مطالب مرتبط با کلیدواژه

اصول اخلاقی


۲۱.

تحلیلی بر ساختار نظام اخلاقی در ادیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق اصول اخلاقی قواعد اخلاقی نظام اخلاقی توجیه اخلاقی پژوهش های اخلاقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
تعداد بازدید : ۱۴۳۸ تعداد دانلود : ۶۵۵
امروزه پرداختن به مباحث اخلاقی در ادیان، از اهمیت بالایی برخوردار است. با بررسی اخلاق در ادیان گوناگون، کشف ساختاری معین و مشخص امکان پذیر است. این پژوهش، در مقام ارائه و تحلیل چنین ساختاری است. در ساختار ادیان گوناگون، نظام اخلاقی براساس بنیان هایی هستی شناختی، معرفت شناختی، ارزش شناختی، انسان شناختی و الهیاتی شکل گرفته است و در هر نظام اخلاقی، دست کم شش عنصر نظریة ارزش، اصول مبنایی، قواعد اخلاقی، بیان عوامل انگیزشی، بیان ضمانت اجرا و توجیه نظام اخلاقی مشاهده می شود. با توجه به این تبیین، علم اخلاق و پژوهش های اخلاقی در مسیر تبیین نظام اخلاقی، به سه عرصة اخلاق توصیفی، که به توصیف نظام های اخلاقی می پردازد؛ اخلاق هنجاری، که در مقام کشف و یا تأسیس نظام اخلاقی است، و فرا اخلاق، که پژوهش های عقلانی و فلسفی است، در حوزة حقایق، مفاهیم، احکام و گزاره های اخلاقی تقسیم می شود.
۲۲.

«گزارش و تحلیل دیدگاه آیت الله جوادی آملی در باره نسبی گرایی اخلاقی»

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی نسبی گرایی اخلاقی نسبی گرایی معرفتی واقعیت اخلاقی واقعیت و ارزش

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و...]
تعداد بازدید : ۱۳۸۶ تعداد دانلود : ۶۱۷
اطلاق و نسبیت اخلاق از مباحث مهم در حوزه فلسفه در طول تاریخ این رشته است. برخی مقهور یافته هایی همچون تفاوت فرهنگ ها، جوامع، آداب و رسوم و حتی سلایق فردی شده و با نفی هرگونه عام گرایی و اطلاق در حوزه قواعد و احکام اخلاقی، به سوی نسبی گرایی متمایل شده اند. در مقابل، گروهی نسبیت را نه تنها خلاف یافته های عقلی دانسته اند، اعتقاد به آن را به ضرر افراد و مصالح عام اجتماعی می دانند. فیلسوفان مسلمان با تکیه بر اعتقادات دینی و دریافت های عقلی، احکام اخلاقی را کاشف از واقع می دانند و منکر جعلی بودن این اصول هستند. آیت الله جوادی آملی، مفسر حکمت متعالیه و فیلسوف اسلامی، با توجه به علم بشری و نحوه تحصیل آن و نیز کلیت و جاودانگی اصول و احکام اخلاقی، هرگونه نسبیت در اخلاق بلکه در شناخت انسانی را نفی کرده اند و با ارجاع امکان شناخت احکام اخلاقی به تجربه بشری، علمی بودن و برهان پذیری اصول اخلاقی را اثبات کرده اند. این مقاله با ذکر مؤلفه های اصلی نسبی گرایی اخلاقی، دلایل این حکیم متأله را در نقد این مؤلفه ها تشریح می کند و با توجه به مبنای واقعی بودن اصول و احکام اخلاقی، مستندات ایشان بر اطلاق و کلیت این اصول را تبیین خواهد کرد.
۲۳.

مبانی و اصول اخلاق اسلامی: ارتباط معلم با دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی اخلاق اسلامی اخلاق حرفه ای معیارهای اخلاقی ارتباط صاحبان حرفه با انسان ها ارتباط معلم با دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۰۴
هدف اصلی این پژوهش، بررسی مبانی و اصول اخلاق اسلامی در ارتباط معلم با دانش آموزان می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش تحلیلی- استنتاجی بهره گرفته شد. بر پایه نتایج به دست آمده، نخست هشت اصل اخلاقی مربوط به ارتباط معلم با دانش آموزان از متون دینی و تربیتی اسلام استنتاج شدند. این اصول عبارتند از: صداقت و درستکاری، تواضع و فروتنی، آسیب نرساندن، عفّت پیشگی و پاک دامنی، تکریم دانش آموزان، عدالت و انصاف، وفاداری به تعهدات حرفه ای و احسان و نیکوکاری. سپس قواعد اخلاقی مربوط به هر یک از این اصول از متون معتبر اسلامی و آثار اخلاقی و تربیتی سایر اندیشمندان استنتاج شدند.
۲۴.

جنسیت و اخلاق از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جنسیت اخلاق زنانه اصول اخلاقی اخلاق مردانه،آیت الله جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۵ تعداد دانلود : ۶۵۵
این مقاله درباره جنسیت و اخلاق از منظر آیت الله جوادی آملی و مقایسه آن با برخی دیدگاه ها در فلسفه، روان شناسی، جامعه شناسی و فمینیسم است. این مقاله درصدد است با پاسخ به پرسش هایی مانند «آیا هنجارهای اخلاقی زنان با مردان متفاوت است؟» و «آیا جنسیت در اخلاق تأثیرگذار است؟» از منظر آیت الله جوادی آملی، مشکلات تعامل های اخلاقی جامعه را رفع کند. ازآنجاکه روح انسان حقیقت واحدی دارد، اصول اخلاقی مطلق اند، احکام اخلاقی حاکم بر زنان و مردان ازسوی شارع مقدس نیز یکسان اند و فقط در برخی فروعات تفاوت هایی دارند؛ احکام اخلاقی جنسیت پذیر نیستند و اصول اخلاقی یکسانی بر زنان و مردان در تمامی عرصههای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حاکم است.
۲۵.

اصول اخلاقی در خصوص استفاده از رسانه های اجتماعی برای پزشکان و پیراپزشکان (با توجه به اخلاق پزشکی انجمن پزشکان انگلستان)

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی اخلاق پزشکی رسانه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۰ تعداد دانلود : ۷۰۱
در سال های اخیر رسانه های مجازی به سرعت رشد یافته و استفاده گسترده ای از سایت هایی مانند فیسبوک و توییتر در بین دانشجویان و پزشکان وجود دارد. همچنبن تعداد زیادی وبلاگ و سایت های اینترنتی تازه تاسیس وجود دارد که به طور مشخص در راستای اهداف متخصصین قرار دارند. هنگامی که بسیاری از متخصصین پزشکی از رسانه های اجتماعی بدون مواجهه شدن با مشکلی استفاده می نمایند، علاقه به رسانه و جستجو ها آنلاین بعنوان نمونه هایی ازرفتارهای غیرحرفه ای پزشکان و دانشجویان این نگرانی ها را ایجاد می کند که برخی از پزشکان و دانشجویان پزشکی ممکن است ندانسته درزمان استفاده از برنامه های کاربردی و آپلود اطلاعات شخصی در اینترنت خود را در معرض خطر قرار دهند. اگرچه متخصصان پزشکی باید در استفاده از بسیاری از مزایای شخصی و حرفه ای که در رسانه های اجتماعی می تواند ارائه گردد، آزاد باشد، مهم این است که آنها از خطرات بالقوه آن نیزآگاهی یابند این مقاله خطوط راهنمای اخلاقی و عملی در خصوص مسائل مختلفی که پزشکان و دانشجویان پزشکی ممکن است در زمان استفاده از رسانه اجتماعی با ان مواجهه شوند را ارائه می دهد.
۲۶.

بررسی نقش اصول اخلاقی کارکنان پردیس شهید رجایی فارس بر میزان مسئولیت پذیری اجتماعی آنان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: اخلاق اصول اخلاقی مسئولیت پذیری اجتماعی تعهد اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سازمان
تعداد بازدید : ۹۰۵ تعداد دانلود : ۳۸۲
این پژوهش با هدف بررسی نقش اصول اخلاقی کارکنان پردیس شهید رجایی فارس بر میزان مسئولیت پذیری اجتماعی آنان به روش پیمایشی انجام شده است. نمونه آماری پژوهش شامل 108 نفر از کارکنان پردیس شهید رجایی فارس هستند که بر اساس اطلاعات جدول مورگان و به روش تصادفی انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد که مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته 565/0 است که نشان می دهد بین مجموعه متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش همبستگی خوبی وجود دارد. اما مقدار ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 349/0 بوده و گویای این واقعیت آماری است که 35 درصد از کل میزان مسئولیت پذیری اجتماعی کارکنان پردیس شهید رجایی فارس وابسته به 4 متغیر مستقل تعهد اجتماعی، اخلاق شخصی،تعهد سازمانی و وجدان کاری است. به عبارت دیگر متغیرهای مستقل 35 درصد واریانس متغیر وابسته میزان مسئولیت پذیری اجتماعی کارکنان را برآورد (پیش بینی) می کنند.
۲۷.

بررسی اخلاق مدیریتی در کلیله و دمنه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی کلیله و دمنه اصول مدیریتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۵ تعداد دانلود : ۶۰۷
کلیله و دمنه کتابی است که در قرن ششم نوشته شده و اصول و قوانین حکومتی و اخلاقی را توأمان در قالب حکایت تبیین کرده است. این اثر علاوه بر جنبه های ادبی، آموزه های اخلاقی و مدیریتی بی شماری دارد. نصرالله منشی به بسیاری از اصول اخلاق مدیریتی اشاره کرده است که با بررسی و به کارگیری آن می توان بسیار استفاده کرد. از میان این اصول اخلاقی- مدیریتی، ده اصل بسیار چشم نواز است. این اصول به این قرارند: برقراری عدالت، توأمان بودن دین و ملک، داشتن خرد و دانش در امور، حزم و دوراندیشی جامع، داشتن خلاقیت و ابتکار، تعجیل در تدارکِ امور و دوراندیشی، پرهیز از ستم و ظلم، لزوم رایزنی با اطرافیان، رعیت پروری، تشویق و تنبیه. در این مجال تلاش شده که این اصول با تکیه بر کلیله و دمنه شرح داده شود.
۲۸.

جایگاه«اخلاق»، در رسانه های اجتماعی معاصر (با تأکید بر نقش اخلاق در اخبار رسانه های کشورهای توسعه یافته)

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی مؤلفه های رسانه رسانه های اجتماعی جوامع توسعه یافته

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه اخلاق در رسانه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات خبر
تعداد بازدید : ۱۵۴۹ تعداد دانلود : ۸۱۳
پیشرفت گسترده فناوری های نوین بالاخص دانش دیجیتال، تحقق نظریه کره مسطح را گوشزد نمود. جهانی بدون مرز که در آن نقش رسانه ها انکار ناپذیر است. همواره در طول قرون متمادی در میان عموم ابناء بشر اصول و ارزش های اخلاقی از قداست خاصی برخوردار بوده است. در این مقاله از روش مطالعه اسنادی با محوریت جایگاه اخلاق در رسانه های اجتماعی در دوران معاصر از منظر اندیشمندان قاره آمریکا استفاده شده است. در کشورهای توسعه یافته همواره دو دیدگاه در مقابل اخلاق وجود دارد. یکی آن را موافق با آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات می داند و دیدگاه دیگر که از اساس با آن مخالف است. رسانه های اجتماعی معاصر برای بقاء خود باید بر سه مقوله سرعت انتقال اطلاعات، امنیت اطلاعات و کسب مخاطب بیشتر فائق آیند. از سوی دیگر مخاطب معاصر به مدد مؤلفه هایی اکتسابی نظیر سواد رسانه و سواد انتقادی و ... مخاطب هوشمندتر، چابک تر و انتخاب کننده تر گردیده است. با گسترش روزافزون رسانه های اجتماعی جایگاه اخلاقیات در رسانه تحت تأثیر عواملی همچون میزان پایبندی اصحاب رسانه به اخلاق، تأثیر اخلاق بر انتشار اطلاعات آنلاین و لحظه ای، اخلاق و هیجان طلبی صنعت رسانه قرار گرفته است.
۲۹.

چهارچوب اصول اخلاق کار اسلامی با تاکید بر سنت نبوی

کلیدواژه‌ها: کار اصول اخلاقی حدیث پیامبر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۷ تعداد دانلود : ۳۰۸
مسئله ی اصول اخلاقی کار و سیستم های ارزشی تداعی شده با کار در هفت دهه ی گذشته ی توجه محققان را به خود جلب کرده است. یشتر بحثها درباره ی این موضوعات بسته به مشارکت یهودی – مسیحی ها بوده و تا حد زیادی در جوامع غربی غربی انجام پذیرفته است. علی رغم این حقیقت که بسیاری از ادیان و گروههای نژادی دیگر پیشرفت های اقتصادی و رفاهی چشمگیری در طول بخشی از تاریخشان داشته اند , به طور کلی مشارکت آنها در ادبیات مدیریت و گفتمان و مقاله های اصول اخلاقی کار نادیده گرفته شده است. دیدگاه اسلام در خصوص کار و ملاحظات اخلاقی یا به درستی درک نشده است و یا به طور گسترده ای در زمینه مطالعات سازمانی مورد بررسی قرار نگرفته است. با در ذهن داشتن جمله بالا , این مقاله مفهوم اصول اخلاقی کار در سنت نبوی را تحلیل و بررسی می کند. گرچه حدیث عاملی برای فهم قرآن است , با این وجود تحقیق کنونی در درجه اول روی حدیث با جدا سازی مفهوم اصول اخلاقی کار در چارچوب حدیث از قرآن تمرکز می کند. برای رسیدن به این هدف، برخی ویژگیها و نگرشهای را بررسی می کند که در اصول اخلاقی کار اسلامی مهم هستند مانند نگرش نسبت به ثروت، نگرش نسبت به زندگی، نگرش نسبت به زمان و نگرش نسبت به اوقات فراغت. از این طریق به این نتیجه می رسد که مفهوم اصول اخلاقی کار وقتی به درستی تحلیل شود بخش و جزئی از سنتهای اسلامی است بویژه از میان سنت های حدیث و در محل کار می تواند به این هدف نائل شود همانند مواردی در سنت های مسیحی – یهودی.
۳۰.

بازخوانی اصول اخلاق پزشکی در اندیشه محمد بن زکریای رازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق اخلاق پزشکی اصول اخلاقی زکریای رازی الحاوی فی الطب المنصوری فی الطب اخلاق الطبیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۵ تعداد دانلود : ۵۸۲
این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی با تتبع و بررسی در کتاب های: الحاوی فی الطب ، المنصوری فی الطب و اخلاق الطبیب که از آثار مهم رازی است، اولاً: دستورالعمل ها و توصیه های اخلاق پزشکی وی را در سه حیطه دسته بندی کرده است: الف) ویژگی های شخصیتی پزشک. ب) تعامل استاد و دانشجو. ج) تعامل پزشک و بیمار. ثانیاً: مبنای توصیه ها و دستورالعمل های اخلاقی رازی در حیطه تعامل پزشک و بیمار را شش اصل اخلاقی: توکل به خدا، سودرسانی، عدم آسیب رسانی، امانتداری، شفقت و عدالت که از اصول مهم اخلاق پزشکی به شمار می رود دانسته است. این اصول شش گانه در مقایسه با اصول اخلاق زیست پزشکی مغرب زمین، مزیت و فراوانی قابل ملاحظه ای دارد. زیرا اصول اخلاقی رازی علاوه بر آنکه دربرگیرنده سه اصل از اصول چهارگانه اخلاق زیست پزشکی غربی است، سه اصل اخلاقی «توکل به خدا»، «شفقت» و «امانت داری» را مورد توجه قرار داده است که در اخلاق زیست پزشکی غربی مورد توجه نبوده است.
۳۱.

اصول علمی و اخلاقی مناظره های رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مناظره اصول مناظره اصول علمی اصول اخلاقی امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۲ تعداد دانلود : ۴۸۷
مناظره به عنوان سنّتی با جایگاه ویژه در فرهنگ اسلام، نیازمند اصول و مبادی خاصی بوده که لازمة موفقیت در آن، فراگیری و رعایت این اصول و موازین است. در یک نگاه، این اصول به دو دستة علمی و اخلاقی تقسیم می شوند: اصول علمی، مهارت ها و علومی است که مناظره کننده باید پیش از ورود به عرصة مناظره، به آنها مجهز باشد. امّا صِرف مجهز بودن به علوم لازم و رعایت نکات فنی در ارتباط با هر گفتگو کافی نیست، بلکه رعایت اصول اخلاقی نیز برای اثرگذاری در طرف مقابل و احیاناً شنوندگان لازم است. در این راستا و با هدف ارائه الگویی کاربردی، سه اصل علمی استفاده از جدال احسن، بهره گیری از استدلال عقلی و پرهیز از مغالطه و سه اصل اخلاقی رعایت ادب، پرهیز از نقد شخصیت افراد و پرهیز از ستیزه جویی و تعصب، به عنوان مهم ترین اصولی که امام هشتم (ع) ملتزم به رعایت آنها بودند، تبیین شده است.
۳۲.

آرمان شهر اسلامی از منظر امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) آرمان شهر اصول اخلاقی مباحث انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۸ تعداد دانلود : ۵۳۵
توجه به کلام و تاثیر آن بر مخاطب از اصلی ترین ویژگی های سیره امامان معصوم (ع) است. کلام در لایه های عمیق ذهن و قلب افراد رسوخ می کند و رفیق همیشگی زندگی وی می گردد. بهترین شاهد مثال بر این گفته معجزه پایه گذار مکتب اسلام یعنی قرآن است که از جنس کلام است. در بیشتر سخنان و نصایح امام رضا (ع) رد پای اصول اخلاقی و آموزه های قرآنی به صورت مستقیم وغیر مستقیم دیده می شود؛ سخنانی در اوج معانی علمی، ادبی و اخلاقی متناسب با نیازهای روز جامعه. با سیری در حیات فکری امام رضا (ع) مشخص می شود، ایشان برای هدایت انسان به سعادت حقیقی یا همان آرمان شهر حقیقی بشری تلاش بسیاری به کار بسته اند و زمانی که غرب در قرون وسطی سیر قهقرایی انحطاط فرهنگی را پشت سر می گذاشت و دایم حلقه محاصره فرهنگ و اندیشه آنان تنگ تر می گشت، اندیشه اسلامی و فرهنگ مترقّی رضوی با تبلیغ و ترویج آزادگی فکری در پی بنیان نهادن آرمان شهری آرمانی بود و اندیشه ها و ارزش های اخلاقی قدرتمندی به جا گذاشت و در صدد پی ریزی پایه های تمدنی اسلامی، انسانی در حوزه های مختلف فرهنگی، عاطفی بوده است. در حیطه بررسی آرمان شهر اسلامی، انسانی براساس بیانات امام رضا (ع) ، ابتدا دیدگاه امام (ع) درباره مبادی آرمان شهر آرمانی مطلوب جامعه انسانی را بر می شماریم، سپس مفهوم آرمان شهر دینی از دیدگاه امام (ع) را بیان می کنیم. این مقاله با روش توصیفی، تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای نگارش یافته و نمونه هایی از دیدگاه های امام (ع) نیز درباره با اصول بنیادی اخلاقی و انسانی بررسی شده است.
۳۳.

تحلیل سیاست جنایی امنیت مدار در پرتو اصول اخلاقی و موازین حقوق بشری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیاست جنایی امنیت امنیت مداری اصول اخلاقی موازین حقوق بشری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۲ تعداد دانلود : ۵۶۰
ماهیت سیاست جنایی به گونه ای است که با اخلاقیات و ارزش ها پیوند ناگسستنی دارد، این امر از واشکافی و تبیین اهداف، مبانی و روش های سیاست جنایی چه در مفهوم مضیق و چه در مفهوم موسع آن به خوبی آشکار می شود، به گونه ای که نمی توان بعدی از سیاست جنایی را بدون لحاظ لایه ها و رگه های اخلاقی و ارزشی آن مورد بررسی قرار داد. از طرفی امنیت گرایی، راهبردی است که نفوذ موفق و قابل قبول آن در عرصه سیاست جنایی حاکم بر جامعه مستلزم هم پوشانی و انطباق با موازین حقوق بشری محدودکننده و رعایت حریم خصوصی و منزلت ذاتی انسان هاست. لذا چنانچه گفتمان امنیت گرایی بنا به هر دلیلی نتواند اصول اخلاقی و موازین حقوق بشری مورد تأکید حقوق بین الملل را تأمین و ضمانت کند، هرگز سیاستی موجه نبوده و در بلندمدت در مسیر مبارزه با معضل پدیده جنایی با شکست و ناکامی مواجه خواهد شد. توجه به شرایط زمانی و مکانی مختلف و رعایت مفاد اسناد و کنوانسیون های بین المللی، گزاره ای است که شرط مثبت جلوه کردن کیفیت تعامل و برهم کنش سیاست جنایی امنیت گرا و موازین حقوق بشر و اصول اخلاقی بوده و می تواند به رفع بسیاری از موانع موجود فراروی چنین تعاملی کمک شایانی نماید. مقاله حاضر سعی دارد به این سؤال پاسخ دهد که وضعیت تعامل موازین حقوق بشری و اصول اخلاقی با نظام فکری سیاست جنایی امنیت مدار به چه نحوی است؟ و به طورکلی محدودیت های حقوق بشری و اخلاقی فراروی این الگو کدم اند.
۳۴.

تقدم علم قاضی در مقام تعارض با سایر ادله اثبات دعوی با رویکردی بر مبانی فقهی و اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تعارض علم قاضی حجیت علم قاضی ادله اثبات دعوی اصول اخلاقی کشف حقیقت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰۶ تعداد دانلود : ۸۸۱
در این مقاله به بررسی تعارض علم قاضی با سایر ادله اثبات دعوی با رویکردی بر مبانی فقهی و اخلاقی پرداخته شده است و در فرایند این پژوهش، مباحث و مفاهیم اخلاقی، اصولی و فقهی در راستای، تحقق مبانی تحقیق و موضوع، آورده شده و حسب اصول اخلاقی،استدلالات فقهی و قواعد اصولی حجیت علم قاضی را متعرض شده، با این بیان وقتی که دعاوی با ادله ظنی چون اقرار و بینه که کاشفیت ناقص از واقع دارند، قابل اثبات است، پس بطریق اولی علم قاضی که کاشفیت تام از واقع دارد حجت است. لذا در جریان دادرسی و صدور رای، لزوم و ضرورت تحقق اقناع وجدان قاضی برای کشف حقیقت امری اجتناب ناپذیر است، و این اقناع گذشته از موازین قضائی بر موازین اخلاقی چون صبر، تدین، عدالت، مساوات ، استشاره و ... استوار است چرا که فقدان این امور می تواند از موانع حصول علم قاضی در جهت اقناع وجدان وی باشد ، فی المثل قاضی که تشبث به عدالت اخلاقی و اجتماعی ندارد به طریق اولی عدالت قضائی در صدور حکم نخواهد داشت . تقدم علم بر ظن و اولویت علم قاضی نسبت به بینه و امارات، رحجان و تقدم علم قاضی را اثبات نموده است پس از اثبات تقدم علم قاضی بر اساس قواعد اصولی، فقهی و اخلاقی که زیر بنای قضاوت و شان قضاست می تواند به نوآوری و رهگشایی این پژوهش در مقام قضاوت و صدور رای در محاکم به ویژه آنجا که قانونگذار در مقام تعارض ادله سکوت اختیار کرده است پی برد تا قاضی پرونده بتواند با تقدم علم قاضی رای مقتضی را صادر نماید.
۳۵.

ارزش های اخلاقی تقریب مذاهب اسلامی در عصر حاضر(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: تقریب مذاهب وحدت اخلاق اصول اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۲ تعداد دانلود : ۲۸۱
سخن از وحدت امت اسلامی، بدون پرداختن به تقریب مذاهب اسلامی، به عنوان مبنای نظری آن، بی معناست. تقریب مذاهب، بهترین راهکار برای کاهش اختلافات مذهبی و عقیدتی است. این مهم، در کنار نقش غیرقابل انکار اخلاق در نهادینه سازی سبک زندگی تقریبی در میان آحاد جامعة اسلامی، توجه جدی و مؤثر به اخلاق تقریبی را ضروری می سازد. هدف این نوشتار، تبیین اصول اخلاقی تقریب بر اساس اولویت است. این مسئله با استفاده از روش کتابخانه ای در گردآوری و روش توصیفی – تحلیلی در پردازش اطلاعات دنبال شده است. با توجه به مسائل و آسیب های عصری تقریب مذاهب اسلامی، بر اصول اخلاقی تقریب همچون: «پرهیز از دادن نسبت های ناروا به یکدیگر»، «همکاری در اصول و ارزش های مشترک و پرهیز از دامن زدن به اختلافات»، «پرهیز از اهانت به مقدسات یکدیگر»، «آزادی در انتخاب مذهب» و «توجه به خلوص نیت و هدف مقدس تقریب» تأکید شده است. اصولی که نادیده انگاری هر یک، پیامدهای کمی و کیفی قابل ملاحظه ای برای جامعة اسلامی، در پی خواهد داشت.
۳۶.

بررسی و تحلیل نظام اخلاقی دین صابئین مندائی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صابئین مندائی نظام اخلاقی مبانی اخلاق اصول اخلاقی گنزا ربا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۷ تعداد دانلود : ۴۴۵
هدف این پژوهش، بررسی و تبیین نظام اخلاقی یکی از قدیمی ترین ادیان توحیدی و تنها آیین عرفانی زندة جهان، یعنی دین صابئین مندائی است که با روش توصیفی– تحلیلی و با مراجعه به منابع مقدس آنان، به ویژه گنزا ربا و تعالیم یحیی علیه السلام انجام گرفته است. این پژوهش پس از معرفی مختصری از تاریخ و عقاید دینی صابئین مندائی، به تحلیل مبانی نظام اخلاقی آنان، در سه حوزة الهیات، انسان شناسی و معرفت شناسی پرداخته است. برای کشف و تبیین نظام اخلاقی این آیین، دیدگاه الهیاتی، انسان شناختی، و معرفت شناختی این دین، مبنای بررسی مولفه های نظام اخلاقی، یعنی نظریه ارزش، اصول اخلاقی و هدف غایی اخلاق قرار گرفته است. در نهایت، نشان می دهد که اصول «خدامحوری اخلاقی، محبت، مسئولیت اخلاقی و قاعده زرین»، چهار اصل بنیادین نظام اخلاق دین مندائی هستند که در نظام های اخلاقی سایر ادیان به روشنی قابل مشاهده اند.
۳۷.

اخلاق یهودی: قوم محور یا بشریت محور؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق یهودی اصول اخلاقی قوم محوری بشریت محوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۳۷۸
موضوع پیش رو، یکی از مسائل مهم در اندیشة یهودی است. امروزه بسیاری از یهودیان بر این باورند که آموزه های اخلاقی آنان، ناظر به همة انسان هاست و در عمل به این فرامین اخلاقی، تفاوتی میان یهودی و غیریهودی (بیگانگان) وجود ندارد. بااین حال، این مقاله تلاش دارد تا نشان دهد که این ادعا پایة و اساس محکمی ندارد. یافته ها حاکی از این است که در کتاب عهد و تلمود (کتاب های مقدس یهود)، موارد بسیاری وجود دارد که با این ادعا به شدت در تعارض است. این موارد، کلیت ادعای یهودیان را باطل کرد، پایة ادعای یهود را به شدت متزلزل خواهد کرد.
۳۸.

طراحی الگوی شاخص های اخلاقی در کاربست شیوه های اقناع در مسائل دینی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اقناع اصول اخلاقی شاخص های اخلاقی شیوه های اقناعی الگو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۴۳۲
در طول تاریخ مدون اقناع، شیوه های متعدد اقناعی شکل گرفته که در تبلیغات دینی کاربرد داشته است. اگرچه شیوه های موجود بر اساس کارآمدی و اثربخشی تحلیل و تبیین شده، بررسی میزان اخلاقی بودن هر شیوه نیز ضروری است. این پژوهش با چنین مبنایی درصدد است با روش پژوهشی تحلیل داده بنیاد، الگوی شاخص های اخلاقی را جهت سنجش شیوه های اقناع در مسائل دینی ارائه نماید که معرفی الگوی مورد نظر، بر محور ارکان، اصول و شاخص های اخلاقی اقناع است؛ بدین گونه که در رکن فرستنده، اصول نیت خیر و صداقت وی، در ناحیه پیام، اصول استحکام و شفافیت، و در حوزه گیرنده، اصول توجه به کرامت انسانی و رعایت سطح فهم مخاطب قرار گرفته و برای هر کدام از اصول یادشده، شاخص های مرتبط اخلاقی نظیر هماهنگی گفتار و رفتار، انصاف، آگاهی بخشی، اعتبار منبع، ایجاد فرصت انتخاب و پرهیز از تخریب، استخراج شده است. در نهایت با ارائه الگوی فوق، پنج شیوه اقناعی استدلال، تکرار، امیدآفرینی، ایجاد ترس و ایجاد نیاز، مورد ارزیابی اخلاقی واقع شده اند.
۳۹.

اصول و مبانی حاکم بر تعیین قلمرو آزادی در اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: آزادی اسلام مبانی اخلاقی اصول اخلاقی قلمرو آزادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۳۷۶
«آزادی» در دانش های ارزشی، به فعل اختیاری انسان در آزاد گذاشتن خود یا دیگران اشاره دارد. برای تعیین ارزش آزادی، نیازمند اصول و قواعدی هستیم که امروزه ارائه این اصول برای تعیین قلمرو آزادی با انتقادهایی مواجه شده است؛ زیرا اولاً، این اصول مبتنی بر نوع تلقی خاصی از سعادت هستند. ثانیاً، به سلب حداکثری آزادی منفی منجر می شوند. از سوی دیگر، عدم ارائه اصول اخلاقی نیز با انتقاداتی مواجه شده است؛ زیرا نداشتن اصول اخلاقی، به غفلت از آزادی مثبت منتهی می شود. این پژوهش با روش تحلیلی و استدلالی، به تبیین دیدگاه اسلام در ارائه اصولی برای تعیین قلمرو آزادی می پردازد و ضمن التزام به خردگرایی و واقع گرایی، از آزادی در معنای منفی و مثبت آن دفاع خواهد کرد. به گونه ای که از پیامدهی منفی ناشی از عدم ارائه جمع بین این دو احتراز خواهد شد. در نتیجه، بدون پذیرش بی تفاوتی، از مداخله و ممانعت حداکثری پرهیز خواهد شد. اسلام با توجه به توحید و مخلوق بودن انسان و جهان و با توجه به واقع گرایی و غایت گرایی در ارزش سنجی رفتار، اصول زیر را در تعیین قلمرو آزادی ارائه می دهد: اصل بندگی، اصل آزادی، ارزشمندی تأمین نیازها، اهتمام به آزادی مثبت و پذیرش پلورالیسم اجتماعی. در حوزه تغییر و اصلاح رفتار نیز اصول و قواعدی چون لزوم حسن ظن، حمل بر صحت رفتار دیگران، اصل تغافل، اصل تدرج و مدارا مورد توصیه قرار می گیرند.
۴۰.

تاملی بر نهاد معافیت از کیفر با توجه به اهداف مجازات ها و ملاحظات اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی جرم شناسی معافیت از مجازات اهداف مجازات عدالت کیفری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۴ تعداد دانلود : ۷۱۵
یکی از نهادهای بنیادین درحقوق جزای اسلامی و از معاذیر قانونی معافیت از مجازات می باشد.این مقوله که مرزی را میان حقوق اسلام و حقوق سکولار ایجاد می نماید،از دیر زمان مورد توجه حقوق دانان، جرم شناسان و روانشناسان بوده است. حقوقدانان ازمنظرسیاست کیفرزدایی آن را یک مسئله حقوقی تلقی نموده و جرم شناسان با نگاهی علت شناسانه آثار و پیامدهای آن را در راستای اهداف روانشناسی جنایی و رویکرد تربیتی، عامل بازدارنده و آینده نگرانه مرتبط با اصول، مبانی و اهداف مجازات ها دانسته اند. از این رو، پژوهش حاظر، ضمن تحلیل نهاد معافیت از کیفر با توجه به اهداف مجازات ها و ملاحظات اخلاقی به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که آیا معافیت از کیفر با مبانی فقهی مغایرتی دارد یا خیر و از طرفی وضعیت معافیت مرتکب جرم از کیفر در حقوق ایران به چه صورتی است؟ در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی مشخص خواهد شد که اولاً؛ مبانی فقهی مباینتی با صدور حکم به معافیت از کیفر در تعزیرات غیر شرعی ندارد. ثانیاً معافیت از مجازات در پاره ای از موارد به موجب قانون مرتکب جرم از تمام کیفر و گاهی از کیفر خاصی معاف و این اختیار به قاضی تفویض گردیده است. روشن است که د ر این رابطه، حقوق کیفری با بهره گیری از فقه و کمک سایر علوم از جمله جرم شناسی، روانشناسی و جامعه شناسی و البته ملاحظات اخلاقی در ابعاد علمی و حمایتی، همسویی معناداری را نشان می دهد. در این بین اخلاق و ارتباط آن با حقوق، اصلی ترین و شایع ترین موضوعی است که در فلسفه ی حقوق مورد بررسی قرار می گیرد و تأثیری که اخلاق بر حقوق کیفری دارد، هم در جرم انگاری و هم در تعیین مجازات همواره محل بحث و چالش بسیاری بوده است. با این حال توجه به اصول و ملاحظات اخلاقی یکی از مهمترین دلایلی است که در معافیت از مجازات مورد تأکید قرار می گیرد و از طریق احترام و اعتماد می توان اراده مجرمانه را تحت تاثیر قرار داده و از تکرارجرم پیشگیری نمود.