مطالب مرتبط با کلیدواژه

سنخ شناسی


۱.

مشارکت نظری در قلمرو مطالعات کارآفرینی مفاهیم و سنخ شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مشارکت نظری سنخ شناسی نقش آفرینی نظری پژوهش ها و مطالعات کارآفرینی نوآوری علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱۳
هدف این مقاله تقویت زبان مشترک علاقه مندان، از چیستی و چگونگی مشارکت و نقش آفرینی نظری سازنده در قلمرو مطالعات کارآفرینی، است. جهت گیری اساسی پیشنهادی این است که اولا قلمرو علمی کارآفرینی به استراتژی: مشارکت نظری جهت توسعه و بلوغ خود نیاز اساسی دارد، ثانیا اکثریت آثار کارآفرینی در مجلات معتبر کارآفرینی در مقوله آثار پژوهشی روایت گونه، اصلاح گر و یا آزمون کننده قرار دارند، از این رو این حوزه علمی برای بلوغ و تعالی خود بایستی در تعریف و پیشبرد پژوهش های از نوع: سازندگان، بسط دهندگان و آزمون کنندگان همت گمارد. در این نوشتار همچنین تلاش شده است که الگوی مشارکت نظری کولکویت و زاپاتا از حالت توصیف کننده صرف پژوهش ها به سوی قدرت شناسایی چرایی پیدایش رفتارهای خاص پژوهشی سوق داده شود.
۲.

کهن ترین سند پزشکی در روانشناسی چهره«در شعر فارسی»

کلیدواژه‌ها: وراثت رفتار سنخ شناسی طب روحانی نفس و جسم درون گرایان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نسخه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای روانشناسی
تعداد بازدید : ۱۸۸۳ تعداد دانلود : ۹۱۴
شناخت انسان، از طریق چهره به پنج هزار سال پیش برمی گردد. چینیان هم دو هزار سال قبل از روی چهره پیشگویی می کردند. در بین فلاسفه و حکمای یونان، بقراط، ارسطو، افلاطون، رواقیون و جالینوس در زمینه شناخت چهره نظریه هایی را ابراز داشتند، ولی نخستین برداشت علمی در زمینه شناسایی چهره توسط «یوهان لاواتر»، دانشمند سوئیسی قرن نوزدهم صورت پذیرفت. در حوزه اسلام، غزالی به این پدیده توجه داشت و به همین دلیل دانش را دو شاخه می پنداشت: یکی علوم «نظری» که از حقایق اشیا صحبت می کرد و دیگر علوم «معامله» که رفتار انسان را مورد توجه قرار می داد. ابن سینا، حکیم مسلمان هم اعتدال را در جوارح انسان بررسی کرده و سخنی از حضرت پیامبر اعظم(ص)را مبنا قرار داده است که «اطلبو حوائجکم عند حسان الوجوه». فارابی از آرای افلاطون و ارسطو میانگینی به دست می دهد و وجوه اشتراک آنها را بیان می کند. جوادی آملی، عالم معاصر شیعی به آیه شریفه قرآن توجه دارد که: «خلق السموات و الارض بالحق و صورکم فاحسن صورکم و الیه المصیر». در غرب، دانشمندان اروپایی و امریکایی قرن هیجدهم و نوزدهم به اَشکال ظاهری جمجمه توجه کردند. آنها ساختمان فیزیکی بدن را مولود چگونگی رفتارهای جسمی تصور می کردند و خصوصیات انسان را از این طریق بیان می داشتند تا جایی که «لمبرزو» پزشک و جرم شناس ایتالیایی، رفتار مجرمانه را حاصل مبانی ژنتیکی تلقی می کرد. یونگ نیز برای شناخت انسان از طریق چهره، افراد را به درون گرا و برون گرا، استوار و نااستوار تقسیم می کند. «سیگودمک اولیف» روان شناس نامدار معاصر فرانسوی در پایان سده نوزدهم چهره را به «ماه چهر»، «درخت چهر»، «چهره نوری» و «آهن چهر» تقسیم کرد و علل آن را عوامل ذهنی و گوارشی می دانست. اما در ایران نخستین شخصیتی که به شناخت چهره توجه کرده، حکیم میسری است. حکیم در دانشنامه منظوم خود اندام، ارکان چهره و مزاجهای افراد را عامل یا نشانه ویژگیهای روانی و رفتاری قرار می دهد و پیرامون آن بحث می کند که در متن تحقیق به آن پرداخته شده است.
۳.

سنخ شناسی فرزندپروری خانواده (ترکیب سبک فرزند پروری پدر و مادر) و تأثیر آن بر گرایش به مواد مخدر در نوجوانان پسر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانواده نوجوانان فرزندپروری سنخ شناسی گرایش به مواد مخدر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
تعداد بازدید : ۲۴۲۵ تعداد دانلود : ۱۲۱۸
هدف: مواد مخدر و پیامدهای مصرف آن یکی از چالش های بزرگ جوامع امروزی است. از آنجا که خانواده و شیوه های فرزند پروری نتایج مهمی را در رشد روانی-اجتماعی فرزندان به بار میآورند، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سنخ شناسی فرزند پروری خانواده بر گرایش نوجوانان به مواد مخدر انجام شده است. روش: به این منظور، 375 دانش آموز از بین دانش آموزان دبیرستان های دولتی عادی پسرانه شهرستان بروجن در سال تحصیلی 90-1389 به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و پرسشنامه اصلاح شده شیوه های فرزندپروری شفر-که شیوه فرزندپروری پدر و مادر را به طور جداگانه میسنجد- و نیز پرسشنامه محقق ساختهی گرایش به مصرف مواد مخدر را تکمیل کردند. سپس با ترکیب شیوهی فرزندپروری پدر و مادر، سنخ فرزندپروری هر خانواده مشخص شد. به دلیل پایین نبودن فراوانی برخی سنخ های فرزندپروری، تنها 6 سنخ وارد تحلیل شده و نمرات گرایش به مواد مخدر در بین این سنخ ها به روش تحلیل واریانس یکراهه و آزمون تعقیبی شفه با هم مقایسه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که داشتن پدر و مادری مقتدر بهترین نتیجه را برای فرزندان به دنبال دارد و کمترین گرایش به مواد را به دنبال داشته است و از سوی دیگر بیشترین گرایش به مواد مخدر در سنخ هایی دیده شده است که هردو والد سهل گیرند یا حداقل یک والد سهل گیر را در بر میگیرند. نتیجه گیری: این یافته ها نشان دهندهی اهمیت بالای کنترل والدینی در گرایش نوجوانان به مواد مخدر است.
۴.

سنخ شناسی رفتار سیاسی مخالفان امام علی(ع) در دوره خلافت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خلافت امام علی(ع) تغییر رفتار رفتار سیاسی سنخ شناسی مخالفان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۷ تعداد دانلود : ۱۰۲۶
خلافت امام علی(ع) (40-35) با بروز مخالفت های آشکار برخی افراد همراه بود و جنگ های جمل، صفین و نهروان از نتایج آن است. با مرور گزارش های تاریخی، تغییر رفتار سیاسی مخالفان امام قابل توجه است و پاسخ به چیستی و چگونگی تغییر رفتار مذکور مساله اصلی پژوهش حاضر می باشد. بدین منظور با بهره گیری از رویکرد روشی توصیفی سنخ شناسی به بررسی رفتار سیاسی 296 تن از مخالفان علی(ع) با در نظر گرفتن تغییرات آن طی دوره خلافت علی بن ابی طالب پرداخته شده است. یافته ها بیانگر چهار گونه رفتار سیاسی است که عبارتند از: همراهی سپس مخالفت (حدود 44.59%)، مخالفت سپس همراهی (حدود 4.39%)، مخالفت سپس همراهی سپس مخالفت (حدود 1.01%) و مخالفت تداومی(حدود 50%). یافته های نوین پژوهش حاضر به دلیل بهره گیری از آنها در مطالعه های عمیق نظریه پردازی و میان رشته ای دارای اهمیت کاربردی است.
۵.

سنخ شناسی و تبیین رفتاری مسلمانان در همراهی با پیامبر(ص) درغزوه خندق براساس سوره احزاب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مسلمانان سنخ شناسی پیامبر اکرم (ص) غزوه خندق سوره احزاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۴ تعداد دانلود : ۸۳۶
غزوه خندق به دلیل شرایط روحی و روانی حاکم بر آن، از غزوات حساس و سرنوشت ساز در تاریخ اسلام است. با ورود احزاب به مدینه و پیمان شکنی بنی قریظه، لزوم یکدستی در مقابل مشرکان احساس می شد؛ اما در مقابل نوع رفتار مسلمانان یکدست نبود. خداوند در سوره احزاب به بیان انواع رفتاری مسلمانان در شش گونه پرداخته که نوع همراهی آن ها در سه سنخ همراه فعال، نیمه فعال و منفعل قابل تقسیم بندی است. در این مقاله با روش توصیفی ـ تبیینی ابتدا گونه های رفتاری مسلمانان در غزوه خندق شناسایی، سپس به علت کاوی تنوع رفتاری آنان پرداخته شده است. به نظر می رسد تنوع رفتاری مسلمانان در این غزوه با نوع نگرش آنان و میزان گرایش به ارزش های دینی حاکم بر جامعه اسلامی سال پنجم هجرت در ارتباط است. این مسئله به پیدایش گونه های رفتاری و تعلل برخی از آن ها در همراهی با پیامبر(ص) در غزوه خندق منجر شد.
۶.

سنخ شناسی روابط اجتماعی در شبکه های همسایگی در شهر مشهد

کلیدواژه‌ها: روابط همسایگی شهر مشهد سنخ شناسی اجتماع همسایگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۷ تعداد دانلود : ۸۷۰
تحقیق حاضر در قدم اول با هدف بررسی میزان تراکم روابط همسایگی (آزمون فرض تضعیف اجتماع همسایگی) و در قدم دوم به منظور دستیابی به یک گونه شناسی از روابط همسایگی در سطح شهر مشهد انجام شده است. چارچوب نظری مقاله، از نظریه لوئی ویرت برگرفته شده است. روش بررسی، روش پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. واحد تحلیل خانوار و واحد مشاهده (پاسخگو) زن خانوار بوده است. جامعه آماری، کلیه خانوارهای ساکن شهر مشهد در مناطق 13گانه شهرداری و حجم نمونه (براساس فرمول تصادفی ساده و واریانس به دست آمده از مطالعه مقدماتی) تعداد 425 خانوار است. روش نمونه گیری، طبقه ای متناسب (به تناسب حجم جمعیتی هر یک از مناطق 13گانه به کل جمعیت) است. نتایج به دست آمده بیانگر تایید فرض تضعیف روابط همسایگی (نمره 67 صدم در بازه 2-0) در بین خانوارهای همسایه در سطح شهر مشهد است. گونه های کنش فردی، عادی و عاطفی، بیش از گونه های جمعی، صمیمانه و فایده مند در محیط همسایگی مشاهده شده است. نتایج تحلیل های آماری بیانگر وجود رابطه معنادار بین متغیرهای درک از اجتماع همسایگی، سابقه سکونت در محل، احساس فاصله اجتماعی با همسایه ها، تجربه قبلی از یک سو و متغیر میزان درگیری در روابط همسایگی از سوی دیگر است. همچنین نتایج نشان دهنده این است که مهاجران در مقایسه با بومی ها، ساکنان منازل ویلائی در مقایسه با ساکنان مجتمع های مسکونی، مالکین در برابر مستاجرین، قدیمی ها در مقایسه با تازه واردها درگیری بیشتری در روابط همسایگی دارند.
۷.

گونه شناسی اکتشافی برداشت از مفهوم زنانگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زنانگی مادری ذات گرایی سنخ شناسی گروه قومی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی جنسیت
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی جنسیت
تعداد بازدید : ۲۰۹۶ تعداد دانلود : ۱۱۶۷
زنانگی مفهومی است که هر دو بعد جنسی و جنسیتی را شامل می شود و متأثر از فرهنگ قرار دارد. عضویت در گروه قومی نیز به مثابه یک عامل فرهنگی بر شکل گیری زنانگی مؤثر است. در این پژوهش با استفاده از روش های کیفی مصاحبه، داستان زندگی، تحلیل محتوا و شناسایی طبقه های متعارف، شاخص های زنانگی و گونه شناسی آن بین زنان متأهل 22-19 ساله در سه گروه قومی مشخص شد؛ در این پژوهش اقوام آذری و کُردی و مازندرانی و موضوع ها و طبقه های فکری متعارف شناسایی شده است. براساس نتایج شاخص های زنانگی مشترک در هر سه گروه قومی تقریباً مشابه و شامل پنج مورد نقش های مراقبتی، شخصیت احساس محور، رقابت درون جنسی، نقش های خانگی و زیبایی ظاهری است. سنخ های چهارگانه زنانگی شناخته شده در سه گروه قومی عبارتند از: منفعل، سنتی، مستقل و فعال؛ این سنخ شناسی برمبنای نگرش نسبت به شاخص های پنج گانه صورت گرفته است. سنخ منفعل در گروه قومی کُرد و آذری، سنخ سنتی و مستقل در هر سه گروه قومی کرد و آذری و مازندرانی و سنخ فعال فقط در گروه قومی مازندرانی دیده شده است. در حالی که به نظر می رسد برداشت از زنانگی در گروه قومی مازندرانی دستخوش بازتعریف از نگرش سنتی شده است، تمایز اساسی در برداشت گروه های قومی آذری و کرد مشاهده نشد. طبقه های متعارف فکری شناسایی شده در این پژوهش شامل تفکر «ذات گرایانه» و «تمایل های مادرانه» است.
۸.

سنخ شناسی مشارکت اصحاب حاضر در احد براساس قرآن و منابع تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مشارکت سنخ شناسی قران منابع تاریخی نبرد احد اصحاب پیامبر (ص)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۱۱۶
جنگ احد یکی از غزوات مهم رسول ا... (ص) است که در سرنوشت اسلام و مسلمانان تاثیر به سزایی داشت. پس از پیروزی ابتدایی، پاره ای از مسائل زمینه را برای شکست مسلمانان فراهم کرد. این شکست درست در آستانه پیروزی سپاه اسلام و فرار سپاه قریش رخ داد. اصحاب حاضر در احد، دارای مشارکت و عملکرد متفاوتی در میدان نبرد بودند. شجاعتی که برخی از آنان از خود نشان دادند هم سو با حمایت از شخص پیامبر(ص) در شرایط بحرانی جنگ و پیشبرد منافع اسلام بود. از سویی دیگر، بسیاری از سپاهیان اسلام، دارای اقدامات و مشارکت نظامی ناکافی و غیرموثر بودند. به طوری که نتوانستند مقاومت کنند و از میدان گریختند. رویکرد قرآن و منابع تاریخی به رخدادهای این جنگ تا حدودی متفاوت است. در این مقاله سعی می شود با استفاده از روش کمی نوع شناسی، سنخ شناسی مشارکت صحابه برگرفته از آیات قرآنی و صحابه ذکر شده در منابع تاریخی صورت گیرد. بررسی های آماری نشان می دهد، در مقایسه بین سنخ همراه کامل و سایر سنخ ها از مجموع 27 آیه مربوط به احد، 70 درصد آیات شاخصه ها و ویژگی های سنخ های همراه حداکثری، نیمه همراه و غیرهمراه را بیان می-کند و فقط 30 درصد باقیمانده نشانگر شاخصه های همراهان کامل می باشد منابع تاریخی بیشتر صحابه حاضر در میدان را با ویژگیهای قابل صدق بر همراهی کامل معرفی می کنند و از ذکر گونه-های دیگر و ویژگی های آنان به سرعت می گذرند. اما در رویکرد آیات قرآن بیشتر صحابه با مشارکت نسبتاً غیرفعال و با رفتار منفعلانه و سست مورد خطاب بوده اند. در واقع مورد خطاب آیات قرآن برعکس منابع، بیشتر ناظر به اصحابی است که مشارکت آنها در نبرد ناکافی و غیرموثر بوده است.
۹.

توصیف نیمرخ شخصیتی مشاغل تحقیق و توسعه در یک سازمان صنعتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خلاقیت هوش هیجانی سنخ شناسی نیمرخ شخصیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۳ تعداد دانلود : ۴۳۳
این تحقیق با هدف توصیف نیمرخ شخصیتی محققان شاغل در یک سازمان صنعتی انجام شده است. بدین منظور از پرسشنامه های سنخ سنجی مایرز بریگز، پرسشنامه هوش هیجانی بارآن و پرسشنامه خلاقیت عابدی استفاده شد. گروه خونی محققان و نمره ارزیابی عملکرد آنان نیز از سیستم منابع انسانی شرکت استخراج گردید. نمونه این تحقیق 100 کارمند شاغل در بخش تحقیق و توسعه یک شرکت فعال در حوزه الکترونیک است که میانگین سابقه کاری آنان 14 سال بود. تحلیل داده ها با بسته نرم افزاریSPSS16 نشان داد که 25 درصد محققان دارای تیپ شخصیتیISTJ و 21 درصد دارای تیپ شخصیتیISTP هستند. همچنین 69 درصد شخصیت درونگرا و 31 درصد شخصیت برونگرا دارند. از سوی دیگر در میان محققان فراوانی گروه های خونیB و AB بیشتر از میزان مورد انتظار بوده و گروه خونیA از فراوانی مورد انتظار کمتر است. علاوه بر این گروه خونی، تاثیری بر عملکرد، هوش هیجانی و خلاقیت کارکنان ندارد. معادله رگرسیون نیز نشان داد که ارتباط میان عملکرد با هوش هیجانی و خلاقیت محققان معنادار نیست. اگرچه ارتباط معناداری میان خلاقیت و هوش هیجانی محققان مشاهده می شود
۱۰.

بررسی جرائم اقتصادی در دوره ناصری (1264 تا 1313ق/۱۸۴۷ تا ۱۸۹۶م)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سنخ شناسی جرائم اقتصادی عهد ناصری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
تعداد بازدید : ۱۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۰۲۱
جرم یا به عبارتی بِزِه عملی ناپسند و برخلاف مقررات تعیین شده، در یک جامعه است. قانون شکنی به نحوی، در تمامی مقاطع و دوران ها وجود داشته است و مختص جامعه یا فرهنگ خاصی نیست. با توجه به اهمیت دوران ناصری، به عنوان مقطعی حساس در تاریخ ایران، بررسی جرم به عنوان یکی از پدیده های مهم این دوران، می تواند پرده از ابهامات بسیاری در زمینه های ارتکاب جرائم اقتصادی بردارد. بر همین اساس، در این پژوهش تلاش شده است جرائم اقتصادی عهد ناصری سنخ شناسی شده و همچنین، نقش عوامل مختلف در این معضل اجتماعی، به ویژه نقش دوگانه حکومت در آن مشخص شود. در همین راستا، با تکیه بر مستندات تاریخی و همچنین منابع کتابخانه ای موجود و با بررسی آماری جرائم این دوره، ضمن توصیف اوضاع اقتصادی عصر ناصری، به سنخ شناسی جرائم اقتصادی در این عهد پرداخته شد؛ علاوه براین، با بیان برخی از عوامل مؤثر در وقوع این جرائم، تاآنجاکه امکان داشت از دیدگاه تحلیلی نیز به آن ها نگریسته شد. براساس یافته های به دست آمده از میان گونه های مختلف جرائم اقتصادی، قتل با 7/58درصد بیشترین میزان و تریاک کشی با 2/0درصد کمترین میزان را به خود اختصاص داده بودند. حکومت ناصری اصلی ترین عامل اجرایی، در برخورد با مجرمان بود؛ بااین حال، خود حکومت به نحوی بستر جرم را مهیا می کرد و در بسیاری از مواقع، بر میزان آن نیز می افزود.
۱۱.

فهم پدیدارشناسانه تجربه زیسته زنان از حضور در مجالس مذهبیِ زنانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی سنخ شناسی مجالس مذهبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده مشارکت زن در اجتماع
تعداد بازدید : ۱۲۷۳ تعداد دانلود : ۸۷۵
در این تحقیق تلاش بر آن است تا با استناد به نظریه یوآخیم واخ به فهم پدیدارشناسانه و نیز سنخ شناسی تجربه زیسته دینی زنان از حضور در مجالس و هیئات مذهبی پرداخته شود. نمونه آماری 40 نفر از زنانی است که در مناطق مختلف تهران در مجالس مذهبی شرکت کرده اند. داده ها از طریق مصاحبه جمع آوری شده و با استفاده از روش اسمیت به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تجربه زیسته زنان از حضور در مجالس مذهبی در سه سنخ فکری، عملی و اجتماعی به شرح ذیل می باشد: الف. فکری: کسب اجر اخروی و نزدیکی به خدا. تأثیر مثبت این گونه حضور بر روح و روان آدمی (کسب آرامش) با آگاهی بیشتر از قرآن و احکام دین و زندگی ائمهعلیهم السلام. ب. عملی: پیدا کردن گزینه های مناسب و مذهبی جهت ازدواج، تأثیر مثبت در زندگی خانوادگی و زناشویی (بهبود روابط زوجین و والدین و فرزندان) و پرکردن اوقات فراغت. ج. اجتماعی: شرکت در امور خیریه اجتماعی، آگاهی از وضعیت زندگی دوستان و خویشان و در صورت نیاز کمک به آنان و دید و بازدید خانوادگی (صله ارحام)
۱۲.

بررسی جرایم اجتماعی در عصر ناصری (1264 – 1313 ه.ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سنخ شناسی جرایم اجتماعی بزه عهد ناصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۱ تعداد دانلود : ۱۱۱۴
جرم پدیدة اجتماعی است که از دیرباز به تناسب هر عصری و هر نسلی، وجود داشته و بنابراین عمری به قدمت عمر جامعة  بشر دارد. در یک تعریف کلی جرم یا به عبارتی بزهرا عملی ناپسند و برخلاف مقررات تعیین شده در یک جامعه دانسته اند که در اشکال مختلف در تمامی مقاطع تاریخی وجود داشته و مختصِ جامعه یا فرهنگ خاصی نبوده است. با توجه به اهمیت عصر ناصری به عنوان مقطعی حساس در تاریخ ایران، بررسی جرم به عنوان یکی از پدیده های مهم این دوران می تواند پرده از ابهامات بسیاری در زمینه های ارتکاب جرم اجتماعی بردارد. از این رو در این پژوهش تلاش شده با تکیه بر مستندات تاریخی و همچنین منابع کتابخانه ای موجود و با بررسی آماری جرایم این دوره، ضمن توصیف اوضاع اجتماعیِ عصر ناصری، جرایم اجتماعی این عهد سنخ شناسی و با رویکردی تحلیلی نقش عوامل مختلف در این معضل اجتماعی، به ویژه نقش دوگانه ی حکومت در آن مشخص گردد. براساس یافته های موجود از میان گونه های مختلف جرائم اجتماعی، قتل با 7/58 درصد بالاترین میزان و استعمال تریاک با 2/0 درصد کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. گرچه حکومت ناصری اصلی ترین عامل اجرایی در برخورد با مجرمان بود، بااین حال خود به نحوی بستر جرم را مهیا می کرد و در بسیاری از موارد بر میزان آن ها نیز می افزود.
۱۳.

مطالعه جامعه شناختی انگیزه های مهاجرت از دانشگاه به حوزه علمیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انگیزه حوزة علمیه دانشگاه دین سنخ شناسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی آموزش و پرورش
تعداد بازدید : ۸۷۹ تعداد دانلود : ۵۷۵
مسئلة اصلی مقالة حاضر به مهاجرت علمی از دانشگاه به حوزة علمیه و شناخت انگیزه های این مهاجرت مربوط است که معمولاً در سویة مخالف از حوزه ها به دانشگاه ها رایج است. به منظور پاسخ گویی به این مسئله، با استفاده از مصاحبه های عمیق اپیزودیک با ۲۳ نفر از مهاجران از دانشگاه به حوزه، همچنین مشاهده های میدانی در حوزه های علمیة قم و تهران، درنهایت به سنخ بندی سه گانه ای از انگیزه های ایشان رسیدیم. هستة اصلی این بود که این دانشجویان با سه رویکرد متفاوت دینی که خود با خرد ابزاری منفعت محور نیز پیوند دارد، دست به چنین انتخابی می زنند. نمونه های متعلق به سنخ نخست با عنوان «محافظان دین» می خواهند از صورت های سنتی دین داری در مقابل عناصر تغییربخش فعلی در جامعه محافظت کنند. دومین سنخ با عنوان «پیام آوران دین» طلاب هستند که قصد دارند پیوند مسالمت آمیزی میان دین و مسائل جامعة امروزی فراهم کنند. درنهایت نمونه های متعلق به سنخ سوم با عنوان «امنیت طلبان»، دین را پناهگاه امنی می دانند که در رسیدن به تعالی اجتماعی، امنیت خاطر و مزایای اجتماعی سیاسی برای آن ها مفید است. در پایان تلاش شده است ضمن تحلیل انگیزه ها از خلال سه سنخ، به تبیینی از روابط میان آن ها نیز دست یابیم.
۱۴.

سنخ شناسی و تبیین رفتاری صحابه پیامبر(ص) در غزوه تبوک بر اساس سوره توبه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تبیین رفتاری پیامبر(ص) سنخ شناسی سوره توبه صحابه غزوه تبوک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۴ تعداد دانلود : ۸۰۹
در غزوه تبوک بر خلاف دیگر غزوات میزان مشارکت فعال مسلمانان کاهش یافته بود و سستی آنان در جهاد، باعث تاخیر در تدارک سپاه و حرکت به سوی میدان نبرد شده بود. عده ای از صحابه با کارشکنی، عذر خواهی و بهانه آوردن درصدد بودند حضور نیافتن در جنگ را توجیه کنند. خداوند در سوره توبه در واکنش به این وضع، با افشای نیت های این گروه ها، دلایل حقیقی مشارکت نکردن آنان را بیان کرد. بر اساس آیات سوره توبه، گروه هایی از سپاهیان حتی آنانی که تظاهر به همراهی نمودند در عمل به کارشکنی و ایجاد رعب در میان مسلمانان پرداختند. یکدست نبودن رفتار صحابه در غزوه تبوک موجب پیدایش گونه های رفتاری شد که در سوره توبه این گونه ها به دقت شناسایی شده اند. در این سوره، هشت گونه رفتاری در جهت همراهی با پیامبر(ص) معرفی شده است. یکسان نبودن میزان همراهی آنان باعث شده که این گونه ها در پنج سنخ از همراه کامل تا غیرهمراه قرار داده شوند. در این مقاله با روش توصیفی تبیینی ابتدا گونه های رفتاری صحابه در غزوه تبوک شناسایی شده و سپس به علت تنوع رفتاری آنان بررسی می شود. به نظر می رسد تنوع رفتاری اصحاب پیامبر(ص) در غزوه تبوک ریشه در نوع نگرش آنان و تعارض سنت های اجتماعی با ارزش های دینی داشته است.
۱۵.

الگوی نقش معرف کارکرد در قصه های عامیانه طنزآمیز ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قصه طنزآمیز نقش معرف کارکرد کارکرد معرف نقش قصه احمقان سنخ شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۴۸۷
این مقاله قصه های عامیانه طنزآمیز ایرانی را بر اساس دو الگو بررسی و تحلیل می کند: الگوی نقش معرف کارکرد و کارکرد موجد نقش که عمدتاً مأخوذ از رویکردها و الگوهای ساختارنگرانه به ویژه الگوی برمون محسوب می شوند. همه بحث این است که الگوهای سنتی در مطالعه قصه های عامیانه و به ویژه شاخص تیپ و موتیف در طبقه بندی آرنه تامپسون نمی تواند به تمامی وجوه، این قصه ها را نشان بدهد و لازم است از الگوهای عمدتاً ساختارنگرانه ای دیگر سراغ گرفت که در این میان الگوی نقش معرف کارکرد و کارکرد معرف نقش پیشنهادی برمون به تأسی از رویکرد پراپ (1928/1961)، کارآمدتر می تواند وجوه مضمونی و ساختاری قصه های عامیانه طنزآمیز ایرانی را نشان بدهد. از این رو، این مقاله از رهگذر روش مفهومی تجربی و با توسل به تحلیل یک نمونه از قصه های طنزآمیز، تلاش می کند ضمن بازتعریف برخی مفاهیم اصلی مانند لطیفه، جوک، قصه و مرور طبقه بندی آرنه تامپسون مارزلف، قصه های طنزآمیز ایرانی و به ویژه قصه های احمقان را از منظر الگوی نقش معرف کارکرد طنزآمیز و کارکرد طنزآمیر موجد نقش طنزآمیز بررسی کند. بر این اساس، قصه عامیانه طنزآمیز واحد روایی خودبنیادی تعریف می شود که یک فرد یا عده ای از افراد به واسطه کنش های احمقانه/ زیرکانه ای که انجام می دهند، واجد نقش احمق/ زیرک می شوند.درواقع نقش احمقان معرف کارکرد آن ها و کارکرد آن ها در داستان، معرف نقش آن هاست.
۱۶.

سنخ شناسی و بررسی الگوهای ساختاری تیپ ابلهان در قصه های عامیانه طنزآمیز ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سنخ شناسی الگوی ساختاری تیپ احمقان قصه های عامیانه کارکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۱ تعداد دانلود : ۵۴۳
این جستار، الگوهای ساختاری تیپ احمقان/ابلهان را در قصه های عامیانه طنزآمیز ایرانی سنخ شناسی و بررسی می کند. از میان قصه های عامیانه، تیپ احمقان، از جمله تیپ های مهم در میان قصه های شوخی است که آرنه، تامپسون، مارزولف، و آتر گرد آورده و از 1200 تا 1999 دسته بندی کرده اند. این تیپ قصه ها، ویژگی های ساختاری و سنخی خاص خود را دارند. برای نیل به این ویژگی ها، پیکره دادگانی از کتاب مارزولف (1377) انتخاب، و تیپ هر قصه بر اساس نقش معرف کنش و کنش موجد نقش در قالب سه کارکرد ویژه/خویشکاری سنخ شناسی و بررسی و تحلیل شد و الگوهای ساختاری آنها استخراج گشت. بر این اساس، تیپ ابلهان، واحد خودبنیادی تعریف شد که در آن کارکرد ویژه ابلهان از همنشینی نقش و کنش حاصل می آید بدین معنا که کنش های تیپ احمق معرف نقش ابلهانه او در قصه ها، و متقابلاً، منبعث از نقش ابلهانه اوست که از مجموعه کنش های ابلهانه حاصل می آید. همچنین، دو الگوی ساختاری احمق در مقام کارگزار (با خود و دیگری) و کارپذیر (با خود و دیگری) در قصه ها شناسایی شد. از جمله مهم ترین یافته ها یکی این است که قصه های ابلهان واحدهای خودبنیادی هستند که می توان آنها را بر اساس نقش معرف کنش و کنش معرف طنز دسته بندی و تحلیل کرد.
۱۷.

تحولات نظری در سنخ شناسی سازمان های دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سازمان دینی جماعت دینی سنخ شناسی فرقه انضباط دینی مشروعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۴۲
تمام اشکال دین داری در بطن «جماعت دینی» نشوونمو می یابند و «جماعت دینی» همواره برخوردار از سطحی از سازمان یافتگی است. در «جامعه شناسی دین» بررسی سازوکارهای اجتماعی مرتبط با جماعت دینی ذیل مفهوم «سازمان دینی» تعریف می شود. از دیرباز یکی از دغدغه های جامعه شناسی دین بررسی و شناخت اشکالِ متنوعِ شیوه های سازمان یافتگیِ جماعت های دینی است. این مقاله می کوشد با بررسی تحلیل توصیفیِ رویکردهای مختلف و تحولات نظری در این حوزه، «معیارهای اصلی» سنخ شناسی ها را استخراج سازد. استخراج «معیارهای اصلی» ما را با منطق این سنخ شناسی ها آشنا می کند و در ارائه سنخ شناسی های بدیل و بومی و در چارچوب سنت اسلامی کمک می کند. ازاین رو روش این تحقیق اسنادی است و هدف اصلی پژوهش شناخت سازوکارهای بنیادی سنخ شناسی های سازمان های صوفیانه در ادبیات نظری موجود است. برای این منظور ادبیات موجود را ذیل دو رویکرد کلی مورد بررسی قرار دادیم: الف) رویکرد صوری به سنخ شناسی سازمان های دینی؛ و ب) رویکرد کمّی به سنخ شناسی سازمان های دینی. رویکرد صوری عمدتاً متأثر از آرای وبر است، اما رویکرد کمّی در نقد رویکرد صوری طرح شده است. ضمن بررسی سنخ شناسی های گوناگون و مبانی نظری آن ها در نهایت شاهد آن هستیم که دو معیار: الف) سطح سازمان یافتگی و ب) سطح تنش با فرهنگ میزبان، از اهمیت محوری در سنخ شناسی سازمان های دینی برخوردار است.
۱۸.

قتل و سنخ شناسی بخشش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سنخ شناسی بخشش قتل استان گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۲۵۵
هدف این مقاله، سنخ شناسی بخشش براساس داده های مبتنی بر استراتژی استقرایی است. در این استراتژی، از طریق رویکرد تفسیرگرایی ادراک مصاحبه شوندگان درخصوص بخشش مورد بررسی قرار می گیرد. در تحقیق حاضر، با روش کیفی و نمونه-گیری هدفمند از مصاحبه های نیمه سازمان یافته، فردی و گروهی استفاده شده است. براساس منطق اشباع نظری با 27 نفر به صورت فردی و سه نفر بصورت گروهی مصاحبه انجام شد. سپس مصاحبه ها به شیوه ی تحلیل مضمونی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان می دهد که دو سنخ کلی درخصوص بخشش وجود دارد. یکی بخشش معطوف به خود و دیگری بخشش معطوف به دیگران. در نوع اول بخشش گونه های مختلفی چون مخالفان بخشش، بخشش جایگزین، موافقان بخشش و بخشش معطوف به نیت وجود دارد. در بخشش معطوف به دیگران نیز می توان سه سنخ تحت عنوان مخالفان بخشش، بخشش با اکراه، بخشش معطوف به نیت مشاهده کرد. بزهدیده گان در مقابل قتل نزدیکان خود مبادرت به حسابگری کیفری می کنند و فواید ناشی از بخشش و انتقام را می سنجند و سپس رفتار می کنند. برمبنای یافته-های تحقیق بخشش امری زمانی و مکانی است، زیرا تا حدودی به موقعیت افراد به مثابه بزهکار یا بزهدیده و زمان بین ارتکاب جرم و مجازات بستگی دارد
۱۹.

روش شناسی گونه شناسی: رهنمونی بر نظریه پردازی در دانش مدیریت

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: طبقه بندی گونه شناسی سنخ شناسی نظریه پردازی رویکرد تحلیلی نظریه سازمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶۲ تعداد دانلود : ۱۳۷۵
گونه شناسی (سنخ شناسی) به عنوان روشی که پیش از این در نظریه پردازی ها و تحقیق های برخی اندیشمندان مطرح علوم اجتماعی به کار رفته است، در کنار دیگر انواع روش های طبقه بندی، خود می تواند به مثابه روشی برای تبیین و تولید مفاهیم در تحقیقات نظری و حتی کاربردی استفاده شود. هدف این مقاله، بررسی چیستی، چرایی و چگونگی گونه شناسی و همچنین مرور نمونه های مشهور گونه شناسی مکاتب دانش مدیریت بوده است. بدین منظور، ضمن بررسی ریشه های هستی شناختی، معرفت شناختی و ارزش شناختی گونه شناسی در مقام بیان چیستی، به بررسی انواع طبقه بندی، خوشه بندی، رده بندی و در مقام چرایی به اهداف، مزایا و معایب آن پرداخته و در بیان چگونگی ساخت گونه شناسی ضمن اشاره به مواردی همچون گونه های نماینده، ایدئال و ممتاز، راهبردهای قیاسی، استقرایی و عملیاتی در ساخت گونه شناسی معرفی شده است. در نهایت، برخی از مطالعات گونه شناسی در دانش مدیریت، معرفی و تحلیل شده اند. یافته ها، نشان می دهند به مسأله گونه شناسی نظریه های مدیریت از دهه 60 قرن بیستم میلادی بیشتر توجه شده است. در سال های اولیه، ساخت گونه شناسی ها مبنای استقرایی داشته اند اما به نظر می رسد در سال های اخیر، رویکرد قیاسی و عملیاتی در ساخت آن ها پررنگ تر شده است.
۲۰.

سنخ شناسی تصویر از مرگ و فرایندهای رویارویی با آن؛ مورد مطالعه: شهروندان گیلانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سنخ شناسی مرگ مرگ اندیشی مرگ هراسی استان گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۲ تعداد دانلود : ۴۶۷
مرگ امری پیچیده است و افراد از فهم محتوای آن عاجزند. یکی از دلایل مرگ هراسی، ناشناخته بودن و ابهام آن است. هدف این مقاله سنخ شناسی و فهم پدیده مرگ بین مردم استان گیلان است و در آن، با تکیه بر روش کیفی و نمونه گیری هدفمند از مصاحبه های نیمه سازمان یافته و فردی با 50 نفر از شهروندان استان گیلان استفاده شده است؛ سپس تحلیل مصاحبه ها به شیوه نظریه زمینه ای انجام شد. برمبنای یافته های پژوهش بیشتر مصاحبه شوندگان به جهان پس از مرگ باور داشتند؛ اما برخی روایت دینی و گروهی روایت اخلاقی از مرگ داشتند. از لحاظ ایماژ یا تصویر از مرگ نیز آنها به چهار گونه تقسیم شدند: آخرت اندیش، فنااندیش، ابهام اندیش و انطباق اندیش. درباره دلایل مرگ هراسی نیز برخی مصاحبه شوندگان در گونه سازگارند و از مرگ هراسی ندارند؛ اما بعضی به دلایل پیامدی، برخی به دلایل جدایی و گسست از این دنیا و گروهی دیگر به دلیل نداشتن شناخت و ابهامات ناشی از مرگ دستخوش مرگ هراسی اند. مفهوم مرکزی دلایل مرگ هراسی در این پژوهش، «نیستی و ناشناختنی بودن مرگ» است.