مطالب مرتبط با کلیدواژه

روستا


۳۲۱.

تبیین چرخه ی الگوی توسعه ی گردشگری سلامت در مناطق روستایی ایران (با تاکید بر چشمه های آب گرم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال سوم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱ 11 - 32

کلیدواژه‌ها: گردشگری سلامت الگوی توسعه چشمه ی آبگرم روستا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۹۸
امروزه به گردشگری سلامت به ویژه گردشگری آبگرم توجه شایانی می شود که بنیاد این نوع گردشگری، شرایط طبیعی است. ایران با برخورداری از چشمه های متعدد آبگرم، پتانسیل خوبی دارد. بسیاری از این چشمه ها در مناطق روستایی واقع شده اند که نیازمند برنامه ریزی راهبردی فضایی برای بهره برداری مناسب هستند؛ بنابراین، ابتدا نیازمند شناخت الگوی توسعه هستیم. در این مقاله با      بهره گیری از چرخه ی حیات باتلر، ابتدا، الگوی توسعه ی گردشگری سلامت در چهار مرحله ی اکتشاف، درگیری، توسعه و تثبیت تبیین شد. سپس شاخص های امکانات فیزیکی، تسهیلات عمومی، خدمات درمانی، نیروی انسانی و محل استقرار محوطه های آبگرم طراحی و با کمک کارشناسان سلامت هر منطقه میزان اهمیت آن ها ارزیابی شد. برای واکاوی چشمه های آبگرم، ابتدا کشور به 8 منطقه ی جغرافیای تقسیم و از 66 چشمه ی آبگرم شناسایی شده در روستاهای سراسر کشور، 16 دهنه با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و داده ها به روش پیمایشی گردآوری شدند. یافته ها نشان داد که 40 درصد از چشمه های مورد مطالعه در مرحله ی اکتشاف قرار دارند و تاکنون سرمایه گذاری خاصی روی آن ها صورت نگرفته است و عمده ی این چشمه ها در جنوب شرق کشور واقع شده است.
۳۲۲.

بررسی تأثیر گردشگری مذهبی بر ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان (مطالعه موردی: حوزه نفوذ گردشگاهی شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۸ 97 - 118

کلیدواژه‌ها: گردشگری مذهبی ابعاد کیفیت زندگی روستا حوزه نفوذ گردشگاهی شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۹۶
از دیدگاه اجتماعی پذیرش گردشگران مذهبی در یک روستا بر روی نحوه کنش پذیری، نحوه رابطه متقابل انسان ها و نحوه زیست پذیری می تواند، موثر باشد. بر این اساس تحقیق حاضر به بررسی تأثیر گردشگری مذهبی بر ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان درحوزه نفوذ گردشگاهی شهر مشهد می پردازد. پژوهش از نظر هدف، نوع کاربردی و روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری در این پژوهش، روستاهای دارای بقاع متبرکه در حوزه نفوذ گردشگری شهر مشهد می باشند به عنوان نمونه انتخاب گردید. حجم گردشگران مورد بررسی با استفاده از فرمول کوکران 196 نفر و حجم جامعه میزبان هم 185 نفر تعیین شد. واحد تحلیل در این پژوهش "روستا" است و اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه با استفاده از روش های تجزیه و تحلیل آماری در دو نرم افزار SPSS و LISREL مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که در روستاهای مورد بررسی روستای میامی و حصار دارای بیشترین میانگین(شاخص های تحقیق) و روستای خواجه حسین آباد دارای کمترین میانگین می باشند همچنین با توجه به نرمال بودن شاخص های تحقیق برای بررسی اثر گردشگری مذهبی بر ابعاد کیفیت زندگی از نرم افزار لیزرل استفاده شده است که نتیجه نشان می دهد بین گردشگری مذهبی و ابعاد کیفیت زندگی رابطه معنادار وجود دارد و مدل نهایی لیزرل نشان می دهد که گردشگری مذهبی به ترتیب بر بعد کالبدی، اجتماعی و به یک اندازه بعد اقتصادی و زیست محیطی بیشترین تأثیر را دارد بنابراین برای توسعه گردشگری مذهبی پیشنهادات زیر ارائه می گردد: هماهنگی نهادهای محلی و دستگاه های اجرایی، افزایش کمیت و کیفیت امکانات بقاع و روستاها و توجه بیشتر همراه با نظارت مناسب به وضعیت خدمات رسانی.
۳۲۳.

معماری با نگاهی به آسمان: سکونتگاه های روستایی - ساختاری ویژه در معماری روستایی زاگرس( منطقه کردستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا ۱۳۸۷ شماره ۳۶ 17-26

کلیدواژه‌ها: بافت روستا زاگرس سکونتگاه معماری کوهستانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۱۱
در این مقاله بخشی از ساختار معماری ساده اما باشکوه ایران در دامنه زاگرس (استان کردستان) با ویژگی های خاص خود در زمینه معماری روستایی مورد بررسی قرار گرفته است. شباهت ها و تفاوت های اساسی معماری زاگرس با سایر نواحی کشور جلوه ای از توان و استعداد معماران ایرانی است که هنر و دانش خود را در گستره ای پهناور از سرزمین ایران به منصه ظهور رسانده اند. معماری ناحیه غربی ایران در محدوده زاگرس از نظر کالبدی به دو بخش تقسیم می شود: الف- معماری اصیل ب- معماری تاثیر پذیر. معماری اصیل به جای مانده از نخستین دوره های تمدن ایران بوده و معماری تاثیر پذیر در سالیان متاخر از معماری مرکزی ایران الهام گرفته و مولفه های این معماری را درخود پذیرفته است. در این مقاله معماری اصیل منطقه در روستاهایی به صورت نمونه موردی بررسی شده و ساختار معماری این روستاها (در بخش مسکن و بعنوان محور اصلی) پس از معرفی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. مهم ترین عوامل موثر در شکل دهی به مسکن روستائی زاگرس را می توان به این شرح بیان نمود: شکل شناسی زمین و بافت آن، اقتصاد مبتنی برمعیشت و شرایط شغلی، عوامل اقلیمی، وضعیت اجتماعی و فرهنگی مردم.
۳۲۴.

نقش سازمان های مردم نهاد در تسهیلگری و ارتقای تاب آوری اجتماعی مناطق روستائی در برابر کم آبی (مطالعه موردی موسسه نیکوکاری ابرار در روستاهای شهرستان قاینات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۳ 49 - 1

کلیدواژه‌ها: روستا سازمان های مردم نهاد تسهیل گری کم آبی تاب آوری اجتماعی قاینات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۴۵
هدف کلی پژوهش حاضر شناخت کم وکیف فعالیت های سازمان های مردم نهاد در تسهیلگری و ارائه خدمات در راستای تاب آوری اجتماعی است در اینجا بر نقش و اقدامات موسسه نیکوکاری ابرار در مناطق روستائی شهرستان قائنات در برابر پدیده کم آبی تمرکز شده است.این تحقیق،پژوهشی اکتشافی وبارویکردکیفی انجام شده است. ابزارجمع آوری داده ها؛مصاحبه ی نیمه ساختاریافته و برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل ازمصاحبه،از تکنیک تحلیل مضمون استفاده شده است.هرچندافرادموثر زیادی درموسسات مردم نهادوجوددارند اما این پژوهش حاصل تلاش مصاحبه با 16 نفراز تسهیلگران موسسه ابرار است که به صورت مستقیم با جامعه محلی در ارتباط بوده و در آن جا به فعالیت پرداخته اند. با آغاز فرآیند کدگذاری، 372 مفهوم اولیه، 57 مضمون فرعی و 13 مضمون اصلی شناسائی شد.یافته هانشان می دهدموسسه ابراردرحوزه های اقتصادی،اجتماعی،زیرساختی، محیط زیست و کشاورزی و بهداشت و سلامت،به تسهیلگری پرداخته و هدایت فعالیت های مردمی رابر عهده داشته است یافته ها نشان می دهد بی اعتمادی اولیه مردم بی اعتمادی مردم به نهادهای دولتی ضعف نیروی انسانی با کیفیت در روستا و تورم و مشکلات اقتصادی ازجمله چالش هایی است که موسسه با آن ها روبرو بوده است تجربه وفعالیت های موسسه ابراردرروستاهای موردمطالعه نشان می دهدمی توان به سازمان های مردم نهادبه عنوان یک ظرفیت اجتماعی داوطلبانه برای ارتقای تاب آوری اجتماعی مناطق روستائی و سازگاری آن ها در برابر کم آبی امیدوار بود
۳۲۵.

تحلیل عوامل مؤثر در عدم نهادینه شدن گردشگری در مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری استان خراسان شمالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال بیستم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۸) 29 - 1

کلیدواژه‌ها: تنوع سازی اقتصادی توسعه گردشگری گردشگری روستایی روستا خراسان شمالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۱۳
هدف پژوهش حاضر، بررسی دلایل نهادینه نشدن برنامه های گردشگری در مناطق روستایی بود. برای این کار به ارزیابی برنامه روستاهای هدف گردشگری به عنوان نمادی از تغییر ساختار اقتصادی روستا از کارکرد تولید گرایی به پساتولیدگرایی و پاسخ به تقاضاهای مصرفی در مقاصد هدف گردشگری خراسان شمالی شامل درکش، رویین، استاد، خسرویه، زوارم، گلیان و اسفیدان پرداخته شد. نتایج نشان داد، حمایت های دولتی به صورت مقطعی یا بیشتر به شروع پروژه ها مربوط می شود و به نوعی برای تکمیل چرخه گردشگری یعنی توسعه فیزیکی، مشاوره و آموزش و درنهایت تبلیغات و بازاریابی تداوم ندارد. مشهود است که گردشگری در روستاهای هدف خراسان شمالی با خلأ همکاری و مشارکت محلی بین کارآفرینان در درون روستا و در سطح منطقه ای به عنوان پیش نیاز توسعه کسب وکارهای جدید و برآورده کردن نیازهای مالی، اطلاعاتی و بازاریابی مانند سایر نقاط کشور روبه ر وست. علاوه بر این ها، تعاملات سازنده بین سازمان های دولتی و جوامع محلی یکی دیگر از عوامل تعیین کننده توسعه و نهادینه گردشگری در روستاهای هدف محسوب می شود. روش انجام این پژوهش کیفی بود که با استفاده روش تحلیل محتوا انجام گرفت و داده ها به وسیله نرم افزار مکس کیودا نسخه 10 تحلیل شد. نتایج نشان داد، باوجود هماهنگی های صورت گرفته، بنیاد مسکن در آماده سازی و گسترش اقامتگاه های بوم گردی دستورالعمل ها و اولویت های دیگری را دنبال می کند و تمرکز خود را بیشتر به سنگ فرش کردن روستا معطوف کرده است.  
۳۲۶.

مطالعه و بررسی فرآیند سرمایه گذاری و ایجاد کسب و کار توسط کارآفرینان در روستاهای کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۶ 348 - 363

کلیدواژه‌ها: سرمایه گذاری کسب و کار کارآفرینی روستا ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۲۸
با توجه به نتایج بدست آمده، عامل فرهنگی اجتماعی (با ضریب مسیر702/0)،عوامل مالی و اقتصادی (با ضریب مسیر771 /0)عوامل نهادی وزیر ساختی (با ضریب مسیر967/0)، عوامل حمایت کارآفرینانه (با ضریب مسیر929/0)، عوامل فردی و سرمایه انسانی (با ضریب مسیر 700/0)، عوامل مدیریتی (با ضریب مسیر883/0)در سرمایه گذاری و ایجاد کسب و کار توسط کارآفرینان در روستاهای کشور ، اثر گذار و مقدار T-Value بیشتر از 96/1 بود. همچنین معیارQ2 برای همه متغیرهای درون زای مدل بیشتر از 0.32 بود که این نشان داد متغیر برونزا(مستقل) در پیش بینی متغیرهای وابسته، قوی هستند و برازش مناسب مدل ساختاری پژوهش را تاییدساخت . با توجه به این که از اهداف کلی این مقاله ایجادکسب و کار ، سرمایه گذاری و توسعه روستایی و ایجاد فرصتهای شغلی برای روستاییان نام برد، احیای دانش ها، آیین ها و مشاغل بومی و به کارگیری آن در کارآفرینی، افزایش مشارکت روستاییان در برنامه ریزی توسعه محلی توسط کارآفرینان ، افزایش مهارت های کاری و دانش کارآفرینی روستاییان بود می توان گفت خدمات دولتی و غیر دولتی گسترده ای توسط کار آفرینان در زمینه ایجاد و توسعه کسب و کار در سطح مناطق روستایی کمتر توسعه یافته کشور انجام شده است ولی بسیاری از اهالی مناطق مزبور همچنان زیر خط فقر و بدون کار به سر میبرند علت این تناقض را می توان نبود راهبرد مبتنی بر عارضه یابی و عدم استفاده ازنتایج تحقیقات و توجه به عوامل تاثیر گذار جستجو کرد بخش عمده ای ازسیاست های دولتی و برنامه های غیر دولتی در حوزه توسعه کارآفرینی بدون صرف زمان لازم برای شتاسایی دقیق عوامل موثر بر موضوع با عبور از تیازهای واقعی روستاییان تصویب و اجرا شده و در عمل نتیجه مثبتی به همراه ندارد که نتایج این مقاله می تواند راهگشا باشد.
۳۲۷.

فرهنگ کار در میان زنان روستایی (با مطالعه ی پنداشت زنان روستایی شمال شهرستان بویراحمد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۷ 305 - 320

کلیدواژه‌ها: فرهنگ کار پدیدار شناسی پنداشت زنان روستا شهرستان بویراحمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۹۰
هدف این مطالعه شناخت پنداشت زنان روستایی از فرهنگ کار و جمعیت آماری شامل تمامی زنان ساکن در روستاهای کریک و تنگ سریز شهرستان بویراحمد می باشد. روش و مبانی نظری پدیدار شناسی، روش نمونه گیری هدفمند و تعداد مصاحبه ها بر اساس منطق اشباع نظری به 41 مصاحبه ختم گردید. بر اساس یافته ها، 5 مقوله اصلی پژوهش شامل بعد جسمانی کار (به مفهوم سلامت جسمی برای زنان جوان و فرسودگی و پیری چهره زودرس و خاطره دشواری سالیان گذشته برای زنان سالخورده)، بعد اقتصادی کار(کار واقعی به معنای شغل درآمدزا)، بعد جنسیتی کار (حضور در عرصه فعالیت های درآمدزا به مفهوم کمک به همسر نه مشارکت در اقتصاد خانواده)، بعد روانشناختی کار (افزایش سازگاری، انگیزه، خودپنداره مثبت، امید به زندگی و یادگیری)، و بعد اجتماعی کار(گسترش شبکه ارتباطی و فعالیت های دسته جمعی، دسترسی به منابع حمایتی و تلقی شدن به عنوان یک منبع حمایتی) می باشد. در هم تنیدگی سبک های مختلف زندگی شهری، روستایی و عشایری در منطقه، شرایط فرهنگی و غنی نبودن میزان سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زنان استان، به ویژه زنان ساکن روستاها که جمعیت زیادی از زنان استان را به خود اختصاص داده و از این نظر در وضعیت نامساعدتری به سر می برند، پایین بودن سن ازدواج، موانع فرهنگی و اجتماعی جهت ادامه ی تحصیل دختران و زنان روستایی و نبودن امکانات کافی جهت آموزش و ادامه ی تحصیل در مقاطع بالاتر از ابتدایی، به همراه افزایش میزان مهاجرت مردان روستایی و در نتیجه افزایش میزان مسؤولیت این زنان، از جمله دلایلی است که ضرورت و اهمیت چنین بررسی و پژوهشی را دو چندان می کند بدیهی است بررسی فرهنگ کار زنان روستایی شهرستان بویراحمد و مطالعه ی پنداشت آنان از چنین وضعیتی ارتباط مستقیمی با بررسی وضعیت زندگی آنان خواهد داشت.
۳۲۸.

بررسی عوامل مؤثر در بهبود فضاهای دامداری روستایی درتوسعه ی دامداری روستایی (مطالعه موردی روستای دازمیرکنده، استان مازندران)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۸ 66 - 82

کلیدواژه‌ها: روستا دامداری روستایی عوامل اقلیمی فضاهای دامداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
امروزه توسعه دامداری های سنتی به ویژه در روستاهای کشور امری بدیهی به نظر می رسد، متاسفانه در راستای صنعتی شدن واحدهای دامپروری توجه کافی به ساختمان ها و تاسیسات دامداری های کوچک روستایی به عمل نمی آید، جهت بالا بردن سطوح کمی و کیفی فضاهای دامی در سطح کشور در سال 1373محورهای مطالعاتی زیر در برنامه کوتاه مدت در دفتر تحقیقات معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی مورد مطالعه، بررسی و تحقیق قرار گرفته است. این طرح دارای مراحل مختلفی است که عبارتند از :1 ) بررسی و شناخت وضع موجود : شامل مراحلی از قبیل شناخت نوع مصالح بومی، فرهنگ ساخت، فرهنگ نگهداری دام، دسترسی به امکانات بالقوه و بالفعل منطقه و برآورد اقتصادی می باشد.2 ) تهیه ضوابط، استانداردها و اصول طراحی در تیپ بندی فضاهای دامی : اهدافی از قبیل مطالعات شرایط نگهداری دام، استانداردهای فضایی جهت دامداری های بومی،تهیه ضوابط بهداشتی، مطالعات اقلیمی را دارا می باشد. از اینرو تحقیق حاضر به بررسی عوامل مؤثر در بهبود ساختمان هاو فضاهای دامداری در روستای در روستای دازمیرکنده که از توابع شهرستان ساری می باشد،می پردازد که با جمع آوری داده ها از طریق استفاده از پرسشنامه انجام شد. 3 فرضیه برای این پژوهش در نظر گرفته شده و تجزیه تحلیل آن در دو سطح توصیفی و استنباطی بوده است.و با استفاده از روش آماری SPSS وآزمون استقلال صفات به اثبات رسیده اندبا توجه به اثبات فرضیه ها می توان نتیجه گرفت که طراحی ساختمان های مناسب دامداری بر اساس ضوابط و اصول و با توجه به اقلیم منطقه، توجه به میزان آب مصرفی – میزان نیاز به فضاهای باز و بسته در استانداردهای فضایی و استفاده از مصالح بومی و رعایت بهداشت و آگاهی در طراحی مناسب فضای دامداری به گسترش و بهبود دامداری و بهره دهی دام کمک می کند.
۳۲۹.

گونه شناسی پهنه های شکل گیری مسکن در سکونتگاه های روستایی ایران در تعامل با عوامل محیطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۱۹ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ 87 - 100

کلیدواژه‌ها: روستا مسکن روستایی سکونتگاه های روستایی پهنه بندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۹
این مقاله به دنبال ارائه حوزه بندی جغرافیایی (پهنه بندی مکانی) در سطح کشوربه منظور شناسایی پهنه هایی که در آن گونه های همسان مسکن روستایی استقرار یافته اند، است. گونه، زبان مشترک و حاصل خردجمعی در پاسخگویی به مسائل محیط پیرامونی است درطول زمان حفظ شده و تداوم یافته است. گردآوری اطلاعات موجود در زمینه شناخت گونه های مسکن به تفکیک استان ها و در یک قالب تعریف شده، انجام شد. به موازات آن، شناسایی عوامل مؤثر بر شکل گیری گونه های مسکن و همپوشانی آن ها، تفکیک مکانی پهنه های مختلف سرزمینی ایران را ارائه نمود. تطابق اطلاعات گونه شناسی و نقشه های پهنه بندی مکانی عوامل مؤثر بر شکل گیری مسکن، منجر به شناخت رابطه علّی شکل گیری گونه های مسکن به تفکیک استان های کشور شد. مرحله بعد، گذر از مرزبندی سیاسی، تجمیع اطلاعات و شناخت کانون های شکل گیری گونه های مسکن، طیف تغییرات و گونه های مبدل حاصل از آن و البته رفع نواقص اطلاعاتی با کمک مطالعات میدانی بود. پهنه سرزمینی ایران از نظر مشابهت گونه های کالبدی مسکن به هشت حوزه کلان تقسیم شد که هریک دارای کانونی اصلی و طیف تغییراتی درونی بودند. در ادامه، در هر یک از حوزه های فوق، گونه های مسکن در رابطه علّی با زمینه شکل گیری آن تشریح شده و طیف تغییرات آن بررسی شد و مهم ترین مشخصه های آن در تعامل با عوامل محیطی ارائه شد.
۳۳۰.

تحلیل رویکردی طرح حفاظت و بهسازی میراث با ارزش روستایی ایران در قیاس با تجارب جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اثر دوره ۴۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۹۷) ۳۴۸-۳۲۸
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۱۶
ارزیابی اسناد برنامه ریزی روستایی از جمله طرح های بهسازی و مرمت روستایی در ایران از بدو آغاز خود در دوره مشروطه تاکنون ناظر به وجود چالش ها و خلأهای دائمی یا مقطعی بوده است. بسیاری از چالش های مذکور معلول وجود رویه ها و بسترهای مدیریتی ناکارآمد، منقطع و بعضاً منسوخ هستند. ضمن آنکه با وجود تغییرات رویکردی، نظام برنامه ریزی روستایی به خصوص طرح های بهسازی بافت های با ارزش، همواره بر رویه های تک بعدی و فرایندهای یکسونگر متکی بوده و نگرشی کالبدی و رویکردی صرفاً میراثی داشته اند؛ بنابراین این گروه از طرح ها فاقد ادبیات نظری مدون و در چارچوب جریان های فکری مشخص بوده اند. بر این اساس مطالعات تطبیقی می تواند با تأکید بر استخراج کلیدواژه های موفقیت تجارب خارجی، بهبود و افزایش اثربخشی رویه ای و محتوایی طرح های بهسازی بافت های با ارزش روستایی را سبب شود؛ از این رو هدف از انجام این پژوهش تدقیق چالش های رویکردی طرح های حفاظت بافت های با ارزش روستایی ایران است. مضاف بر آنکه در این پژوهش از روش های کیفی مشتمل بر تحقق تطبیقی، موردپژوهی، اقدام پژوهی و تحلیل محتوا بهره برده شده و ۶۳ نمونه از ایران و جهان مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات حاکی از آن بوده است که این گروه از طرح ها در ایران، در قیاس تطبیقی با تجارب خارجی، به لحاظ محتوا و رویه نیازمند اصلاح در ساز و کار اجرایی و نظارت، تحقق انعطاف پذیری در شرح خدمات، تغییر نظام مدیریتی، تغییرات رویکردی و ارتقا و تثبیت در جایگاه اسنادی هستند. همچنین رویکرد مواجهه با میراث روستایی باید مبتنی بر نگاهی راهبردی به صورت هدایت گر، جامع و مشارکتی باشد.
۳۳۱.

پایداری سکونتگاه های روستایی با رویکرد بهره گیری استحصال آب از رطوبت هوا (مه)؛ مطالعه موردی: روستای امین آباد فیروزکوه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۱ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۸۰ ۸۶-۷۱

کلیدواژه‌ها: مه استحصال آب امکان سنجی روستا پایداری سکونت روستایی دستگاه جمع آوری مه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۵۹
ایرانیان از قدیم الایام با معضل کمبود آب مواجه بوده اند و این امر باعث ایده های شگرف در زمینه های مختلف استحصال، ذخیره و انتقال آب همچون آب انبارها و قنات ها شده است. از سوی دیگر مصرف بالای آب برای امور مختلف شرب، کشاورزی و صنعت باعث کاهش منابع آب های جاری و زیرزمینی گشته است. امروزه به کمک فنّاوری و علم، روش های نوینی جهت جذب آب از رطوبت هوا به وجود آمده است. در یکی از این روش ها، در مسیر حرکت هوا موانعی قرار می گیرد که با برخورد هوا به آن ها مولکول های آب معلق در هوا جذب شده و به مخزن مشخصی منتقل می گردند. در این تحقیق به بررسی چگونگی فرایند جذب آب از رطوبت هوا پرداخته شده و هدف تحقیق دستیابی به ترکیب دستگاه استحصال آب با کمک عناصر معماری مانند دودکش های خورشیدی، برج ها، حجم و نمایی ساختمان است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و از مطالعات کتابخانه ای (بررسی نمونه های مشابه در مناطق مختلف جهان)، نرم افزارهای مرتبط (ترسیمی، تحلیلی)، پیمایش میدانی و شناسایی روستاهایی که ظرفیت لازم را ازلحاظ اقلیمی دارند، استفاده شده است. نتایج نشان می دهد روستاهای منطقه فیروزکوه تهران، ازجمله روستای امین آباد، مناطق مناسبی برای استحصال آب از رطوبت هوا هستند؛ زیرا این مناطق در دامنه جنوبی رشته کوه البرز واقع شده اند و دارای ویژگی هایی همچون میزان رطوبت بالای 50 درصد، جهت و وزش باد غالب موردنیاز، تابش خورشید، شیب و عوارض مناسب زمین است. این عوامل باعث تولید مه در دره ها شده و قابلیت برداشت آب را از مه ایجاد می کند. روش استحصال آب از مه توسط پارچه سه بعدی جاذب آب پیشنهاد شده است. با انتخاب و جانمایی مطلوب برای احداث دستگاه، طراحی معماری هماهنگ با ویژگی های خاص منطقه و استفاده از پرده های جاذب با درصد جذب بالای آب می توان به نتیجه مطلوب رسید. روش پیشنهادی می تواند بدون وابستگی به منابع آبی و مولد تولید انرژی، آب مورداستفاده روزانه 8 واحد مسکونی انتخاب شده در این روستا را فراهم آورد.
۳۳۲.

تحلیل فضایی کیفیت زندگی در نقاط روستایی با تاکید بر بعد نهادی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان لاهیجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۸) 77 - 88

کلیدواژه‌ها: روستا کیفیت زندگی بعد نهادی شهرستان لاهیجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۸۳
هدف مقاله حاضر تحلیل فضایی کیفیت زندگی با تاکید بر بعد نهادی در روستاهای شهرستان لاهیجان است. لذا ابتدا به سابقه مدیریت روستایی و دهیاری پرداخته سپس با تعیین 11 گویه برگرفته از وظایف ابلاغی دهیاران بعنوان عناصر واسط بین دولت و مردم مورد ارزیابی قرار داده و نقش آنان در کیفیت زندگی مردم روستا تبیین شده است. تحقیق حاضر بر مبنای روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس هدف از نوع مطالعات کاربردی می باشد.جامعه آماری مورد مطالعه شامل 182روستای شهرستان لاهیجان می باشد. که 12 روستا در سه سطح جغرافیایی ساحلی ، جلگه و کوهپایه مورد مطالعه قرار گرفته اند. تعداد نمونه ها با بهره گیری از فرمول مورگان، تعداد 385 خانوار به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از پرسش نامه به وسیله نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون ضریب همبستگی اسپرمن صورت گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از وضعیت نسبتاً خوب شاخص های کیفیت زندگی از بعد نهادی در روستاهای شهرستان لاهیجان دارد. از اینکه دهیاریها توانسته اند در روستاهایی که فاقد مدیریت بوده اند با انجام کارهای عمرانی مانند آسفالت و نامگذاری معابر و تامین پاکیزگی محیط و ... رضایت نسبی را کسب کنند. و این میزان رضایت برای سازمانی که تقریبا 15 سال از فعالیت آن می گذرد در خور توجه است.
۳۳۳.

تحلیل کار آفرینی در مناطق روستایی با رویکرد اقتصاد مقاومتی با تاکید بر نقش بسیج سازندگی در ناحیه مرکزی گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۸) 277 - 289

کلیدواژه‌ها: کارآفرینی روستا اقتصاد مقاومتی بسیج سازندگی ناحیه مرکزی گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۶۸
هدف این مقاله به بررسی کار آفرینی در مناطق روستایی با رویکرد اقتصاد مقاومتی با تاکید بر نقش بسیج سازندگی در ناحیه مرکزی گیلان پرداخته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی است. جامعه آماری تحقیق کارآفرینان تحت حمایت بسیج در روستاهای شهرستان های رشت، انزلی و رودبار می باشند. جامعه نمونه در بخش کوهستانی برطبق جدول مورگان در روستاهای جلگه ای 200 و در روستاهای کوهستانی 70 کارآفرین می باشند. نتایج بررسی در مناطق جلگه، کارآفرینی تفاوت هایی را با مناطق کوهستانی دارد؛ بطوریکه تنوع فعالیت ها در این بخش بیشتر است. وجود بازارهایی مانند رشت و منطقه آزاد موجب رواج تولید پوشاک و خیاطی توسط روستائیان شده یکی دیگر از فعالیت هایی که در مناطق روستایی بخش جلگه وجود دارد صنایع دستی حصیری بافی می باشد که مواد اولیه آن نوعی گیاه است که در این منطقه می روید. این فعالیت مورد توجه بسیاری از روستائیان بوده و با توجه به آنکه مواد آن در محیط یافت می شود مورد استقبال و دارای سود آوری بوده است. در واقع بسیج با تلاش و کوشش خود در بخش جلگه ای شهرستان های رشت و انزلی 69 درصد و در بخش کوهستانی 72 درصد از کارآفرینان را تحت حمایت قرار داده است. باتوجه به نوع فعالیت ها در بخش کوهستانی 90 درصد از فعالیت ها به کشاورزی و 10 درصد به خدمات و در بخش جلگه ای نیز 30 درصد به فعالیت های کشاورزی، 22/5 درصد به خدمات و 47/5 درصد به صنعت اختصاص یافته است.
۳۳۴.

بررسی نقش بافت ها با ارزش روستایی در توسعه گردشگری روستاهای دهستان سمام شهرستان املش در استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۷ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۶۰) 599 - 612

کلیدواژه‌ها: بافت با ارزش روستا توسعه گردشگری دهستان سمام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۱۰۲
از آنجا که بناهای تاریخی جزء اولین نقاطی هستند که اکثر مسافران با آن برخورد دارند و بخش عمده تصویر روستا شکل می گیرد، لذا پرداختن به این مسئله امری اجتناب ناپذیر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش بافت ها با ارزش روستایی در توسعه گردشگری روستاهای دهستان سمام شهرستان املش در استان گیلان می باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف (نوع استفاده) یک تحقیق کاربردی و از نظر روش انجام دادن تحقیق توصیفی- تحلیلی است. . برای بررسی روایی پرسشنامه از نظر 5 نفر از متخصصین حوزه برنامه ریزی روستایی استفاده شد. برای بررسی پایایی نیز از آلفای کرونباخ بهره گرفته شد که مقدار آن 81/0 و در وضعیت مطلوبی است. در قسمت تحلیل داده ها به کمک نرم افزارهای spss22 و AMOS به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. نتایج نشان داد که به طور کلی بافت های با ارزش روستایی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 21/0 و میزان معناداری 004/0، شاخص اقتصادی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 33/0 و مقدار معناداری 001/0، شاخص اجتماعی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 34/0 و میزان معناداری 000/0 و شاخص کالبدی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 72/0 و میزان معنادای 000/0 تاثیر گذار بوده است. نتایج نشان داد که شاخص کالبدی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 72/0 و میزان معناداری 000/0، بیشترین تاثیر و شاخص اقتصادی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 33/0 و میزان معنادای 001/0 کمترین تاثیر را داشته است.
۳۳۵.

گونه شناسی مسکن روستایی شهرستان گرگان بر پایه الگوهای بومی ساختاری - کالبدی (نمونه موردی: روستای زیارت)

نویسنده:
منبع: معماری شناسی سال پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: روستا مسکن روستایی معماری روستایی شاخص های معماری روستایی روستا زیارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۲۲
ﻣﺴکﻦ درﻧﻮاﺣی روﺳﺘﺎیی درﺑﺮآوردن ﻧیﺎزﻫﺎی اﺳﺎﺳی اﻧﺴﺎن ﻧﻘﺶ ویﮋه ای دارد. ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ کﺎرکﺮدﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮع ﻣﺴکﻦ روﺳﺘﺎیی، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺄﺛیﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ درﻧﺤﻮه ﺗﻐییﺮ و ﺗﺤﻮل آن دارای اﻫﻤیﺖ اﺳﺖ. ﻣﻌﻤﺎری روﺳﺘﺎیی ایﺮان ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻫیﺖ کﺎرکﺮدی و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮیی ﺑﻪ ﻧیﺎزﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧی ﻓﻌﺎﻟیﺖ ﻫﺎی ﻣﺮدﻣی، ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﻮﻟیﺪی و ﻣﺤیﻂ زیﺴﺖ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای ﻫﻤﮕﻦ و ﻣﺘﺸکﻞ ﺑﺎ ﻫﻮیﺖ کﺎﻟﺒﺪی ﺧﺎص را ﺗﺸکیﻞ ﻣی دﻫﺪ کﻪ ﺗﺠﻠّی ﮔﺎه ارﺗﺒﺎﻃﺎت و کﺎرکﺮد ﻫﺎ و ﻧﻘﺶ ﭼﻨﺪ ﻋﻤﻠکﺮدی ﻓﻀﺎﻫﺎ اﺳﺖ. ﻃﺮح، ﺗکﻨﻮﻟﻮژی و ﺷیﻮه ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺴکﻦ روﺳﺘﺎیی، اﺑﻌﺎد، ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت، ﻣﻘیﺎس و اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﺷﺮایﻂ درون و ﺑیﺮون واﺣﺪ ﻣﺴکﻮﻧی ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ از ﻣیﺰان ﺗﺄﺛیﺮ و ﺗﻘﻮیﺖ رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧی ﺑﺎ اﻣکﺎﻧﺎت و ﺷﺮایﻂ ﻣﺤیﻂ ﻃﺒیﻌی و اﻟﺰاﻣﺎﺗی ﺣکﺎیﺖ داردکﻪ ﺑﺼﻮرت ﺗﺠﺮﺑی و در ﻃﻮل زﻣﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺻﻮل، ﻣﻌیﺎرﻫﺎ و کﻤیﺖ ﻫﺎیی در ﺳﺎﺧﺘﺎرﻓﻀﺎیی ﻣﺴکﻦ ﺑﺮوز یﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻫﺪف از پژوهش حاضر ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﻣﻌﻤﺎری و ﺳﭙﺲ ﺗﺤﻠﯿﻞ واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ روﺳﺘﺎی زیارت اﺳﺖ. ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺮی ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻘﺶ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﺤﻠّﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺤﯿﻂ روﺳﺘﺎﯾﯽ در ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﺘﺪﻟﻮژی از ﻧﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻮده و از ﻧﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﯿﺪاﻧﯽ- ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ اﺳﺖ. ﮔﺮدآوری داده ﻫﺎ ﺑﻪ دو روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای و ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﭘﺎره ای از اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم، ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﻨﺎد ﻣﮑﺘﻮب ﮔﺮدآوری ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﻃﯽ ﭘﯿﻤﺎﯾﺶ ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ روستای زیارت، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ ﮔﺮدآوری ﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎری از آﻧﻬﺎ ﭘﺲ از ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎی ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ، ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎری و ﺗﯿﭗ ﻟﻮژی ﻣﻌﻤﺎری ﺑﻮﻣﯽ روستای مورد نظر ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎﻓﺖ و ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮی آن ﺑﺮ اﺳﺎس زﻣﯿﻦ، ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺴﮑﻦ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺸﺖ ﺧﺎﻧﻮاده، ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﻠﯿﻤﯽ و وﺿﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﺮدم، ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
۳۳۶.

ارزشیابی اثرات کالبدی– فضایی اجرای طرح هادی در روستای فتح آباد- شهرستان مرودشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۴ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵۲ ۱۱۴-۱۰۱

کلیدواژه‌ها: روستا عمران روستایی طرح هادی کالبد روستا فتح آباد مرودشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۷۶
طی سه دهه اخیر توجه به آبادانی و توسعه روستاها، به ویژه بهبود وضعیت کالبدی- فضایی این کانون های سکونتگاهی از اولویت های اساسی برنامه ریزان و مدیران کشور بوده است. در این راستا اجرای طرح هادی به منظور بهسازی فضای درونی و بیرونی روستاها یکی از این برنامه ها می باشد که از سال 1362 تا کنون در بسیاری از نقاط روستایی کشور تهیه و اجرا شده است. در تحقیق حاضر که از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است، با تکیه بر انجام عملیات پیمایشی به تحلیل و ارزشیابی اثرات کالبدی- فضایی اجرای طرح هادی در روستای فتح آباد از توابع بخش مرکزی شهرستان مرودشت پرداخته می شود. جامعه آماری تحقیق شامل 1080 سرپرست خانوار روستایی می باشد که از بین آن ها110 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. نتایج حاکی از آن است که اجرای طرح هادی به لحاظ کالبدی در راستای بهبود وضعیت شبکه معابر و حمل و نقل همچون تسهیل در دسترسی روستا و کیفیت آسفالت خیابان ها، زیباسازی منظر و عرصه درونی روستا، تأثیر در نحوه ساخت و ساز مساکن و بهبود وضعیت دفع بهداشتی زباله ها نسبتاً موفق و مثبت ارزیابی شده است اما به لحاظ فضایی و زمینه سازی به منظور توسعه روستا همچون افزایش میزان دسترسی روستائیان به خدمات روبنایی و تولیدی شامل امکانات آموزشی، بهداشتی، تفریحی- ورزشی و نیز افزایش مشارکت روستائیان در روند تهیه و اجرای طرح در روستا تاحدودی ناموفق بوده است.
۳۳۷.

بررسی کیفیت مدیریت و سطح خطرزایی پسماندهای روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان زابل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۴ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵۲ ۱۳۰-۱۱۵

کلیدواژه‌ها: مدیریت پسماند سطح خطرزایی روستا شهرستان زابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۱۱۸
یکی از معضلاتی که همراه با رشد سریع جمعیت و توسعه روستاها در کشورهای جهان سوم و بخصوص ایران شکل گرفته است، گسترش پسماندهای تولیدی در بخش های خانگی، کشاورزی، دامداری و مراکز آموزشی، بهداشتی و درمانی است. واگذاری مدیریت روستاها به دهیاران و به نوعی خود مردم، چالش ها و فرصت هایی را ایجاد کرده است. لذا محققان با روش توصیفی – تحلیلی و با بررسی کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و مصاحبه با اعضای شوراهای اسلامی، خبرگان محلی و دهیاران، به بررسی وضعیت مدیریت پسماندهای روستایی شهرستان زابل پرداخته اند. یافته-های تحقیق نشان می دهد که مدیریت پسماند در روستاهای اله آباد و کیخا متوسط و در بقیه روستاها ضعیف یا بسیار ضعیف می باشد. بنابراین با وضعیت کنونی مدیریت پسماندها، انتظار می رود که پسماندهای روستایی بر اساس نوع و مقدارشان در روستاهای مورد مطالعه دارای سطوح مختلفی از خطرزایی باشند. یافته های پژوهش نیز مؤید آن است که این سطح خطرزایی در 9/15 درصد از روستاهای مورد مطالعه زیاد می باشد. لذا پیشنهاد می گردد که مخاطرات دفع غیر بهداشتی پسماند ها به روستاییان آموزش داده شود و توجه به حفظ سلامت و زیبایی های محیط روستا فرهنگ-سازی شود. از طرف دیگر، با توجه به وزش بادهای 120 روزه سیستان در سطح منطقه، برای پیشگیری از آلوده شدن محیط روستا، مکان دفع زباله ها بایستی در جهت جنوب تا جنوب شرقی روستاها در نظر گرفته شود و با توجه به پراکندگی، تعدد و فواصل کم روستاهای شهرستان زابل از یکدیگر، مدیریت متمرکز پسماند به خصوص پسماندهای تولیدی مراکز بهداشتی و درمانی در سطح دهستان های این شهرستان کاملاً ضروری می باشد.
۳۳۸.

تحلیلی بر رویکردهای نوظهور روستا- شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۵ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۵۶ ۱۲۶-۱۱۱

کلیدواژه‌ها: روستا- شهر روستا شهر شهرنشینی توسعه شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۵۲
مفاهیم نوینی در فرایند توسعه شهری ارایه شده است که به طور خاص به دنبال الگوهایی فراتر از الگوهای معمولی توسعه و نیز ترویج دیدگاه هایی متفاوت هستند. مفهوم روستا- شهر به عنوان نمونه ای از این مفاهیم مطرح است. این مفهوم در بردارنده ویژگی های متنوع و خاصی است لذا تعاریف متفاوتی از آن ارایه می شود. البته ویژگی های آن به وسیله کیفیت مکان و فضا تعیین شده و براساس ساختار مکانی تعریف می شود. از این رو چرایی های متفاوتی به واسطه تنوع در شاخص های اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی و به تبع آن، تنوع در بافت های شهری و روستایی در کشورهای مختلف، برای به وجود آمدن خود می یابد و چیستی های مختلفی به خود می گیرد. این مفهوم به دلیل تفاوت های موجود در پیدایش مفهوم روستا- شهر از سویی و نوظهور بودنش از سویی دیگر، سبب شده است که با تعابیر و رویکردهای متفاوتی همراه باشد. سئوالی که طرح می شود عبارت است از اینکه مفهوم روستا- شهر در بردارنده چه رویکردهایی است؟ چارچوب کلی این پژوهش با هدف بررسی پدیده روستا- شهر و مرور پیشینه این پارادایم جهانی نوظهور سازماندهی شده است و ضمن اشاره به پیشینه و تعاریف موجود، به دنبال یافتن رویکردهای متفاوت روستا- شهر، ابعاد و شاخص های هر کدام و نقش روستا- شهر در هریک از آن ها است. این مقاله براساس مطالعات صورت گرفته، دو رویکرد متفاوت "رویارویی شهر و روستا با هم" و "روی آوری شهر و روستا به هم" در مفهوم روستا- شهر را مطرح و ابعاد و شاخص های روستا- شهر را در هر کدام از این دو رویکرد معرفی می کند.
۳۳۹.

ظهور و حضور روستا و میراث روستایی در سیر تطور اسناد بین المللی حفاظت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۶ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱۵۷ ۲۰-۳

کلیدواژه‌ها: روستا میراث روستایی معماری روستایی اسناد حفاظت منشورهای حفاظت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۴۱
بخشی از مهم ترین دستاوردهای تشریک مساعی جامعه بشری طی پنجاه سال اخیر، در مجموعه ای از اسناد بین المللی که موضوع آن ها به طور کلی حفاظت و میراث فرهنگی است، تبلور یافته است. بررسی این اسناد از آن جا که از یک سو چکیده تجربیات بین المللی است و از سوی دیگر رشد و تطور دانش و بینش کلی در زمینه حفاظت را بیان می دارد، از منظر میزان اهتمام به موضوع روستا و میراث روستایی حائز اهمیت است. «روستا» به عنوان یکی از داشته های ارزشمند بشری با همه ابعاد، خصایل و ویژگی هایش در سیر تطور این اسناد موضوعیت دارد. در اینجا روستا موجودیتی کهن و نمودار هماهنگی انسان و طبیعت در طی سالیان دراز است که از یک سو به دلیل تناسبش با انسان و محیط اجتماعی و از سوی دیگر با سرزمین و مکان «به عنوان یک کل» شایسته حفاظت است. بررسی این اسناد نشان می دهد که مفاهیم پایه حفاظت در طول زمان دستخوش تغییر و تحول شده اند. وجوه مختلف روستا و میراث روستایی در ضمن این تغییرات از موضوعی حاشیه ای تبدیل به متن شده و روز به روز بر اهمیت آن ها افزوده شده است. مقاله پیش رو حاصل بررسی و تحلیل محتوای بیش از سی سند بین المللی در موضوع حفاظت و استخراج مفاهیم و فرازهای مرتبط با روستا و ارزش های روستایی از خلال سطور آن ها است. این بررسی در چارچوب اسناد منتسب به سه نهاد بین المللی یونسکو، ایکوموس و اتحادیه اروپا محدود می باشد. این مطالعه چهار دوره زمانی از منشور ونیز در سال 1964 میلادی تا منشور میراث روستایی اروپا در سال 2012 میلادی را در بر می گیرد. گردآوری اطلاعات این مقاله بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و بررسی متن اصلی اسناد بوده و راهبرد تحقیق، توصیفی و تحلیلی است. تحلیل روند مذکور شامل مقایسه تعاریف، ارزش ها، راهبردها و دیگر فرازهایی از اسناد است که به مبانی حفاظت و سیر تحول آن ارتباط دارد. این تحقیق نشان می دهد که در روند این تغییرات، میراث روستایی به عنوان یک کل هماهنگ و بنیانی چندرشته ای اهمیت می یابد، راهبردهای حفاظت از مرمت به حفاظت توأمان و چند جانبه نگر ارتقاء می یابند و چالش ادغام حفاظت و توسعه روستایی ادامه می یابد. نتایج این تحقیق در کنار پژوهش های دیگر خواهد توانست به تبیین مناسبی از مبانی حفاظت روستا بیانجامد.
۳۴۰.

تأثیر تغییر فصول و فعالیت ها بر الگوی سکونت و شکل مساکن روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۶ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱۵۹ ۶۲-۵۱

کلیدواژه‌ها: اقلیم فصل فعالیت مسکن روستا شهرستان ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۱۳۴
مسکن در روستاها متناسب با شرایط محیطی، اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جامعه روستایی شکل می گیرد. در این میان یکی از تقسیم بندی های معماری مساکن روستایی، تقسیم بندی براساس اقلیمی است که روستا در آن واقع شده است. از بعد دیگر الگوی فعالیت های جاری در این مساکن نیز، تحت تأثیر اقلیم مختص به خود است. بنابراین در اقلیم های مختلف، فعالیت های مختلفی پدید می آید که در قالب الگوهای مختلف فضایی بروز می کنند. معماری روستاها به خصوص در مناطق سردسیر فصلی، می باشد و تحت تأثیر الگوی فعالیت هایی است که در کالبد روستا روی می دهد و بدین شکل به تعامل با معماری می انجامد. این مقاله به چگونگی تأثیر تغییر فصول و فعالیت ها بر الگوی سکونت و شکل مسکن روستایی می پردازد. روش کار بر اساس تحلیل محتوای متون و استخراج شاخص های سنجش با محور قرار دادن ساکنین و تنظیم پرسشنامه مصاحبه عمیق و مشاهده و برداشت میدانی از شکل خانه ها صورت پذیرفته است که با محوریت اقلیم شهرستان ارومیه به عنوان یکی از مناطق سردسیر کشور، روابط میان توده فضا با فعالیت های ساکنین در مساکن روستایی (که به صورت تصادفی میان روستا های جامعه هدف، واقع در استان آذربایجان غربی انتخاب شده اند) مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این مقاله، یافتن روشی است که بر اساس آن، محیط ساخته شده همسو با فعالیت ها ، الگوی تعامل اجتماعی و حرکت فردی سازمان یابد. با بررسی فعالیت های جاری در مساکن این روستاها می توان الگوی مناسبی جهت طراحی مسکن متناسب با نیازهای مردم روستا و اقلیم منطقه به دست آورد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که میان فصول مختلف سال و فعالیت های جاری در مساکن، الگوی رویدادهای معناداری به دست می آید که درک این روابط، سرلوحه طراحی مساکن روستایی است. بیشترین میزان فعالیت در هر یک از فصول بیانگر شدت نیاز به آن فضا است که این نیاز موجب به وجود آمدن شکل و ابعاد فضاهایی شده که این قالب به وجود آمده، بستر مناسبی برای تجلی رویدادهایی است که در آن فصل از سال باید اتفاق بیفتد. این چرخه در سالیان سال به حیات خود ادامه داده و کامل شده است.