مطالب مرتبط با کلیدواژه

سرمایه فرهنگی


۲۲۱.

بررسی ارتباط هنجارها و ارزش های مذهبی با هنجارها و ارزش های خانوادگی در بین نسل امروز و گذشته (جوانان و والدین آنها) در شهر اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۵۱) 94 - 74

کلیدواژه‌ها: تغییرات فرهنگی سرمایه فرهنگی ارزش های مذهبی ارزش های خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۲۲۹
دوران گذار از سنت به مدرنیته همراه با تحولات بزرگ فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است. یکی از مهمترین تغییرات حاصل از جامعه نوگرا را می توان در آنچه به تفاوت نسل امروز و گذشته یا شکاف نسل ها مشهور شده است، مشاهده نمود. در این مقاله سعی بر آن است که تغییرات فرهنگی ارزش های مذهبی و ارزش های خانوادگی در ارزش های دو نسل والدین و فرزندان مورد شناسایی قرار گرفته و راهکارهایی در جهت زدودن آثار منفی آن در خانواده ها و در جامعه ارائه نماید. این مقاله با تکیه بر مهمترین نظریه های جامعه شناسی همچون نظریه تغییرات فرهنگی اینگلهارت و نظریه کنش پارسونز به بررسی هنجارها و ارزش های مذهبی و هنجارها و ارزش های خانوادگی پرداخته است. کار میدانی تحقیق در شهر اصفهان با روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسشنامه صورت گرفت. برای سنجش اعتبار پرسشنامه از دو نوع اعتبار محتوا و صوری و برای محاسبه پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است. حجم نمونه 590 نفر و جامعه آماری شامل والدین(بالاتر از 35 سال)و جوانان (15 تا 30 سال) بوده اند. حجم نمونه در مناطق ۱۵ گانه شهر اصفهان به تفکیک سن و جنس و منطقه محل سکونت پر می شود. نمونه گیری به شیوه سهمیه ای متناسب انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل از روش های آمار توصیفی(میانگین و انحراف استاندارد) و در سطح آمار استنباطی از تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری و آزمون T با دو گروه مستقل استفاده شده است. بین هنجارها و ارزش های مذهبی با هنجارها و ارزش های خانوادگی در بین نسل امروز و گذشته(جوانان و والدین آن ها) رابطه وجود دارد. پس در مجموع، نتیجه می گیریم که تغییرات فرهنگی ارزش های مذهبی و ارزش های خانوادگی جوانان و والدین آن ها در شهر اصفهان متفاوت است.
۲۲۲.

سنخ شناسی سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی (سنخ سازی؛ مدلی برای تحلیل علمی و روشی برای یادگیری موثر در تحقیقات اجتماعی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۳) 88 - 76

کلیدواژه‌ها: سنخ شناسی سرمایه فرهنگی سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۹۰
علم به طور عام و هر رشته علمی به صورت خاص مملوّ و مشحون از مفاهیم و گزاره هاست. رسالت اندیشمند و صاحب تفکر در هر دانشی، آن است که برای تبیین، تشریح و توصیف واقعیت های اجتماعی فرارو، بتواند از تکثّر،تشتّت و تفرّق مفاهیم، گذر کند و مفاهیم علمی را از طریق شناخت ژرف و عمیق گونه ها و در فرایند سنخ شناسی به بند و زنجیر فهم و ادراک درآورد. چه، به واقع توفیق هر پژوهش به سنخ و گونه هایی وابسته است که با آن فراهم آمده، حتی قسمت اعظم معرفتی که درباره جهان زندگی وجود دارد نیز، منبعش از سنخ سازی ذهن بشر است. لیکن، سنخ شناسی دو سازه سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی برای تنویر ذهن مخاطب و انفکاک آن از سایر اشکال مشابه، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. جهت حصول به همین مقصود در مقاله حاضر، سرمایه فرهنگی در سنخ متجسّد، عینیت یافته و نهادی و سرمایه اجتماعی نیز در سنخ های بین فردی، میان گروهی و تعمیم یافته مورد تشریح و تدقیق قرار گرفته اند. فهم و کاربست شیوه تحلیل سنخ شناختی ، بویژه در نظام آموزش و در فراگرد تعلیم و پروراندن ذهن منظم و مطبّق (طبقه بندی شده)، بیش از پیش می بایست مطمح نظر متولیان این حوزه خطیر باشد. زیرا تولید و بازتولید مفاهیم مبهم، متناقض و نامنظم، علاوه بر آنکه فرایند استنباط و درک مفاهیم را برای متعلِّم دشوار می نماید ، دایر دانش فراگیر را نیز محدود می سازد.
۲۲۳.

نقش سرمایه فرهنگی در گرایش به کارهای دولتی (مطالعه موردی : سازمان های دولتی شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۷ 27 - 56

کلیدواژه‌ها: سرمایه فرهنگی کار دولتی زمینه اقتصادی زمینه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۱۹۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سرمایه فرهنگی در گرایش به کارهای دولتی انجام گردید. روش پژوهش حاضر توصیفی است و جامعه ی مورد مطالعه 384 نفر از کارکنان بخش دولتی در شهر تهران بودند که بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. پرسشنامه های مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه ی استاندارد سرمایه ی فرهنگی بوردیو و پرسشنامه ی پژوهگر ساخته ی گرایش به مشاغل دولتی است. یافته های به دست آمده از پرسشنامه های پژوهش توسط نرم افزار SPSS21 و آزمون های آماری رگرسیون خطی، همبستگی پیرسون و همبستی جزئی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که سرمایه ی فرهنگی بر گرایش به کارهای دولتی تاثیرگذار است. بین سرمایه ی فرهنگی تجسم یافته و عینیت یافته با گرایش به کارهای دولتی رابطه ی معنی داری وجود ندارد اما بین سرمایه ی فرهنگی نهادینه شده و گرایش به کارهای دولتی رابطه ی معنی داری مشاهده گردید. همچنین، مشاهده شد که سرمایه ی فرهنگی با توجه به زمینه ی اقتصادی و خانوادگی بر گرایش به کارهای دولتی تاثیرگذار است اما سرمایه ی فرهنگی با توجه به زمینه ی اجتماعی تاثیری بر گرایش به کارهای دولتی نداشت.احساس نیاز به شغل خاص باعث می شود که آن شغل برای فرد با ارزش شود. در جوامع جهان سوم، وقتی پدیده های جدید با روش های مختلف از خارج وارد می شوند یک تغییر ناگهانی در نظام اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی روی می دهد.
۲۲۴.

ارائه مدل ساختاری شهروندی زیست محیطی بر مبنای شهریت و سرمایه فرهنگی در بین شهروندان تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 65 - 89

کلیدواژه‌ها: شهروندی زیست محیطی شهریت سرمایه فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۲۳۸
شهرنشینی و رشد سریع آن، بر اقتصاد و محیط زیست یک منطقه تأثیر زیادی دارد. همچنین روحیات و شیوه زندگی مردم شهرنشین با گسترش شهرنشینی دستخوش دگرگونی های نسبتاً زیادی می شود. از آنجایی که شهروندی زیست محیطی در یک محیط اجتماعی و فرهنگی تحت عنوان "شهر" شکل می گیرد و تحت تأثیر بسیاری از عوامل فرهنگی می باشد، تحقیق حاضر با هدف مطالعه ارائه مدل ساختاری شهروندی زیست محیطی بر مبنای شهریت و سرمایه فرهنگی در بین شهروندان تبریزی انجام یافته است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر پیمایشی است. از ابزار پرسشنامه محقق ساخته جهت جمع آوری داده های مورد نیاز استفاده شده است. جامعه آماری ساکنان بین 64-15 سال کلان شهر تبریز به تعداد 407 نفر بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران تعیین و به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، برای مطالعه انتخاب شده اند.  نتایج نشان می دهد که بین متغیر شهریت و شهروندی زیست محیطی (658/0) و همچنین بین متغیر سرمایه فرهنگی و شهروندی زیست محیطی (736/0) همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. ضرایب مسیر مربوط به شهریت نشان داد که مدیریت شهری، بهداشت محیطی و امکانات و فناوری شهری به ترتیب با مقادیر 52/0، 45/0 و 72/0 واریانس شهریت را تبیین می کنند. همچنین ضرایب مسیر مربوط به سرمایه فرهنگی نشان داد که سرمایه فرهنگی عینیت یافته، تجسم یافته و نهادی به ترتیب با مقادیر 53/0، 65/0 و 68/0 واریانس سرمایه فرهنگی را تبیین می کنند.
۲۲۵.

بررسی عوامل موثر بر رفتارهای زیست محیطی در ایران (فراتحلیلی از تحقیقات موجود)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 183 - 203

کلیدواژه‌ها: رفتارهای زیست محیطی فراتحلیل سرمایه فرهنگی نگرش زیست محیطی ارزش زیست محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۲۶۱
موضوع و هدف: امروزه بروز بحران ها و مشکلات زیست محیطی در جهان، باعث توجه و اهمیت بیشتر به رفتارهای حامی محیط زیست شده است. این توجه به موضوع رفتارهای زیست محیطی باعث شد که در سال های اخیر تحقیقات زیادی درباره عوامل موثر بر رفتارهای زیست محیطی انجام شود. با توجه به افزایش تحقیقاتِ رفتارهای زیست محیطی و شناسایی عوامل متعدد موثر بر آن، تحقیق حاضر درصدد بررسی مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر رفتارهای زیست محیطی در تحقیقات انجام شده در ایران است. روش: روش تحقیق مقاله حاضر، فراتحلیل می باشد. جامعه آماری تحقیق همه ی مقالات معتبر علمی هستند که در سال های 1380 تا 1399 با موضوع رفتارهای زیست محیطی منتشر شده اند. در نهایت 18 تحقیق انتخاب و با نرم افزار CMA2 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج فراتحلیل نشان داد که اندازه اثر بین سرمایه فرهنگی و رفتارهای زیست محیطی با 0.36 در حد متوسط می باشد. همچنین اندازه اثر ترکیبی نگرش زیست محیطی و رفتارهای زیست محیطی با 0.28 در حد کم قرار دارد. رابطه ارزش زیست محیطی و رفتارهای زیست-محیطی، در تحقیقات مرور شده معادل 0.27 و در حد کم می باشد.
۲۲۶.

سرمایه فرهنگی و باروری: مطالعه ای در میان زنان ازدواج کرده 49-15 ساله شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 159 - 191

کلیدواژه‌ها: باروری سرمایه فرهنگی تحصیلات زنان رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۱۸۴
در چند دهه اخیر کاهش میزان های باروری به زیر سطح جانشینی در کشور امری فراگیر بوده است، اما تجربه استان گیلان در این زمینه چشمگیر است. براساس آخرین برآوردها، در سال 1399 میزان باروری کل این استان برابر با 1 فرزند بود. پژوهش حاضر در پی بررسی دلایل ذهنی نرخ پایین باروری است. رویکرد نظری مطالعه، رویکرد سرمایه ای پیر بوردیو و مفهوم «سرمایه فرهنگی» و مؤلفه های تشکیل دهنده آن (تجسم یافته، عینیت یافته و نهادین) است. روش پژوهش پیمایش، ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه، جامعه آماری زنان متأهل 49-15 ساله شهر رشت، روش نمونه گیری خوشه ای اتفاقی و حجم نمونه 391 نفر است. یافته ها نشان می دهند بی فرزندی و کم فرزندی حالت شایع در رفتار باروری  است و اکثریت پاسخ گویان (حدود 67 درصد) تصمیمی به باروری مجدد ندارند. طبق یافته ها، بین سرمایه فرهنگی و تمامی ابعاد آن (تجسم یافته، عینیت یافته و نهادی) و رفتار باروری (تعداد فرزند زنده به دنیا آمده هر زن) رابطه معنادار و معکوس حاکم است و با افزایش سرمایه فرهنگی، باروری کاهش می یابد. براین اساس، امروزه اگرچه عوامل ساختاری در باروری نقش دارند، نگرش ها، سلایق، ارزش ها و در نتیجه انتخاب ها نیز مهم هستند و نیاز به ایجاد هماهنگی در انتظارات ذهنی و موقعیت عینی خانواده ها وجود دارد.
۲۲۷.

بررسی، تحلیل و مقایسه سرمایه های فرهنگی شخصیّت های زن در داستان های جلال آل احمد و سیمین دانشور؛ بر اساس نظریّه پی یر بوردیو(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال پنجم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۷ 25 - 36

کلیدواژه‌ها: جلال آل احمد سیمین دانشور پی یر بوردیو سرمایه فرهنگی زن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۰۷
داستان ها با انعکاس هنجارها و ارزش های جامعه، نقش بسزایی در بازتولید هویّت و جایگاه جنسیّتی ایفا می کنند. نقد متون ادبی از چنین منظری، به بازنمایی جایگاه زنان در جامعه بر مبنای دارا بودن انواع سرمایه کمک شایانی می کند. پژوهش حاضر، با استناد به منابع کتابخانه ای و رویکردی مقایسه ای و نیز، به روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی داستان های «سمنوپزان» و «گنج» از جلال آل احمد با داستان های «سرگذشت کوچه» و «شهری چون بهشت» از سیمین دانشور پرداخته و  انواع سرمایه فرهنگی زنان را در این داستان ها طبق رویکرد انواع سرمایه پی یر بوردیو تحلیل و تفسیر کرده است تا به این پرسش پاسخ داده شود که سرمایه های فرهنگی شخصیّت های زن در داستان های آل احمد و دانشور چگونه بازتاب داده شده اند؟ یافته های این تحقیق، با اشاره به سرمایه فرهنگی ناچیز زنان، بازنماینده فضای مردسالار جامعه ایرانی است و نشان می دهد که زنان در این داستان ها، از روی جهالت و فقدان سرمایه فرهنگی، در هر مسیری قدم برمی دارند تا از مردان (حتّی مردان نابکار و مبتذل) دور نشوند و در همان جایگاه محقّر خود باقی بمانند. این زنان به همان اندک سرمایه فرهنگی خود قانع هستند و هیچ علامتی از خودشکوفایی در آنها دیده نمی شود.
۲۲۸.

شاخص های به کارگیری ظرفیت میراث فرهنگی برای توسعه پایدار اقتصاد محلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معماری ایران پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ 195 - 211

کلیدواژه‌ها: اقتصاد فرهنگ سرمایه فرهنگی توسعه پایدار اقتصاد محلی شاخص اقتصادی میراث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۲۱۲
اقتصاد فرهنگ، میراث را به عنوان شکلی از سرمایه می بیند که قابلیت ایجاد چرخه اقتصادی و تولید درآمد دارد. این رویکرد قالب جدیدی است که موضوع میراث فرهنگی را در جایگاهی مهم از ملاحظات و تفکر سرمایه گذاری قرار می دهد؛ اگرچه در کشور ما این موضوع مورد غفلت واقع شده و پیامد آن بار روزافزون حفاظت از میراث برای دولت و انفعال جامعه محلی در برابر آثار تاریخی بوده است. بر این اساس، هدف این مقاله ارائه شاخص هایی است که بتواند ظرفیت توسعه ای میراث فرهنگی در اقتصاد محلی را نشان دهد. در این راستا با رویکرد تفسیری و تکنیک تحلیل محتوای کیفی، پنج شاخص باززنده سازی شهری، فرصت های سرمایه گذاری، صنایع خلاق و فرهنگی، گردشگری و ایجاد اشتغال معرفی شده اند. این شاخص ها بر مبنای مطالعه متون و اسناد بین المللی و نظریات مطرح در این حوزه، به مؤلفه های خردتری تقسیم می شوند که راهکارهای تأثیرگذاری میراث برای توسعه اقتصادی پایدار را به دست می دهند. شاخص های معرفی شده در مواجهه با هر اثر میراثی و محدوده پیرامونی اش بر مبنای توجه به اصول بنیادین حفاظت، مناسب سازی شده و مورد بازنگری قرار خواهد گرفت. پژوهش حاضر نشان می دهد ادغام حساس میراث فرهنگی در راهبردها و اقدامات توسعه ای، راهی مناسب برای استفاده متنوع و عاقلانه از میراث است. بر این اساس حفاظت از میراث فرهنگی، دیگر یک اقدام نخبه گرا تلقی نمی شود بلکه به عنوان یک شریک پیشرو و نیروی محرکه توسعه به حساب می آید. به کارگیری این شاخص ها برای سیاست گزاران و ذی نفعان میراث فرهنگی مفید خواهد بود.
۲۲۹.

نقش عامل فشردگی شهری در تحقق سرمایه فرهنگی (مطالعه موردی شهر نکا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 327 - 337

کلیدواژه‌ها: فشردگی شهری سرمایه فرهنگی پراکنش تراکم بافت شهری پایداری فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۷
مقدمه: سرمایه فرهنگی را می توان یک دارایی تلقی کرد که مجسم کننده و ذخیره کننده ارزش های فرهنگی است. توسعه فرهنگی و افزایش سطح سرمایه فرهنگی از مهم ترین ابعاد توسعه شهری پایدار است که با تأکید بر مفاهیم کیفی به دنبال تحقق فضاهای شهری پایدار اجتماعی-فرهنگی است. هدف : این تحقیق با هدف ارزیابی نقش عامل فشردگی شهری در تحقق سرمایه فرهنگی در شهر نکا تدوین شده است. روش شناسی: جامعه مورد مطالعه شهروندان ساکن در شهر نکا می باشد. بر اساس فرمول کوکران 381 نفر از افراد ساکن این شهر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای و تصادفی ساده است. روایی صوری پرسشنامه ها با نظر استاد راهنما مورد تائید قرار گرفت و به منظور بررسی پایایی سوالات پرسشنامه ها، از آزمون آلفای کرونباخ بهره برده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS با نسخه 20 استفاده گردید و داده ها در دو قسمت آمار توصیفی و آمار استنباطی تحلیل شدند. در بخش استنباطی از آزمون K-S، آزمون همبستگی پیرسون، آزمون t تک نمونه ای و آنالیز واریانس یک طرفه استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهرستان نکا در استان مازندران و ما بین شهرستان ساری و بهشهر در عرض جغرافیایی 39 و 36 شمالی و طول جغرافیایی 19 و 53 شرقی نصف النهار گرینویچ قرار دارد. یافته ها: نتایج نشان داد که ساکنین شهر نکا وضعیت پایداری فرهنگی در شهر و سطح سرمایه فرهنگی شهروندان را مطلوب ارزیابی نکردند اما تراکم شهری را عامل موثری بر افزایش سطح سرمایه فرهنگی می دانند. در واقع بین سرمایه فرهنگی و فشردگی شهری رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. از سوی دیگر سطح سرمایه فرهنگی در نواحی با تراکم بالا، متوسط و پایین مقایسه گردید. نتیجه گیری: نتایج بیانگر این بوده است که سطح سرمایه فرهنگی در نواحی با تراکم بالا با نواحی با تراکم پایین اختلاف معنادار دارد به طوری که سطح این سرمایه در نواحی با تراکم بالا بیشتر است. بنابراین سطح سرمایه فرهنگی با میزان فشردگی شهری در ارتباط است و نواحی با تراکم بیشتر دارای سطح سرمایه فرهنگی بالاتری هستند.
۲۳۰.

فراترکیب پژوهش سرمایه فرهنگی در ایران: ارائه چارچوب و الگویی جامع و یکپارچه (بررسی کلیه مقالات 20 ساله علمی پژوهشی طی سال های 1381 تا 1400)

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی سال پنجم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) جلد اول 1-16

کلیدواژه‌ها: سرمایه فرهنگی روش فراترکیب مجلات علمی مدل جامع و یکپارچه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۱۵۸
امروزه مفهوم سرمایه فرهنگی به عنوان شناخت و ادراک فرهنگی و شیوه های عمل متناسب صلاحیت های فرهیختگی و نیز شناخت و قابلیت استفاده از کالاهای فرهنگی مورد توجه دانشمندان علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی قرارگرفته است. سرمایه فرهنگی به منزله یکی از مفاهیم کانونی جامعه شناسی است که در سال های اخیر به خصوص در ایران مورد توجه صاحب نظران علوم اجتماعی قرارگرفته است. علایق جامعه شناسان در بررسی و تبیین سرمایه فرهنگی در طی دو دهه اخیر رشد سریع و فزاینده ای از خود نشان داده است. با توجه به فراوانی و تنوع تحقیقات انجام شده، نیاز به انجام تحقیقات ترکیبی مثل فراترکیب در این حوزه احساس می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی فراترکیب تحقیقات سرمایه فرهنگی در ایران خواهد بود. روش فراترکیب از روش های جدید و نوظهور در مطالعات کیفی است که استفاده از آن در تحقیقات علوم اجتماعی رو به گسترش بوده و می تواند در خلق و توسعه دانش، محققان علوم اجتماعی را یاری رساند. تحقیق حاضر از نوع روش فراترکیب و اطلاعات با استفاده از چهار منبع اینترنتی پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (sid.ir)، پایگاه اطلاع رسانی نشریات علمی ایران (magiran.com)، پایگاه مجلات تخصصی نور (Noormags.ir)، پرتال جامع علوم انسانی (Ensani.ir) جمع آوری شده است. طی سال های 1381 تا 1400 تعداد 229 مقاله در موضوع سرمایه فرهنگی در ایران ثبت شده است. نتایج استفاده از روش فراترکیب تحقیق را قادر به ارائه چارچوب و الگویی جامع و یکپارچه جهت تبیین سرمایه فرهنگی در ایران نموده است. بر اساس مدل پیشنهادی سرمایه فرهنگی قابل تفکیک در پنج بخش به ترتیب فراوانی عبارت اند از اثرات (70 درصد)، وضعیت (14 درصد)، عوامل مؤثر (11 درصد)، کلیات (3 درصد) و همبسته های سرمایه فرهنگی (2 درصد) بوده است.
۲۳۱.

بررسی مکانیسم تأثیر سرمایه های فرهنگی-اقتصادی زوجین بر میزان استحکام خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال هجدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 59 - 29

کلیدواژه‌ها: استحکام سرمایه فرهنگی سرمایه اقتصادی ساختار قدرت نوع روابط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۹
امروزه تلاش برای استحکام خانواده ها یکی از مهم ترین مسائل در جهان در حال تغییر است. مراد از خانواده مستحکم صرفاً در زیر یک سقف زندگی کردن نیست. ثبات به این مسئله اشاره دارد که آیا ازدواج سالم باقی می ماند یا اینکه منحل می شود. حال اگر خانواده را یک فضای اجتماعی در نظر بگیریم که موقعیت افراد (در این تحقیق زوجین) در آن برحسب حجم و نوع سرمایه آنان مشخص شود و کارکرد های سرمایه را به عنوان یک رابطه اجتماعی که به دارنده خود قدرت و منزلت اعطا می کند در نظر بگیریم، پس در این پژوهش برآنیم تا به بررسی این مسئله بپردازیم که مکانیسم تأثیر سرمایه های فرهنگی و اقتصادی زوجین بر میزان استحکام خانواده چگونه است؟ هدف از پژوهش حاضر بررسی  مکانیسم تأثیر سرمایه های فرهنگی- اقتصادی زوجین بر میزان استحکام خانواده در شهر سنقر است. مکانیسم های درنظرگرفته شده در این پژوهش ساختار قدرت در خانواده و نوع روابط زوجین است که سرمایه های فرهنگی و اقتصادی از طریق آن ها بر استحکام خانواده تأثیر می گذارند. در تدوین چارچوب نظری این پژوهش، ترکیبی از نظریه های مربوط به خانواده مستحکم، نظریه های مربوط به مکانیسم ساختار قدرت، نظریه های مربوط به مکانیسم نوع روابط و نظریه سرمایه فرهنگی-اقتصادی بوردیو استفاده شده است. روش مطالعه حاضر کمی و پیمایشی بوده و داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه ساخت یافته و استاندارد گردآوری شده است. جامعه آماری همه خانوارهای شهر سنقر بودند و با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 373 نفر محاسبه شده است. روش نمونه گیری طبقه ای است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشتر خانواده ها در این شهر از لحاظ استحکام خانواده جزو خانواده های نسبتاٌ متوازن و منسجم هستند. از لحاظ مکانیسم ساختار قدرت، بیشتر زوجین دارای میزان مشارکت کم در درون خانواده هستند و از لحاظ نوع رابطه بیشترین درصد زوجین دارای رابطه نیمه دموکراتیک اند. براساس نتایج تحقیق، سرمایه اقتصادی بر استحکام خانواده تأثیر مستقیم ندارد، ولی سرمایه فرهنگی هم به شکل مستقیم و هم از طریق مکانیسم بر استحکام خانواده تأثیر می گذارد.
۲۳۲.

تأثیر طبقه و سرمایه های اجتماعی و فرهنگی بر سلایق هنری (مورد مطالعه: شهر شیراز، سال 1398)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 127 - 146

کلیدواژه‌ها: بوردیو سرمایه فرهنگی سرمایه اجتماعی سلیقه طبقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۷۱
سلیقه یکی از دال ها و عناصر اصلی هویت اجتماعی است که مورد توجه بسیاری از جامعه شناسان نیز قرار گرفته است که یکی از مهم ترین آن ها پی یر بوردیو می باشد. بوردیو از جامعه شناسانی است که با الهام از سنت فرانسوی مطالعات قشربندی و تکثرگرایی وبر، از سلیقه به عنوان حالتی مکتسب در ایجاد تمایزات اجتماعی نام می برد. بوردیو تفاوت در سبک زندگی و به تبع آن تفاوت در سلایق زیبایی شناختی را جلوه ای از تفاوتِ طبقه ی اجتماعی می دانست. او مدعی بود که فرهنگ همواره مُهر طبقه ی اجتماعی را بر پیشانی دارد که سلطه ی طبقاتی را بازتولید می نماید و سلطه ی طبقاتی از طریق تحمیل فرهنگی را نوعی خشونت نمادین می نامید. مقاله ی حاضر، پیمایشی درخصوص تأثیر طبقه و سرمایه های فرهنگی و اجتماعی بر سلایق هنری براساس دیدگاه پی یر بوردیو می باشد. در پژوهش حاضر که در میان شهروندان شهر شیراز و در سال 1398 صورت پذیرفته است، در ابتدا و با استفاده از منابع موجود معیارهای لازم جهت تدوین پرسشنامه تبیین گردیدند و تعداد 363 پرسشنامه میان شهروندان شهر شیراز تقسیم گردید که در نهایت می توان مهم ترین یافته های پژوهش را در موارد زیر خلاصه نمود: تاثیر طبقه بر سلیقه ادبی و موسیقیایی، تأثیر سرمایه فرهنگی بر سلیقه ادبی و سینمایی، تأثیر تحصیلات فرد بر سلیقه ادبی، موسیقیایی و سینمایی، تأثیر رشته تحصیلی بر سلایق ادبی، موسیقیایی و سینمایی.
۲۳۳.

نوسازی شهری؛ بررسی نقش سرمایه اجتماعی-فرهنگی در مشارکت مردم در بازسازی بافت فرسوده شهری(مطالعه موردی شهرهای گنبد وگرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد و برنامه ریزی شهری دوره ۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 211 - 223

کلیدواژه‌ها: نوسازی شهری سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی مشارکت بافت فرسوده شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۴۱
نوسازی شهری به عنوان یکی از راهکارها؛ تدبیری در مواجه با فرسودگی پهنه بافت های فرسوده می باشد. سرمایه اجتماعی با شامل شدن ارزش هایی چون اعتماد و مشارکت و همبستگی در پهنه سکونتی، مفهومی است که در فرآیند نوسازی شهری در دهه های اخیر اهمیتی ویژه یافته است. مشارکت در نوسازی بافت فرسوده تحت تاثیر عوامل مختلفی است که سرمایه اجتماعی و فرهنگی مهم ترین پیش نیازهای آن است. مقاله با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی-فرهنگی بر مشارکت شهروندان گنبدی و گرگانی در نوسازی بافت فرسوده انجام شد. چارچوب نظری مبتنی بر نظریات پاتنام؛ کلمن و بوردیو است. روش تحقیق؛ پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است. نمونه گیری به روش خوشه ای و حجم نمونه382 نفر از ساکنین بافت فرسوده می باشد. یافته ها نشان می دهد سرمایه اجتماعی-فرهنگی بر مشارکت ساکنین تاثیر مثبت داشته است. شاخص اعتماد اجتماعی؛ حس همکاری؛ انسجام اجتماعی و سرمایه اجتماعی درون گرا و برون گرا؛ سرمایه فرهنگی با شاخص های سرمایه فرهنگی عینیت یافته؛ سرمایه فرهنگی تجسم یافته؛ سرمایه فرهنگی نهادینه شده بیشترین تاثیر را بر مشارکت ساکنین در بازسازی بافت فرسوده داشته اند.
۲۳۴.

تحلیل محتوای انواع سرمایه ها در کتاب جامعه شناسی پایه یازدهم علوم انسانی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 111 - 127

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی سرمایه اقتصادی سرمایه انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۹۰
پژوهش حاضر با هدف دستیابی به میزان توجه به انواع سرمایه های اجتماعی، فرهنگی، انسانی و اقتصادی در کتاب جامعه شناسی پایه یازدهم علوم انسانی و با بکارگیری روش تحلیل محتوا، انجام شده است. جامعه پژوهش، تمامی فصول کتاب جامعه شناسی (2) رشته ادبیات و علوم انسانی متوسطه دوم در سال تحصیلی 1401-1400 بوده و هر یک از جملات و تصاویر کتاب به عنوان یک واحد مفهومی مورد تحلیل محتوا قرار گرفته است. ابزار گردآوری داده ها، چک لیست تحلیل محتوای کتاب جامعه شناسی (2) و محقق ساخته می باشد که روایی صوری و محتوایی آن توسط افراد متخصص تأیید گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آمار توصیفی استفاده گردید. تحلیل یافته ها نشان داد که حدود 48 درصد مطالب کتاب، مربوط به مفهوم سرمایه و انواع آن بوده است. همچنین نتایج نهایی حاکی از این بوده که در بین ابعاد چهارگانه سرمایه در کتاب جامعه شناسی پایه یازدهم بیشترین توجه به ترتیب مربوط به سرمایه فرهنگی با 47/2 درصد، سرمایه اجتماعی با 26/6 درصد، سرمایه اقتصادی با 14/6 درصد و در نهایت سرمایه انسانی با 11/6 درصد بوده است.
۲۳۵.

نقش سرمایه فرهنگی در احساس امنیت حاشیه نشینان ( مورد مطالعه :فضاهای معماری شهر کرمان )(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی شهری دوره ۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 65 - 78

کلیدواژه‌ها: سرمایه فرهنگی احساس امنیت جانی احساس امنیت مالی احساس امنیت شغلی احساس امنیت عاطفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۳۸
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش سرمایه فرهنگی بر احساس امنیت در بین ساکنان حاشیه نشین شهرهای کرمان است. روش انجام پژوهش حاضر پیمایشی از نوع مقطعی بوده است که برای نیل به اهداف پژوهش، با استفاده از فرمول کوکران312 نفر از ساکنان حاشیه نشین شهر کرمان به روش خوشه ای و تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد سرمایه فرهنگی بوردیو و پرسشنامه محقق ساخته احساس امنیت فضاهای معماری بود. روایی آن از طریق اعتبار محتوایی و صوری؛ و پایایی آن نیز ازطریق محاسبه آلفای کرونباخ76/0 تعیین شد. یافته های تحقیق نشان داد که بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی و احساس امنیت رابطه معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون حاکی از وجود رابطه معنادار بین سرمایه فرهنگی تجسم یافته با امنیت جانی، مالی و شغلی بود، همچنین آمارهای استنباطی مبین رابطه معنادار بین متغیر سرمایه فرهنگی عینیت یافته و بعدامنیت مالی و شغلی نیز بود. اما براساس یافته های پژوهش رابطه ای بین سرمایه فرهنگی عینیت یافته با امنیت جانی و عاطفی وجود ندارد. علاوه بر آن نتایج نشان دادکه سرمایه فرهنگی نهادینه شده اثری بر میزان احساس امنیت شهروندان ندارد.
۲۳۶.

رابطه سرمایه اجتماعی و فرهنگی والدین با مهارت های اجتماعی فرزندان: نقش واسطه ای سبک های والدین در برخورد با هیجانات منفی کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روان شناسی اجتماعی دوره ۱۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 121 - 142

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی مهارت اجتماعی اجتماعی سازی هیجانی سبک برخورد والدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۱۷۴
  مقدمه : والدین در شکل گیری مهارت اجتماعی فرزندان نقش بسیار مهمی دارند، از این رو هدف پژوهش حاضر، تبیین مهارت های اجتماعی فرزندان بر اساس سرمایه اجتماعی و فرهنگی والدین با توجه به نقش واسطه ای سبک های والدین در برخورد با هیجانات منفی فرزندان بود. روش : روش پژوهش از نوع توصیفی –همبستگی و جامعه آماری والدین دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر یزد در سال تحصیلی 1399-1400 بود. حجم نمونه 500 نفر و با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند که در نهایت 419 نفر پرسشنامه ها را تکمیل کردند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های مهارت های اجتماعی، سبک های برخورد والدین با هیجانات منفی فرزندان ، سرمایه اجتماعی خانواده و سرمایه فرهنگی بود. از نرم افزار SmartPls3 نیز جهت تجزیه وتحلیل مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها : یافته ها نشان داد که سرمایه اجتماعی هم به طور مستقیم (001/0> p ، 26/0= β ) و هم به واسطه سبک های حمایتی (009/0> p ، 044/0= β ) و غیر حمایتی (013/0> p ، 033/0= β ) برخورد با هیجانات فرزندان، منجر پیش بینی مهارت های اجتماعی فرزندان می گردد. سرمایه فرهنگی به طور مستقیم با سبک های حمایتی (043/0> p ، 11/0= β ) برخورد با هیجانات فرزندان ارتباط دارد و همچنین سرمایه اجتماعی (001/0> p ، 22/0= β ) نیز نقش قابل توجهی در تبیین نحوه برخورد والدین با هیجانات فرزندان داشت. شاخص های برازش مدل بعد از اصلاح (089/0= SRMR و 61/0= NFI ) نیز نشان داد که مدل مذکور برازش مناسبی دارد. نتیجه گیری : به طورکلی برخورداری از سرمایه های اجتماعی و فرهنگی موجب تغییرات ذهنی و رفتاری کنشگران اجتماعی (والدین و فرزندان) می شود و این تغییرات خود را در سبک های والدین در برخورد با هیجانات و همچنین مهارت اجتماعی فرزندان نشان می دهد.
۲۳۷.

تبیین تغییرات ساختاری خشونت در جامعه (مورد مطالعه شهرستان خمینی شهر اصفهان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۷۰ 1 - 20

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی رضایت از زندگی خشونت محلات کم برخوردار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۱۲
پژوهش پیش رو با هدف تبیین تغییرات ساختاری خشونت با تاکید بر عوامل اجتماعی صورت پذیرفته است.  پژوهش حاضر به روش پیمایش و کمی است. حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم افزار نمونه گیری و به تعداد 413 نفر است. شیوه نمونه گیری دراین پژوهش نمونه گیری خوشهای چندمرحلهای می باشد. با توجه به یافته های این پژوهش؛ سرمایه اجتماعی، رضایت از زندگی و سرمایه فرهنگی بر خشونت تأثیر معناداری داشته، همچنین وضعیت سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و خشونت در جامعه آماری پایین تر از حد متوسط، اما وضعیت رضایت از زندگی در جامعه آماری بالاتر از حد متوسط گزارش شده است. بر اساس یافتههای بدست آمده، تمرکز بر سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی در یک محله کم برخوردار در عدم گرایش به تغییرات افزایشی خشونت اثرات قابل توجهی دارد. این امر در این مناطق و در بین جوانان و نوجوانان بیشتر به چشم می خورد و رضایت از زندگی و عدم خشونت تابع تغییر در میزان سرمایه هاست. 
۲۳۸.

رفتارهای مبتنی بر سلامت با تأکید بر سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی در میان جوانان شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تداوم و تغییر اجتماعی سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 113 - 129

کلیدواژه‌ها: رفتارهای مبتنی بر سلامت سبک زندگی سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۲
زمینه و هدف: صاحب نظران جامعه شناسی سلامت معتقدند بخش مهمّی از سلامتی، تحت تأثیر مؤلفه های اجتماعی و فرهنگی است. این رویکرد اخیراً  و با سرعت گرفتن تغییرات اجتماعی گسترده، تقویت شده و محققان اجتماعی بیشتر به مطالعات بین رشته ای سلامت می پردازند. با توجه به اهمیت رفتارهای مبتنی بر سلامت، مطالعه حاضر به بررسی تغذیه، ورزش، مدیریت استرس، اجتناب از مصرف خودسرانه دارو و مکمل ها، مواد مخدّر، الکل و دخانیات و رفتارهای جنسی ناایمن، تحت عنوان رفتارهای مبتنی بر سلامت جوانان پرداخته است. روش و داده ها: روش اجرای مطالعه، کمی، تکنیک پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه متکی بر نظریه کارکرهام بوده است. نمونه ای با حجم 1065 نفر از افراد 30- 18 سال  مورد پیمایش قرار گرفته و داده های گردآوری شده، مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: 39.6 درصد از پاسخگویان میزان پایینی از رفتارهای سلامت محور داشته و 28.4 درصد، نمره بالایی کسب نمودند. بیشترین فراوانی در سرمایه اجتماعی به سطح متوسط و در سرمایه فرهنگی به سطح پایین مربوط است. متغیرهای سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی تعلّق طبقاتی، سن و جنسیت در رگرسیون چند متغیره توانسته اند 58 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند. بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه حاضر می توان نتیجه گرفت که رفتارهای مبتنی بر سلامت افراد (که می تواند تأثیرات مثبت و یا منفی بر سلامتی آنها داشته باشد) با مؤلفه های اجتماعی و فرهنگی در ارتباط است و در این میان، دو مؤلفه سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی حائز اهمیت فراوان است. پیام اصلی: ضروری است در حوزه سیاست گذاری سلامت و در جهت بهبود و ارتقاء سبک زندگی سلامت محور، ورای بُعد فیزیولوژیک به ابعاد و سوق دهنده های اجتماعی و فرهنگی آن نیز توجه گردد.
۲۳۹.

رابطه سرمایه فرهنگی و شدت تعارضات زناشویی و راهبردهای مواجهه در میان زوجین شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تداوم و تغییر اجتماعی سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 131 - 150

کلیدواژه‌ها: تعارضات زناشویی سرمایه فرهنگی راهبردهای مثبت راهبردهای منفی خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۳۶
زمینه و هدف: هدف، بررسی رابطه شدّت تعارضات زناشویی و راهبردهای مقابله ای با سرمایه فرهنگی زوجین است. با توجه به افزایش سرمایه فرهنگی در اختیار زنان در دهه های گذشته، تغییراتی نیز در روابط اجتماعی داخل و خارج خانواده رخ داده است. از آنجا که تعارضات زناشویی یکی از مهم ترین پیش آیندهای طلاق هستند، بررسی کمیت و نوع رابطه سرمایه فرهنگی در اختیار زوجین و تعارضات زناشویی می تواند در فهم تحولات خانواده بسیار راهگشا باشد. روش و داده ها: چارچوب نظری، نظریه منابع هنجاری در روابط زوجین انتخاب شده است. روش تحقیق پیمایشی بود. جامعه آماری، زوجین ساکن شیراز در محدوده سنّی 64-15 سال بودند که حداقل یک سال از ازدواج شان گذشته باشد. 375 زوج که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند، پرسشنامه را تکمیل کردند. مقیاس سرمایه فرهنگی به صورت محقق ساخته تهیه و تعارضات با استفاده از پرسشنامه جهاد دانشگاهی اندازه گیری شده است. یافته ها: بین سرمایه فرهنگی زوجین، تفاوت معناداری وجود نداشت. سرمایه فرهنگی گرچه در برخی از ابعاد با شدّت تعارضات رابطه داشته امّا رابطه اصلی با راهبردهای مواجهه با تعارض مشاهده شده است. سرمایه فرهنگی بالاتر باعث استفاده بیشتر از راهبردهای مثبت و استفاده کم تر از راهبردهای منفی می شود. سرمایه و پایگاه اجتماعی شوهر اهمّیت زیادی در کاهش شدّت و استفاده کم تر از راهبردهای منفی دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده ارتباط سرمایه فرهنگی و توانایی مدیریت تعارضات زناشوئی بود. هرچه زن و مرد فرهیخته تر باشد توانایی بیشتری برای حلّ مشکلات شان دارند زیرا سرمایه فرهنگی بیش از همه بر نحوه مواجهه زوجین با تعارضات تأثیر می گذارد. پیام اصلی: تقویت سرمایه فرهنگی به خودی خود می تواند خانواده های بهتری ایجاد کند اما باید بین زن و مرد تعادلی وجود داشته باشد.
۲۴۰.

بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی زنان با تبعیض پذیری آنان در خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 90 - 59

کلیدواژه‌ها: تبعیض جنسیتی تبعیض پذیری سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی سرمایه اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۲۰
تبعیض های جنسیتی مسئله ای اجتماعی است که غالب جوامع امروزی با آن مواجه هستند و زنان قشر گسترده ای هستندکه بیشترین آسیب را از این مسئله دریافت می کنند؛ ازاین رو پرداختن به این مسئله و آشنا شدن زنان با این تبعیض ها برای بهبودبخشی به شرایط زندگی و جایگاه شان در خانواده و جامعه ضروری می نماید. مطالعه حاضر در همین راستا با هدف بررسی تأثیر منابع و سرمایه های زنان به ویژه سرمایه اجتماعی بر میزان تبعیض پذیری آنان در خانواده صورت گرفته است. برای دستیابی به این هدف از نظریه تضاد کالینز برای تدوین چارچوب نظری بهره گرفته شد. این پژوهش به روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه انجام گرفته و جامعه آماری آن زنان متأهل 25 تا 50 ساله ساکن تهران بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 196 نفر آنان برگزیده و مورد تحقیق قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهند که به طور کلی تبعیض پذیری زنان در بعد نگرشی کم تر از بعد رفتاری بوده است. همچنین میزان سرمایه فرهنگی زنان مورد مطالعه نسبت به سرمایه اجتماعی آن ها بیش تر بوده، اما میزان دسترسی آنان به سرمایه اقتصادی در سطح نازلی قرار دارد. همچنین تأثیر سرمایه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تعداد فرزندان زنان بر تبعیض پذیری آنان تأیید شد. تحلیل های رگرسیونی نشان داد میزان تبعیض پذیری کلی زنان بیش از همه با افزایش سرمایه فرهنگی، سپس با افزایش سرمایه اجتماعی و در نهایت با افزایش سرمایه اقتصادی کاهش می یابد، اما افزایش تعداد فرزندان، موجب تبعیض پذیری بیش تر زنان در خانواده می شود.