فاطمه ثقفی

دستیابی به اقتصاد پایدار نیازمند دستیابی به منابع پاک، قابل اعتماد، مقرون به صرفه و کافی انرژی است. این امر بدون نوآوری و بهبودهای مستمر ممکن نیست. لذا هدف پژوهش تحلیل محتوای اسناد قوانین برنامه توسعه کشور ایران از منظر توسعه پایدار و راهبرد نوآوری در صنعت انرژی انجام شده است. این پژوهش از روش کیفی بهره برده است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از حیث ماهیت توصیفی - تحلیلی محسوب می شود. لذا از تحلیل محتوای کمّی رابطه ای با تحلیل همجواری استفاده شده است. به منظور انجام فرایند کدگذاری از نرم افزار مکس کیودی ای نسخه 20 استفاده شده است. جامعه پژوهش، اسناد قوانین برنامه توسعه کشور ایران بودند. پژوهش حاضر تمام جامعه را مورد مطالعه قرار داده است. ازاین رو نیازمند نمونه گیری نبوده است. مطابق یافته ها، نگارش و تدوین برنامه های توسعه در ایران عمدتاً حول محور رشد اقتصادی بوده است. در برنامه های توسعه ایران مفاهیم فراگیری اجتماعی و حفظ محیط زیست مغفول مانده است. برنامه های توسعه ایران توجه معناداری به انرژی های فسیلی در مقابل انرژی های تجدیدپذیر داشته اند. این امر علاوه بر مخاطرات محیط زیستی می تواند تهدیدی جدی برای امنیت انرژی در ایران باشد. تأکید بر نوآوری فناورانه می تواند سبب غفلت از منافع نوآوری های غیرفناورانه شود.

  امروزه صنعت نفت و گاز به دلیل اهمیت در درآمدزایی کشور با چالش هایی مواجه است. در همین حوزه مطالعاتی در حوزه سناریوهای صنعت نفت و گاز ایران انجام شده است که هرکدام به نوعی از یک یا چند جنبه به پیش بینی و ارائه سناریوها پرداخته اند. عدم وجود یک الگوی جامع در مطالعات پیشین توجه به این موضوع را پر اهمیت کرده است. در این پژوهش هدف اصلی ارائه الگوی جامع دستیابی به سناریوهای مطلوب نفت و گاز ایران است. برای تحقق این هدف، از روش فراترکیب استفاده شده است. در ابتدا با مشخص کردن هدف و مطالعه نظام مند ادبیات، مقالات مرتبط جستجو و انتخاب شدند. از بین 108 مقاله جستجو شده، با مطالعه چکیده آنها تعداد 47 مقاله انتخاب و از بین مقالات انتخابی تعداد 22 مقاله که بیشترین تناسب با هدف پژوهش داشت و در آن ها از روش سناریونویسی به پیش بینی آینده صنعت نفت و گاز پرداخته شده بود، انتخاب شدند. در ادامه اطلاعات لازم از مقاله ها استخراج و سناریوهای به دست آمده در مقالات تحلیل، ترکیب و کدگذاری شدند. در مرحله کدگذاری چهارمقوله ارتباطات بین المللی، تغییرات انرژی، فناوری و نوآوری و تغییرات سیاسی - اقتصادی شناسایی شدند. جهت کنترل کیفی مقوله ها و کدهای شناسایی شده از ضریب کاپا استفاده شد. مقدار عددی ضریب کاپا با استفاده از نرم افزار اس پی اس 0.782 به دست آمد که نشان دهنده پایایی پژوهش است. همچنین جهت اعتبارسنجی نتایج الگو اولیه از نظرات خبرگان استفاده شد. در نهایت الگوی جامع طراحی و نتایج و پیشنهادات ارائه شد.

هدف: هدف این پژوهش به ارائه تحلیل از تعاملات عوامل موثر بر شکل گیری و توسعه اجتماعات برند در فضای دیجیتال مارکتینگ شبکه اجتماعی اینستاگرام می پردازد.روش شناسی: مطالعه حاضر از لحاظ هدف توسعه ای- کاربردی، از لحاظ ماهیت رویکرد ترکیبی، از لحاظ اجرا پیمایشی و از لحاظ جمع آوری داده توصیفی است. در این پژوهش در فاز اول برای شناسایی عوامل موثر شکل گیری و توسعه اجتماعات برند از مرور ادبیات و مصاحبه استفاده شده، در فاز دوم غربالگری عوامل با استفاده تکنیک دلفی فازی صورت گرفته و در فاز آخر از تکنیک دیمتل فازی برای شناسایی عوامل تاثیرگذار و تاثیرپذیر استفاده شده است. یافته های پژوهش: در پژوهش حاضر 68 عامل تأثیرگذار در فاز اول پژوهش شناسایی شده در فاز دوم پژوهش پس از غربالگری عوامل در دو تکرار دلفی فازی 16 عامل مؤثر بر شکل گیری و توسعه اجتماعات برند معرفی و در فاز سوم شدت تأثیرگذاری عوامل مشخص شده است.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد پرستیژ محصول، رضایت کلی، توسعه محصول، سن مشتری، کیفیت بخشی به محصول، شهرت سلبریتی و ویژگی های اخلاقی سلبریتی به عنوان علت شناخته شدند. آگاهی مشترک، بازاریابی دهان به دهان، آداب ورسوم، کارکرد سمبولیک برند، هویت یابی با برند، تعامل انسان با انسان از طریق بستر نت، مسئولیت اجتماعی، تجربه عاطفی مشتری و شهرت نام تجاری خارجی به عنوان معلول شناخته شدند. و همچنین بر اساس شدت تأثیرگذاری عوامل رتبه بندی شده اند.

هدف: الکترونیکی کردن دولت، در پانزده سال اخیر اتفاق افتاده است و دولتها با پیشرفت فناوری، از دولت الکترونیکی به سمت دولت همراه (مبتنی بر موبایل) روی آوردند. نسل جدید دولت، دولتِ پلتفرمی است. از آنجا که پیش بینی فناوری های نوظهور، بخشی از آینده پژوهی است، الگوی آمادگی و اجرای دولت پلتفرمی به عنوان زیرساختی ترین مفهوم این فناوری در مقاله حاضر مورد توجه قرار گرفته است.روش: این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش انجام آن، رویکرد فراترکیب برای تحلیل داده های مستخرج از منابع منتخب است. در این تحقیق، بیش از 30 منبع برای تحلیل کیفی و کدگذاری انتخاب و استفاده شدند.یافته ها: با دسته بندی کدهای احصا شده، تعداد 65 شاخص شکل گرفت که در هفت لایه طبقه بندی شدند. بر این اساس، الزامات اساسی در تحقق دولت پلتفرمی عبارتند از: 1- حکمرانی خوب، 2- پارادایم شیفتِ دولت از ارائه دهنده خدمات به رهبر اکوسیستم، 3- پرورش جامعه کارآفرین و استارت آپی، 4- اعتماد دیجیتالی، 5- فراهم ساختن زمینه های رشد و توسعه، 6- تحول دیجیتال و 7- ایجاد ذهنیت تغییر و نوآوری باز در جامعه.نتیجه گیری: یافته ها حاکی از آن است که نسخه واحدی برای تحقق دولت پلتفرمی در سطح جهان وجود ندارد. بلکه؛ هر یک از دولت های دنیا با مؤلفه های خاصّ آن کشور مانند فرهنگ دیجیتال، بودجه و اعتبارات، حریم دیجیتال، استعداد دیجیتال و ... الگویی سفارشی برای تحقق دولت پلتفرمیِ خود، تدوین می کنند. الگوی حاضر می تواند به عنوان راهنمای سیاستگذاری برای ورود به دولت پلتفرمیِ آینده مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: تحقیق حاضر به دنبال شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر بلوغ شرکت های دانش بنیان صنایع غذایی با تمرکز بر رویکرد صنعت نسل چهارم است.روش: تحقیق حاضر از نظر جهت گیری، کاربردی بوده و از منظر روش شناسی، یک مطالعه کمی است. جامعه نظری پژوهش، متخصصان بلوغ سازمانی و صنعت نسل چهارم در صنعت مواد غذایی هستند. نمونه گیری در این پژوهش بر اساس تخصص خبرگان در حوزه تحقیق انجام شد. در این پژوهش از روش دلفی فازی برای غربال عوامل و از فنون کپراس و ماباک برای اولویت بندی عوامل غربال شده استفاده شد. همچنین از مصاحبه با گروه های کانونی به منظور ارایه پیشنهادهای کاربردی بهره گرفته شد.یافته ها: تحقیق حاضر در چند مرحله اجرا شد. در گام اول، عوامل موثر بر بلوغ شرکت های دانش بنیان صنایع غذایی از طریق مرور پیشینه و مصاحبه با خبرگان استخراج شد. برای غربال عوامل، پرسشنامه های خبره سنجی بین خبرگان توزیع شد و خبرگان، نظرات خود را در مورد هر یک از عوامل در قالب طیف پنج درجه فازی بیان کردند. 10 عامل دارای عدد دی فازی مطلوبی بودند و برای اولویت بندی نهایی گزینش شدند. عوامل غربال شده با توزیع پرسشنامه های اولویت سنجی و فنون کپراس و ماباک ارزیابی شدند. خبرگان نظرات خود را در قالب طیف 10تایی بر اساس چهار شاخص بیان کردند. عوامل اولویت دار عبارت بودند از حاکمیت فرهنگ تصمیم گیری داده محور، میزان استفاده از روش های نوین یادگیری در سازمان، میزان استفاده از پلتفرم های ابری در سازمان، میزان استفاده از ماشین آلات و تجهیزات هوشمند در شرکت و سیاست های نوآوری در سازمان.اصالت/ارزش افزوده علمی: پیشنهادهای کاربردی پژوهش بر اساس مهم ترین عوامل توسعه یافت. برخی پیشنهادها عبارت بودند از استفاده از فناوری های داده محور مثل هوش کسب وکار و کلان داده ها برای تقویت تصمیم گیری داده محور، استفاده از رویکرد ترکیبی در آموزش و کاربست فناوری های نوین در حوزه آموزش مثل متاورس، استفاده از فناوری های اینترنت اشیا و بلاک چین برای خودکارسازی و هوشمندسازی فرآیندها و نهایتا حرکت به سمت سیاست نوآوری باز.

مقدمه و اهداف: با توسعه نسل چهارم صنعت، ترجیحات مشتریان در حال تغییر مداوم بوده و چرخه عمر محصولات کوتاه تر شده است. بنابراین فرآیندهای توسعه محصول جدید در شرکت ها به یک ضرورت تبدیل شده است. دسترسی به صنایع پایدار نیازمند فرآیندی است که در آن ریسک های نوظهور مهار شوند. به بیان دیگر استفاده از مفاهیم مدیریت ریسک در فرایند توسعه محصول جدید می تواند زمینه ساز ارتقاء عملکرد سازمان باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر، دستیابی به چارچوبی برای مدیریت ریسک در فرآیند توسعه محصول جدید تند گردش است.  روش: ابتدا تحقیقات مرتبط با توسعه محصول جدید مرور و مفاهیم فرآیند توسعه محصول جدید، ریسک و محصولات تند گردش تعریف گردیده تا بیان مسئله شفاف و نیازمندی به مدیریت ریسک در این حوزه مشخص شود. مطالب این قسمت در قالب دو بخش کلی ادبیات نظری و ادبیات تجربی ارائه شده است. سپس با مرور مطالعات برجسته در این حوزه، از میان 95 مقاله، 18 مورد از مدل های مدیریت ریسک به تفضیل بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که طبق تحقیقات، این مقالات برخی از فازهای پنج گانه مدل های مدیریت ریسک و یا گام هایی از آن را بررسی کردند، گاها تغییراتی در مدل ها ایجاد شده است، اما هیچکدام از مدل ها همه فعالیت ها و فازها را پوشش ندادند. سپس با کمک روش فراترکیب و با استفاده از الگوی هفت مرحله ای ساندلوسکی و باروسو، و با در نظر گرفتن همه کاستی ها و نقاط ضعف و قوت مدل های مرور شده، مدل مدیریت ریسک نوینی برای بهبود فرآیند توسعه محصول جدید با 6 گام ارائه و نحوه پیاده سازی مراحل، گام ها و زیرگام های مدل معرفی شد. این مدل علاوه بر داشتن نقاط قوت مدل های موجود، نواقص کمتری نیز دارد. می توان نوآوری این مدل را در ژرف نگری و بیان دقیق گام های اجرایی فرآیند ریسک و همچنین تمرکز بر بهبود مسیر تعیین راهکار پاسخ به ریسک دانست. تاثیر صنعت محصولات تندگردش بر این مدل، در استقلال مدیریت ریسک و نظارت ریسک است. این تحقیق با استفاده از مدل های موجود و مبتنی بر روش فراترکیب استخراج شد و سپس با نظر خبرگان حوزه مدیریت ریسک و متخصصین حوزه محصولات تند مصرف و مطالعه موردی وضعیت فعلی محصول در شرکت گلرنگ بررسی و تکمیل شد. دو معیار عمده برای آزمون صحت و خوب بودن سنجه ها، روایی و پایایی است. سنجش روایی در این تحقیق، نخست از طریق ارزیابی دقیق و گسترده پیشینه تحقیق انجام شد. سپس مؤلفه ها و شاخص های بدست آمده مورد نظرسنجى خبرگان این حوزه قرار گرفت و تأیید نهایى صورت پذیرفت. همچنین جهت جمع آوری داده های مورد نیاز، از دو سری مصاحبه نیز استفاده شده است. سری نخست مصاحبه ها با هدف شناسایی ریسک های موجود در فرآیند توسعه محصول جدید انجام شد. سری دوم مصاحبه ها نیز با هدف تعیین راهکارهای پاسخ به هر یک از ریسک های اولویت دار انجام شد.   نتیجه گیری: حلقه بازخورد به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در ارتباط با محصولات تند گردش به شمار می رود؛ زیرا عدم توجه به بازخورد و اصلاح روند توسعه، می تواند منجر به خروج محصول از گردونه رقابت شود. خبرگان بر این باورند که در محصولات تند گردش، مدیریت ریسک، نظارت و ارزیابی ریسک باید به صورت مستقل انجام شوند؛ زیرا به دلیل سرعت فساد محصولات تند گردش، فرصت از دست رفته می تواند زیان های جبران ناپذیری به همراه داشته باشد و سرعت عمل از اهمیت ویژه ای در مدیریت ریسک محصولات تند گردش برخوردار است. با توجه به عمر کوتاه این محصولات، هرگونه تأخیر در تصمیم گیری خسارات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. بنابراین، سرعت در مدیریت ریسک این محصولات بسیار حیاتی است. برای دستیابی به نتایج مورد انتظار، توسعه سیستم های جمع آوری و تحلیل داده برای ارزیابی ریسک این محصولات ضروری است.

به کارگیری مدیریت زنجیره تامین در صنعت ساخت با دشواری های جدی از قبیل طبیعت گذرای پروژه ، سفارشی سازی زیاد، تکرارپذیری پایین فعالیت ها، عدم وجود خط تولید و وابستگی رفت و برگشتی فعالیت ها مواجه است. زنجیره تامین پروژه های ساخت پتروشیمی، سیستم های بسیار پیچیده ای هستند که عملکرد نهایی آنها به ترکیب صدها تصمیم اتخاذی در چندین شرکت مستقل بستگی داشته و تعاملات ذینفعان و ویژگی های خاص هر پروژه، در زمره ی پدیده های پیچیده ای هستند که عناصر و متغیرهای بسیاری در آنها دخیل بوده و بصورتی درهمبافته، با یکدیگر در تعاملند. از آنجا که مدل سیستم مانا ریشه در سایبرنتیک سازمانی داشته و یکی از روش های س اختار یافت ه برای مواجهه با مسائل پیچیده و ساختار نایافته است، اتخاذ چنین رویکردی، تحلیلگر را قادر م ی س ازد ت ا عمیق اً از اش کالات ک ارکردی سیس تم کنونی، آگاهی یافته و چگ ونگی اعم ال تغیی رات در طراح ی سیس تم ب ه منظ ور سازگاری با آش فتگی ه ای داخل ی و خ ارجی را دریاب د. در پژوهش حاضر، با توجه به این ماهی ت آس یب شناس انه و ساختارگرایانه، مدیریت زنجیره تامین یک پروژه پتروشیمی عارض ه ی ابی ش ده است. این عارضه یابی، منجر به ارائه مدل و شناسایی نقاط ضعف زنجیره تامین از منظر سیستم های پنج گانه و کانال های ارتباطی، جهت دستیابی به مانایی شده اس ت. اعتبار روش شناسی و یافته های پژوهش از مجرای مشارکت جمعی از خبرگان مورد تایید قرار گرفته و ن وآوری ان، عارضه یابی زنجیره تامین مبتنی بر مدل سیستم مانا و از مجرای انجام مطالعه موردی است.

توسعه کاربردهای فناوری های هسته ای در حوزه های انرژی، پزشکی، کشاورزی و صنعتی در سال های اخیر موجب توجه کشورها به نوآوری هسته ای شده است. باتوجه به این که ورود به این صنعت نیازمند سرمایه گذاری های کلان، پرریسک و بلندمدت است باید برای کاهش ریسک ورود، از تجارب سایر کشورها الگوبرداری شود. در پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی توسعه قابلیتهای صنعت هسته ای از منظر نظریه فرارسی فناورانه ، مبتنی بر تجربه کشور کره جنوبی و توسعه آن با تجربه سایر کشورهای پیشرو، از مرور نظام مند برای جمع آوری منابع و از روش تحلیل مضمون برای تحلیل آن استفاده شده است. بدین منظور با جستجو در پایگاه داده ای اسکوپوس حول موضوع «نوآوری و فرارسی در صنعت هسته ای» مجموعا ۲۱7 منبع داده ای یافت شد که پس از چندمرحله غربال گری ۱6 مقاله اصلی مرتبط جهت بررسی عمیق تر بدست آمد. با مرور دقیق این مقالات و تحلیل مضامین، الگویی مشتمل بر مؤلفه های «نظام نوآوری»، «بازبودن» و «نظام حکمرانی» برای توسعه نوآوری هسته ای و فرارسی فناورانه بدست آمد. در ادامه این الگو براساس نظر متخصصین داخلی، با شرایط صنعت هسته ای ایران اصلاح شد. نتایج نشان داد برای عبور از دو چالش اساسی در توسعه صنعت هسته ای یعنی «ضعف هماهنگی درونی بازیگران صنعت» و «ارتباط ضعیف صنعت با بازار و محیط بیرونی» باید تغییراتی در هر سه مؤلفه الگو ایجاد شود تا براساس تسهیل یادگیری زمینه فرارسی فناورانه در این صنعت فراهم شود.  

با توجه به اهمیت سرعت ارائه خدمات و جابجایی مواد در زنجیرة تأمین مواد غذایی زود فاسدشدنی، استفاده از فناوری تحول آفرین اینترنت اشیا می تواند باعث مزیت رقابتی برای بنگاه های تولیدکننده شود. به تازگی برخی شرکت های مواد غذایی به استفاده از این فناوری در زنجیره تأمین روی آورده اند. مرور پیشینه نشان داد که سه دسته عوامل فناورانه، سازمانی و محیطی می توانند روی عملکرد زنجیره تأمین تأثیرگذار باشند. لذا هدف این تحقیق بررسی تأثیر این عوامل روی فرایند زنجیره تأمین مواد غذایی زود فاسدشدنی مبتنی بر اینترنت اشیا است. ابتدا با مرور فرآیندهای زنجیره تأمین، یک فرایند 5 مرحله ای به عنوان فرآیند جامع انتخاب شد. سپس مدل مفهومی تحقیق ترسیم شد. اطلاعات از طریق توزیع پرسشنامه ای با 24 گویه بین 203 نفر از مدیران واحدهای تولیدی صنایع غذایی به عنوان جامعه پژوهش انجام شد و با تحلیل همبستگی و مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار smartpls2 تحلیل شد. واحد تحلیل دپارتمان ماده غذایی زودمصرفی است که در آن از سطوحی از فناوری اینترنت اشیا استفاده شده است. نتایج نشان داد از 5 مرحله فرایندهای زنجیره تأمین، عوامل محیطی به طور کامل و عوامل فناورانه بر 4 مرحله و عوامل سازمانی بر 3 مرحله تأثیرگذار بودند. این امر برای مدیرانی که راغب اند شرکت های موفقی داشته باشند، یک زنگ خطر خواهد بود.  

ظهور طیف گسترده ای از فناوری های دیجیتال به طور بنیادی ماهیت، فرآیند و نتایج نوآوری را تغییر داده است. محققان بر تمایز نوآوری دیجیتال و نوآوری سنتی تأکید کرده و نظریه پردازی در این حوزه را ضروری می دانند. در پژوهش حاضر، به روش استقرایی و باهدف مفهوم سازی و شناسایی ابعاد اصلی نوآوری دیجیتال در سازمان های صنعتی، ابتدا با استفاده از رویکرد مرور سیستماتیک ادبیات، مقالات مرتبط این حوزه در بازه زمانی 2014 تا 2022 موردبررسی قرارگرفته و 48 مقاله جهت تحلیل انتخاب گردید. سپس با استفاده از رویکرد نظریه داده بنیاد مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی مقالات انجام شد. براین اساس، ابعاد اصلی نوآوری دیجیتال در قالب مدل پارادایمی شامل عوامل علی (13 مقوله ذیل 4 بعد اصلیِ مدیریت فناوری ها و پلتفرم صنعتی دیجیتال، مدیریت اکوسیستم نوآوری دیجیتال، فرایندهای هوشمند، ساختار و سازمان دیجیتال)، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر، راهبردها و پیامدها طبقه بندی شدند. همچنین با مرور تعاریف و ابعاد شناسایی شده یک تعریف جدید برای نوآوری دیجیتال در سازمان های صنعتی ارائه گردید. چارچوبِ نظری حاصل علاوه بر کمک به مفهوم سازی بیشتر این پدیده، می تواند در طراحی مدل های بلوغ نوآوری دیجیتال سازمان ها مورداستفاده قرار گیرد.  

هدف: پژوهش حاضر باهدف یافتن علل تغییر رفتار مصرف کنندگان پلتفرم های دیجیتال حمل ونقل مبتنی بر درخواست برخط در کشور ایران انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی بوده و از رویکرد کیفی بهره برده است. در پژوهش حاضر تجزیه وتحلیل داده ها با روش تحلیل لایه ای علت ها انجام گرفت. پژوهش ارائه شده با استفاده از مطالعه کتابخانه ای و تکنیک دلفی متشکل از 18 خبره دانشگاهی و کسب وکار سعی در مطالعه پدیده موردنظر داشته است. یافته ها: یافته های پژوهش علل متعددی برای تغییر رفتار مصرف کنندگان در زیست بوم نوآوری پلتفرم های دیجیتال حمل ونقل مبتنی بر درخواست برخط در چهار سطح نشانه ها، سطح سیستمی، سطح جهان بینی و سطح استعاره ها و اسطوره ها نشان داده است. مهم ترین یافته ها در سطح سیستمی و استعاره ها و اسطوره هابودند. یافته های سطح سیستمی شامل ستفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات، کلان روندهای جدید (کلان روند توجه بیشتر به محیط زیست و کلان روند افزایش کارایی)، اقتصاد اشتراکی و افزایش بهره وری است. یافته های سطح استعاره ها و اسطوره ها نیز شامل تمایل ذاتی بشر به سهولت حداکثری، تمایلی ذاتی بشر به کمترین عدم اطمینان، نیاز به شفافیت، تمایل به بیشترین صرفه جویی در منابع و زمان است. نتیجه گیری: انتظار مصرف کنندگان برای بهبود پیوسته، احتمالاً موجب شکل گیری نوآوری های بیشتر در این زیست بوم خواهد شد. در این زیست بوم همچنین ظهور بازیگران جدید برای دستیابی به سهولت بیشتر، شفافیت بیشتر، کاهش عدم اطمینان و صرفه جویی بیشتر در منابع و زمان دور از انتظار نیست.

هدف: سنجش کارایی واحدهای فناور، شاخصی برای ارزشمند بودن سرمایه گذاری روی این واحدها در توسعه منطقه را فراهم می کند. صنایع غذایی به لحاظ ضرورت و تنوع تولید، سرمایه گذاری پایین، افزایش بهره وری، اشتغالزایی، مشارکت مستقیم در درآمد ملی، ارزآوری و کاهش فقر بسیار اهمیت دارد. این پژوهش به دنبال سنجش کارایی واحدهای صنایع راهبردی فناور از منظر توسعه منطقه ای است. روش پژوهش: این پژوهش، از منظر جهت گیری پژوهش، کاربردی و مبتنی بر روش های کمی و کیفی می باشد. استراتژی پژوهش از نوع پیمایشی-توصیفی، از منظر هدف، توصیفی، از منظر افق زمانی، مقطعی و از منظر شیوه گردآوری داده ها از مصاحبه و مطالعات اسنادی است. برای تعیین معیارهای معرف توسعه منطقه ای از روش دلفی فازی، برای وزن دهی به معیارها از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و برای رتبه بندی شاخصهای سنجش کارایی از روش تاپسیس فازی استفاده شده است. در نهایت با روش تحلیل پوششی داده ها کارایی واحدها بدست آمد. یافته ها: در این پژوهش، 8 معیار توسعه منطقه ای متناسب با موضوع تحقیق معرفی شد. سپس وزن این معیارها تعیین و 22 شاخص ورودی و 22 شاخص خروجی واحدهای فناور با این معیارها رتبه بندی گردید. در نهایت 18 واحد دارای فناوری نوین در صنایع غذایی مستقر در شهرک صنعتی خراسان رضوی شناسایی و از نظر کارایی رتبه-بندی شدند. نتیجه گیری: در صنایع غذایی فناور مستقر در خراسان رضوی، واحدهای صنعتی تولید زعفران و مواد لبنی بالاترین رتبه کارایی را از منظر توسعه منطقه ای داشتند.

فرایند فرارسی فرایندی بسیار پیچیده و زمان بر است که بایستی انواع توانمندی ها توسط شرکت های دنباله رو کسب شود تا مراحل مختلف آن با موفقیت پشت سر گذارده شود. این فرایند متاثر از عوامل مختلف است که شکست یا موفقیت آن را رقم می زنند. توجه به عوامل اثرگذار بر موارد موفق و ناموفق در فرایند فرارسی می تواند برای شرکت ها و کشورهایی که می خواهند این مسیر را با موفقیت طی کنند؛ بینش های خوبی به دست دهد. در همین راستا در پژوهش حاضر به کمک مرور نظام مند ادبیات، چارچوبی از عوامل موثر بر موفقیت در فرارسی صنایع دارو، زیست دارو و دانش پایه به منظور مقایسه تطبیقی با وضعیت فرارسی در صنعت زیست داروی کشور استخراج گردید و تلاش شد میزان پشتیبانی کمی مطالعات خارجی و داخلی از هر دسته از عوامل به روش آنتروپی شانون محاسبه و با یکدیگر مقایسه گردد تا از این طریق خلاءهای موجود در فرارسی صنعت زیست داروی کشور شناسایی شود. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در عوامل محیط نهادی، قابلیت سازی، و رژیم فناورانه میان مقالات داخلی و بین المللی از منظر آنتروپی قرابت بالایی وجود دارد. همچنین لازم است موقعیت نامطلوب صنعت داخلی در عوامل فرارسی بازار، مسائل سازمانی و استراتژیهای فرارسی به کمک راهکارهای ارائه شده بهبود یابد.

استفاده از استعاره اکوسیستم در حوزه علوم اجتماعی به طور روزافزون در حال گسترش است و برای مطالعه حوزه های مختلف مدیریتی از جمله نوآوری، کسب و کار و کارآفرینی استفاده شده است. ویژگی تکامل در اکوسیستم ها بیشتر مورد توجه واقع شده است. هدف این تحقیق شناسایی مدل مراحل تکامل اکوسیستم های کسب و کار صنعتی است. اکثر مطالعات قبلی در حوزه تکامل اکوسیستم ها بر مبنای مطالعات موردی انجام شده و لذا متاثر از شرایط موضوع مورد مطالعه بوده و از قابلیت تعمیم قابل اتکائی برای همه حوزه های صنعتی برخوردار نیست. در این تحقیق مدل جامعی برای مراحل تکامل اکوسیستم های کسب و کار صنعتی با استفاده از فراترکیب ارائه شده است. با مطالعه ادبیات موضوع، از 14 مطالعه که درباره مراحل تکامل بوده اند، 105 کد استخراج و در قالب 19 مفهوم به هم ترجمه شدند و یک مدل 4 مرحله ای استخراج شد. این مدل با برجسته کردن دو مفهوم زنجیره ارزش و پلتفرم صنعتی و زیر بخشهای آن، مدل جامعی برای مراحل اکوسیسمهای کسب و کار صنعتی است و صنعتگران و پژوهشگران می توانند با استفاده از آن، الگوی تکامل برای اکوسیستم صنعتی مورد نظرشان طرح-ریزی کنند یا اکوسیستمهای موجود را مطالعه و تکامل آن را ارزیابی کنند.

تئوری گذار عمدتاً به منظور حرکت از یک فناوری غالب به سوی یک فناوری جدید و نوآورانه مورداستفاده قرار می گیرد. مطالعات گونه شناسی مسیرهای گذار نشان داده گذار به فناوری های جدید شامل چهار مسیر اصلی است. اما در برخی مطالعات به بازنگری در این خصوص و احتمال وجود مسیرهای دیگر تأکید شده است. لذا هدف مطالعه تشریح گونه شناسی مسیرهای گذار با مرور ادبیات و شناسایی مسیرهای احتمالی است. روش مطالعه، مرور نظام مند ادبیات با رویکرد فرا تحلیل محتوایی بود. جامعه آماری، مقالات با موضوع گونه شناسی مسیرهای گذار بوده که طی سال های 2022-2010 چاپ شده است. مسیرهای گذار در میان مقالات منتخب بر اساس 24 ویژگی مقایسه شدند که این ویژگی ها نیز از مرور نظام مند ادبیات اقتباس شد. در نهایت بر اساس این ویژگی ها و به خصوص سه ویژگی اصلی (فشار دورنما، بلوغ کنام و مقاومت رژیم)، 12 مسیر گذار جدید شناسایی شد. مسیر های کشف شده شامل 5 مسیر اصلی (بازتولید، دگرگونی، جایگزینی فناورانه، پیکره بندی مجدد و فروپاشی و بازآرایی) هستند که هر یک به دو مسیر تدریجی و اساسی دسته بندی شدند و نیز دو مسیر ترکیبی، فروپاشی و بازآرایی / جایگزینی فناورانه که به صورت متوالی یا هم زمان اتفاق می افتد و مسیر پیکره بندی مجدد تدریجی و دگرگونی تدریجی هم زمان.

بر اساس مطالعات انجام شده، پیشران بوم سازگان کسب و کارهای مبتنی بر فناوری نوآیند، انواع نقش های بازیگران و نحوه ارتباط بین آن ها است. هدف این مقاله شناسایی بازیگران، عوامل دسته بندی و چگونگی ارتباط بین آنها در بوم سازگان کسب و کار است. نوع تحقیق کاربردی و روش اجرای آن پیمایشی است. شیوه نمونه گیری و انتخاب آزمودنی ها غیر تصادفی و هدفمند است. در این مقاله استراتژی پژوهش مطالعه موردی و واحد تحلیل بازیگران بوم سازگان کسب و کار و ابزار گردآوری داده، پرسشنامه و مصاحبه های عمیق و مطالعه مستندات علمی معتبر است. جهت استخراج چارچوب تحلیل شبکه بازیگران از مرور نظام مند استفاده شد. اجزای چارچوب با استفاده از نظر خبرگان این حوزه تأیید شد و در ادامه با بهره گیری از مرور ادبیات و ترکیب آن با نظر خبرگان، بازیگران بوم سازگان کسب و کار جویشگر بومی شناسایی و شبکه جریان ارزش بازیگران این بوم سازگان با چهار جریان ارزشی شامل اطلاعات، خدمات، مالی و ناملموس نگاشته شد. در ادامه1)چارچوبی برای ورود به تحلیل بوم سازگان کسب و کار مبتنی بر تحلیل ذینفعان، 2)شناسایی بازیگران بوم سازگان جویشگر بومی در چهار لایه 3) نگاشت شبکه ارزش بین بازیگران و جریان های ارزشی چهارگانه بدست آمد. این چارچوب می تواند الگویی در سایرموارد مشابه مانند بوم سازگان اینترنت اشیا، کلان داده، رایانش ابری باشد.

هدف: با توجه به افزایش سوانح طبیعی و تأثیر آن بر روند تولید اطلاعات، طراحی و ایجاد نظام های پایدار اطلاعات برای تسهیل جریان اطلاعات و افزایش به کارگیری اطلاعات اهمیت ویژه ای یافته است و این در حالی است که پژوهش های امکان سنجی در این بافت به لحاظ کمی و کیفی ضعیف است. پژوهش حاضر به هدف طراحی چارچوب و ابزاری برای امکان سنجی واسپارگاهی با دسترسی باز برای مدیریت اطلاعات سوانح طبیعی در ایران انجام گرفته است. روش: پرسشنامه ای خود-تنظیم از اجزای کلیدی یک واسپارگاه با دسترسی آزاد به همراه ابعاد مهم پژوهش های امکان سنجی اعتبارسنجی شد و در اختیار خبرگان حوزه های مدیریت اطلاعات و فناوری و سوانح طبیعی قرار گرفت و داده های گردآوری شده به روش دلفی فازی تحلیل شد. یافته ها: چارچوب نهایی امکان سنجی شامل  هفت بُعد فناورانه، اقتصادی، حقوقی، عملیاتی، زمانی، فرهنگی و رفتاری (تلوس توسعه یافته که با عنوان اختصاری تلوس.سی.بی معرفی شده) برای 44 شاخص اصلی ایجاد واسپارگاه مدیریت اطلاعات سوانح طبیعی اعتبارسنجی شد و به عنوان ابزار ارزیابی امکان ایجاد واسپارگاه به تأیید خبرگان حوزه مدیریت اطلاعات و فناوری سوانح طبیعی رسید. اصالت: چارچوب ارائه شده اولین چارچوب ارائه شده برای امکان سنجی واسپارگاه دسترسی باز در بافت مدیریت اطلاعات سوانح طبیعی ایران است که به شیوه ای نظام مند و علمی و بر پایه نظرات خبرگان حوزه مدیریت اطلاعات و فناوری سوانح طبیعی طراحی و اعتبارسنجی شده است، و ضمن آن، چارچوب توسعه یافته تلوس (تلوس.سی.بی.) به عنوان یکی از ابزارهای اختصاصی امکان سنجی واسپارگاه ها برای آزمودن فناوری های مشابه و بافت های مشابه به جامعه پژوهش های بین المللی حوزه مدیریت اطلاعات معرفی می شود.

در عصر حاضر به عنوان عصر دانش و اقتصاد دانش بنیان، بکار گیری مدیریت دانش در سازمان ها و توسعه آن یک الزام است. بکار گیری مدیریت دانش به صورت موفق، نیازمند ارزیابی سطح بلوغ سازمانی است. این ارزیابی منجر به تشخیص موانع پیاده سازی مدیریت دانش و رفع آن خواهد شد. برای ارزیابی بلوغ مدیریت دانش سازمانی چارچوب های متفاوتی ارائه شده است. از طرف دیگر در این چارچوب ها ابعاد مختلفی برای بلوغ در نظر گرفته شده و همه این ابعاد وزنی یکسان دارند درحالی که با توجه به تفاوت های محیط سازمان ها این امر نیازمند بازنگری است. در این تحقیق ابتدا چارچوب پایه مناسب انتخاب شد. سپس با روش تحلیل شبکه ای فازی و مبتنی بر نظر خبرگان، عناصر چارچوب برای بانک انصار بومی سازی شد و وزن ابعاد و مؤلفه های آن تعیین شد. با این کار تشخیص وضعیت بلوغ با توجه به شرایط محیطی بانک دقت بیشتری خواهد داشت. در انتها چارچوب بومی سازی شده در قالب 5 سطح و 54 مؤلفه ارائه شده است و در هر سطح اولویت مؤلفه ها تعیین شده است. چارچوب ایجادشده انتقادات وارد بر چارچوب های قبلی ازجمله، انحراف به یک بعد خاص، عدم تعیین تکلیف اختلاف سطح در زمینه های مختلف فرآیندی و بی توجهی به تفاوت اهمیت ابعاد مختلف بلوغ مدیریت دانش را مرتفع کرده و امکان استفاده از این متدولوژی در بانک ها و سازمان های مالی ایرانی را فراهم نموده است.  

سیستم های توصیه گر یکی از ضروری ترین ابزارهای هوشمندسازی تجارت الکترونیک است. این سیستم ها با انواع مختلف روش های فیلتر کردن داده ها و داده کاوی، قادر به انتخاب و ارایه بهترین پیشنهادات از بین انبوه موارد قابل انتخاب برای مشتریان هستند. در بین روش های متنوع سیستم های توصیه گر، فیلترهای اشتراکی پرکاربردترین روش برای ارایه پیشنهادات است. فیلترهای اشتراکی دامنه وسیعی از الگوریتم ها را شامل می شود و در این بین، روش تجزیه ماتریس به مقادیر منفرد یکی از مدل های پیشرفته در فیلتر اشتراکی است. در این مقاله به ارایه مدلی بهینه شده از سیستم توصیه گر فیلم مبتنی بر روش تجزیه مقادیر منفرد پرداخته شده که ضمن کاهش ابعاد ماتریس و کاهش حجم محاسبات و حافظه، با روش تکرار جاگذاری، دارای دقت مناسب نسبت به روش تجزیه ماتریس به مقادیر منفرد ساده و سایر روش های دیگر است. برای این پژوهش از مجموعه دیتاست های 100 هزار امتیازی مووی لنز و از برنامه نویسی پایتون استفاده شده است. ارزیابی میزان خطا با روش های جذر میانگین مربعات خطا و میانگین قدر مطلق خطا، نشان از بهبود مناسب نسبت به روش های مشابه در مراجع دیگر دارد.

امروزه با توجه به تغییرات سریع محیطی و عدم اطمینان حاصل از آن، ضرورت برنامه ریزی و آینده پژوهی برای مقابله با تغییرات احتمالی آتی، بیش از پیش آشکار می گردد. این مهم در خصوص تربیت بدنی و ورزش بالأخص در سنین کودکی بسیار حائز اهمیت است زیرا تغییر و تحولات زندگی امروزی و ماشینی شدن فعالیت ها، کم تحرکی و بیماری های مختلف را به ارمغان آورده است. لذا هدف از این پژوهش شناسایی عدم قطعیت های تربیت بدنی و ورزش دانش آموزی در افق 1404 می باشد. پژوهش حاضر از منظر هدف، کاربردی، از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی و روش پژوهش از نوع مطالعات کیفی با رویکرد آینده پژوهی می باشد. به منظور شناسایی عدم قطعیت های تربیت بدنی و ورزش دانش آموزی از روش تحلیل ساختاری استفاده شد و محاسبات روش مذکور توسط نرم-افزار میک مک انجام گرفت. جهت شناسایی خبرگان از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. در نتیجه ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه های عمقی با خبرگان (18 نفر)، 21 عامل موثر بر تربیت بدنی و ورزش دانش آموزی در هفت بعد مدیریتی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژی، محیطی و قانونی شناسایی شد. سپس پرسشنامه مقایسه زوجی تدوین و با نظر خبرگان تکمیل گردید. در ادامه روابط بین عوامل با ساخت ماتریس و رسم نقشه هندسی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم توصیف شد. در نهایت گروه های عوامل شناسایی و عدم قطعیت ها استخراج شد که شامل «نگرش دولت مردان به تربیت بدنی و ورزش»، «اسناد بالادستی»، «کیفیت منابع انسانی»، «سهم ورزش در سبد هزینه خانوار»، «تعاملات بین دستگاهی و بین سازمانی» می باشد. در نتیجه به منظور انجام برنامه ریزی مناسب برای سال 1404 باید عدم قطعیت های شناسایی شده را که دارای بیشترین تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هستند مدنظر قرار داد.