مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
دشمن شناسی
حوزه های تخصصی:
حکومت اسلامی از روزگار تأسیس جامعه مدنی حضرت ختمی مرتبت| تاکنون، فراز و نشیب بسیار داشته و بسا در محاق مانده است. بدیهی است، آنچه امروزه در حکومت کشورهای اسلامی معمول گردیده، وام دار سیاست مدارانی است که در تاریخ مسلمانان عهده دار اداره امور جامعه اسلامی بودند و نقشه راه حکومتشان را برجای نهادند. مطالعه نقشه راه حکومت اسلامی، از روزگار نخستین معصوم× تا زمانی که حکومت رسماً در اختیار امویان قرار گرفت، دوگانگی سیاست حکومتی را متبادر می سازد که اختیارات آن، به مدتی کوتاه در میدان تدبیر دومین پیشوای معصوم× قرار گرفت و سپس به روشی که امروزه ترفند سیاسی خوانده می شود، به سر سلسله حاکمان اموی رسید. پس معاویه با آنچه زیرکی سیاسی خوانده می شد، ضمن بهره برداری از ترور خلیفه سوم، به جنگی نرم روی کرد تا با رصد ظرفیت نقشه راهی که رفته رفته آن را در برابر اصل قرار می داد، آینده حکومت اسلامی را از آن تدابیر خود کند. این مقاله درصدد تحلیل دشمن شناسی مولای متقیان× است تا دستمایه بررسی نقشه راه حکومت امویان فراهم آید. روش کار توصیفی ـ تحلیلی بوده و مهم ترین نتیجه پژوهش حاضر پدیدار شدن نقشه راه اسلامی است که می توان از آن با عنوان اسلام اموی یاد کرد.
نقش علما در بیداری اسلامی با تأکید بر اندیشه های امام خمینی و مقام معظم رهبری
حوزه های تخصصی:
با توجه به جایگاه رفیع دین مبین اسلام و حضور قدرتمند آن در تحولات منطقه ای و بین المللی در مواجهه هوشمندانه با چالشهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، نیازمند ترسیم چشم انداز جامعی است که آینده ای الهام بخش، فعال و مؤثّر را در جهت تحکیم و ارائه الگوی مردم سالاری دینی، ایجاد و توسعه جامعه اخلاقی، نوگرایی و پویایی فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی براساس آموزه های اسلام ناب به همراه داشته باشد.
نگرش قرآن کریم در زمینه دشمن شناسی در تفاسیر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بحث شناختِ دشمن در قرآن کریم از موقعیت ویژه ای برخوردار است و خداوند در آیات متعددی دشمنان متنوع جبهه حق را در قالب واژگان مختلفی معرفی می کند و چهره های پلید و گمراه کننده آنان را برای پیروان حق آشکار می نماید، تا مسلمانان آنان را بهتر بشناسند. در مقالات متعددی، موضوع دشمن شناسی مورد بررسی قرار گرفته است، اما در این مقاله، واژگان متعددی که در زمینه دشمن شناسی در قرآن کریم مطرح است، مورد بررسی قرار می گیرد، تا به ابعاد گوناگون این موضوع توجه شود و از این طریق شناخت کامل پیرامون دشمن و دشمن شناسی از منظر قرآن کریم به دست آید و بتوان آن را در زندگی فردی و اجتماعی به کار بست. از جمله واژگان کلیدی بحث دشمن شناسی که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد، عبارتند از: کید، مکر، ضلال، کفر، صدّ، خدع، عدوّ، بطانه، ولیّ، نفاق و بصیرت. از بررسی واژگان این نتیجه حاصل می شود که باید به منظور جلوگیری از آسیب دشمنان به این نکات توجه شود: 1. توجه همیشگی به توطئه های دشمنان 2. بازگو نکردن راز جز در بین افراد خودی 3. داشتن بصیرت و آگاهی نسبت به دشمنان. البته باید در نظر داشت تصریح پیشوای اسلامی، شرط لازم شناخت مصداقهای دشمن است.
تبیین راهبرد امنیتی مقابله با فتنه گران در کلیله و دمنه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
فتنه، یکی از نا هنجاری های سیاسی-اجتماعی در جوامع بشری است که نه تنها نظام سیاسی حاکم در هر کشور، بلکه در سطوح پایین تر توده های مردم را نیز دچار چالش خطیری از جمله سلب امنیت می کند. کلیله و دمنه به عنوان یک اثر منثور کلاسیک که نظام سیاسی حاکم به شکل تمثیلی و شخصیت های آن را حیوانات تشکیل می دهد؛ به تبیین الگوهایی می پردازد که می توان در حوزه امنیت داخلی به عنوان راهبردی برای مقابله با فتنه گران مورد استفاده قرار داد. از جمله این الگوها: بصیرت، دشمن شناسی، مشورت، دور اندیشی و از همه مهم تر وجود یک رهبری مقتدر می باشد. این جستار در سدد ارائه الگوهای راهبردی در حوزه امنیت داخلی برای مقابله با فتنه گران با تأکید بر کتاب کلیله و دمنه است.
بازتاب مدیریت و فرهنگ جهادی در عرصه علمی و دانشگاهی: تحلیلی داده بنیاد از اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۶)
421 - 452
هدف: هدف از نوشتار حاضر، نشان دادن بازتاب روحیه و فرهنگ جهادی در عرصه فرهنگ دانشگاهی بود. نهاد علم و دانشگاه در هر جامعه ای، از اثرگذارترین نهادهای شکل دهنده سرنوشت و سرگذشت آن جامعه اند. در واقع؛ بخش ویژه ای از فرهنگ هر جامعه توسط قشر فرهیخته آن که در نهاد دانشگاه رشد و تربیت می یابند، شکل می گیرد. از این رو، فرهنگی که قشر علمی و دانشگاهی بین خود یا در میان دیگر اقشار جامعه بروز می دهد، می تواند مبنای سعادت و اصلاح یا شقاوت و انحراف جامعه قرار گیرد. روش: ضمن مرور مفاهیم و مبانی فرهنگ دانشگاهی در آثار معتبر علمی دنیا، با تکیه بر روش نظریه داده بنیاد متنی، به بررسی اندیشه های رهبر معظم انقلاب در خصوص نقش مدیریت و فرهنگ جهادی در عرصه علمی و دانشگاهی پرداخته شد. یافته ها: تبیین نظام مند و روشمند مؤلفه های اصلی و فرعی «روحیه جهادی» به عنوان یکی از اصلی ترین لایه های شکل دهنده فرهنگ برای دانشگاهیان(مدیران، اساتید و دانشجویان)، از مهم ترین یافته های پژوهش حاضر است. نتیجه گیری: هرگونه اقدام و تصمیم در فضای دانشگاهی، از جمله فرهنگ دانشگاه، از یک سو مستلزم درک پیچیدگی های آن است و از سوی دیگر، مستلزم فهم صحیح از حرکت در راستای اهداف انقلاب اسلامی، از جمله روحیه جهادی است.
گفتمان کاوی جریان های نفوذ فکری فرهنگی دشمنان در عصر امیرالمؤمنین علی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نفوذ بیگانگان و دشمنان در سرزمین و فکر مسلمانان، سابقه ای به وسعت تاریخ اسلام دارد. دشمنان جبهه ی حق به دلیل احساس استعلاء و خودبزرگ بینی، هم ترازی قدرت های دیگر را برای خود ناپسند دانسته و کوشیده اند با اتخاذ راهبردهای مناسب جنگ سخت یا نرم، در مسیر حرکت آنان انحراف ایجاد نمایند گفتمان نهضت حق را ساقط کنند. بر این اساس، آنچه می تواند راهگشای فهم بسیاری از جریانات سیاسی تاریخ اسلام و کشف تاکتیک های جبهه ی دشمن برای نفوذ در جامعه اسلامی باشد، شناسایی گفتمان های غالب و مغلوب جبهه های حق و باطل است. در میان روش های پژوهش و تحقیق در گزارش ها، روش «تحلیل گفتمان پدام» در فهم نظام مند از تاریخ بسیار مؤثر است چراکه با اتکاء به دو سطح عمده ی تحلیل متن و فرامتن، به توصیف، دریافت و تفسیر رویدادهای اجتماعی و سیاسی می پردازد. نگارندگان در این تحقیق کوشیده اند تا بر اساس این روش، اندیشه و سیاست جریان های متخاصم حاکم بر عصر امام علی(ع) را از لابه لای گزارش های تاریخی معتبر، بازسازی و با طراحی الگویی از نفوذ این جریانات، رفتارشناسی دشمنان آن حضرت(ع) را ترسیم نمایند. بر اساس نتایج به دست آمده، استراتژی عمده ی دشمنان برای نفوذ در جامعه اسلامی؛ موج آفرینی، هجمه وسیع تبلیغاتی، هیاهوی سیاسی، فریب افکار عمومی، تقدّس آفرینی کاذب و سوءاستفاده از جهل مردم بوده است.
اصول و شیوه برخورد با دشمن و دشمنان در ایران با تکیه بر کتاب تحفهالملوک
حوزه های تخصصی:
رشد و سعادت انسان در گرو صحیح دشمن شناسی و مصمون ماندن از آسیب های دشمن است که در ابعاد گسترده تر آن در سطح اجتماع باعث ایجاد جامعه ای مستحکم در برابر حکومت های خارجی است. به همین دلیل شناخت دشمن و شیوه برخورد با دشمن به عنوان آموزه اخلاقی متأثر از دستورات دینی در فرهنگ و ادبیات همواره توجه بوده است. تحفهالملوک کتابی مشتمل از نکات اخلاقی با زبانی شفاف و ساده در باب جداگانه به توصیف و تعریف دشمن و دشمن شناسی پرداخت است. در مقاله حاضر، سعی بر شناخت دشمن با توجه به شرح دشمن شناسی در تحفهالملوک است. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی – تحلیلی و بر مبنای مطالعات تاریخی و نصیحت الملوک ها به بررسی موضوع بپردازد.
دشمن شناسی و دشمن ستیزی در پرتو فرهنگ انتظار و مقاومت (در مکتب شهید سلیمانی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۱ ویژه همایش شهید سلیمانی و مکتب انتظار و مقاومت
179 - 200
حوزه های تخصصی:
با توجه به شناخت هوشمندانه و مقابله آگاهانه با دشمنان اسلام و نیاز روز افزون به ایده عملیاتی موفقیت آمیز شهید سلیمانی این مقاله در صدد دشمن شناسی و دشمن ستیزی سردار در پرتو فرهنگ مقاومت و انتظار است. برای انجام تحقیق از روش کیفی تحلیل مضمون استفاده شده است. تکنیک مقاله بهره گیری از خاطرات و سخنرانی های سردار در آثار منتشره است. داده های تحقیق در قالب کتاب، مقاله، سخنرانی، و مصاحبه مورد تحلیل قرارگرفته اند. مهم ترین شاخصه دشمن شناسی ایشان بازنمایی تأثیر بحران هویت مستمر جریان های تکفیری در جهان اسلام است که تحمل نظام اسلامی را ندارند. مهم ترین راهبرد دشمن ستیزی در دیدگاه فراگیر او توجه به منافع ملی منطقه ای در پرتو عامل وحدت آفرین مذهب است. رهیافت مکتب سلیمانی بر رابطه معنی دار بین انتظار و مقاومت تأکید می کند. رزمنده جبهه مقاومت مجاهد متشرع است و حرم اهل بیت: را حریم خود می داند.
بایسته های نقش آفرینی حکومت دینی در دینداری مردم از نگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
از دیدگاه آموزه های وحیانی، «تربیت» یکی از شئون و وظایف انبیا بیان شده است. حکومت به عنوان یکی از ضرورت های اجتماع انسانی نقش مهمی در تحقق این امر دارد. حکومت دینی برای نقش آفرینی در این زمینه، نقش بستری، مانع زدایی، هدایت گری تبلیغ و ترویج و اموراجرایی برای تحقق دینداری در میان مردم ایفا می کند. از این رو، این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ایی در پی تبیین مولفه هایی است که حکومت دینی می بایست در ارتقاء دینداری مردم بکار گیرد. بر مبنای اثبات فرضیه های تحقیق، بررسی ها نشان می دهد که حکومت دینی با فراهم نمودن شرایط و توجه به بایسته های ایجابی مانند اجرای عدالت، تحکیم بنیان خانواده، تبیین درست باورهای دینی، شناساندن الگوها، و بسترسازی از طریق مانع زدایی و توجه به امور سلبی مانند چیره نشدن نااهلان و شناساندن دشمنان آشکار و نهان. موجب تقویت و بالارفتن سطح دینداری شود. هرچند بایسته های ایجابی و سلبی دیگری نیز می توان برشمرد اماتلاش شده برخی از مهمترین موارد ذکر و تبیین گردد.
بررسی زیرساخت های تحقق قدرت نرم در حکومت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قدرت نرم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۹
189-208
حوزه های تخصصی:
پس از انقلاب اسلامی، حرکات جهادی و عرصه های علمی موجود در حوزه های گوناگون سخت و نرم بود که انقلاب را از حیث نظری و عملی بهینه نمود و روز به روز بر موج حامیان مقاومت و انقلاب اسلامی افزود. در این میان، مرعوب بودن قشر فرهنگی و خواص جامعه در برابر پروژه قدرت نرم غرب، از جمله خطرهایی است که سبب تخریب بسیاری از دستاوردهای اعتقادی جامعه خواهد شد. در برابر هجمه های پیوسته غرب در تهاجم فرهنگی تا زمانی که حکومت دینی به سمت مبدل شدن به قدرت نرم منطقه-ای و جهانی حرکت نکند، حرکت های داخلی منفعلانه خواهد بود. بر اساس این ضرورت، نگارنده در این اثر با روشی توصیفی تحلیلی به بررسی زیرساخت های تحقق قدرت نرم در حکومت دینی روی آورده و در نهایت بدین نتیجه رسیده است تبدیل شدن به قدرت نرم، از شناسایی و باور داشتن به ظرفیت های داخلی نشأت می گیرد و اگر مسئولین در حکومت دینی، گرفتار غرب زدگی باشند، قادر نیستند طراحی کلانی برای آینده نرم جامعه داشته باشند. این طراحی باید مهاجمانه و با تکیه بر آرمان ها و روش های داخلی باشد و نگاه طراحان آن نیز معطوف به درون نباشد و عرصه های جهانی را مورد توجه قرار دهند.
تاکتیک های نفوذ دشمن در جامعه اسلامی از منظر قرآن کریم
حوزه های تخصصی:
نفوذ بیگانگان و دشمنان در سرزمین و فکر مسلمانان، سابقه ای به وسعت تاریخ اسلام دارد. از صدر اسلام تاکنون منافقان، اهل کتاب و سایر دشمنان دین در تلاش بوده اند تا به هر نحوی روزنه ای برای تحت تأثیر قرار دادن عقاید، فرهنگ، اقتصاد و... جامعه اسلامی بیابند. دشمنان، هنگامی که در خود توان رویارویی نظامی و مستقیم را نبینند، می کوشند از نقاط ضعف مسلمانان نهایت بهره را برده و در جهت مقاصد پلید خود بهترین استفاده را بنمایند. اصطلاحاً، نفوذ دشمن بیشتر به تاکتیک های غیرمحسوس و پنهانی آن ها جهت اعمال توطئه خود اشاره دارد؛ قرآن کریم در این میان نگاهی ویژه به مسئله نفوذ و اقسام و انواع آن دارد. بررسی های صورت گرفته نشان داد که در قرآن کریم، استفاده از جاسوسان، روابط صمیمانه با بیگانگان، شایعه پراکنی، تبلیغات و القای شبهات، تبعید یا حذف فیزیکی رهبران دینی جامعه، ترور شخصیتی رهبران، اغفال مسلمانان از طریق تظاهر به دوستی، افشای اسرار مسلمانان، برداشت ناصحیح از فضائل اخلاقی، ایجاد تنگناهای اقتصادی، سوءاستفاده از چهره های موجّه در جامعه، نافرمانی از دستورات رهبر جامعه، تخریب مراکز فرهنگی و نفوذ در آن ها، جنگ روانی و قرار دادن توده مردم در استضعاف فکری، کارآمدترین ابزارها و ترفندهای دشمن جهت نفوذ است که در این مقاله به تفصیل مستندات آن جمع آوری شده است.
دشمن شناسی و مقابله در جنگ نرم از منظر نهج البلاغه با مطالعه موردی شایعه پراکنی
منبع:
پژوهش های معاصر در علوم و تحقیقات سال چهارم مرداد ۱۴۰۱ شماره ۳۷
127 - 140
انسان برای رسیدن به موفقیت و رستگاری موانعی دارد. برخی از این موانع دشمنانی هستند که نمی خواهند انسان به هدفش برسد. پس شناحت دشمن یکی از ضروریات مسیر موفقیت است همان طور که شناخت زمان و مکان عملیات دشمن نیز از ضروریات است در نتیجه هوشیاری در همه زمان ها و مکان ها در برابر دشمن لازمه موفقیت می باشد. دشمن گاهی به وسیله جنگ سرد، گاهی از راه جنگ نظامی و گاهی از راه جنگ نرم هدف خود را دنبال می کند. بنابراین افزون بر شناخت دشمن، و زمان و مکان عملیات آن، شناخت روش ها و ابزاری که او به کار می گیرد نیز ضروری است. یک روش دشمن جنگ نرم است که قدمت طولانی و پیچیدگی خاص خود را دارد و یکی از مهم ترین ابزار آن شایعه پراکنی است. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است دشمن و جنگ نرم از منظر نهج البلاغه را با تمرکز بر سلاح شایعه مورد بررسی قرار داده تا با آشکار شدن کیفیت مقابله با دشمن در جنگ نرم، از ضربه زدن آن به جبهه حق جلوگیری کند.
بررسی تأثیرات بینشی و انگیزشی قدرت نرم دشمن بر بیداری اسلامی از نگاه خطبه های ۱۶، ۲۲ و ۹۳ نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
زمانی که آرمان های یک جامعه بر اثر تغییر ارزش ها به خطر بی افتد، دشمن از فضای ایجاد شده، در مسیر دستیابی به اهداف خود استفاده خواهد نمود و یکی از مهم ترین و مؤثرترین ابزارها برای پیشبرد اهدافشان، استفاده از جنگ نرم و اهرم های اجتماعی آن خواهد بود؛ پس از شکل گیری بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه دشمن با تکیه بر قدرت نرم خود به دنبال تحریف و استحاله این حرکت در جوامع اسلامی است تا از طریق مهار بینش و انگیزش این جوامع، به اهداف تعیین شده خود دست یابد. عنصر قدرت نرم، قادر است راهبردهای بینشی و جهت گیری های انگیزشی این حرکت شکل گرفته را به مسیر دلخواه دشمن هدایت کند.( مسئله ) بر همین اساس، در این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی، تأثیرات بینشی و انگیزشی قدرت نرم دشمن بر بیداری اسلامی را از نگاه نهج البلاغه واکاوی کرده ایم.( روش ) محقق در نهایت در این پژوهش، به این نتیجه رسیده است که دشمن با تکیه به قدرت نرم، به تدریج و بدون خودآگاهی مخاطب، دست به تحریف ملاک های محبتی و برائتی مسلمین زده و با استفاده از همین مکانیزم در صدد مهار بیداری اسلامی در این جوامع است، تا در صورت عدم موفقیت در استحاله این حرکت، این جوشش شکل گرفته را به انحراف وادارد.( یافته ها )
دشمن شناسی قرآنی و استراتژی پیامبر در مواجهه با دشمنان در آیات مقاومت(مقاله علمی وزارت علوم)
تاریخ بشریت عرصه جدال دائمی حق و باطل بوده است، اما پیروزی در این نبرد از آن کسی است که دشمنی را تشخیص دهد، شیوه های راهبردی دشمن را بشناسد و از ابزار تقابلیِ صحیح بهره ببرد و به موقع واکنش نشان دهد. اما از آنجا که نفاق و درهم آمیختن حق و باطل، شگرد اصلی جبهه باطل است، عمدتاً تشخیص باطل، دشوار است. (مسأله) لذا نظر به اهمیت تبیین استراتژی اسلام در مواجهه با دشمنان و نقش دشمن شناسی در تبیین این استراتژی ( ضرورت ) شایسته است دریابیم که علت این تقابل چیست و قرآن و سیره نبوی چه راهبردی در اتخاذ استراتژی تقابلی دارند ؟ ( پرسش ) یافته پژوهش حاضر با کاربست روش تفسیری و تحلیل محتوایی آیات قرآن و نیز دقت در سیره نبوی ( روش ) این است که مسلمانان باید باور داشته باشند که دشمنان دائماً در حال توطئه چینی و جنگ افروزی هستند و از ابزارهای مختلف همچون تحقیر، استهزاء، شبهه پراکنی، مجادله، تطمیع و تهدید برای نابودی اسلام استفاده می کنند. بنابراین مسلمانان باید بتوانند استراتژی قدرتمندی در دو حوزه مواجهه نرم و مواجهه سخت اتخاذ کنند و این امر جز از طریق دشمن شناسی حاصل نمی شود. قرآن و سیره نبوی موثق ترین منابع در این زمینه هستند. ( یافته )
طراحی چارچوب ساختاری-تفسیری دشمن شناسی در مکتب شهید سلیمانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های سیاست اسلامی سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۲
174 - 201
جمهوری اسلامی ایران در منطقه ای قرار دارد که سرعت، دامنه و پیچیدگی تغییرات در آن روزبه روز در حال افزایش است. افزایش روزافزون تعداد بازیگران مستقل، افزایش رقابت های اقتصادی و گسترش سریع تکنولوژی منجر به افزایش تحولات و درنتیجه کاهش زمان تصمیم گیری شده است. بدون تردید، عامل حیاتی پیشرفت یک کشور و موفقیت نیروهای مسلح آن کشور در چنین شرایطی، شناخت دشمنان و تهدیدات آن است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، طراحی مدل مفهومی ساختاری-تفسیری دشمن شناسی در مکتب شهید سلیمانی است. در این راستا نخست به شناسایی ابعاد و مؤلفه های مختلف دشمن شناسی در مکتب شهید سلیمانی پرداخته شد، سپس با استفاده از روش دلفی فازی مؤلفه های نهایی دشمن شناسی شناسایی و غربالگری شدند. سپس با استفاده از راهبرد پژوهش تحقیق در عملیات نرم و به صورت مشخص روش مدل سازی ساختاری-تفسیری (ISM)، روابط بین مؤلفه ها و عوامل شناسایی و تحلیل شده است. براساس یافته های پژوهش دشمن شناسی در مکتب شهید سلیمانی دارای 21 مؤلفه کلیدی می باشد که در پنج سطح تقسیم می شوند. بنیادی ترین مؤلفه های دشمن شناسی در مکتب شهید سلیمانی، مؤلفه های «داشتن سوءظن نسبت به دشمن و اعتماد نکردن به وی» و «پذیرش خدا و رسول در دل و معارضه و مبارزه با دشمنان آن ها» هستند.
جلوه های انقلابی گری در حوزه های علمیه قبل از انقلاب اسلامی (مطالعه موردی دوره قاجار)
منبع:
سیاست پژوهی جهان اسلام دوره پنجم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۹
73 - 112
حوزه های تخصصی:
حوزه انقلابی از جمله مباحثی است که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید خاص داشتند. بیانات ایشان نشان می دهد که حوزه، مادر و ایجادکننده انقلاب بوده است؛ لذا انقلابی گری یک تفکر است و انقلابی گری حوزه ها به بعد از انقلاب محدود نمی شود؛ اما به دلیل پررنگ بودن و اهمیت نهضت امام خمینی و انقلاب اسلامی در سال های اخیر، از فعالیت های انقلابی حوزه های علمیه در دوره های قبل از رژیم پهلوی و قبل از نهضت غفلت شده است. همین غفلت موجب توهم انقلابی نبودن حوزه های علمیه در قبل از دوران نهضت امام و زمینه ای برای گسترش سکولاریسم در حوزه های علمیه شده است. فرضیه این تحقیق آن است که انقلابی گری در دوره های قبل از نهضت امام نیز در حوزه های علمیه بوده است؛ لذا یکی از راه های مقابله با سکولاریسم در حوزه و تضعیف انقلابی گری در حوزه، توجه به این پیشینه تاریخی انقلابی گری حوزه هاست. در این مقاله به دنبال توصیف و تبیین نمودهای انقلابی گری در حوزه های علمیه در دوره قاجار هستیم. چارچوب نظری این بحث، شاخص های ایشان در بحث انقلابی گری است. ایشان ویژگی ها و شاخص های انقلابی گری را در پنج محور مطرح کردند: 1. پایبندی به مبانی و ارزش های اساسی اسلام و انقلاب (اسلام ناب، اتکا به قدرت الهی، توجه به نیروی مردم، حمایت از محرومان، استکبارستیزی و استقلال)؛ 2. هدف گیری آرمان های انقلاب و جهت گیری برای رسیدن به آنها (مقاومت و عدم یأس)؛ 3. پایبندی به استقلال کشور در سه بعد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی؛ 4. حساسیت در برابر دشمن و نقشه دشمن و عدم تبعیت از آن؛ 5. تقوای دینی و سیاسی. لذا بر اساس این شاخص ها به روش تحلیلی و تاریخی به بررسی عملکرد حوزه های علمیه- به ویژه مراجع و علمای طراز اول- در دوره قاجار پرداخته و جلوه های این شاخص ها در عملکرد علمای آن دوره را بیان خواهیم کرد.
شرایط و موانع تحقق جهادکبیر در عرصه اقتصادی با تکیه بر قرآن کریم و بیانات مقام معظم رهبری
منبع:
قرآن و عترت سال ۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۰
59 - 89
حوزه های تخصصی:
جهادکبیر، یکی از مفاهیم مقاومتی است که خاستگاه قرآنی دارد و به عدم تبعیت از دشمن تقسیر شده است. جهاد فرهنگی، جهاد اقتصادی، جهاد سیاسی و جهاد علمی، مهم ترین عرصه های جهاد کبیر است که دشمن می تواند با دور کردن امت اسلامی از این عرصه ها، جامعه اسلامی را به اطاعت از خود وادار نماید. این نوشتار که با روش تحقیق کتابخانه ای سامان یافته و پردازش اطلاعات در آن با روش تحقیق تحلیلی- توصیفی است، می کوشد شرایط و موانع تحقق جهادکبیر در عرصه اقتصادی را با تکیه بر قرآن کریم و بیانات مقام معظم رهبری روشن سازد. یافته های پژوهش نشان می دهد جهاد کبیر در عرصه اقتصادی، اقتصاد مقاومتی است و شرایط تحقق آن شامل شناسایی و تمرکز بر فعالیت های اقتصادی مزیت دار کشور ، زنده کردن تولید داخلی ، پرهیز از واردات تضعیف کننده ی تولید داخلی ، مدیریت منابع مالی وارداتی، دانش بنیان شدن بخش های خصوصی، احیاء بخش هایی که قبلاً سرمایه گذاری شده، انتقال فناوری در معاملات خارجی، مبارزه جدّی با مفاسد اقتصادی، ارتقای بهره وری از انرژی، نگاه ویژه به صنایع کوچک و متوسط و استقلال اقتصادی است. اسراف، عدم برنامه ریزی مدوّن و انهزام روحی، از جمله موانع تحقق جهاد کبیر در عرصه اقتصادی با تکیه بر آیات وحی و بیانات مقام معظم رهبری است.
ضرورت دشمن شناسی برای نسل جدید در اندیشه قرآنی امام خامنه ای
منبع:
مطالعات قرآن و علوم سال ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۴
296 - 326
حوزه های تخصصی:
با پیروزی انقلاب اسلامی، دشمنان اسلام بیش از پیش خود را برای مقابله با اسلام ناب آماده کردند. آن ها همواره سعی نمودند تا از راه های گوناگون کیان و عظمت اسلام را متزلزل سازند؛ بنابراین برای دفاع از حریم اسلام و انقلاب اسلامی در مرحله اول باید دشمن را شناسایی کرد و سپس با تأسی به اولیای الهی روش برخورد با آنان را آموخت؛ زیرا دشمن با چهره های گوناگون ظاهر می شود و برای هر زمانی باید سلاحی متناسب با آن زمان را به کار گرفت. تحقیق حاضر با روش علمی توصیفی – تحلیلی و جمع آوری کتابخانه ای مطالب به بررسی ضرورت دشمنی شناسی برای نسل جدید از دیدگاه امام خامنه ای(مدظله) پرداخته است و یافته های تحقیق حاکی است که علت نیاز به دشمن شناسی برای پیشگیری ا فریب خوردن، ناکام گذاشتن دشمن در ایجاد ناامنی، جلوگیری از نفوذ، شناخت تهدیدات و راهکارهای دشمنی می باشد و انواع دشمن عبارت بودند از دشمن درونی(نفس اماره) و دشمن بیرونی (آمریکا، اسرائیل ، انگلیس و...)؛ همچنین عدم دشمن شناسی موجب عدم تشخیص جبهه حق از باطل، از دست دادن فرصت دفاع و بالا رفتن ضربه پذیری می باشد.
چگونگی شکل گیری سبک زندگی غیر دینی،با نگاهی دشمن شناسانه به داستان فرعون در قرآن کریم
منبع:
مطالعات قرآنی نامه جامعه سال ۱۹ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳۸
83 - 110
حوزه های تخصصی:
با توجه به تاثیرپذیری فراوان مردم از حکّام، یکی از مهم ترین عوامل شکل گیری سبک زندگی غیر دینی، حاکمیّت مجازیاستکبار جهانی با سوء استفاده از رسانه هاست. از طرفی، سبک زندگی، بخش اصلی تمدن سازی نوین اسلامی، به عنوانآرمان بزرگ انقلاب اسلامی است که پرداختن به آن، بسیار ضروری به نظر می رسد. در پژوهش حاضر، جمع آوری داده هابه صورت کتابخانه ای و پردازش آنها با روش توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته است. در این مقاله، با پرداختن به داستانفرعون در قرآن و محور قراردادن بیانات مقام معظم رهبری، با هدف شناخت دشمن و رو شهای دشمنی او به منظورپیشگیری از شکل گیری سبک زندگی غیر دینی در راستای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب تلاش شده و مشخص گردیده استکه در شکل گیری سبک زندگی غیر دینی، علاوه بر نقش مهم مستکبران، نقش زمین های ملّتها نیز مؤثر است. دشمنان بارو شها و ابزارهای فرعونی بر ملّتها مسلّط می شوند که لازم است برخی راهکارهای درمان و مقابله با آن را در تقویت مبانیو باورها، مدیریت فضای مجازی، بومی سازی حکمرانی مجازی، دوری از یأس و ناامیدی و بازگشت به قرآن جستجو کرد.
بصیرت و شناخت دشمن از دیدگاه شهید رئیس علی دلواری برای جوانان
منبع:
شاهد اندیشه دوره ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷)
131 - 148
حوزه های تخصصی:
بصیرت و دشمن شناسی از مفاهیمی است که در قرآن و روایات موردتوجه قرار گرفته است و بر تیزهوشی مؤمن و دشمن شناسی او تأکید شده و لازمه مقابله با دشمن، دشمن شناسی است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و همراه با آغاز دفاع مقدس، بخش قابل توجهی از بیانات امام خامنه ای به حوزه دشمن شناسی و اندیشه های دفاعی اختصاص دارد. استان بوشهر منطقه ای در جنوب غرب ایران است که در طول تاریخ همواره موردتوجه بیگانگان بوده است. دراین بین دولت انگلیس به عنوان متجاوزترین دولت، قصد تسخیر استان زرخیز بوشهر را داشته است؛ اما دلیرمردان بوشهری که از دلِ مردم برخاسته اند، مانع از سلطه بر این منطقه شدند. یکی از این سلحشوران که قیام مردمی علیه انگلیس در دوران مشروطیت را شکل داد، رئیس علی دلواری بود. مقاله بر آن است به روش توصیفی تحلیلی شاخصه های فرهنگ دشمن شناسی رئیس علی دلواری را در اندیشه های امام خامنه ای به منظور شناخت مبانی دشمن شناسی بررسی و تحلیل کند. یافته ها نشان می دهد که رئیس علی دلواری شخصیت نامدار و مبارزی است که به نماد مبارزه و مقاومت با استعمار و استکبار در تاریخ معاصر در مقابل متجاوزان به جنوب کشور شناخته می شود. مجاهدت های ایشان که طبق فتاوای علمای شیعه، در دوران جنگ جهانی اول (مشروطیت) صورت گرفت، نمونه برجسته مقاومت در برابر استعمار و حاکی از بینش دشمن شناسی عمیق اوست که امام خامنه ای بارها در سخنرانی های خود بدان اشاره کرده اند.