آینده پژوهی

گردشگری مذهبی یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی – مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ هدف پژوهش حاضر، مدل سازی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران با رویکرد آینده پژوهی و طراحی ارتباطات این عوامل می باشد. روش انجام پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی است. به منظور شناسایی عوامل مؤثر توسعه گردشگری مذهبی، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. در بخش مدلسازی ساختاری تفسیری، از نظرات خبره دانشگاهی صاحب نظر در حوزه گردشگری و مراکز پژوهشی از طریق روش دلفی استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ها به صورت مصاحبه و پرسشنامه دوبه دویی می باشد و برای سنجش و ارزیابی روایی پرسشنامه از ملاک روایی صوری استفاده شده است. روابط بین عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران با استفاده از یک متدولوژی تحلیلی نوین تحت عنوان مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) تعیین و بصورت یکپارچه مورد تحلیل قرار گرفته است و در نهایت با استفاده از تحلیل MICMAC نوع عوامل مؤثر با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر عوامل ها مشخص و سطح بندی شدند. یافته های پژوهش نشان داد عوامل برنامه ریزی، سیاست-گذاری و نظارت کامل بر روند صنعت توریسم مذهبی با میزان قدرت نفوذ 8 بیشترین تاثیر و همچنین عوامل های مؤثر عدم دخالت دولت در برنامه های اجرایی و خصوصی سازی و ایجاد رشته دانشگاهی توریسم مذهبی مشترکاً با میزان قدرت نفوذ 2 کمترین تاثیر را دارد.

شهر شاندیز در استان خراسان رضوی به دلیل برخورداری از جاذبه های مختلف گردشگری یکی از مهمترین مقاصد گردشگری این استان به شمار می آید. در کنار پیامدهای مثبت توسعه گردشگری در این شهر مانند بهبود ارائه خدمات و امکانات مختلف، مواردی نظیر تخریب اراضی کشاورزی نیز از آثار و پیامدهای منفی آن محسوب می شوند. مدیریت مناسب در چنین وضعیتی نیازمند برخورداری از یک تفکر جامع سیستمی است. در این راستا، مطالعه حاضر با بهره گیری از رویکرد آینده پژوهی مبتنی بر روش سناریونگاری، به تحلیل سیستمی اثرات مختلف کالبدی و عملکردی توسعه این شهر گردشگری پرداخته است. در فرآیند اجرایی پژوهش و براساس مطالعات پیشین، ابتدا فهرستی از پیشران های سیستمی شناسایی شد و در ادامه، پیشران های کلیدی با استفاده از روش دلفی مبتنی بر نظر خبرگان انتخاب شدند. پس از تعریف حالت های محتمل آینده برای هر یک از پیشران های کلیدی و ارزیابی آنها براساس تحلیل اثرات متقابل مبتنی بر پرسشنامه امتیازدهی مربوطه، به شناسایی و تحلیل سناریوها در محیط برنامه نرم افزاری SCENARIO WIZARD پرداخته شد. براساس یافته های پژوهش، یک سناریوی مطلوب و دو سناریوی فاجعه از میان 39 هزار و 366 سناریو شناسایی گردید. براین اساس، عدم تحقق سناریوی نخست که مطلوب ترین آینده پیش روی شهر است، تحقق سناریوهای فاجعه را به دنبال خواهدداشت. تحلیل سناریوهای پیش روی پژوهش نشان می دهد که تقویت ویژگی های سنتی شهر در کنار حفظ پیوند بین بافت شهری جدید و قدیم، از مهمترین و مؤثرترین عوامل رسیدن به آینده مطلوب شهر به شمار می رود و در مقابل، تخریب بافت سنتی و تخریب اراضی کشاورزی، تحقق آینده فاجعه را در افق سال 1408 برای این شهر تسریع می کند.

هدف: آینده اندیشی تأثیر نفوذ و گسترش فناوری های نوین در چرخه نشر کتاب در جامعه ایران هدف این پژوهش است. در این بررسی چگونگی آمادگی ذی نفعان نشر برای رویارویی با تحولات حاصل از این فناوری ها توجه شده است. روش: از روش های آمیخته و ترکیبی استفاده شد. نخست روندهای جهانی فناوری های نوین با تکیه بر روش تحلیل اسنادی و پویش محیطی بررسی و تحلیل شد، در مرحله دوم با استفاده از روش پنل خبرگان و روش ذهن انگیزی با مشارکت ۲۰ نفر از افراد ذی نفع در چرخه نشر کتاب عوامل تأثیرگذار بر آینده چرخه نشر کتاب مشخص و اولویت گذاری شد، سپس روش تحلیلِ تأثیرِ متقابل عوامل برای بررسی هم زمان میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری عوامل شکل دهنده به آینده چرخه نشر کتاب در ایران مطابق نظر ذی نفعان و صاحب نظران به کار گرفته شد و در گام آخر از روش سناریوپردازی برای تدوین آینده های بدیل پیش روی چرخه نشر کتاب استفاده شد. رویکرد اصلی اعتباربخشی و راستی آزمایی نتایج حاصل از این مطالعه آینده پژوهی مبتنی بر مشارکت پذیری حین عمل ذی نفعان بود؛ بدین ترتیب که از افراد ذی نفع درخواست شد تا بر پایه دانش و تجارب زیسته خود وضعیت های محتمل آینده را صورت بندی کنند. پیش فرض پژوهش آن بود که  از حیث تاریخی میان روند توسعه فناوری و چرخه نشر کتاب در ایران همبستگی مثبت شکل گرفته است و به میزان پیشرفت در فناوری شاهد پیشرفت در چرخه نشر و کتاب خوانی در کشور بوده ایم. یافته ها: پس از احصای نقش عوامل شکل دهنده به آینده چرخه نشر کتاب در ایران در سایه گسترش فناوری های نوین با تکیه بر کاربست روش های گفته شده پنج سناریو پیش روی چرخه نشر کتاب عرضه شد و سپس این سناریوها بر پایه دو عاملی که به زعم خبرگان و ذی نفعان شرکت کننده در این پژوهش هم زمان بیشترین تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را داشتند صورت بندی شدند. عامل نخست «انگاره فناوری» در دوگانه ای از فن هراسی و فن دوستی است به شکلی که عده ای فناوری را عامل گشایش و دستیابی به موقعیت بهتر و عده ای فناوری را عامل انسداد و تحمیل موقعیت های نامطلوب می دانند و عامل دوم «مداخله دولت» در دوگانه ای از نقش حداقلی دولت و نقش حداکثری دولت در چرخه نشر کتاب است. نتیجه گیری: در این مقاله از منظر آینده پژوهی و با تکیه بر مشارکت ذی نفعان چرخه نشر کتاب شامل: تولید کنندگان، عرضه کنندگان و مصرف کنندگان کتاب و همچنین با توجه به نقش نهادهای سیاستگذار و بالادستی وضعیت های محتمل تصویرپردازی شد. با توجه به تحلیل سناریوهای پنج گانه و نقش عوامل کلیدی ذکر شده براساس منطق آینده پژوهی برای برون رفت از وضعیت کنونی چرخه نشر کتاب به سوی وضعیت مطلوب توصیه های مرتبط با عناصر کلیدی چرخه نشر کتاب ارائه شده است تا ضمن مشخص کردن نقش ذی نفعان کلیدی در هر یک از حلقه های چرخه نشر کتاب چگونگی برهم کنش و تأثیرگذاری اثربخش آنها برای خلق آینده مطلوب نیز مشخص شود.

زمینه و هدف : آینده پژوهی، عبارت است از ترسیم آینده مطلوب یک سازمان که در آن نقش ها به گونه ای تعیین شده باشد که قابلیت لازم را برای تحقق افق موردنظر در آینده را فراهم آورد. نیروی انتظامی به منظور بهینه سازی ساخت سازمانی خود نیازمند هماهنگی بین اجزاء مختلف سازمانی و هم راستا کردن آن ها با استراتژی های سازمانی اش دارد. آینده ناجا نیازمند الزامات نظم و امنیتی است که باید مبتنی بر شاخص های اسلامی - ایرانی پیشرفت باشد، که در سند چشم انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران بیان شده است و دراین مقاله مورد تحقیق قرار گرفته است.  روش : تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. نحوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و پیمایشی است. جامعه آماری خبرگان دانشگاهی و پژوهشی است که 25 نفر از اساتید دانشگاه علوم انتظامی امین و مرکز مطالعات راهبردی ناجا با حداقل مدرک کارشناسی ارشد انتخاب شدند. در این راستا پرسش نامه ای متشکل از 15 سوال، با طیف 5 تایی لیکرت در رابطه با متغیرهای تحقیق آماری قرار گرفت. ضریب اعتبار محاسبه شده از طریق آلفای کرونباخ (5/94/.)گویای آن است که پرسشنامه از اعتبار بالایی برخوردار است. یافته ها: مهم ترین الزامات درونی و بیرونی آینده ناجا عبارتند از: الزامات درونی که شامل حفظ اصول اخلاقی و ارزش های اسلامی، انقلابی و ملی، برخورداری از دانش پیشرفته، توانایی در تولید علم و فناوری و برخورداری از رفاه و تأمین اجتماعی و الزامات بیرونی که شامل تأمین امنیت ج.ا.ا، تأمین امنیت اجتماعی، کمک به تحقق جامعه اخلاقی و عاری از فساد و حفظ کرامت و حقوق انسان ها. نتایج: مؤلفه های شاخص های اسلامی ایرانی پیشرفت، تأثیرگذار در آینده ناجا در قالب اصول پایه ای شاخص های اسلامی ایرانی پیشرفت مانند دین محوری حاکمیت، کرامت انسانی، امنیت، عدالت، آزادی، رفاه و معنویت و عناصر کلیدی شاخص های اسلامی ایرانی پیشرفت مانند علم محوری، مردم سالاری دینی، سرمایه (مادی، انسانی، اجتماعی و مذهبی)، وحدت، هویت اسلامی ایران، تعامل سازنده بین المللی و اقتدار همه جانبه است.  

این مطالعه بر آن است؛ با رویکرد آینده پژوهی به شناسایی پیشران های کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده بیماری های واگیردار که برآمده از سرمایه اجتماعی در شهرهای ایران با مطالعه موردی شهر نورآباد بپردازد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی صورت گرفته است . نیروهای پیشران با روش دلفی مشخص شده، سپس این عوامل براساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت بندی و حیاتی ترین عوامل مشخص و برای تحلیل داده ها از نرم افزار ( Mic Mac ) استفاده شده است. در میان این عوامل با استفاده از این نرم افزار 10 عامل به مثابه عوامل کلیدی، انتخاب شدند و مبنای تدوین سناریوها قرار گرفتند . یافته های پژوهش حاکی از آن است؛ از بین این متغیرها، نابرابری، فرهنگ معاشرت، اعتماداجتماعی، آگاهی اجتماعی، تورم، بی تفاوتی نسب به وضعیت موجود، مهاجرت روستاییان، عادی انگاری، توزیع نامناسب درآمد، ضعف کیفیت محیط زیست شهری به عنوان عوامل کلیدی مؤثر بر سرمایه اجتماعی و دارای بیشترین اثرگذاری مستقیم و همچنین دارای بیشترین میزان اثرگذاری غیرمستقیم بر دیگر متغیرها بوده اند که توسط کارشناسان مشخص شده و در شیوع بیماری های واگیردار در آینده این شهر مؤثر بوده اند. سپس براساس دو معیار «شدت عدم قطعیت» و « میزان اهمیت « سه سناریو برای سه آینده محتمل شهر نورآباد فارس، شناسایی و تدوین شد . در نهایت با توجه به وضعیت شهر نورآباد و متناسب با این پیش ران ها، پیشنهادهایی در بهبود وضعیت سرمایه اجتماعی ارائه شده است .

دیجیتالی شدن به سبک ایرانی و در چارچوب بستر فرهنگ معاصر ایران ویژگی های خاص خود را خواهد داشت که ممکن است چالش های فردی، اجتماعی، کارکردی ،ساختاری، احساسی ، عاطفی و زیبایی شناسی را به وجود آورد(فاضلی، 1385).این پژوهش با هدف ارائه مدل مطلوب و چشم انداز آتی تغییرات سبک زندگی خانواده با ورود فناوریهای نوین ارتباطی درشهر تهران(از دیدگاه خبرگان)انجام گرفت. روش تحقیق کیفی(سناریونویسی)،جامعه آماری 29 نفر از اساتید متخصص در زمینه موضوع پژوهش با نمونه گیری غیر احتمالی از نوع هدفمندو ابزار گردآوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه است. روایی ابزار اندازه گیری روش زاویه بندی، تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شده است..نتایج نشان دهنده 6 تم اصلی:دوره های ارتباطی در ایران،برخورد با تکنولوژی ارتباطی در ایران،روابط و مناسبات درون خانواده،پیکره بندی نوین خانواده،تعامل خانواده با رسانه و همسریابی است که بر اساس اهمیت آنهااز نگاه خبرگان،4 سناریوی خانواده التقاطی رسانه ای، خانواده پایدار رسانه ای، خانواده ناپایدار رسانه ای و خانواده آشفته رسانه ای تدوین، سپس ویژگی های مشترک سناریوها استخراج و با سنجش آماری،ویژگی های اصلی هر سناریو تدوین گردید.نتایج مدل ساختاری نشان داد که خبرگان به سناریو2(خانواده پایداررسانه ای) تاکید کرده اند.

پیشرفت تکنولوژی و فناوری و ارتباطات رشد اخلاقی دانش آموزان را تحت تاثیر قرار داده وگسترش شبکه های اجتماعی تاثیر بسزایی بر رشد اخلاقی دانش آموزان گذاشته است. هدف این پژوهش طراحی مدل مدیریت اثربخش رشد اخلاقی دانش آموزان پسر متوسطه دوره اول و دوم استان خوزستان در استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی با رویکرد آینده پژوهی بوده و از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت تحلیلی و از نظر روش بصورت گردآوری داده ها به صورت تلفیقی (در بخش کیفی تکنیک دلفی و در بخش کمی پیمایشی) محسوب می شود . روش تجزیه و تحلیل داده ها آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار spss و معادلات ساختاری توسط نرم افزار AMOS بود. یافته ها نشان داد که اخلاق زیست محیطی، فردی، خانوادگی، اجتماعی، انسانی و متعالی با ضریب معناداری P<0/05 در استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی با رویکرد آینده پژوهی موثر است و رشد اخلاقی دانش آموزان پسر متوسطه دوره اول و دوم استان خوزستان بر کیفیت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی تاثیر دارد.

با ظهور سرزده کرونا به عنوان یک عامل تهدیدکننده سلامت در شهر ووهان، نه تنها چین بلکه کل کشورهای دنیا دچار بحران سلامتی شدند. بحران فراگیری که یکی از عواقب اجتناب ناپذیر آن رکود وضعیت اقتصاد در سراسر دنیا بود. یک اصل باورپذیر در کارآفرینی این است که آنچه در دنیای امروز غیر قابل تغییر بوده، خود تغییر است. تغییرات پیش رو، بیش از قبل دنیای کسب وکار را دچار تحول خواهند کرد. با وجود این تغییرات، عدم توجه به محیط و نگاه راهبردی به آینده، پیامدی جز غافلگیری به همراه نخواهد داشت. ظهور کووید-19 در جهان و ورود آن به ایران پیامدهای زیادی در حوزه های مختلف از جمله بهداشت و سلامت، اقتصاد و کسب وکارها، تغییر در رفتارهای اجتماعی، سیاست، مدیریت و برنامه ریزی، جنبه های روانی و اخلاقی، محیط زیست و ... داشته است. در این مقاله پس از مروری بر تغییرات اقتصاد بین المللی و داخلی در دوران بحران کرونا، به دنبال ترسیمی از چشم انداز اقتصاد و محیط کسب وکارها در دوران پساکرونا بوده و در آخر پیشنهادهایی به کسب وکارها جهت عبور آرام تر از این بحران ارائه شده است.

این پژوهش کوشیده است به ترسیم چالش های درونی و بیرونی وحدت جهان اسلام بپردازد. از این رهگذر، روندهای موجود در جهان اسلام تبیین شده است تا مشخص کنند که آیا وضعیت موجود، حاکی از همگرایی دنیای اسلام است یا واگرایی؟ هدفی که این پژوهش دنبال می کند، این است که بر اساس واقعیت های موجود در نظام بین الملل و روندهای دنیای اسلام، آیا در آینده امکان تحقق وحدت جهان اسلام وجود دارد؟ این پژوهش با استفاده از روش آینده پژوهی، به نتایجی نیز دست یافته است. واکاوی وضعیت موجود در جهان اسلام، حکایتگر آن است که به علت تضاد منافع دولت های اسلامی، حداقل در کوتاه مدت، شاهد وحدت مسلمانان نخواهیم بود و برای برون رفت از این وضعیت باید طرح وحدت دنیای اسلام، ابتدا مورد اجماع نخبگان فکری و حکومتی جهان اسلام قرار گیرد و سپس اقدامات عملی و برنامه های مشترک را جایگزین ترویج خصومت و مهار افراطیگری نمایند.

در این پژوهش برای دست یابی به الگویی برای طراحی چشم اندازی پایدار و الهام بخش با مطالعه پژوهش های پیشین و مدل های طراحی چشم انداز، همچنین بررسی کمبودهای موجود در راستای دست یابی به چشم اندازی الهام بخش، الگویی طراحی شد که با تلفیق دو مفهوم آینده پژوهی و ابزار داستان گویی این امکان را به وجود می آورد تا بر محدودیت های فعلی فائق آمده، به چشم اندازی پایدار دست پیدا کرد. براساس این الگو برای دست یافتن به اجزای کلیدی روایت و چشم انداز بانک ملت، تعداد 237 پرسشنامه از کارکنان شعب و ادارات تهران جمع آوری شد، همچنین با ده نفر از مدیران ارشد شرکت مصاحبه شد، نظرات مشتریان از طریق مصاحبه با ایشان و بهره گیری از پژوهش های پیشین موجود در سوابق شرکت جمع آوری شد و نظرات سایر ذی نفعان نیز از داده های ثانویه موجود، چشم انداز بیست ساله کشور، برنامه چهارم توسعه و مستندات بانک مرکزی به دست آمد. درنهایت از طریق تحلیل محتوای پرسشنامه ها و مصاحبه ها و بررسی سایر منابع یادشده روایت و چشم انداز شرکت استخراج شد.

در حال حاضر اغلب سازمان های بزرگ دارای سند برنامه ریزی راهبردی هستند و از آن پیروی می کنند. بررسی و بازنگری راهبردهای سازمان به صورت دوره ای و به ویژه ارزیابی پابرجایی آنها با توجه به موقعیت و عدم قطعیت های آتی از الزامات انکارناپذیر سازمان های امروزی به ویژه با توجه به پویایی و تغییرات محیطی است. با توجه به اینکه مدل های مرسوم ارزیابی راهبرد بیشتر بر حوزه ارزیابی هنگام اجرا یا پس از اجرا تمرکز دارند، تحقیق حاضر پس از بررسی و مطالعه روش های موجود ارزیابی راهبرد به ویژه در حوزه پیش از اجرا نسبت به ارائه نوعی مدل تحلیلی، عملیاتی و کمی، برای ارزیابی راهبردهای سازمان در بستر آینده پژوهی اقدام کرده است. به منظور اطمینان از قابلیت اجرای مدل در وضعیت واقعی، راهبردهای شرکت ملی نفت ایران به کمک مدل پیشنهادی ارزیابی شد و نتایج آن بیان کننده تناسب راهبرد های یادشده در پاسخ به عدم قطعیت های آتی صنعت نفت است

تغییرات سریع و گسترده محیطی، نظام های سنتی برنامه ریزی و مدیریت را با چالش مواجه ساخته و آینده نگاری راهبردی به دلیل انعطاف پذیری در برابر بدیل های متغیر آینده، از طرف شرکت ها با استقبال روزافزونی روبه رو شده است. این پژوهش در پی ارائه مدلی مناسب برای آینده نگاری راهبردی در شرکت های ایرانی است. روش کلی تحقیق از نوع آمیخته است. به شیوه «تحلیل مقایسه ای مداوم»، ادبیات و مبانی نظری، به ویژه مقالات علمی پژوهشی پنج سال اخیر در حوزه مدیریت راهبردی شرکت های ایرانی، واکاوی و کدگذاری شدند و ضعف ها و کاستی های مدیریت راهبردی و قابلیت های آینده پژوهی و آینده نگاری راهبردی، که می توانند این ضعف ها را بپوشانند، در فهرستی معرفی شدند. سپس خبرگان با بازنگری فهرست یادشده، فهرستی نهایی ارائه دادند که چارچوب و دستورالعمل کلی آینده نگاری راهبردی در شرکت های ایرانی را پیشنهاد می دهد. در پایان بر اساس فهرست نهایی، مدلی فرایندی از آینده نگاری راهبردی ارائه، اعتبارسنجی و تأیید شد. مدلی که می تواند راهنمای شرکت های ایرانی در راستای تدوین و اجرای راهبردهای متناسب با شرایط ناپایدار کنونی باشد.

هدف: هدف از اجرای این تحقیق، شناسایی عوامل مؤثر بر آینده نظام استانداردسازی ایران، در حوزه فناوری تولید و شناسایی و تشریح سناریوهای محتمل است. روش: یکی از روش های آینده پژوهی سناریونویسی است. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل تأثیر متقابل تلاش شد که احتمال تأثیر رویدادی بر رویدادی دیگر پیش نگری شود. برای انجام این محاسبات پیچیده ماتریس تحلیل اثر متقاطع نیز، از نرم افزار MICMAC استفاده شد. یافته ها: ابتدا بر اساس مطالعات کتابخانه ای و نظر خبرگان، فهرستی از عوامل و متغیرهای بسیار مهمی که بر آینده نظام استانداردسازی تولید مؤثرند، تهیه شد و در ادامه، عوامل منتخب از طریق پرسش نامه شناسایی شدند. در مرحله بعدی، با طراحی پرسش نامه تأثیر متقابل و به کارگیری روش تحلیل تأثیرات متقابل و استفاده از نرم افزار ذکر شده، نظر خبرگان تحلیل شد و 9 عامل از بین 24 عامل فهرست شده به عنوان عوامل کلیدی نهایی (ریسک) شناسایی شدند. در ادامه با طراحی پرسش نامه عدم قطعیت تلاش شد که عدم قطعیت ها و اهمیت های مربوط به هر یک از این 9 عامل تعیین شود. بر اساس نتایج و محاسبات انجام شده روی نتایج این پرسش نامه، چهار سناریوی آینده نظام استانداردسازی در حوزه فناوری تولید مشخص شد. در نهایت با تشکیل پانل خبرگان، این سناریوها تشریح شدند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مشخص شد که دو عدم قطعیت «سیاست های تولید در جهت ایجاد بستر رقابتی در صنایع» و «امکان تهیه تجهیزات و ماشین آلات مدرن تولید» ضرایب بیشتری دارند و محورهای چهار سناریوی این تحقیق را شکل می دهند.

در حوزه خدمات دولت الکترونیکی، اسناد زیادی در ایران به تازگی پس از تدوین به تصویب رسیدند، اما روندها و سناریوهای آینده را نادیده گرفتند. هدف این پژوهش تدوین سناریوهای آینده خدمات دولت الکترونیک ایران در افق سال 1404 است. این پژوهش به کمک روش سناریونگاری شبکه جهانی کسب وکار و عوامل مؤثر بر موفقیت و با توجه به نظر خبرگان، مهم ترین عدم قطعیت ها را در این حوزه شناسایی می کند. جامعه آماری را 50 نفر از خبرگان دولت الکترونیک و آینده پژوهان ایران شکل می دهد. پژوهش حاضر از نوع ترکیبی است. برای گردآوری داده ها از توزیع پرسشنامه، بررسی اسناد و مدارک و پنل تخصصی استفاده شد. برای سنجش روایی و اعتبار پرسشنامه، به ترتیب از پنل خبرگان و ضریب آلفای کرونباخ بهره برده شد. مطابق نظر خبرگان با تعیین سه عدم قطعیت اعتماد، تعامل پذیری و ورود به بازار جهانی تجارت به مثابه محورهای اصلی سناریونویسی، هشت سناریو استخراج شد. در ادامه به کمک خبرگان چهار سناریو با بیشترین درجه امکان پذیری که امکان سیاست گذاری برای مواجهه با بهترین آینده را امکان پذیر می کند، انتخاب شد.

آینده پژوهی هنر شکل دادن به آینده بوده و به شناخت و مطالعه آینده های گوناگون از جمله ممکن، محتمل، مرجح و مطلوب می پردازد. از طرفی مهدویت پژوهی براساس آموزه های دینی، ساحتی برای حرکت به آینده ای پویا و مطلوب و حرکتی به سمت آینده قطعی بشری است. مسئله ای که در این نوشتار بدان پرداخته خواهد شد، تبیین رابطه آینده پژوهی و مهدویت پژوهی و تحلیل و کاربست روش پانل در ساحت های مهدویت پژوهی است؛ از این رو این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی به تبیین رابطه آینده پژوهی و مهدویت پژوهی و کاربست روش پانل در مهدویت پژوهی می پردازد. تشابهات و همگرایی موضوعات مهدویت در ساحت آینده پژوهی، تمایزات اجمالی این دو گرایش پژوهشی و همچنین قابلیت عملیاتی روش پانل در ساحت های مهدویت پژوهی و مواجه شدن به آینده مطلوب و مرجح مهم ترین دستاورد تحقیق پیش رو خواهد بود.

هدف اصلی مقاله حاضر بررسی علل کاهش میزان مشارکت مردمی در انتخابات ریاست جمهوری 1400 و آینده رفتار انتخاباتی مردم ایران بر مبنای تئوری مشارکت سیاسی والتر میلبراث و نظریه سناریونویسی پیتر شوارتز است. سوال اصلی نیز عبارت است از اینکه «علل کاهش میزان مشارکت مردم ایران در انتخابات ریاست جمهوری 1400 به نسبت ادوار گذشته چیست و آینده رفتار انتخاباتی شهروندان ایرانی چگونه خواهد بود؟» نتایج حاصل از تحقیق که با روشی توصیفی-تحلیلی بدست آمده است نشان می دهد که با توجه به سه مولفه «پایگاه اجتماعی»، «محرک های محیطی» و «ویژگی های شخصیتی»، شهروندان ایرانی در کنار نبود احزاب و سازمان های بسترساز مشارکت سیاسی، و ویژگی های هیجانی ای که بوسیله تبلیغات و رسانه های اپوزیسیون داخلی و خارجی مانع حضور حداکثری آنها شده بود، از مشکلات مهم و تأثیرگذاری چون تورم، شکاف طبقاتی، بیکاری و افزایش مشکلات اقتصادی-معیشتی به شکل معنا داری ناراضی بودند. مجموعه این عوامل هم به ناامیدی شهروندان از بهبود وضع موجود دامن زد و هم اثربخشی انتخابات ریاست جمهوری و چرخش نخبگان در رفع مشکلات را در نگاه آنها کاهش داد. بر مبنای تئوری شوارتز نیز برای آینده رفتار انتخاباتی شهروندان ایرانی چهار سناریو در قالب سه نوع آینده قابل تصور است که عبارتند از: آینده ارجح یا مطلوب: کاهش معنادار مشکلات اقتصادی و معیشتی در آینده و بهبود مشارکت انتخاباتی؛ آینده محتمل: 1-شکست تلاش های اقتصادی و اجتماعی دولت و در نتیجه کاهش میزان مشارکت انتخاباتی و افزایش ناامیدی؛ 2- افزایش تنش های منطقه ای و بین المللی، روی آوری به اقتصاد مقاومتی، عدم رفع مشکلات مردمی در کوتاه مدت و در نتیجه عدم رونق مشارکت انتخاباتی مردم در آینده و آینده ممکن: 1-تبدیل تدریجی عدم مشارکت انتخاباتی به عادت واره.

در پژوهش حاضر تلاش شده است تا ضمن تحلیل تهدیدات ناشی از کنشگری ایالات متحده و چین در حوزه راهبردی ایندوپاسیفیک، آینده تأثیرات رقابتِ رخ نموده بر منافع جمهوری اسلامی ایران با کمک روش سناریونویسی توصیف و تحلیل شود. این پژوهش بر مبنای نتایج به دست آمده از نوع کاربردی و با توجه به اینکه در خلال آن برای پاسخ به پرسش اصلی تحقیق، یعنی «چگونگی تأثیر آینده تهدیدات رویکردهای چین و آمریکا در حوزه ایندوپاسیفیک بر منافع ایران» به توسعه یکی از انواع روش های کیفیِ نگارش سناریوی موسوم به «GBN» پرداخته، از نوع توسعه ای بوده است. علاوه بر این، پژوهش پیش رو از نوع اکتشافی و با عنایت به توصیف وضعیت کنونی منازعات و عوامل شکل دهنده فضای فعلی و آینده تهدیدات روابط واشنگتن و پکن، توصیفی بوده است. همچنین از طریق مصاحبه با خبرگان و گروه های کانونی، عوامل کلیدی و پیشران های مؤثر بر روابط مورداشاره استخراج شده و با توجه به عدم قطعیت های کلیدیِ مستخرج از پرسش نامه های توزیعی در میان 25 نفر از خبرگان، متولیان و سیاست گذاران حوزه سیاست خارجی و روابط بین الملل، چهار سناریو تدوین گشته است: 1) بدترین: تضمین امنیت انرژی چین؛ 2) بهترین: وقوع جنگ اقتصادی و تجاری میان چین و ایالات متحده؛ 3) تداوم روند کنونی: عدم وقوع جنگ تجاری و اقتصادی میان چین و ایالات متحده؛ 4) ناتوانی چین در تضمین امنیت انرژی. در ادامه به تناسب سناریوها و به تفصیل، علاوه بر ارائه پیش نشانگرهای وقوع سناریوها، توصیه های راهبردی، سیاست ها و راهکارهایی برای مدیریت هر یک پیشنهاد شده است.

هدف اصلی و کلان انقلاب اسلامی ایران ایجاد تمدن نوین اسلامی  است. با توجه به این هدف، پرسشی که مطرح می شود؛ این است که «در شرایط کنونی چگونه می توان این هدف را تحقق بخشید؟» با نگاهی به تاریخ ظهور و افول تمدن ها می توان دریافت؛ یکی از پیشران های تمدن ساز، علم و فناوری است. تمامی تمدن ها در طول تاریخ با دستیایی به فناوری های جدید و کارآمد که تأمین نیازها و تقاضاهای بشر را تسهیل کرده اند؛ امکان ظهور و بروز یافته اند. با توجه به تجربه تاریخی، فناوری های نوین و نوظهور و فناوریهایی که در آینده به دست خواهند آمد؛ از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر تحولات و شکل دهنده آینده به شمار می روند. لذا برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، دستیابی به فناوری جدید و نوظهور و تلاش برای مشارکت در فرایند خلق فناوریها در آینده، امری ضروری است. در این مقاله تلاش می شود؛ با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی آینده پژوهانه، تأثیر گذاری فناوری های نوین و نوظهور در فرایند تمدن سازی مورد بررسی قرار گیرد و نقش و تأثیر آنها برشکل گیری تمدن نوین اسلامی تبیین شود.

تصویرسازی، اجتماعی سازی و گفتمان سازی تمدن آینده اسلامی از دغدغه های مهم رهبری و نظام در کشور است. بررسی تجارب جهانی نشان می دهد؛ کشورهای پیشتاز اقدام به تصویرسازی جامعه آرمانی آینده خود مبتنی بر مبانی، ارزش ها، آرمان ها، ظرفیت ها و قابلیت های خود، در افق های زمانی مشخصی می نمایند. همچنین برای تحقق این تصاویر، علاوه بر معماری و گفتمان سازی گسترده آن، برنامه های کلان ملی، نقشه های راه و سرمایه گذاری های هدفمندی انجام می دهند. هدف مقاله حاضر بررسی تطبیقی تصاویر تمدنی آیندهِ کشورهای پیشتاز، به منظور بهینه کاوی و استخراج دلالت ها، درس ها و آموزه ها برای تمدن نوین اسلامی است. این مقاله با رویکرد تطبیقی و روش توصیفی- تحلیلی به شناسایی و معرفی اجمالی ابعاد و ویژگی های تصاویر جامعه آینده کشورهای منتخب، شامل جامعه پنجم یا جامعه فوق العاده هوشمند کشور ژاپن، جامعه شبکه محور مشارکتی اتحادیه اروپا، جامعه سایبری- فیزیکی-اجتماعی کشور چین، جامعه الحاقی اندیشمندان و صاحب نظران رسانه و نیز تصاویر تمدن آینده صنعتی کشورهای آلمان (انقلاب چهارم صنعتی)، چین (ساخت چین 2025 و قدرت برتر تولید در 2049) و آمریکا (تولید پیشرفته و هوشمند2030) پرداخته است. در نهایت مهم ترین یافته های کلیدی، دلالت ها، درس ها و آموزه ها برای تمدن نوین اسلامی ارائه شده است.  

باتوجه به اهمیت سبک زندگی و دغدغه ی بسیاری از افراد در بعد اقتصادی آن در سال های اخیر، این پژوهش با هدف آینده پژوهی سبک زندگی اقتصادی انجام شده است. به منظور انجام این تحقیق از مصاحبه عمیق با خبرگان و تکنیک های مرتبط با آن استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، 14 نفر از خبرگان اقتصادی و دانشجویان دکتری جامعه شناسی در حوزه سبک زندگی اقتصادی است. از آینده پژوهی با رویکرد تحلیل لایه ای علّی و تحلیل تم استفاده شد. از روش اشباع تم ها به عنوان استانداردی برای پایان نمونه گیری استفاده شد. ازآنجاکه تم های برگزیده با بهره گیری از نظرات خبرگان به دست آمد، مصاحبه ها مورد تأیید قرار گرفته است. از تحلیل مصاحبه با خبرگان، تم های اصلی و فرعی استخراج شد و از تحلیل لایه ای علّی در سطح لیتانی، بازاندیشی، آینده نامعلوم و ماتریالیسم دیالکتیکی؛ در سطح علل اجتماعی، توسعه یافتگی، ازجاکندگی و سنت زدایی؛ در سطح گفتمان و جهان بینی، مدرنیسم، لینک شدن با قدرتمندان و آگاهی دروغین و در سطح استعاره و اسطوره هم جیک جیک مستون، مکعب تاس و چشم وهم چشمی به دست آمد و براساس آن سناریوهای نوع جامعه و نوع مصرف مشخص و درقالب نموداری ارائه شد. درانتها راهکارهایی برای سناریوی مطلوب و دوری از سناریوی نامطلوب ارائه شده است.