادهای اجتماعی، بویژه در نظام خانواده است. ازطرفی صحیفه سجادیه، به عنوان یکی ازمستندترین منابع اسلامی است که به طور مشخص به مساله خانواده پرداخته، و مرجع معتبر برای استخراج مولفه های اخلاقی و تربیتی در این حوزه محسوب می شود. هدف از این پژوهش استخراج نظرامام سجادعلیه السلام در صحیفه سجادیه در خصوص رفق و مدارا در تحکیم خانواده است. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و از منابع کتابخانه ای برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان دادکه، مدارا به عنوان یک مولفه کارآمد، همواره مورد تاکید امام سجادعلیه السلام در صحیفه سجادیه بوده که شامل، مدارای خدا با بندگان ومدارای انسان با اعضای خانواده بویژه ارحام و خویشاوندان ، پدر و مادر، فرزندان و همسر می گردد. همچنین، تبیین راهکارهای پیشنهادی از جمله ترویج عفو وگذشت، ترجیح رحمت بر نقمت و پرورش حس فضیلت جویی، می تواند به حل مشکلات انبوه نهاد خانواده در دنیای امروز کمک شایانی نموده و از معضلاتی همچون اختلافات، طلاق عاطفی و جدایی و مشکلات ناشی از آن پیشگیری نماید.
۶۸.

نقد و بررسی نقش صلح طلبی در متون عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۲ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۶ 35 - 54

کلیدواژه‌ها: صلح طلبی محبت تساهل خلق عارف مدارا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۹۶
جوامع غربی در دهکده جهانی، برای جلوگیری از تقابل فرهنگ ها و ادیان، کثرت گرایی دینی ولیبرالیسم سیاسی را مطرح می نمایند ولی در متون عرفانی ما با ورود عشق به عرفان اسلامی بحث صلح طلبی و محبت به خلق مطرح می شود و پدیده های متضاد عالم تکوین نیز رو به سوی صلح و دوستی دارند و قرآن کریم سفارش به صلح بین مؤمنان دارد. و علت تسامح عرفا بزرگی خلقت و کوچکی تفکر انسان در برابر آن است. و این تساهل به معنای بی بندوباری نسبت به قوانین شریعت نیست، بلکه اعتماد به صفات عفو و ستّاریت خداوند است که پس از ظرفیت جذب مسلمانان گناهکار به سراغ اهل ادیان دیگر مانند جهود و ترسایان می رود و ظرفیت تحمل آنها را نیز در جامعه فراهم می کند تا مرزهای جغرافیایی و رنگ و نژاد را در نظر نگرفته و درد و آلام بشریت را التیام بخشد و درد خلق داشته و بار مردم را به دوش کشد و راه نجات را برای اهل ادیان دیگر هم باز نگه می دارد و با این محبت به خلق و دوستی به غیر، عامل صلح و آرامش و گسترش اسلام در کشورهای دیگر مانند هند و آفریقا می گردد.
۶۹.

معیارشناسی دستیابی به مصادیق برخی مفاهیم نامصرّح اخلاقی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۹) 39 - 58

کلیدواژه‌ها: معیارشناسی مصداق مدارا مفاهیم اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۱
برخی آموزه های مهم اخلاقی که در روایات اهل بیت علیهم السلام به شکل گسترده یاد شده اند، در قرآن کریم به نام آن ها تصریح نشده و به ظاهر، در معارف و احکام قرآن کریم یافت نمی شوند، در حالی که از یک سو اهمیت آن ها ایجاب می کند در قرآن کریم (به عنوان ثَقَل اکبر) از آن ها یاد شده باشد و از سوی دیگر بازتاب گسترده آن ها در روایات نشان حضور این آموزه ها در قرآن کریم است، زیرا روایات اهل بیت علیهم السلام برگرفته از قرآن کریم اند. این مقاله، عهده دار بیان معیاری برای دستیابی به مصادیق قرآنی این گونه مفاهیم اخلاقی است و برای نمونه در پی معیار شناسی دستیابی به مصادیق اصل معاشرتی «مدارا» است و به نتایج زیر دست یافته است: 1. هرچند در قرآن کریم واژه «مداراه» نیامده است، مصادیق مدارا در قرآن کریم یاد شده اند (دست کم، بیست مصداق). 2. برای شناسایی مصادیق قرآنی مدارا معیارهایی وجود دارد که به کمک آن ها مصادیق یادشده قابل شناسایی اند. 3. شناسایی مصادیق مدارا با کمک «گوهر معنایی مدارا» و «روایات تفسیری» امکان پذیر است. 4. از راه تصریح مفسران و مترجمان قرآن نمی توان به مصادیق مدارا راه یافت و تنها در حد «تأیید» می توان از آن ها بهره برد. روش تحقیق در این مقاله، نقلی- وحیانی و روش پردازش اطلاعات (داده پردازی) آن تبیینی و تحلیلی، و روش گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای است.
۷۰.

مقایسه تطبیقی شیوه های تبلیغی پیامبر(ص) در دعوت به اسلام با سیاست های تبلیغی معاویه در شام

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخ اسلام سال ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 67 - 98

کلیدواژه‌ها: رسول خدا (ص) شیوه های گفتگو و تبلیغ دینی دعوت به اسلام معاویه مدارا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۷۱
تلاش های رسول خدا(ص) در دوره کوتاه رسالت، تاثیرات گسترده و در برخی موارد، اثرات عمیقی در جامعه اسلامی گذاشت و به زودی، پیام آسمانی آن حضرت، در قلمرو دو امپراتوری بزرگ عصر، سیطره یافت. جامعه اسلامی، در همه ابعاد رشد کرد و از جامعه جاهلی فاصله گرفت. در دوره عثمان، شاخه اموی قریش، که سرسخت ترین دشمنان رسول خدا(ص) بودند و تا آخرین فرصت در مقابل آن حضرت صف آرایی کرده بودند، قدرت سیاسی را در اختیار گرفتند و زمامداری جامعه اسلامی به دست فردی زیرک و باهوش از این قبیله افتاد. با گسترش فعالیت های تبلیغی معاویه، برخی دستاوردهای امت اسلامی از دست رفت و ارزش های دوره جاهلی، که با کوشش طاقت فرسای پیامبر(ص) رنگ باخته بود، پررنگ شد و غلبه یافت. مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که روش های تبلیغی پیامبر در توسعه فرهنگ اسلامی و رشد امت اسلام چه بود و معاویه چه روشی را در تبلیغ اسلام با قرائت اموی به کار بست و هر کدام چه دستاوردهایی داشتند؟ یافته های این تحقیق نشان می دهد که رسول خدا(ص)، از شیوه های گفتاری، رفتاری یا ترکیبی مختلف استفاده کرده و با رشددادن آگاهی و ترویج مدارا و با رعایت کرامت مخاطبان، جامعه را متحول کرد و در مسیر رشد ظاهری و تعالی معنوی قرار داد. با گذشت سه دهه از رحلت رسول خدا(ص) و حاکمیت معاویه، خلافت به سلطنت مبدل شد و شیوه های تبلیغ در پوشش تبلیغ دینی با استفاده از افراد خاص و ثروت و قدرت سیاسی و استفاده ابزاری از جهل مردم به ویژه شامیان، در تثبیت حاکمیت امویان کوشید و اهداف اجتماعی و الهی اسلام را در راستای منافع حکومت امویان تفسیر کرد.   
۷۱.

نوع مواجهه امیرمؤمنان علی(ع) با ایرانیان غیرمسلمان (عصر حاکمیت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۵) 67 - 80

کلیدواژه‌ها: مدارا زرتشتیان امیرمؤمنان علی (ع) عصر حاکمیت امیر مؤمنان (ع) ایرانیان غیرمسلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۶۲
آگاهی از نوع مواجهه امیرمؤمنان علی(ع) با ایرانیان غیرمسلمان در زمان حاکمیت خویش، از آن جهت که می تواند الگویی شایسته از فرهنگ برخورد با غیرمسلمانان را به نمایش بگذارد و نیز در روشن تر شدن چگونگی مواجهه آن حضرت با ایرانیان و رفع پاره ای از شبهات و گمانه ها مؤثر باشد، از اهمیت خاصی برخوردار است. سؤالی که این نوشتار درصدد است تا پاسخ شایسته ای برای آن بیابد، این است که نوع مواجهه امیرمؤمنان(ع) با ایرانیان غیرمسلمانان در زمان حاکمیت خویش چگونه بوده است؟ دستاورد این نوشتار که با بهره گیری از شیوه توصیفی تحلیلی سامان یافته، چنین است: امام علی(ع) در برابر غیرمسلمانان سیاست مدارا را در پیش گرفته و آنان را به عنوان اهل ذمه پذیرفته بودند و تحکمی بر آنان روا نمی داشتند؛ عدالت را در برخورد با آنان رعایت می کردند و می کوشیدند مشکلات آنان را برطرف سازند؛ در دریافت جزیه و خراج بر آنان سخت گیری نمی کردند و در مواردی هدایای آنان را نیز می پذیرفتند. امام رأفت اسلامی را در برخورد با آنان به نمایش می گذاشتند و این رفتار مداراگونه در گرایش آنان به اسلام و اهل بیت(ع) بی تأثیر نبوده است.
۷۲.

مدل سازی مقایسه اثر نظام ذخیره کامل و ذخیره جزئی بر سلامت شبکه بانکی ایران با استفاده از الگوی نظریه بازی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اقتصادی سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 163-188

کلیدواژه‌ها: نظام بانکی ذخیره کامل نظام بانکی ذخیره جزئی سلامت بانکی بانک مرکزی مدارا هجوم بانکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷ تعداد دانلود : ۳۸
در حال حاضر نظام بانکی ایران به عنوان مهم ترین مسیر تأمین مالی بنگاه های اقتصادی کشور، از سلامت کافی برخوردار نیست، به طوری که از طرفی نسبت معوقات شبکه بانکی ۷.۱٪ است و از طرف دیگر کمتر از نیمی از بانک های کشور کفایت سرمایه ۸٪ را رعایت کرده اند. اما بانک مرکزی با بانک های ناسالم مدارا می کند و آن ها را ورشکسته نمی کند. دانستن این موضوع، باعث کم توجهی بانک ها به مدیریت ریسک تسهیلات دهی و در نتیجه کاهش سلامت شبکه بانکی شده است. به نظر می رسد اصلی ترین علت مدارای بانک مرکزی، جلوگیری از وقوع هجوم بانکی است. ایده ی بانک داری ذخیره کامل می تواند با حذف ریشه ای امکان وقوع هجوم بانکی، بانک مرکزی را از انفعال دور کند و باعث بهبود سلامت شبکه بانکی شود. در پژوهش حاضر با استفاده از نظریه بازی ها، نظام بانکی ذخیره جزئی و ذخیره کامل مدلسازی شده و نشان داده شده است که مهاجرت به نظام بانکی ذخیره کامل، می تواند سلامت شبکه بانکی در کشور ایران را بهبود دهد و باعث کاهش ریسک های مختلف (اعم از ریسک اعتباری و ریسک نقدینگی) بانک ها شود.
۷۳.

عصری سازی شاخصه های اخلاق مدارا در گفت و گو با نسل z بر مبنای مناظرات اعتقادی امام رضا علیه السلام(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۷۶) 135 - 162

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) تربیت اعتقادی عصری سازی مدارا نسل z

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۵۱
رفق و مدارا یکی از مهم ترین شاخصه های تربیت، به خصوص تربیت دینی و اعتقادی است. نسل جوان امروز (نسل z و نسل α) که در هجوم اندیشه ها و شبهات انحرافی به خصوص از طریق فضای مجازی می باشد، بیش از هر زمان دیگری به شیوه های نوین و درست تربیت اعتقادی و دینی نیاز دارند. با نگاهی به زندگی ائمه (ع) می توانیم مشابه وضعیت امروز را در زمان امام رضا (ع) بیابیم و با الگوگیری از ایشان در جهت یافتن شیوه درست تعلیم و تربیت عبادی بکوشیم. نکته ای که در سیره امام رضا (ع) به چشم می خورد، مناظرات بسیار مفید و کارآمد ایشان است که می توان از آن ها به عنوان نمونه کاملی از تربیت درست عبادی یاد کرد. در این پژوهش ما شاخصه رفق و مدارا را در مناظرات ایشان بررسی نموده و تلاش کردیم راهبردهای ایشان را با شرایط و وضعیت موجود تطبیق دهیم و راهکارهای نوین را با الگوگیری از سیره رضوی ارائه کنیم. مهمترین شاخصه های عصری سازی مناظرات اعتقادی امام رضا (ع) با توجه به ویژگی های نسل نوین عبارتند از: بیان آزادانه عقاید و احساسات شخصی و تمایل به گفت و گو، محترم شدن عقاید و حقوق دیگر انسان ها، مورد اعتماد واقع شدن و تعهد به اصول اخلاقی.
۷۴.

تبیین جامعه شناختی رابطه هوش فرهنگی و مدارای اجتماعی بین قوم بلوچ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۴۳) 101 - 122

کلیدواژه‌ها: هوش فرهنگی مدارا مدارای اجتماعی قوم بلوچ بلوچستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۲۶
پژوهش حاضر، رابطه میان هوش فرهنگی و مدارای اجتماعی را بررسی کرده است. این تحقیق به روش کمی و به شیوه پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، تمام شهروندان بالای 15 سال قوم بلوچ در استان سیستان و بلوچستان اند که به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 400 نفر از آنان انتخاب و پرسش نامه بین آنان توزیع شد. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه استاندارد هوش فرهنگی ارلی و انگ[1] (2003) و برای مدارای اجتماعی، از پرسش نامه ای استفاده شد که قبلاً در تحقیقات بهشتی و رستگار (1391) و بهشتی و همکاران (1398) از آن استفاده شده بود. برای تحلیل داده های تحقیق از نرم افزار SPSS و نیز مدل سازی معادلات ساختاری واریانس محور با نرم افزار Smart PLS استفاده شده است. یافته های این تحقیق نشان داد سطح هوش فرهنگی جامعه آماری بالاتر از سطح متوسط، ولی مدارای اجتماعی پایین تر از سطح متوسط است. میزان مدارای اجتماعی و هوش فرهنگی بین زنان و مردان تفاوتی ندارد. هوش فرهنگی اثری استاندارد به شدت 0.509بر مدارای اجتماعی دارد و حدوداً 26درصد از واریانس متغیر مدارای اجتماعی را تبیین می کند. در واقع کسانی که بیشتر امکان انطباق با دیگر فرهنگ ها را دارند و مایل به پذیرفتن دیگران با ویژگی های متفاوت اند، بهتر با دیگران سازگاری دارند و در تعاملات خود جانب مدارا را رعایت می کنند.   [1] Earley and Ang
۷۵.

جایگاه تساهل و تسامح در اندیشه سیاسی آیت الله سید علی حسینی خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۳ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۸) 41 - 64

کلیدواژه‌ها: رواداری تساهل و تسامح مردم سالاری دینی آیت الله خامنه ای مدارا دگراندیش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۲۳
جایگاه تساهل و تسامح(به معنای مدارا و عدم مداخله از روی قصد و آگاهی نسبت به عقاید و اندیشه های مخالف، با وجود قدرت سرکوب) با وجود پیشینه تاریخی طولانی، هنوز هم محل مناقشه و چالش و نقد و نظر در حوزه فکر و اندیشه سیاسی است. بررسی اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای حاکی از آن است که ایشان ذیل حکومت اسلامی، قائل به لزوم وجود فضیلت اخلاقی مدارا و تساهل و تسامح نسبت به مخالفان و دگراندیشان نزد حاکمان جامعه اند. هدف: محققان در این پژوهش؛ جایگاه، مبانی، اصول و حدود تساهل و تسامح را در اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای بررسی کرده اند. روش: روش این پژوهش، مبتنی بر روش داده بنیاد است. یافته ها: مبانی پارادایمی مدارا در اندیشه آیت الله خامنه ای، اعم از مبنای هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی. نتیجه گیری: تساهل و تسامح در اندیشه سیاسی اسلام و به تبع آن اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای، متفاوت از آنچه در غرب مطرح است، وجود دارد و از ویژگی های اصلی حاکمان در نظامات مبتنی بر مردم سالاری دینی محسوب می شود.
۷۶.

تحلیل محتوای سیره اقتصادی حضرت فاطمه زهرا(س) از رهگذر سیره عملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۹۶) 175 - 200

کلیدواژه‌ها: حضرت فاطمه زهرا (س) سیره اقتصادی تحلیل محتوا ساده زیستی مدارا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۴۶
هدف: امروزه مشکلات اقتصادی و تحریم های اعمال شده نسبت به جوامع اسلامی، شکاف های عمیق اقتصادی را میان جوامع به ویژه در نهاد خانواده ایجاد کرده است. از سوی دیگر، برنامه جامع سعادتمندانه زندگی را می توان از قرآن کریم و گفتار و سیره معصومان(ع) دریافت کرد. توجه به سیره حضرت زهرا(س) از منظر اقتصادی نقش اساسی در بهبود روابط اقتصادی در نهاد خانواده ها دارد؛ چراکه ایشان به عنوان زن در خانواده در سازماندهی و مدیریت اقتصادی بهترین نقش را ایفا کرده است. روش: این پژوهش با روش تحلیل محتوا به بازاندیشی سیره عملی حضرت زهرا(س) از جنبه اقتصادی توجه دارد. یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر آن است که در سیره عملی حضرت نقش منابع غیرمادی از منابع مادی برجسته تر است و ساده زیستی و ارائه الگوی همسان با سایر مردم عصر خویش در زندگی ایشان فراوان مشاهده می شود. نتیجه گیری: به کارگیری تدابیر اقتصادی، مدارا در برابر مشکلات اقتصادی، حاکمیّت خداوند در زندگی، اعتدال در تأمین نیازهای طبیعی، انفاق در راه خدا و توجه به محرومان، تناسب درخواست ها با توانایی های همسر، شکرگزاری و تقسیم کار از دیگر مؤلفه های سیره اقتصادی حضرت زهرا(س) است.
۷۷.

سمن ها، سرمایه اجتماعی و مدارا (مورد مطالعه: سمن های فعال جوانان سطح شهر شیراز 1397-1398 )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ورزش و جوانان دوره ۲۰ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۳ 32 - 48
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۱۵
گذار به جامعه ارگانیکی، ضرورتی غیر قابل اجتناب برای جوامع امروزی است که سمن ها می توانند با ایجاد بستر مناسب نهادی و تراکم تعاملات اجتماعی داوطلبانه در این فرایند نقش قابل توجه ای را ایفا نمایند. نظریه های موجود سازمان های مردم نهاد (سمن ها) را در مقام توانمندساز جامعه با برجسته نمودن مفهوم سرمایه اجتماعی یکی از مهمترین مسیرهای دستیابی به مدارا در سطوح مختلف جامعه جهت دستیابی به فضای دموکراتیک تلقی کرده اند. طرح مسئله پژوهش حاضر در راستای چنین دیدگاهی صورت پذیرفته و جهت آزمون آن داده های مورد نیاز با استفاده از روش پیمایش اجتماعی و ابزار پرسشنامه از جامعه آماری سمن های فعال در شیراز منطبق با فهرست اداره کل ورزش و جوانان جمع آوری شده است. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها به وضوح نشان داد که میزان سرمایه اجتماعی و مدارا در تمامی ابعاد، پایین تر از  سطح متوسط نظری می باشند. همچنین رابطه سرمایه اجتماعی با مدارا به لحاظ آماری مورد تایید قرار نگرفت. این یافته ها ضرورت پژوهش کیفی را در زمینه تبیین یا توصیف اکتشافی چنین یافته هایی به جامعه علمی و سیاست گذاران اجتماعی، فرهنگی و سیاسی یادآور می شود.
۷۸.

بنیادهای فکری «تساهل و تسامح» و ناسازواری آن با «غیرت انقلابی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 196 - 219

کلیدواژه‌ها: تساهل و تسامح مدارا غیرت انقلابی عقلانیت سیاسی غرب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶ تعداد دانلود : ۲۹
«تساهل و تسامح» (Tolerance) اصطلاحی نام دار و رایج در گفتمان های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی جامعه کنونی است. تبیین صحیح نسبت این اصطلاح با مفاهیمی همچون غیرت در اسلام، مسئله ای بایسته و ضروری به شمار می رود؛ تا جایی که این موضوع در مباحث انقلاب اسلامی نیز استفهام می شود و رابطه آن با «غیرت انقلابی» هم مورد پرسش قرار می گیرد. از این رهیافت، نوشتار پیش رو درصدد پاسخ گویی به چگونگی سازواری یا ناسازواری «تساهل و تسامح» با «غیرت انقلابی» است. یافته این پژوهش با محوریت نظریه «عقلانیت سیاسی» و با روش مقایسه ای مشعر بر آن است که بین تساهل و تسامح غربی با غیرت انقلابی تنافی وجود داشته و همچنین آنچه تحت عنوان مدارا (حلم و بردباری نسبت به دیگران) با حدود و ثغور مشخص در دین مبین اسلام آمده، با تساهل و تسامح کاملاً فرق داشته و حتی ملازم با غیرت انقلابی است؛ به نحوی که برقراری مدارا هم در گرو غیرت دینی و انقلابی خواهد بود.