مطالب مرتبط با کلیدواژه

عدالت اجتماعی


۱۲۱.

بازخوانی عدالت اجتماعی در ارتباطات میان فردی از منظر نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی حق و تکلیف میان فردی نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۴ تعداد دانلود : ۵۰۸
عدالت اجتماعی از محورهای اساسی گفتمان اسلامی است که عمدتا ناظر به رابطه حکومت و مردم از سوی متفکران اجتماعی مورد مباحثه و مداقه قرار می گیرد. بُعد دیگر و مهم عدالت اجتماعی، ناظر به روابط میان افراد جامعه؛ یعنی ارتباطات اجتماعی در سطح افقی جامعه است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. نوشتار حاضر درصدد بازخوانی این سطح از عدالت اجتماعی در گفتمان اسلام با تکیه بر فرمایشات امیرمومنان(ع) در نهج البلاغه به شیوه ای اسنادی و تحلیلی است. این که خود مردم چگونه و در چه قالب هایی از تعاملات اجتماعی میان فردی یا گروهی، می توانند زمینه های تحقق عدالت اجتماعی و یا مجریان آن در این سطح باشند.توجه به مبانی عدالت اجتماعی و کاربست ظرفیت ها و راهکارهای تحقق آن از منظر امام علی(ع) همچون؛ مسئولیت اجتماعی، توجه به حقوق افراد، عدم ثروت اندوزی ظالمانه، حریت انسانی، توجه به منافع عامه مردم، مواجهه مناسب با اقلیت های غیرمسلمان، زدودن شکاف طبقاتی بین مردم، مبارزه با تبعیض نژادی، توجه به نعمات الهی، انتفاع متقابل فرد و جامعه، تعاملات خویشاوندی مطلوب و التزام به عدالت فردی می تواند جامعه اسلامی را در راه رسیدن به سطح مطلوب عدالت اجتماعی در سطح میان فردی جامعه مدد نماید.
۱۲۲.

بازخوانی ابعاد عدالت اجتماعی از منظر متفکرین مسلمان با تاکید بر نظریه سیدقطب(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی عدالت ساختاری عدالت نهادی عدالت فرهنگی سیدقطب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۶ تعداد دانلود : ۵۲۳
عدالت الهی در تکوین و تشریع و عدالت انسانی در جنبه های فردی و اجتماعی مورد توجه و نظریه پردازی، اندیشمندان بسیاری قرار گرفته است. اما در اغلب موارد، عدالت اجتماعی به معنای عام در برابر عدالت فردی قرار گرفته که مانع از توجه به عدالت اجتماعی به معنای خاص و در برابر عدالت سیاسی و عدالت اقتصادی شده است. در این بین، علامه طباطبایی، شهید صدر و سید قطب، تلاش کرده اند ابعاد عدالت اجتماعی به معنای خاص را مورد توجه قرار دهند. در این مقاله، با روش تحلیلی به بازخوانی نظریه سیدقطب درباره عدالت اجتماعی پرداخته و ابعاد عدالت اجتماعی را مورد بازخوانی قرار داده ایم. عدالت ساختاری، عدالت نهادی، عدالت فرهنگی، عدالت در برخورداری از امنیت اجتماعی، دریافت خدمات اجتماعی به ویژه در عرصه های بهداشت، سلامت و درمان، برخورداری از امکانات مناسب برای گذران اوقات فراغت در حوزه های جغرافیایی مختلف و برای گروه های سنی و جنسی متفاوت، تراکم جمعیتی در مناطق شهری، دسترسی به آب سالم، فضای سبز مناسب و استاندارد و اماکن ورزشی و تفریحی از آن جمله ابعاد عدالت اجتماعی است.
۱۲۳.

بررسی گفتمان عدالت اجتماعی و موانع دست یابی به آن از نظر اساتید جامعه شناسی دانشگاه های دولتی شهر تهران(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی تحلیل گفتمان تحلیل روایت اساتید جامعه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۷ تعداد دانلود : ۵۰۹
عدالت، به عنوان یک اصل اجتماعی، مفهومی دیرینه در نظام فکری و اجتماعی انسان به شمار می آید. دیدگاه های لیبرالیستی، نئولیبرالیستی، سوسیالیستی، جان راولزی، جامعه گرایان و اسلامی از گفتمان های مطرح درباره عدالت اجتماعی هستند. چگونگی برقراری عدالت اجتماعی در هر یک از این گفتمان ها متفاوت می باشد. در جامعه ما نیز - علی رغم گذشت چند دهه از انقلاب - عدالت اجتماعی به لحاظ مفهومی در میان اندیشمندان و متفکران جامعه دارای معانی متفاوتی است. در این مقاله، گفتمان های عدالت اجتماعی از منظر اساتید جامعه شناسی دانشگاه های دولتی شهر تهران؛ یعنی دانشکده های علوم اجتماعی دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی، شاهد، تربیت مدرس، بهشتی، الزهراء و خوارزمی بررسی شده است. روش پژوهش حاضر، کیفی بوده و با روش تحلیل روایت و تکنیک مصاحبه حضوری انجام و برای انتخاب مصاحبه شوندگان (20 نفر) نیز از روش گلوله برفی استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که گفتمان های راولزی و اسلامی در بین اساتید از اهمیت بیشتری برخوردارند. اینکه گفتمان عدالت اجتماعی اسلامی در کنار گفتمان عدالت راولزی آمده به دلیل برخی شباهت ها میان این دو گفتمان می باشد؛ گرچه در مبانی و محتوای مقولات مربوط به عدالت اجتماعی با هم تضادهایی نیز دارند.اساتید جامعه شناسی، معتقدند برای برقراری عدالت اجتماعی و رسیدن به یک نظریه جامع، نیازمند الگویی متناسب با فرهنگ و بستر اجتماعی جامعه خود هستیم.
۱۲۴.

بررسی «فقر زنانه» در جامعه ایران با توجه به مؤلفه های عدالت اجتماعی در اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی فقرزنانه اسلام ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۲۶۵
هر چند در تفسیر ماهیت و تشخیص مصادیق و معیارهای عدالت اجتماعی دیدگاه های مختلفی وجود دارد، اما این مهم همواره از بایسته های مشترک و آرمان های مطلوب جوامع در طول تاریخ بوده است. اهمیت عدالت اجتماعی در اسلام تا بدان جاست که در آیات قرآن تحقق آن به عنوان غایت ارسال رسل معرفی شده است؛ چراکه عدالت ، بستر رشد انسانی و اخلاقی فرد و جامعه است و فقدان آن تأثیرات مخربی را بر تمام ساحات زندگی برجای می گذارد. عدالت اقتصادی از مهم ترین شاخصه های عدالت اجتماعی است که فقدان آن سبب بروز فقر در اقشار جامعه می شود. فقر زنان به معنای افزایش زنان در ترکیب جمعیت فقیر یکی از مسائل پیش روی زنان در کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته می باشد که در سال های اخیر رشد بسیاری نیز یافته است. در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی، با ارائه تصویری از پدیده فقرزنانه در ایران و اشاره به اقدامات دولت در پیشگیری و درمان این مسئله، علل و عوامل آن مورد بررسی قرارگرفته و سپس وضعیت موجود را با توجه به مؤلفه های عدالت اجتماعی در اسلام مورد سنجش قرارداده و به دنبال آن راه کارهایی برای حل مسئله ارائه گردیده است. بررسی ها ، نشان می دهد علی رغم وجود احکام مترقی اسلام ، فقرزنانه در جامعه ایران در حال افزایش است که بخش مهمی از آن، ناشی از عدم اجرای عدالت اقتصادی مورد نظر اسلام نسبت به زنان است و نیز با اهدافی که اسلام از طریق اجرای عدالت در پی تحقق آن هاست، منافات دارد.
۱۲۵.

تحلیل عوامل بهبود احساس عدالت اجتماعی (مورد شناسی: شهرستان اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی احساس عدالت اجتماعی رفاه اجتماعی توسعه اجتماعی توسعه روستایی شهرستان اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۴۲۸
در عصر حاضر اصلی ترین عامل بحران های جوامع بشری، ریشه در نابرابری های اجتماعی و فقدان عدالت اجتماعی دارد. در این ارتباط، هدف از نگارش این مقاله، مطالعه و تحلیل عوامل بهبود احساس عدالت اجتماعی روستاییان شهرستان اردبیل است. این تحقیق از نظر هدف، توسعه ای و ازلحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، شامل کل روستاییانی است که در مناطق روستایی شهرستان اردبیل بالای 15 سال سکونت دارند (85053N=)، که از این میان تعداد 383 نفر با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. در این پژوهش روش گرد آوری داده ها برای پاسخ گویی به سؤالات تحقیق، به دو صورت اسنادی (داده های ثانویه) و پیمایشی (داده های اولیه) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسش نامه و مصاحبه بوده است. روایی صوری پرسش نامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفته است. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد 30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS، پایایی بخش های مختلف پرسش نامه تحقیق73/0 الی 80/0 به دست آمد. در نهایت، برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تحلیل عاملی استفاده شد و نتایج این مدل نشان داد، مهم ترین عوامل بهبود احساس عدالت اجتماعی از دیدگاه روستاییان در منطقه مورد مطالعه، شامل هفت مؤلفه (بازتوزیع درآمد و تقویت نظام حمایتی، سهولت دسترسی به منابع و امکانات و حمایت روان شناختی روستاییان، توسعه اجتماعی و عدالت فضایی و تقویت زیرساخت ها) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده به وسیله این چهار عامل، 72/73 می باشد و درنهایت، براساس نتایج تحقیق پیشنهادهای کاربردی ارائه شده است.
۱۲۶.

تحلیل و ارزیابی شاخص های رفاه اجتماعی در نواحی شهری با تأکید بر رویکرد عدالت (مطالعه موردی: نواحی منطقه 1 شهر قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اشتغال رضایت شغلی رفاه اجتماعی سرانه عدالت اجتماعی منطقه 1 شهر قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۲۵۳
یکی از مهم ترین بسترهای ایجاد جامعه پویا و رو به رشد، تحقق رفاه شهروندان در اجتماع است. با تکیه بر تقویت شاخص های رفاه اجتماعی و در سایه عدالت اجتماعی می توان مسائلی مانند نابرابری های غیرعادلانه را در شهر به حداقل رساند. پژوهش حاضر کاربردی است و با هدف ارزیابی و تعیین سطح شاخص های رفاه اجتماعی در نواحی منطقه 1 شهر قزوین با تأکید بر رویکرد عدالت اجتماعی تدوین شده است. این نواحی هسته شکل گیری شهر را در خود جای داده است و ممکن است با گذشت زمان و تزریق شاخص های مربوط، در مقایسه با سایر مناطق شهر به سطح عادلانه رفاه رسیده باشد. روش پژوهش، آمیخته و از نوع «تحلیل محتوا» و «پیمایشی» است. با نظرخواهی از صاحب نظران، 22 شاخص رفاه اجتماعی در چهار بعد اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و کالبدی انتخاب، و برای بررسی توزیع عادلانه این شاخص ها، از آزمون t استفاده شد که با توجه به نتایج، شاخص های رفاه اجتماعی در منطقه 1 عادلانه نیست؛ بنابراین، برای شناسایی تأثیرگذارترین عامل برقرارکننده رفاه اجتماعی با بهره گیری از آزمون فریدمن، تمام شاخص ها اولویت بندی می شود که سه شاخص درآمد سرانه، وضعیت اشتغال و رضایت شغلی به ترتیب بیشترین تأثیر را دارد. درنهایت با توجه به محدوده های ضعیف تر در هریک از شاخص ها در دو ناحیه درمی یابیم که در تقویت شاخص های ضعیف، رفاه اجتماعی و تزریق شاخص های مکمل در نواحی شهری برای رسیدن به سطح عادلانه زندگی ضروری است.
۱۲۷.

مبانی معرفت شناختی عدالت اجتماعی با تأکید بر قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: مبانی معرفت شناختی عدالت اجتماعی قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۳۵۶
  مبانی معرفت شناختی در مکاتب فکری، نقش بنیادینی بازی می کنند و غالباً تفاوت میان اندیشه ها و نظریه ها برخاسته از آن مبانی می باشد و لذا پردازش آنها امری بایسته است. هدف این نوشتار جست وجوی مبانی معرفت شناختی عدالت اجتماعی، با تأکید بر قرآن کریم است. در فرضیه بر این امر تأکید شده است که از منظر ادبیات و منطق قرآن کریم، مبانی معرفت شناختی عدالت اجتماعی را می توان در مواردی چون غایت گرایی عادلانه، امکان شناخت پیشینی عقلی عدالت، حکم ذاتی عقل در فهم عدل، تأیید فهم عقلی، عقلایی و فطری انسان ها از عدالت رصد کرد و در کنار آنها شریعت نیز یکی از منابع فهم عدالت به شمار می آید. این امر با روش تحلیلی- توصیفی، ارجاع به منطق و ادبیات قرآن کریم و بهره از دلیل عقل انجام شده است.  
۱۲۸.

تحلیل توزیع خدمات شهری در محلات مسکونی با رویکرد عدالت اجتماعی، مطالعه موردی: شهر دهگلان - کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خدمات شهری محلات مسکونی عدالت اجتماعی دهگلان کردستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۳۱۳
پژوهش حاضر با هدف تحلیل پراکنش فضایی کاربری های خدماتی و سطح بندی محلات شهری در شهر دهگلان واقع در استان کردستان با رویکرد عدالت اجتماعی اجرا گردید. نوع پژوهش کاربردی با ماهیت توصیفی- تحلیلی بود ه است. برای این منظور از مدل های ANP، میانگین نزدیک ترین همسایه، شاخص Moran''s و تکنیک TOPSIS در نرم افزارهای ARC GIS، Super Decision استفاده گردید. نتایج تحقیق وجود نابرابری اجتماعی و فضایی به لحاظ برخورداری از خدمات شهری و تفاوت های چشمگیر بین محلات شهر دهگلان را نشان می دهد. به گونه ای که برخوردارترین محله با درجه 6/0 و محروم ترین محله با درجه 05/0، فاصله زیادی از یکدیگر دارند.    
۱۲۹.

شناسایی ابعاد کارآفرینی اجتماعی در ورزش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پایداری توسعه ورزش شاخص عدالت اجتماعی کارآفرینی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۷ تعداد دانلود : ۶۰۰
هدف این مقاله شناسایی ابعاد کارآفرینی اجتماعی ورزشی در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار ورزش است. روش تحقیق کیفی بوده و برای جمع آوری داده ها و نظرهای صاحب نظران از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه استفاده شد. همچنین میزان همگرایی پاسخ دهندگان نسبت به شاخص های ارائه شده از طریق رویکرد دلفی مورد سنجش قرار گرفت. نمونه آماری شامل استادان مدیریت ورزشی، مدیریت کارآفرینی و کارآفرینان ورزشی بود که به صورت هدفمند انتخاب شدند. با توجه به ابعاد کارآفرینی اجتماعی از جمله نتایج و فرصت های کارآفرینی اجتماعی، ایجاد اشتغال، تغییر اجتماعی توسط ورزشکاران، مشارکت زنان در ورزش، همبستگی ورزشکاران با محرومیت های اجتماعی، فعالیت های داوطلبانه در ورزش و فعالیت های خیریه شناسایی شد. نظر به اینکه شاخص های معینی برای تعیین چارچوب مبتنی بر سودمندی اجتماعی و ارزشمندی اجتماعی در مسیر توسعه ورزش وجود دارد، این مقاله با تبیین شاخص ها و ابعاد کارآفرینی اجتماعی در ورزش، مشارکت جهت توسعه سرمایه اجتماعی، تغییر اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی از طریق کارآفرینی اجتماعی ورزشی را حمایت می کند. بنابراین با در نظر گرفتن اینکه یکی از اهداف توسعه پایدار ورزش، عدالت اجتماعی، فرصت های برابر مشارکت، انسجام اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی و در نگاه کلی، توجه به کارآفرینی اجتماعی است، لازم است فعالیت نهادهای مسئول ورزش با سایر نهادها از جمله سازمان بهزیستی، سازمان هلال احمر و سازمان تأمین اجتماعی به منظور فعالیت های مرتبط با کارآفرینی اجتماعی در ورزش و تفریحات سالم توسعه و گسترش یابد.
۱۳۰.

سنجش عدالت اجتماعی با رویکرد توسعه پایدار نمونه موردی مناطق شهری تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی توسعه پایدار مناطق شهری تبریز GRA

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۳۷۰
رسالت عدالت اجتماعی و فضایی در شهرها تخصیص عادلانه منابع و امکانات شهری می باشد؛ به گونه ای که افراد با حداقل شکاف و اعتراض نسبت به حقوق خود مواجه باشند و نیازهای جمعیتی آن در ابعاد مختلف برآورده گردد. عدالت اجتماعی به عنوان یکی از اصول چهارگانه توسعه پایدار در تمام جهان موردتوافق قرارگرفته و می تواند نتایج زیان آوری را که محرومیت و فقر بر محیط زیست و توسعه پایدار وارد می آورد را از بین ببرد. هدف این تحقیق بررسی و شناخت نحوه و چگونگی توزیع خدمات در مناطق شهر تبریز، تعیین معیارهای اصلی تعریف کننده سطح توسعه یافتگی عدالت اجتماعی و ارائه برنامه های تحرک بخشی به جریان عدالت اجتماعی از اهداف مهم این پژوهش می باشد. روش تحقیق توصیفی </strong> –</strong> تحلیلی می باشد. همچنین برای شناسایی ابعاد گوناگون عدالت اجتماعی در مناطق شهری تبریز با استفاده از آخرین آمار و اطلاعات مربوط به سال 1390، 16 شاخص گوناگون در قالب 4 مؤلفه جمعیتی، کالبدی، آموزشی، بهداشتی و درمانی و در میان 10 منطقه، موردمطالعه قرارگرفته و نتایج آن با بهره گیری از مدل تحلیل خاکستری </strong> (GRA)</strong> ارزیابی شده است. در این نوشتار ابتدا با استفاده از تحلیل خاکستری اقدام به کاهش شاخص ها و استخراج مجموعه عوامل دخیل در میزان عدالت اجتماعی پرداخته شده و پس از آن با استفاده از روش رتبه بندی امتیاز استانداردشده، مناطق شهر تبریز رتبه بندی شده اند. نتایج به دست آمده نشان می دهد توزیع امکانات و خدمات در مناطق شهر تبریز متوازن و هماهنگ نمی باشد. به طوری که مناطق 3، 5، 6، ازلحاظ برخورداری از جمیع امکانات و خدمات نسبت به دیگر مناطق در رتبه های یک تا سه قرار دارند.</strong><br />  </strong>
۱۳۱.

اسلام و عدالت اجتماعی

کلیدواژه‌ها: عدالت مساوات انصاف قسط عدالت فردی عدالت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۶۰۵
تحقیق و بررسی در مورد «عدالت اجتماعی» حایز اهمیّت بسیار است، چون از راه شناخت »عدالت» ماهیت دین اسلام روشن می شود. «عدالت به معنای قرار دادن اشیا در جایگاه بایسته آنها است» و می توان دین اسلام را به همین تعریف بیان کرد، چون دین اسلام به هدف برقراری عدالت به وجود آمده است. خداوند متعال می فرماید: «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط » بلکه میتوانیم جلوتر برویم و اقرار کنیم که عدالت، هدف آفرینش است: «بالعدل قامت السماوات و الارض». عدالت تنها راه ایجاد نظم و حل مشکلات جامعه هست به این سبب است، می بینیم که دین اسلام به آن خیلی اهمیّت می دهد و در همه اقدامات، عدالت مشروط شده است. «عدالت»، یکی از اصول دین اسلام است، یکی از شروط امامت و رهبری سیاسی امت است و عدالت مهمترین شرط مرجعیت دینی است. عدالت به دو قسم: عدالت فردی و اجتماعی تقسیم شده است. در این بحث به تبیین هرکدام از آنها پرداخت می شود و نظریات موجود را بررسی می کند، در ادامه با راه اسلام برای ایجاد عدالت در جامعه و روش مبارزه با اقداماتی که ضد عدالتند آشنا خواهیم شد.
۱۳۲.

شیوه های اجتماعی سیاسی امیرمومنان (ع) در جهت جذب و هدایت مخالفان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: علی (ع) سیره عملی علی (ع) انتقاد آزادی عدالت اجتماعی سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۳۵۱
سنت معصومان(ع) و به ویژه سیره عملی آنان گسترده ترین و غنی ترین منبع دینی برای استخراج و دریافت آموزه های دینی فرهنگ جهادی، جهاد علمی می باشد و دراین میان مطالعه سیره عملی امیر مؤمنان علی (ع) به لحاظ استفاده از فرصت تشکیل حکومت اسلامی توسط آن بزرگوار و اعمال سیاست های فرهنگی از اهمّیّت بیشتری برخوردار است. این مقاله باروش کتابخانه ای درگردآوری ازمنابع دست اول، و شیوه توصیفی تحلیلی در تجزیه وتحلیل داده ها، با واکاوی جوانب فرهنگ جهادی و به ویژه جهاد علمی در سیره عملی امیر مؤمنان علی(ع) درزمینه شیوه های اجتماعی سیاسی جذب و هدایت مخالفان به این نتیجه دست یافته است که امیر مؤمنان علی(ع) با بهره گیری از پنج شیوه انتقاد پذیری ازدوست ودشمن و توسعه آزادی های سازنده برای بیان عقاید از سوس سرسخت ترین مخالفان وسکوت معنادار و حکیمانه در مواردی که به مصلحت و مطابق حکمت است و نیز عدالت گستری ودفاع از آن تا پای جان و همچنین مدارا و نرم خویی و تحمل ناهنجارترین برخوردها از سوی مخالفان، به جذب و هدایت حد اکثری مخالفان پرداختند. سیره مستمرآن حضرت در طول عمر شریفشان و نیزسخن وکلام آن حضرت و نیز تحلیل عقلی بهترین دلیل بر تاثیر عوامل نامبرده در جذب و هدایت مخالفان می باشد.
۱۳۳.

ارتقای سطح کیفی فضاهای عمومی شهری با رویکرد عدالت اجتماعی (مطالعه موردی: محله دزاشیب منطقه یک شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فضاهای عمومی شهری عدالت اجتماعی سطح کیفی دسترسی AHP GIS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۹۰
عدالت اجتماعی، ریشه در عدالت فضایی و محیطی دارد. و عدم دسترسی بخش هایی از شهر به فضاهای عمومی باعث محرومیت ساکنان از امکانات موجود خواهد بود که نشان از یک بی عدالتی است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد. در این راستا با تعیین 9 شاخص از جمله دسترسی ها به مراکز آموزشی، درمانی، انتظامی، شبکه ارتباطی اصلی، پارک ها و فضاهای سبز و... به ارزیابی سطح کیفی فضاهای عمومی محله دزاشیب واقع در ناحیه 4 منطقه 1 شهرداری تهران با تأکید بر موضوع دسترسی خواهد بود. روش تجزیه و تحلیل این تحقیق تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و ابزار تحلیل نیز expert choice و GIS می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد فضاهای عمومی واقع در مرکز و شرق محله از وضعیت نامناسبی به جهت برخورداری از عدالت اجتماعی، مواجه است. و نیازمند جانمایی کاربری ها و فضاهای عمومی شهری بخصوص فضاهای مذهبی، درمانی، انتظامی و حمل و نقل عمومی است و در پایان نیز پیشنهادات و راهکارهایی در جهت ارتقاء سطح کیفی فضاهای عمومی محله ارائه گردیده است.
۱۳۴.

تحلیل حقوقی وام قرض الحسنه در معیشت اقتصادی قشر فقیر جامعه

کلیدواژه‌ها: وام قرض الحسنه فقر بیکاری وضعیت اقتصادی عدالت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۱۵
اسلام توجه ویژه ای به عدالت اقتصادی دارد و ریشه اصلی بسیاری از مشکلات را توزیع ناعادلانه درآمدها می داند و اساس فرهنگ اسلامی به گونه ای است که در آن به حل مشکلات مربوط به فقر و عدالت اجتماعی توجه ویژه ای شده است. در واقع کاهش نابرابری های مادی و رفع فقر در هر نظام اقتصادی سهم بسیاری در برقراری عدالت اجتماعی ایفا می کند. سیاست های مناسب در دستیابی به عدالت اجتماعی براساس جریان وابسته ای که کلیه محورها و موضوعاتی که با هم ارتباط نزدیک و تنگاتنگ دارند، تحقق اهداف را نزدیک تر خواهد ساخت. نکته این جا است که در جهت توزیع متعادل تر درآمد، همواره مناطق و نواحی گوناگون یا افراد جامعه یکسان بهره مند نمی شوند و این باعث خواهد شد که دستیابی به عدالت اجتماعی با وقفه طولانی تر امکان پذیر شود. چنانچه افراد کم درآمد و فقیر در این فرایند از بهره مندی کافی برخوردار باشند می توان ادعا کرد که تحقق عدالت اجتماعی هموارتر شده است. در ادبیات عدالت اجتماعی برابری فرصت ها نقش مهمی در کاهش ناعدالتی در توزیع امکانات خواهد داشت. از سوی دیگر گروه های کم درآمد جامعه در وضعیتی قرار دارند که توانایی کم تری در استفاده از فرصت های مالی را در اختیار دارن؛ از این رو هر چه فرصت استفاده از امکانات مالی برای گروه های فقیر و کم درآمد محقق باشد، تحقق عدالت اجتماعی عملی تر خواهد شد.
۱۳۵.

عدالت اجتماعی و کارآمدی نظام سیاسی در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کارآمدی عدالت اجتماعی نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران عدالت زمینه مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۳۴۷
این مقاله به بررسی چهار دسته متغیر «جمعیت شناختی» (میزان جمعیت، درصد شهرنشینی، درصد بیکاری)، «سیاست گذاری» (حجم ذخایر و تولید نفتی، میزان تولید ناخالص داخلی، جایگاه کشور در شاخص های توسعه انسانی)، «وضعیت خدمات اجتماعی» (متوسط سال سن تحصیلات، سهم بهداشت از کل تولید ناخالص داخلی، میزان دسترسی به اینترنت) و «وضعیت اقتصادی» (آزادی اقتصادی) می پردازد و قصد دارد وضعیت این متغیرها در جمهوری اسلامی ایران را با دو منطقه حوزه تمدنی و فرهنگی نزدیک که شامل کشورهای آسیای مرکزی و آسیای جنوب غربی می شود، مقایسه نماید. یافته های این پژوهش با تکیه بر مستندات گزارش های بین المللی نشان می دهد نوع رویکرد به عدالت اجتماعی تأثیر بسزا و معناداری در تبیین کارآمدی یا ناکارآمدی نظام سیاسی در جمهوری اسلامی ایران دارد.
۱۳۶.

تحلیل و بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر توسعه پایدار در شهرستان تربت جام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی عوامل اقتصادی عوامل اجتماعی توسعه پایدار تربت جام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۹ تعداد دانلود : ۴۲۲
توسعه پایدار، یکی از مفاهیمی است که باچگونگی شیوه زندگی افراد یک جامعه پیوندی تنگاتنگ دارد، و در ابعاد عینی بیشتر ناظر بر بالا بردن سطح زندگی عمومی از طریق ایجاد شرایط مطلوب و بهینه در زمینه های  تغذیه، بهداشت، اشتغال، آموزش و چگونگی گذراندن اوقات فراغت می باشد. و این مبحث در مناطق مرزی اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که مناطق مرزی و از نظر سیاسی نیاز به جمعیتی مقیم و ساکن دارند و خالی شدن مناطق مرزی به دلیل عدم امکانات کافی یا نابرابری در توزیع آن علاوه بر نقصان روند توسعه کشور، برای امنیت ملی نیز مخاطره ای بزرگ می باشد، شهرستان تر بت جام هم از این قاعده مستثنی نیست. این پژوهش به بررسی بعضی از عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر توسعه پایدار شهرستان تربت جام می پردازد، این پژوهش بر اساس رویکرد پیمایشی به تبیین متغیرهای تأثیرگذار برتوسعه پایدار پرداخته است، جامعه آماری تمام شهروندان ساکن در شهرستان تربت جام می باشندکه.500 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و به صورت سهمیه ای از مناطق مختلف این شهرستان پرسشنامه را پر کردند. یافته ها نشان می دهد زنان بیش از مردان و شهروندان متأهل بیشتر از مجردان بر توسعه پایدار تأثیر می گذارند، پس از آن با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و با احتساب خطاهای اندازه گیری سایر متغیرهای پژوهش به ترتیب (عدالت اجتماعی 81 درصد، شاخص های اجتماعی 44 درصد، عدالت فضایی 36 درصد، فقرزدایی 33درصد، سرمایه اقتصادی 27/0 درصد، مشارکت اجتماعی 25 درصد، توسعه اقتصادی 16 درصد، تعهد اجتماعی 15درصد، اعتماد اجتماعی 15 درصد) تأثیر را بر توسعه پایدار داشته اند. اما توسعه پایدار در بین پایگاه های اقتصادی اجتماعی و تحصیلات مختلف یکسان بوده و تفاوت چندانی وجود نداشته است.
۱۳۷.

واکاوی فضایی مناطق شهری شیراز از منظر عدالت اجتماعی با تأکید بر خدمات عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خدمات شهری عدالت اجتماعی روش میانگین رتبه ها کلانشهر شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۵۳۶
خدمات عمومی شهری ساختاردهنده شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر است؛ لذا بی عدالتی در نحوه ی توزیع آن، بر ساختار، ماهیت شهر و جدایی گزینی طبقاتی مناطق شهر تأثیر می گذارد و مدیریت شهری را با چالش های جدی روبه رو می کند. در همین راستا، هدف اصلی این پژوهش، واکاوی فضایی مناطق شهری شیراز از منظر عدالت اجتماعی با تأکید بر خدمات عمومی می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و نوع آن کاربردی است. در گردآوری داده ها از روش های کتاب خانه ای و میدانی استفاده شده شده است. جامعه آماری پژوهش مناطق ده گانه شهر شیراز است که با توجه به 10 شاخص کلی و 49 مؤلفه تعیین کننده خدمات عمومی ارزیابی شده است. برای تحلیل و رتبه بندی مناطق شهری از منظر برخورداری از خدمات عمومی، از مدل های تاپسیس فازی، ویکور و Waspas برای رسیدن به یک نتیجه واحد از تحلیل داده ها در مدل های مختلف، از روش تلفیقی میانگین رتبه ها استفاده شده است. نتایج حاصل از این روش، حاکی از آن است که مناطق 1، 2 و 4 در رتبه اول برخورداری، مناطق 3، 6 و 7 در رده نیمه برخوردار، مناطق 8 و 10 برخورداری کم و مناطق 5 و 9 در رده فقدان برخورداری قرار گرفته اند. بنابراین یافته های این پژوهش نشان می دهد که توزیع خدمات عمومی در مناطق شهر شیراز با دیدگاه عدالت اجتماعی انطباق ندارد. بدین ترتیب اختصاص کاربری ها و خدمات شهری موردنیاز مناطق به ویژه در مناطق توسعه نیافته و یا کمترتوسعه یافته کلانشهر شیراز جهت ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و رضایت مندی آنها در جهت کاهش نابرابری های فضایی و اجتماعی ضروری می نماید. در پایان این نوشتار، راهبردهایی متناسب با یافته های پژوهش ارائه گردیده است.
۱۳۸.

مقایسه آرای مفسران در مورد مدیریت فرهنگی و توسعه فرهنگ نظم و انضباط در قرآن

کلیدواژه‌ها: آموزه های قرآن مدیریت فرهنگی نظم وانضباط عدالت اجتماعی فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۵۳۵
مدیریت فرهنگی، علمی است که دانش مدیریت را به مولفه های فرهنگی می آراید، وفرهنگ وهنر را با علوم اجتماعی، ارتباطات، سیاست، فرهنگ، اقتصاد و دیگر دانش ها مرتبط می سازد و کاربرد فلسفی و زیبایی شناسانه آن را از حیطه نظری، احساس و ادراک فردی به حیطه عملی، اداره امور جامعه و تولیدات فرهنگی-هنری سوق می دهد. برای توسعه فرهنگ نظم وانضباط باید همه ی نهادهای فرهنگی نقش خود را به طور کامل ایفاء کنند. لازمه هر گونه تلاش برای تقویت فرهنگ، نظم وانضباط، شناخت اهداف وبرنامه ها، سازمان دهی مدیریت منابع وامکانات و نظارت مستمر بر آنهاست. در قرآن کریم نیز، نه تنها مدیریت اجتماعی ومادی مد نظر است، بلکه مدیریت معنوی و راهنمایی به سوی اهداف والا نیز مطرح است. بخش عظیمی از دستورها و سفارش های آن برای منظم کردن افکار، گفتار و کردار پیروان آن آمده است. مفسران قرآن کریم معتقدند همه ی آیاتی که در باره ی قوانین و مقررات الهی نازل شده است، مانند تأکید بر اشتراکات فرهنگی، و عدالت اجتماعی که نظم و برنامه را در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان برقرار می کند موجب توسعه نظم و انضباط می شود.
۱۳۹.

بررسی تأثیر فضای عمومی شهری بر ابعاد رفاه اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی احساس امنیت اجتماعی احساس محرومیت نسبی تأمین نیازهای اساسی رضایتمندی اجتماعی رفاه اجتماعی فضای عمومی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۷ تعداد دانلود : ۵۱۴
فضای شهری جزئی از یک شهر است که به عنوان عرصه عمومی، تجلی گاه فعالیت های شهری است که بر نیازهای فردی و اجتماعی آحاد جامعه تأثیرگذار می باشد و شرایط زندگی افراد را اعم از زیستی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تحت تأثیر قرار می دهد؛ که این امر شرایط رفاهی افراد را نیز در برمی گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فضای عمومی شهری بر ابعاد رفاه اجتماعی شهروندان 70-18 سال به بالای شهر تهران انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف یک بررسی کاربردی، از نظر وسعت پهنانگر، از نظر دامنه خرد و از نظر زمانی یک بررسی مقطعی است. روش پژوهش میدانی، با استفاده از تکنیک پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 625 نفر محاسبه شده است؛ روش نمونه گیری تلفیقی از دو نوع نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی بوده است. یافته های توصیفی به دست آمده از تجزیه وتحلیل داده ها بیانگر این است که 47 درصد از شهروندان کیفیت فضای عمومی شهر را در سطح متوسط و 7/51 درصد بالا و 2/44 درصد سطح برخورداری خود از رفاه را در سطح متوسط و 8/53 درصد نیز در سطح عالی بیان نموده اند؛ همان طور که مشخص است دو متغیر تحقیق در بین شهروندان در سطح متوسط و متوسط به بالا می باشند؛ نتایج استنباطی حاصل از محاسبات معادلات ساختاری بیانگر این است که در فاصله اطمینان 95 درصد به ترتیب ابعاد رضایتمندی (61/0)، احساس امنیت اجتماعی (52/0)، تأمین نیازهای اساسی (48/0) و احساس محرومیت نسبی (33/0-) از متغیر فضای عمومی شهری به عنوان متغیر مستقل تأثیر پذیرفته اند که این نتایج بیانگر تأیید فرضیات یادشده مبنی بر تأثیر فضای عمومی شهری بر ابعاد رفاه اجتماعی در بین شهروندان شهر تهران می باشد. نتایج حاصل از برازش مدل معادلات ساختاری نشان از برازش خوب الگو توسط داده ها داشته است؛ به عبارتی داده های به دست آمده از شاخص های به خوبی الگو را مورد حمایت قرار داده اند.
۱۴۰.

عدالت و تأثیر آن بر حکومت مطلوب در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)

کلیدواژه‌ها: عدالت عدالت فردی عدالت اجتماعی حکومت مطلوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۴۳۶
برای بررسی مفهوم عدالت و تأثیر آن بر حکومت مطلوب امام خمینی، ابتدا باید به تحلیل ارزش ها پرداخت. چراکه هم مفهوم عدالت و هم ایده حکومت مطلوب ازنوع پدیده های ارزشی هستند که این امر نیز با روش هنجار گرایانه قابل بررسی می باشد. دراین مقاله تلاش براین است که به بررسی حکومت مطلوب و جایگاه عدالت درآن پرداخته شود و نشان داده شود که اولاًچه نسبتی بین عدالت و حکومت مطلوب در اندیشه سیاسی امام خمینی وجود دارد و ثانیا ًعدالتی که درحکومت مطلوب مد نظر امام بوده است ازچه نوع عدالتی است؛ یعنی عدالت فردی است یا عدالت اجتماعی؟ برای رسیدن به این هدف به تحلیل و بررسی اندیشه های امام در مجموعه آثارشان پرداخته می شود. فرضیه اصلی ما این است که در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) تأسیس حکومت مطلوب برای اجرا و تحقق عدالت اجتماعی است.