مطالب مرتبط با کلیدواژه

روستا


۴۰۱.

دانش بومی طب سنتی با پنجه گرگ ساوالان مطالعه موردی روستای آللی خیاو (مشکین شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش های بومی ایران سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۰ 205 - 238

کلیدواژه‌ها: دانش بومی طب سنتی روستا آللی گرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۷۰
هدف اصلی این مقاله پژوهشی بازشناخت دانش بومی طب سنتی در باورهای مردم خاصه زنان روستایی آللی مشکین شهر می باشد. روش به کار رفته در این پژوهش روش تجزیه و تحلیل همزمان مالینوفسکی می باشد که مصاحبه های روایی متن را با تکیه بر روش هرمنوتیک تحلیل و تفسیر می کند به عبارتی این روایت ها، اسناد گفتاری داده ها هستند که به روش هرمنوتیک به تحلیل و تفسیر مردم شناختی آنها می پردازیم. ابتکار و نوآوری این مقاله پژوهشی در کمیاب بودن آن است به عبارتی کمبود اثر پژوهشی در حوزه دانش بومی طب سنتی در جامعه روستایی ایران دغدغه اساسی این تیم پژوهشی است. نتیجه این پژوهش توسعه صنعت طب سنتی در ساختار دانش بومی آن برای کمک به مسئله گردشگری و جذب توریسم به مناطق روستایی خصوصاً روستای آللی مشکین شهر است. رسیدن به سود اقتصادی و رفاه اجتماعی خانواده های روستایی مسئله مهم دیگری است که می تواند تأثیرش را در زندگی اجتماعی مردم این روستا نشان دهد.
۴۰۲.

ارزیابی طراحی کالبدی روستاهای پیرامون شهری بر اساس معیارهای ایرانی اسلامی (مورد مطالعه: استان کردستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت شهری دوره ۱۳ بهار ۱۳۹۴ شماره ۳۸ ۱۸-۷

کلیدواژه‌ها: طراحی کالبدی الگو ایرانی - اسلامی روستا کردستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۲
باید گفت که طراحی کالبدی تلاشی برای عینیت بخشی به تفکرات، ارزشها و اندوخته های معنوی جامعه است، تا بتواند دانش و تکنولوژی را در خدمت ساختن محیطی کارآمد، پویا، سازگار، پاسخگو و ماندگار به کار بگیرد. در همین راستا نیز در سالهای اخیر این تلاش ها پر رنگ تر از گذشته آغاز و در کشور ما نیز رسالت مذکور، در دستور کار سازمانها و نهادهای مربوطه قرار گرفته شده است. زیرا طراحی کالبدی بهینه می تواند زمینه توسعه و رفاه پایدار را فراهم نماید. مقاله حاضر وضعیت به کارگیری شاخص های ایرانی اسلامی را در طراحی کالبدی روستاهای پیرامون شهری استان کردستان بررسی می نماید. بدین منظور ابتدا شاخص های طراحی کالبدی ایرانی اسلامی در سه بعد اجتماعی فرهنگی، اقتصادی و محیطی اکولوژیکی از منابع مختلف استخراج گردید؛ سپس از میان 72 روستای پیرامون شهری استان 30 روستا به طور نمونه انتخاب گردیده و با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از SPSS میزان به کارگیری شاخص ها مورد سنجش قرار گرفته است و همچنین پراکندگی میزان به کارگیری شاخص ها با نقشه های GIS نشان داده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در طراحی کالبدی روستاهای مورد مطالعه شاخص های ایرانی اسلامی رعایت نشده و این مسئله مشکلات زیادی را در این نقاط به بار آورده است. در نهایت پیشنهاداتی برای بهبود فرایند طراحی کالبدی مبتنی بر ارزش های ایرانی اسلامی ارائه گردیده است.
۴۰۳.

آداب ترحیم و وقف گورستان در مازندران

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۷ بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۰ 117 - 132

کلیدواژه‌ها: وقف ترحیم گورستان روستا مازندران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۵۱
مراسم ترحیم در مازندران آداب مخصوص به خود را دارد و اغلب در حسینیه یا امام زاده های مجاور گورستان برپا می شود. در گذشته گاه در این مراسم زمین هایی را نیز برای مزار وقف می کردند. این مقاله نخست به آیین های مرتبط با مرگ در مازندران اشاره و سپس نوع مالکیت زمین های گورستان را در آداب ترحیم مردم این منطقه بررسی می کند. برای دست یابی به این منظور محتوای برخی از وقف نامه های گورستان به شیوه توصیفی- تحلیلی مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش حاضر حکایت از آن دارد که آداب ترحیم و وقف گورستان های مازندران نشأت گرفته از نوع نگرش و جهان بینی مردمان این منطقه است. واقفان با اعتقاد به جهان پس از مرگ، برای آرامش روح درگذشتگان خود نه تنها زمین هایی را وقف گورستان می کردند بلکه بر مزار بزرگان و بستگان خود نیز موقوفات بسیاری اختصاص می دادند تا در هر دو جهان از کردار نیک خود بهره مند شوند.
۴۰۴.

تحلیلی بر علل شکل گیری مهاجرت معکوس در نواحی روستایی شهرستان بینالود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۴ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۶ 37 - 15

کلیدواژه‌ها: مهاجرت معکوس شهر مشهد روستا شهرستان بینالود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۳۴
علاوه بر جریان غالب مهاجرت از روستا به شهر و از شهرهای کوچک به بزرگ، طی سالهای اخیر جریان وارونه ی مهاجرت از شهرها خصوصا کلانشهرها به نقاط روستایی شکل گرفته است. هدف کلی تحقیق حاضر تحلیل علل شکل گیری مهاجرت معکوس به نواحی روستایی شهرستان بینالود است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و شالوده مطالعه مبتنی بر عملیات میدانی (تکمیل پرسشنامه) در نواحی روستایی شهرستان بینالود است. بررسی ضریب پایایی 0.8حاکی از سطح بالای اعتماد پرسشنامه است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی استیودنت و تحلیل عاملی در نرم افزار SPSS و جهت ترسیم نقشه از نرم افزار Arc Gis بهره گرفته شده است. واحد تحلیل 165 خانوار بازگشتی بوده که 25 متغیر در طیف لیکرت ۵ گزینه ای را پاسخ داده اند. نتایج مطالعه ضمن تصریح بر وجود ارتباط تنگاتنگ و بسیار نزدیک بین کلانشهر مشهد و روستاهای شهرستان بینالود، علل اصلی شکل گیری جریان مهاجرت بازگشتی از دیدگاه مهاجران در بعد طبیعی «آب و هوای مناسب» با میانگین 2.85، در بعد اقتصادی «ضرورت شغلی و نزدیکی به محل کار» با میانگین 2.63 و در بعد اجتماعی «برخورداری روستا از خدمات و امکانات» با میانگین 2.22 به دست آمد. نتایج تحلیل عاملی 25 متغیر شناسایی شده را در ذیل 7 مولفه اصلی- به ترتیب شامل عوامل زیرساختی، اقتصادی، زیست محیطی، فرهنگی، تعلق مکانی، بازنشستگی، و مسکن- تلخیص نمود که عوامل اول تا هفتم روی هم رفته 69.28 درصد از مجموع واریانس مهاجرت معکوس را توضیح داده است.
۴۰۵.

بررسی پیامدهای اجتماعی، اقتصادی سد خاکی با تأکید بر رضایت مندی ساکنان روستا مطالعه ی موردی روستای کمیز سبزوار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۷ بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۷ 53 - 62

کلیدواژه‌ها: روستا سد کمیز رضایت مندی مهاجرت سبزوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۳
این پژوهش، آثار و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی سد کوچک خاکی روستای کمیز در بخش داورزن شهرستان سبزوار را بررسی می کند. احداث این نوع از سدها ضمن جلوگیری از فرسایش خاک، کاهش انتقال رسوبات به پشت سدهای بزرگ، کاهش خسارات وقوع سیلاب از اهمیت زیادی در تثبیت جمعیت، افزایش درآمد روستاها و تحقق عدالت اجتماعی برخوردار بوده و در ضمن با وضعیت جغرافیایی و اقلیمی ایران نیز سنخیت دارد. بنابراین در این پژوهش، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی سد خاکی کمیز با تاًکید بر رضایتمندی روستائیان بهره بردار به عنوان یکی از نمونه های این نوع از سدها مورد مطالعه قرار گرفت. روش بررسی پیمایشی است. با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده، پاسخ به 34 سؤال 146 پرسش نامه کامل و بدون خدشه استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل نشان می دهد که رضایت مندی پاسخ گویان از احداث سد در سطح متوسط به بالا است. هم چنین رابطه ی معنی دار و مثبتی بین میزان درآمد، تحصیلات و وسایل نقلیه ی پاسخ گو با میزان رضایت مندی از احداث سد وجود دارد؛ اما رابطه ی معنی داری بین میزان بازده محصول در هکتار و میزان آب مورد استفاده ی فرد از سد با رضایت مندی او وجود ندارد. به طورکلی این مطالعه نشان می-دهد که ایجاد این سد کوچک که ربع قرن قدمت دارد، مجموعاً اسباب افزایش درآمد و رونق کشاورزی و گسترش سطح زیرکشت آبی اراضی روستا را فراهم آورده است؛ اما نتوانسته در روند مهاجرت روستاییان از روستا تغییر محسوسی ایجاد نماید.
۴۰۶.

تفسیر معنایی روستاییان از پیامدهای ساخت سد مطالعه ی موردی: منطقه ی رودبار در استان های ایلام و لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۸ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۹ 103 - 121

کلیدواژه‌ها: تحلیل کیفی سدسازی روستا نظریه ی زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۴
هدف از این پژوهش، درک معنای ذهنی روستاییان منطقه ی رودبار(در استان های لرستان و ایلام) از پیامدهای احداث سد و نیروگاه سیمره در استان ایلام است که با استفاده از روش کیفی و نظریه ی زمینه ای انجام شد. احداث سد در منطقه ی مورد مطالعه، ابعاد و پیامدهای مختلفی داشته و از زمان آبگیری تابه حال تأثیرات زیادی بر زندگیِ روستاییان به جای گذاشته است. در مقابل، روستاییان نیز واکنش های مختلفی داشته اند؛ به طوری که برخی مهاجرت کردند و گروه دیگر مقاومت و ماندن در روستا را انتخاب نمودند. در این پژوهش پس از مصاحبه با بیست نفر از روستاییان، فرآیند کدگذاری و استخراج مقولات انجام شد. مقولات فرسایش اعتماد نهادی و تغییر سبک زندگی، مقولاتی هستند که در مطالعات پیشین نیز بدان ها اشاره نشده است. علاوه بر آن ها مهم ترین مقولات شامل مشکلات زیست محیطی، رکود و پسرفت اقتصادی و معیشتی، کاهش خدمات عمومی، نبود برنامه ریزی مناسب، آینده ی مبهم، معضلات مهاجرتی، کاهش انسجام اجتماعی، از بین رفتن پشتوانه های فرهنگی، ناامنی اجتماعی و نارضایتی از وضع موجود و تغییر سبک زندگی است. مصاحبه شوندگان، تمام پیامدهای ساخت سد در این منطقه را منفی ارزیابی کردند و احساس سردرگمی، ناامیدی، نگرانی از وضع موجود و آینده مفاهیمی است که گویای وضعیت روستاییان این منطقه است.
۴۰۷.

تحلیل عوامل مؤثر بر خروج سرمایه مالی از بخش کشاورزی روستاها؛ مطالعه موردی: شهرستان دهگلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۷) 233 - 253

کلیدواژه‌ها: سرمایهء مالی خروج سرمایه بخش کشاورزی روستا دهگلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۵۳
یکی از مشکلات ساختاری بخش کشاورزی، خروج سرمایه هایی است که از این فعالیت در روستاها به دست می آید. خروج سرمایه عارضه ای رو به رشد در اقتصاد روستایی است که اثرات منفی بر توسعه روستاها داشته و شکاف توسعه ای بین روستا و شهر را بیشتر می کند؛ درحالی که نگهداشت و بازچرخانی سرمایه های تولیدشده در روستاها می تواند بستری برای ارتقای شاخص های توسعه روستایی فراهم نماید. پژوهش حاضر به واکاوی عوامل مؤثر بر خروج سرمایهء انباشته شده از بخش کشاورزی در روستاهای شهرستان دهگلان در استان کردستان پرداخته است. این پژوهش از لحاظ روش، جزو پژوهش های توصیفی – تحلیلی است. علاوه بر مطالعات کتابخانه ای - اسنادی، داده ی لازم با ابزار پرسشنامه محقق ساخته به دست آمد. بر اساس فرمول کوکران تعداد 340 نمونه از میان بهره برداران کشاورزی در روستاها با روش نمونه گیری طبقه بندی شده انتخاب شدند. برای اطمینان از نرمال بودن داده از آزمون های کولموگروف اسمیرونوف و ضریب همبستگی در نرم افزار SPSS استفاده شد؛ سپس برای تحلیل عاملی داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار smartpls استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر اثر مثبت و معنادار عوامل نهادی - مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی بر خروج سرمایه است. از دیدگاه بهره برداران روستایی، مهم ترین عامل تأثیرگذار بر خروج سرمایه عامل نهادی - مدیریتی با بار عاملی 315/0 است؛ عوامل اجتماعی و اقتصادی به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند. در عامل نهادی - مدیریتی مهم ترین مؤلفه های تأثیرگذار بر خروج سرمایه عبارت اند از نبود یا حضور غیرموثر نهادهای دولتی در بخش کشاورزی، ضعف حمایت ها و تسهیلات این نهادها، و سرمایه گذاری ناکافی دولت در زیرساخت های روستاها. مهم ترین عوامل اقتصادی شامل درآمدزایی و اطمینان از بازگشت سرمایه و وجود زمینه های سرمایه گذاری در شهر است و از مهم ترین عوامل اجتماعی می توان به مواردی همچون انگیزه سرمایه گذاری در اقتصاد شهری (به دلیل سوددهی و بازدهی سرمایه، بازگشت سرمایه، حمایت های دولتی و...)، رفاه و امنیت روانی و اجتماعی سرمایه گذاری در شهر اشاره کرد.
۴۰۸.

تحلیل اثرات استخراج معادن سنگ بر مناطق روستایی نمونه موردی: شهرستان خرم بید

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 358 - 376

کلیدواژه‌ها: استخراج معادن سنگ روستا خرم بید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۴۸
معدن کاری و استفاده از مواد معدنی با توجه به شواهد موجود، قدمت هزاران ساله دارد، در گذشته، معدن کاری نیاز به دانش و تخصص خاصی نداشت، اما امروزه حرفه ای بسیار پیچیده و پر هزینه است. چرا که اکنون لایه های غنی معادن، تهی تر و عیار فلز کانه ها کمتر شده است. با توجه به غنی بودن سازند های تشکیل دهنده پوسته زمین به ویژه در مناطق خاصی از کشور و نیز ارزش اقتصادی ناشی از معدنکاری، فعالیت های مربوط به معادن مانند معادن مس، طلا، سرب، روی، زغال سنگ و کانی های مختلف فلزی و غیر فلزی و معادن مصالح ساختمانی در جای جای اکوسیستم های ایران انجام گرفته است که منجر به تاثیرات منفی بر محیط زیست شده است. پژوهش حاضر به بررسی و تجزیه و تحلیل اثرات مثبت و منفی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی استخراج معادن سنگ بر مناطق روستایی شهرستان خرمبید واقع در استان فارس، پرداخته شده است. روش انجام این پژوهش توصیفی تحلیل و مبتنی بر روش میدانی و پرسشنامه ای می باشد. در این پژوهش پس از شناخت بخش های مختلف پروژه های استخراج معادن، با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات از منابع مختلف، اجزا و عناصر محیط زیست منطقه تحت اثر، به تفکیک چهار محیط فیزیکی_شیمیایی، بیولوژیکی_اکولوژیکی، اجتماعی_فرهنگی و اقتصادی_عملیاتی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین جامعه آماری این پژوهش شامل14 روستا از شهرستان خرمبید می باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش ماتریس ارزیابی سریع اثرات و نرم افزار RIAM بهره گیری شد. نتایج نشان داد که فعالیت های معدن کاری در منطقه مورد مطالعه اثرات مثبت چندانی نداشته ولی اثرات منفی آن بسیار چشمگیر بوده است، بدین صورت که محیط فیزیکی و بیولوژیکی منطقه مورد مطالعه در کلیه روستاها تاثیرپذیری منفی از فعالیت های معدن کاری داشته است، تنها موردی که در برخی روستاها نظیر مظفرآباد، سرتم، آقا چشمه، قاضیان، قصر یعقوب تاثیر مثبتی داشته، محیط اجتماعی اقتصادی آن هم در مقوله اشتغال است.
۴۰۹.

تحلیل عوامل مؤثر بر الحاق روستاهای حریم کلانشهر تبریز (مورد مطالعه: روستاهای دهستان آجی چای)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره ۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 130 - 150

کلیدواژه‌ها: روستا شهر الحاق روستا ساختار فضایی کلانشهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۶۱
رشد پراکنده کلانشهرها باعث شده که روستاهای اطراف آن نیز گسترش یابد و به شهرها الحاق شود. با الحاق روستاها به شهرها روابط فضایی پیچیده شده و از نظر کالبدی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست محیطی دچار تغییرات شدیدی شده است که کلانشهر تبریز هم از این قاعده مستثنی نبوده است. بر این اساس هدف اصلی تحقیق شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر الحاق روستاهای هم جوار کلانشهر تبریز می باشد. در این تحقیق از روش توصیفی- اکتشافی و پیمایشی با پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق 30 نفر از خبرگان و متخصصان شهری و روستایی بوده است. برای تحلیل اطلاعات از روش معادلات ساختاری با به کارگیری نرم افزار SPSS و Amos استفاده شد. سه سازه پنهان برونزا به نام های "عوامل درونی"، "همجواری با کلانشهرها"، و "عوامل بیرونی" شناسایی شد که جنبه های اصلی الحاق روستاها به کلانشهرها را نشان می دهد؛ در میان آن ها، عوامل همجواری با کلانشهرها بیش ترین بارگذاری را با (89/0=γ) نشان دادند. این مطالعه مشخص کرد که پارامترهایی مانند عوامل اقتصادی، ویژگی های کالبدی و اجتماعی-فرهنگی بیشترین تأثیر را در همجواری با کلانشهرها از نظر الحاق روستاها به کلانشهرها دارد. کمترین اثرگذاری مربوط به عوامل درونی در روستاها می باشد. از دیدگاه خبرگان، عوامل اقتصادی در الحاق روستاها به شهر مؤثر است و باعث می شود که افراد با درآمد کم از مناطق مختلف شهر به این قسمت ها مهاجرت کرده و روستاهای پیرامونی در شهر ادغام شود. بنابراین سازماندهی الحاق روستاها به شهر می تواند تأثیر مثبتی روی گسترش و توسعه کلانشهر تبریز داشته باشد.
۴۱۰.

تحلیل آسیب شناسی مدیریت محلی در روستاهای شهرستان رضوانشهر در دو دهه اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 19 - 36

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی مدیریت محلی چالش مدیران روستا شهرستان رضوانشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۶۱
مقدمه:  نظام ساختاری عملکردی کنونی مدیریت روستایی کشور، گویای این است که مدیریت روستایی با وجود نهادسازی و استقرار نهاد دهیاری ها و شوراهای اسلامی، همواره با نگاهی بالا به پایین، با روستا و روستاییان روبه رو شده و مردم در هیچ سطحی از فرآیند برنامه ریزی و مدیریت توسعه ی سرزمین خود دخالت و مشارکت داده نمی شوند. مدیریت روستایی در واقع، فرآیند سازماندهی و هدایت جامعه و محیط روستایی از طریق شکل دادن به سازمان ها و نهادهاست.هدف:  مطالعه حاضر به شناسایی آسیب ها و چالش های موجود مدیریت محلی (دهیاران) در روستاهای شهرستان رضوانشهر  در دو دهه اخیر می پردازد.روش شناسی:  نوع تحقیق کاربردی و روش آن پیمایشی است که اطلاعات میدانی آن از طریق پرسشنامه مخصوص اعضای شورای اسلامی، دهیاران و مردم جمع آوری گردید. جامعه آماری تحقیق شامل 3 گروه روسا و اعضای شورای اسلامی، دهیاران و مردم بوده که به ترتیب 196، 75 و 380 نفر جمعیت را در بر می گیرد.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  روستاهای شهرستان رضوانشهر  بعنوان قلمرو جغرافیایی تحقیق می باشد.یافته ها و بحث: در ابعاد مختلف، چالش ها و آسیب هایی را در مدیریت روستایی شهرستان رضوانشهر، می توان دید که به ترتیب اهمیت عبارتند از: عوامل زیست محیطی، اداری سازمانی، حقوقی، عمرانی و اجتماعی فرهنگی.نتیجه گیری: مدیریت توسعه در روستاهای شهرستان رضوانشهر دارای موانعی است که لازم است مورد بازنگری برنامه ریزان توسعه قرار گیرد و در جهت رفع آن در هر یک از بخش ها تدابیری لحاظ گردد.
۴۱۱.

تأثیر شخصیت کارآفرین و نوآور در فعالیتهای اقتصادی بر ارتقای کیفیت زندگی روستاییان (مطالعه موردی روستاهای شهرستان نظرآباد)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۴ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۹۳ 301-338

کلیدواژه‌ها: شخصیت کارآفرین شخصیت نوآور فعالیت های اقتصادی کیفیت زندگی روستا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۲۷
مقدمه: بر اساس شواهد علمی به نظر می رسد که توسعه فعالیتهای اقتصادی از طریق افراد کارآفرین و نوآور، بر کیفیت زندگی روستاییان تأثیرگذار است. در پژوهش حاضر، تأثیر طرحهای کارآفرینانه و نوآورانه ای که در حوزه های مختلف در روستاهای شهرستان نظرآباد اجرا شده اند، بر کیفیت زندگی روستاییان شهرستان نظرآباد، در شهرستان هشتگرد، موردبررسی گرفت. روش: روش تحقیق مورداستفاده، از نوع آمیخته بود که در بخش کیفی از نظریه زمینه ای و در بخش کمی از روش پیمایش استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، همه روستاییان در حومه شهرستان نظرآباد استان البرز در سال 1399 بودند که 323 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. یافته ها: شخصیت کارآفرین و نوآور ارتباط معناداری با کیفیت زندگی روستاییان و مؤلفه های اقتصادی، اجتماعی و محیطی کیفیت زندگی آنها دارد. افزون بر این، کارآفرین و نوآوربودن درمجموع 35 درصد از تغییرات کیفیت زندگی روستاییان را پیش بینی می کند. ضمن آنکه دراین بین، شخصیت کارآفرین هم در نمره کلی کیفیت زندگی و هم در مؤلفه های اقتصادی و اجتماعی-محیطی تأثیر بیشتری در مقایسه با شخصیت نوآور دارد. بحث: با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود شرایط تأسیس سازمانهای مردم نهاد حامی کارآفرینی و نوآوری در روستاها تسهیل شود.
۴۱۲.

اجرای برنامه ی اصلاحات ارضی در شهرستان بیرجند (دهه ی 1340ه.ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی - اجتماعی خراسان سال ۸ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 23 - 56
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۳
در آغاز دهه ی 1340 ش. برنامه ی اصلاحات ارضی در ایران اجرا شد، نظام زمین داری را دگرگون ساخت و روابط ارباب رعیتی تحت الشعاع آن قرار گرفت. اجرای این برنامه، روستاییان را صاحب زمین نمود و آنان را از زیر سلطه ی ارباب درآورد و روستاییان را مالک زمین هایی نمود، که روی آن کار می کردند. دولت ایران در دوره ی پهلوی دوم (محمدرضا شاه) تحت فشار آمریکا و جان. اف. کندی رئیس جمهور آن به منظور مقابله با نفوذ کمونیسم در ایران به یک سلسله اصلاحات اجتماعی به خصوص اصلاحات ارضی در کشور دست زد. اصلاحات ارضی اصل اول انقلاب سفید محمدرضا شاه پهلوی بود، که در سال 1340 ش. به اجرا درآمد. هدف دولت پهلوی از انجام برنامه ی اصلاحات ارضی، ایجاد یک پایگاه اجتماعی برای خود در میان روستاییان بود. اصلاحات ارضی در ایران در سه مرحله اجرا شد و از زمان اجرایی شدن، پیامدهای متعدد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به دنبال داشت. از همان آغاز اجرای برنامه ی اصلاحات ارضی، این برنامه در شهرستان بیرجند نیز اجرا شد. اجرای برنامه ی اصلاحات ارضی در بیرجند نیز سه مرحله داشت، که هر سه مرحله ی آن به طور کاملاً محدود و پراکنده در این شهرستان انجام شد. نگارنده در این مقاله به دنبال بررسی روند اجرای اصلاحات ارضی در شهرستان بیرجند است. با اجرا شدن مراحل اصلاحات ارضی در این استان، بیرجند نیز تحت الشعاع آن قرار گرفت و این برنامه در آن جا نیز به اجرا درآمد.
۴۱۳.

بررسی مدل توسعه گردشگری روستایی و پایداری توسعه جوامع محلی (مطالعه موردی: دهستان زیرراه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بازاریابی گردشگری و میهمان نوازی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 181 - 206

کلیدواژه‌ها: گردشگری توسعه روستا زیرراه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۱۷
زمینه و هدف : گردشگری به عنوان ابزاری کارآمد با اثر بر بنیان های اقتصاد روستایی می تواند نقش مهمی را در پایداری اجتماعی نواحی روستایی ایفا کند. این پژوهش به دنبال تعیین نقش گردشگری در پایداری اجتماعی نواحی روستایی دهستان زیرراه می باشد. روش شناسی : پژوهش حاضر، کاربردی و توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات اسنادی و پیمایشی بدست آمده است. جامعه آماری این پژوهش ساکنان دهستان زیرراه (8248 N =) و نمونه آماری 384 نفر می باشند. به منظور بررسی و تحلیل استنباطی از روش های آماری ضریب همبستگی، رویکرد پیشرفته معادلات ساختاری استفاده شد. تحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای spss22 و Amos22 انجام و میزان خطای نوع اول (α) برای آزمون دو دامنه برابر با 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها : همه مؤلفه های مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی، به جز عامل بهداشت و زیست محیط، با ضریب استانداردشده بالای 860/0 قادرند که حداقل 74 درصد از واریانس مدل نهایی توسعه گردشگری روستایی را تبیین کنند یافته های حاصل در سطح 001/ معنادار می باشند. نتیجه گیری و پیشنهادات : نتایج پژوهش در ناحیه موردمطالعه نشان دهنده آن است که در ابعاد اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی نیاز به برنامه ریزی و توجه بیشتر دولت و مسئولین در دهستان زیرراه می باشد. نوآوری و اصالت : این پژوهش به دنبال بررسی عوامل توسعه گردشگری با تاکید بر پایداری و توسعه جوامع روستایی در دهستان زیرراه، بود و با توجه به اهمیت و ضرورت تحقیق سعی شد ضمن بیان مفاهیم و مبانی نظری مرتبط با موضوع مطالعه، پس از جمع بندی یافته ها، به ارائه راهکارهای مناسب بپردازد.
۴۱۴.

اثربخشی توسعه صنعتی مکان محور بر نرخ مهاجرت (نمونه موردی: روستاهای کوهدشت در استان لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مکتب احیاء سال دوم بهار ۱۴۰۳ شماره ۲ 6 - 13

کلیدواژه‌ها: توسعه صنعتی مهاجرت روستا کوهدشت مکان محوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۲۱
در دهه های اخیر، نواحی روستایی به عنوان بخش حیاتی از ساختار اقتصادی و اجتماعی جوامع، با چالش ها و مسائل جدیدی روبرو شده اند. یکی از بزرگترین چالش ها، ناکارآمدی بخش کشاورزی است که باعث سرازیر شدن سیل مهاجرین روستایی به سمت شهرها شده که تداوم این روند، باعث برهم خوردن تعادل نیروی کار در جوامع روستایی شده و چالش های جدیدی را برای توسعه اقتصادی و اجتماعی این مناطق ایجاد کرده است. در این راستا، موضوع مهاجرت در روستاهای شهرستان کوهدشت واقع در استان لرستان به عنوان یک مسئله جدی و چندوجهی برای توسعه محسوب می شود زیرا منجر به مهاجرت جوانان روستایی به شهرها شده و باعث نقص در ایجاد فرصت های شغلی و درآمدی در نواحی روستایی می شود. هدف از این نوشتار این است که با افزایش میزان و سرعت خروج افراد از یک منطقه به عنوان رکن مهم مکان، یک مسئله اجتماعی ایجاد می شود که باید به فکر راه حلی برای کاهش و یا کندکردن روند آن بود. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی با استفاده از منابع اسنادی و بازدیدهای میدانی از روستاهای شهرستان کوهدشت به بررسی آمار مهاجرت افراد و ارتباط این مهاجرت ها با زیرساخت های موجود در منطقه می پردازد و سعی دارد تأثیر برنامه توسعه صنعتی در ارتباط با ظرفیت مکانی روستاها و پاسخگویی به این مهاجرت ها را مورد بررسی قرار دهد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که صنعتی سازی روستا با توجه به پتانسیل های موجود مکان به عنوان ابزاری جهت متنوع سازی اقتصاد روستا و جلب سرمایه گذاری های مؤثر در مناطق روستایی جهت ایجاد فرصت های شغلی پایدار، افزایش توان رقابت اقتصادی نواحی روستایی و توسعه متوازن بین مناطق روستایی و شهری می تواند کارگر باشد. بنابراین، راهکارهای توسعه صنعتی با توجه به ویژگی های مکان، می توانند اثربخش بر کند کردن روند مهاجرت و حفظ نیروی انسانی به عنوان رکن مهمی از مکان و توسعه پایدار روستایی محسوب شوند.
۴۱۵.

«روستا» به مثابه «مکان توسعه»، تطبیق «منظر زیسته» و «منظر ساخته شده» در منطقه کوهدشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مکتب احیاء سال دوم بهار ۱۴۰۳ شماره ۲ 22 - 33

کلیدواژه‌ها: توسعه مکان محور روستا فضا کوهدشت منظر تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۰
انسان به عنوان محصول روستا، خود نهاده اصلی شکل گیری مکان و مسیر آتی توسعه است. در این میان یکی از دغدغه های مهم حول روستاهای شهرستان کوهدشت، مهاجرت گسترده بومیان است. از این رو در راستای پاسخ به کلان موضوع«نقش مکان در فرایند توسعه روستا» مسئله این پژوهش «مکان توسعه در زندگی روزمره روستاهای منطقه کوهدشت چگونه است؟» قرار گرفت. در واقع با این فرض که «مکان، انسان و روستا را از مسیر مراقبت های دو سویه به هم پیوند می زند»؛ «روستا» به مثابه «مکان توسعه» مجالی به روزمره انسان-روستا معرفی شد، برای تحقق «دستاورد های» حاصل از مواجهه با سختی های منحصربه فرد و پیوسته پیچیده تر، در قالب فضا. هدف پژوهش، «تبیین مدل یکپارچه مکان توسعه زندگی روزمره روستا» با پاسخ به دو سؤال «منظر ساخته شده روستا در منطقه کوهدشت چگونه است؟» و « منظر زیسته روستا در منطقه کوهدشت چگونه است؟» مطرح شده است. برای رسیدن به سازگاری در «واقعیت مشترک دریافت شده» از دو سؤال پژوهش، نیاز به تطبیق دو حوزه معنایی موازی وجود دارد. به این معنا که «توصیفاتی از منطقه که حاصل مشاهده (حاضر) است» با راهبرد تحلیل مضمون؛ و «توصیفاتی از منطقه که حاصل زیست شدن (غیرحاضر) است» با راهبرد پدیدارشناسی هرمنوتیک، احصا شده؛ و دست آوردهای این دو گام با وزنی برابر، با هم جمع بندی می شوند. یافته های پژوهش برای سؤال اول، سه بُعد «عملکرد»، «ایدئولوژی» و «دارایی» را ظاهر کرد. و در سؤال دوم نیز، سه تجربه «زادگاه مشترک»، «عملکرد مشترک» و «دارایی مشترک»، از مصاحبه های پدیدارشناسانه حاصل شد. در نهایت با تطبیق نتایج این دو مرحله، مدلی متشکل از چهار بُعد «مکان»، «دارایی»، «فضای اجتماعی» و «عملکرد» جمع بندی شد.
۴۱۶.

بررسی وضعیت شرایط زیست محیطی سکونت گاه های پیرامونی کلانشهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۲) 1 - 29

کلیدواژه‌ها: نارسایی کلان شهر شیراز سکونتگاه های پیرامونی روستا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۶
رشد سریع شهرنشینی کلان شهر شیراز در چند دهه اخیر موجب گسترش فیزیکی بی رویه شهر و دست اندازی این شهر بر روستاها و سکونتگاه های پیرامونی شده و همین مسأله موجب ظهور چالش ها و نارسایی های متعددی در سکونتگاه های پیرامونی شهر شده است. پژوهش حاضر سعی دارد با  کاربرد شاخص های مختلف، نارسایی سکونتگاه های پیرامونی کلان شهر شیراز را مورد ارزیابی قرار دهد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات میدانی و اسنادی (اسناد، مجلات و کتب مرتبط با موضوع) گردآوری شده است. ابزار مورد استفاده شامل دو نوع پرسشنامه (پرسشنامه شهروندان و پرسشنامه خبرگان) است.  تحلیل آماری داده های پژوهش نیز با استفاده از مدل سازی معادله ساختاری واریانس محور و کوواریانس محور انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از دیدگاه ساکنین سکونتگاه های پیرامونی، نارسایی اقتصادی و ضعف برنامه ریزی و مدیریت شهری به ترتیب با تبیین 83 و 79 درصدی واریانس نارسایی ها در این گونه سکونتگاه ها نسبت به سایر عوامل وضعیت بدتری دارند. همچنین در میان عوامل مؤثر بر شکل گیری الگوی فضایی تسلط مادرشهر شیراز بر سکونتگاه های پیرامونی، نظام سیاسی اداری متمرکز (با ضریب تأثیر 834/0) بیشترین تأثیر را داشته و سایر عوامل در مرتبه های بعدی قرار دارند.
۴۱۷.

تحلیل برخورداری مدیران محلی از مهارت های مدیریتی در دهستان کرات تایباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره ۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 159 - 177

کلیدواژه‌ها: روستا مهارت مدیریتی کرات عملکرد مدیران تایباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۱۰
لازمه عملکرد موفقیت آمیز مدیران در سطوح مختلف برخورداری از مهارت های مدیریتی است. لذا مدیران محلی روستایی با برخورداری از مهارت های مدیریتی می توانند مدیریت روستایی را به سمت اهداف نوین توسعه پایدار رهنمون سازند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر سنجش برخورداری مدیران محلی از مهارت های مدیریتی هست. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی بوده و برای گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. حجم نمونه مورد مطالعه با استفاده از فرمول کوکران 350 خانوار در 9 نقطه روستایی دهستان کرات در شهرستان تایباد بوده است. نتایج نشان می دهد که بین روستاهای مورد مطالعه از نظر برخورداری از مهارت های مدیریتی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان می دهد که سهم مهارت های اجتماعی مدیران روستایی با میانگین 21/4 در مقایسه با سایر مهارت ها در بین روستاهای مورد مطالعه بیشتر است. مقایسه مهارت های مدیریتی بین دو گروه از مدیران محلی (شورا و دهیار) نشان داد که میانگین دو گروه مدیران محلی در برخورداری از مهارت های مدیریتی تفاوتی ندارد. در نهایت نتایج مدل تصمیم گیری وایکور نشان داد که مدیران روستای کوه آباد و روستای فرمان آباد در مقایسه با سایر روستاهای مورد مطالعه از نظر برخورداری از مهارت های مدیریتی در رتبه اول و رتبه آخر قرار گرفتند.
۴۱۸.

ارائه مدلی برای شبیه سازی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی (مورد مطالعه: مجموعه روستاهای ده بالا شهرستان تفت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 240 - 259

کلیدواژه‌ها: توسعه گردشگری روستا شهرستان تفت شبیه سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۱۱
توسعه مطلوب صنعت گردشگری روستایی نیازمند آگاهی و شناخت کافی از مسائل و عوامل مؤثر آن است. در همین راستا، پژوهش حاضر باهدف اراﺋﻪ ﻣﺪﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ در نظر گرفتن ﻋﻮاﻣﻞ مؤثر، توسعه گردشگری در مجموعه روستاهای ده بالا شهرستان تفت را شبیه سازی ﮐﻨﺪ، انجام گرفت. روش پژوهش حاضر روش آمیخته (کیفی و کمی) که ازنظر هدف، کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل، اساتید دانشگاه، مدیران گردشگری و در بخش کمی شامل اساتید دانشگاه بود. در بخش کیفی نمونه گیری با روش گلوله برفی تا دستیابی به اشباع نظری و در بخش کمی به شیوه قضاوتی انجام شد. اﺑﺰار ﮔﺮدآوری داده ها، ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ بود. در ﺑﺨﺶ ﮐﯿﻔﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده روش ﺗﺤﻠﯿﻞ مضمون ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ. ﺳﭙﺲ عوامل مؤثر شناسایی شده ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش دلفی فازی اولویت بندی شد و درنهایت در ﺑﺨﺶ کمی ﻣﺪل توسعه گردشگری روستایی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﯾﮑﺮد مدل سازی ﻋﺎﻣﻞ مبنا شبیه سازی شده است. ﺗﺤﻠﯿﻞ داده های ﭘﮋوﻫﺶ در ﻓﺎز ﮐﯿﻔﯽ ﺑﺎ نرم افزار Maxqda20 و در ﻓﺎز ﮐﻤﯽ ﺑﺎ نرم افزارهای Excel و AnyLogic اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. تحلیل داده ها، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ شناسایی 44 کد اولیه، 10 مضمون فرعی و 4 مضمون اﺻﻠﯽ (مدیریتی، زیرساختی، اقتصادی و اجتماعی) شد که عامل مدیریتی به عنوان تأثیرگذارترین عامل شناخته شد و  همچنین نتایج نشان داد در پایان دوره شبیه سازی، میزان توسعه گردشگری این مجموعه روستایی، بیش از 95 درصد ﺷﺪه اﺳﺖ. باتوجه به نتایج پژوهش حاضر، مطلوب است تا مدیران گردشگری توجه ویژه ای روی عوامل مؤثر شناسایی شده که نقش بسزایی در توسعه گردشگری روستایی دارند، داشته باشند. 
۴۱۹.

تحلیل کیفی طرح هادی روستای مقیسه بر مبنای رویکردهای برنامه ریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 364 - 381

کلیدواژه‌ها: روستا طرح هادی برنامه ریزی فن مبنا برنامه ریزی ارتباطی انسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۹
روستا در ایران به عنوان نوعی زیستگاه انسانی با داشتن حدود 25 درصد جمعیت  کشور و مهم ترین تولیدکنندگان اصلی منابع غذایی می تواند با برنامه ریزی مناسب به توازن نظام سکونتگاهی و کاهش مشکلات شهرها کمک نماید. در این میان طرح هادی وظیفه نظم دهی کالبدی و عملکردی روستا به همراه پراکنش معنادار کاربری ها و توزیع سلسله مراتبی معابر را عملاً بر عهده دارد. در این پژوهش پس ازاینکه فرایند تهیه و اجرای طرح هادی روستای مقیسه، از طریق مصاحبه عمیق با اهالی روستا، کارشناسان بنیاد و بررسی محتوای طرح هادی به دست آمد، انطباق هر مرحله از اجرای طرح، بر اساس مدل مفهومی پژوهش(مقایسه برنامه ریزی فن مبنا و ارتباطی که به ترتیب از دیدگاه های فلسفی اثبات گرا و تفسیرگرا برآمده بودند)، صورت گرفت. در این بررسی، جمع بندی ها حاکی از آن است که عمده ترین علل تفاوت در روند متفاوت اجرای این طرح در مرحله تهیه و اجرا، به دلیل تفاوت در نگاه به انسان است. این نگاه متفاوت از دیدگاه های متفاوت کنشگران مؤثر بر طرح ایجاد می شود. بر این اساس، این کنشگران دسته بندی شده و چگونگی اثر هریک بر طرح موردبررسی قرار گرفت. بر این اساس آگاهی و افزایش سرمایه های انسانی برنامه ریزان و طراحان (کنشگران دسته اول و دوم) باید حداقل به اندازه مهارت ها و علوم برنامه ریزی و طراحی در دانشگاه ها، سازمان ها و شرکت های اجرایی موردتوجه قرار گیرد. 
۴۲۰.

ارزیابی عدالت فضایی در پرداخت تسهیلات اشتغال زایی روستایی، نمونه موردی : شهرستان های استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره ۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 1 - 19

کلیدواژه‌ها: اشتغال زایی تسهیلات روستا عدالت فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۱۹
شناخت توزیع فضایی تسهیلات اشتغالزایی در نواحی روستایی کشور و از طرف دیگر برنامه ریزی آینده براساس آن، راهی است برای توسعه اقتصادی روستاها که نتیجه آن شکوفایی اقتصاد کشور خواهدبود. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی عدالت فضایی در توزیع تسهیلات و روند ایجاد اشتغال در بخش ها و گروه های عمده فعالیت های اقتصادی و پراکنش فضایی آن در نواحی روستایی استان لرستان به تفکیک شهرستان است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و براساس طرح تحقیق توصیفی- تحلیلی است. داده های پژوهش از نوع داده های ثانویه بوده و از مراجع رسمی کشور (معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغالزایی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در آبان سال 1400) جمع آوری شده است. داده های پژوهش با استفاده از ابزارها و مدل های فضایی در نرم افزارهای اکسل و سیستم اطلاعات جغرافیایی تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که در تسهیلات اشتغالزایی روستایی در سطح شهرستان های استان لرستان عدالت فضایی رعایت نشده است و تناسب بین نرخ بیکاری نواحی روستایی شهرستان ها و تسهیلات اشتغالزایی ارتباط مستقیم وجود ندارد و بیشتر شهرستان های همجوار به مرکز استان از این تسهیلات برخوردار بوده اند. همچنین بین ظرفیت محیطی شهرستان ها و رسته های شغلی که تسهیلات اشتغالزایی دریافت کرده اند تا حد زیادی همبستگی وجود دارد و از این منظر عدالت فضایی در بین شهرستان ها رعایت شده است.