نقشه مفهومی

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش ابراز وجود بر عزت نفس، اضطراب اجتماعی و قاطعیت دانش آموزان دختر کلاش دهم دبیرستانی شهر اهواز است. نمونه شامل 42 دانش آموز است که  به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده و در دو گروه آزمایشی (21دانش آموز) و  کنترل  (21 دانش آموز) قرارگرفته اند. ابزار پژوهش شامل مقیاس خودابراز، مقیاس عزت نفس کوپر اسمیت و مقیاس اضطراب اجتماعی واستون و فرند بوده است. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون –پس آزمون با گروه کنترل بوده که ابتدا برای هردو گروه پیش آزمون اجرا شده؛ سپس گروه آزمایشی به مدت 10 جلسه 90دقیقه ای، هرهفته یک جلسه در معرض متغیر مستقل قرارگرفته است. یک هفته پس از آموزش، مجدداً از هردو گروه پس آزمون گرفته شده است. داده ها با استفاده ازآزمون کوواریانس چندمتغیره و یک متغیره تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که آموزش ابراز وجود بر افزایش عزت نفس، کاهش اضطراب اجتماعی و همچنین افزایش قاطعیت دانش آموزان مؤثر است.

این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی ویژگی های مطلوب عناصر برنامه درسی برای نیل به پرورش مهارت های حل مسأله در درس مطالعات اجتماعی برای دوره ابتدایی تحصیلی انجام گرفته است. روش پژوهش زمینه ای و از نوع تحقیقات کاربردی بوده است. بستر تحقق شاملِ کتاب ها، مقاله ها و نوشته های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه گیری به علت کثرت منابع در این حوزه، از مکتوبات چاپی و الکترونیکی که برای محقق قابل دسترسی بود، استفاده شد. در این پژوهش، جهت گردآوریِ اطلاعات از فیش برداری استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش به شیوه تحلیل مضمون بود و یافته ها در قالب شبکه مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر، دسته بندی و سازماندهی شدند. یافته های پژوهش بیانگر این بود که برنامه درسی موردِنظر شامل یک مضمون فراگیر، 9 مضمون سازمان دهنده و 46 مضمون پایه بود: 1. هدف ها: رشد عقلانی، پرورش مهارت های فرآیندی و توانمندی های عاطفی، تقویت مهارت های اساسی یادگیری، تربیت اخلاقی و شهروند مطلوب، پرورش توانایی یادگیری خودراهبری؛ 2. محتوا: فعالیت محور، منطقی و صریح بودن؛ 3. مواد و منابع آموزشی: ارتباط با موضوع یادگیری، پوشش دادن موضوع یادگیری، تناسب با هدف های برنامه درسی، تناسب با ویژگی ها، نیازها و علایق دانشآموزان؛ 4. راهبردهای یاددهی یادگیری: تعاملی، کاربردی، اکتشافی و کاوشگرانه بودن؛ 5. فعالیت های یادگیری : ارتباط با هدف های برنامه درسی، پرورش مهارت های سطوح بالا، ترغیب یادگیرنده به فعالیت گروهی؛ 6. محیط یادگیری: رعایت ویژگی های فضایی کالبدی و روانی عاطفی؛ 7. نفش یادگیرنده: فعال، اجتماعی و خلاق بودن؛ 8. نقش معلم: راهنما، مشاور و تسهیلگر یادگیری 9. ارزشیابی: منطقی و مبتنی بودن بر شواهد.

هدف: پژوهش بین رشته ای (حسابداری و روان شناسی) حاضر با هدف بررسی تأثیر نقشه مفهومی به عنوان یک ابزار روان شناسی که با شاخص های استانداردهای بین المللی آموزش حسابداری هم خوانی دارد، بر یادگیری دانشجویان حسابداری میانه 1 انجام شده است. روش: در این پژوهش از فن پیش آزمون و پس آزمون برای جمع آوری داده ها و از تجزیه و تحلیل کوواریانس (آنکوا) برای آزمون داده ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل تمامی دانشجویان حسابداری میانه 1 مؤسسه آموزش عالی زند شیراز در نیم سال تحصیلی اول و دوم سال های 1396 و 1397 است. انتخاب نمونه آماری بر اساس جامعه در دسترس بود و در مجموع 70 نفر (35 نفر گروه آزمون و 35 نفر گروه کنترل) از دو گروه حسابداری میانه1 انتخاب شدند و نمره پایان ترم دانشجویان به عنوان شاخص یادگیری مد نظر قرار گرفت. شایان ذکر است که مدرس هر دو گروه یکی از پژوهشگران بود. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که نمره های پیش آزمون تأثیر معناداری بر نمره های پس آزمون ندارند. از طرف دیگر، مقدار سطح معناداری آزمون آنکوای گروه ها برابر با صفر شد، بنابراین مشخص می شود که بین نمره های پس آزمون (نمره های یادگیری) گروه ها تفاوت معناداری وجود دارد. به بیان دیگر، تفاوت یادگیری در نمره های پس آزمونِ گروه آزمون (نقشه مفهومی) نشئت گرفته از نمره های پیش آزمون (دانش اولیه دانشجویان) نیست، بلکه از نقشه مفهومی نشئت گرفته است. نتیجه گیری: نقشه مفهومی با شاخص مهارت های ذهنی مطابقت دارد و ابزار مناسبی برای ارتقای یادگیری معنادار مفاهیم حسابداری است.

در این پژوهش، اثر بخشی نقشه مفهومی را بر تقویت مهارت خواندن و انگیزه فارسی آموزان خارجی سطح میانی بررسی کردیم. به این منظور، 84 نفر زبان آموزان سطح میانیِ مرکز آموزشِ زبان فارسی دانشگاه امام خمینی قزوین و کالج بین الملل دانشگاه علوم پزشکی تهران، پس از اجرای پیش آزمون انتخاب شدند و در دو گروه (انفرادی و کنترل) به مدت ده جلسه مورد آموزش قرار گرفتند. گروه آزمایش موردِ آموزشِ روش مبتنی بر نقشه مفهومی قرار گرفتند و گروه کنترل در همان مدت به روش سنتی (آموزش مهارت خواندن بدون ارائه نقشه مفهومی)، مطالب آموزشی یکسان را آموزش دیدند. البته گروه آزمایش پیش و پس از آموزش پرسش نامه انگیزه دورنیه (Dorneyi, 2005) را تکمیل نموده تا اثربخشی نقشه مفهومی بر انگیزه بررسی شود. پس از آموزش مهارت خواندن، زبان آموزان در قالب یک پس آزمون ارزیابی شدند. این پس آزمون با هدف سنجش تأثیر نقشه مفهومی بر تقویت مهارت خواندن برگزار شد. یافته ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و آزمون های آماری مناسب (لوین، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی شفه) مورد مقایسه قرار گرفت. یافته های به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین میانگین عملکرد گروه آزمایش با گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین مابین انگیزه خواندن زبان آموزان در آموزش پیش و  پس از نقشه مفهومی، تفاوت معناداری وجود دارد. می توان نتیجه گرفت که آموزش مبتنی بر راهبرد نقشه مفهومی نقش پررنگ و تأثیر بسزایی در تقویت مهارت خواندن و انگیزه دارد.

اصطلاح نامه دوزبانه فارسی- انگلیسیِ زبان شناسی تاکنون تدوین نشده است. اصطلاح نامه زبان شناسی در سازماندهی و نمایه سازی اطلاعات مدارک علمی، استاندارد سازیِ واژگان، جستجو و بازیابی اطلاعات در پایگاه های اطلاعات زبان شناسی و پژوهش های مرتبط با زبان شناسی و زبان شناسیِ رایانشی کاربرد دارد. مهم ترین چالش در تولید و تدوین اصطلاح نامه زبان شناسیِ دوزبانه فارسی- انگلیسی، طراحی نقشه مفهومیِ علمِ زبان شناسی است. یافتن معادل های مناسب در زبان فارسی برای اصطلاحات انگلیسی و نیز وجود دیدگاه ها و مکاتب گوناگون در حوزه این علم از دشواری های این پژوهش است. حضور متخصصان زبان شناس فارسی زبان در گرایش های مختلف زبان شناسی و وجود منابع متعدد انگلیسی و فارسی در حوزه علم زبان شناسی، همچنین برخورداری از دانش و تجربه طراحی نقشه های مفهومی و تدوین اصطلاح نامه برمبنای آن در پژوهشگاه ایرانداک، فرصت مغتنمی بود تا نقشه مفهومیِ علمِ زبان شناسی در سطحی عمومی طراحی و تدوین شود. این نقشه با استفاده از اصطلاحات انگلیسی و فارسیِ تخصصی در حوزه زبان شناسی و با توجه به تقسیم بندی های علم زبان شناسی طراحی شد تا در پروژه ای دیگر برمبنای آن، اصطلاح نامه زبان شناسی دوزبانه فارسی- انگلیسی تدوین شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روش تدریس مبتنی بر نقشه مفهومی بر باورهای هوشی و درک مطلب دانش آموزان در درس علوم انجام گرفت. این مطالعه به روش شبه تجربی و با یک طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان پسر سال ششم ابتدایی شهرستان فراهان در سال تحصیلی ۹8-1397 بود که به روش نمونه گیری در دسترس 34 نفر از آن ها انتخاب و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. برای گردآوری داده ها از مقیاس باورهای هوشی بابایی (1377) و خرده مقیاس درک مطلب وکسلر (1974) برای کودکان استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل تفاوت معناداری را در ترکیب خطی متغیرهای وابسته (باورهای هوشی و درک مطلب) در دو گروه نشان داد (724/0 =تی پیلایی، 015/38 = 29،2 F، 001/0 =p، 724/0 =مجذور ایتای تفکیکی). بعلاوه،  آزمون های تک متغیری تحلیل کوواریانس نشان داد که روش تدریس مبتنی بر نقشه مفهومی در مقایسه با گروه کنترل، تأثیر معناداری بر افزایش باورهای هوشی (001/0 =p، 640/0 =مجذور ایتای تفکیکی) و درک مطلب (001/0 =p، 562/0 =مجذور ایتای تفکیکی) داشته است؛ بنابراین، استفاده از روش تدریس مبتنی بر نقشه مفهومی برای ارتقای باورهای هوشی و درک مطلب در درس علوم دانش آموزان پیشنهاد می شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش غنی شده با نقشه مفهومی و روش سنتی بر یادگیری، یادداری و بارشناختی دانش آموزان کم توان ذهنی در درس علوم تجربی انجام شده است. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون-پیگیری با گروه کنترل بود. از بین تمام دانش آموزان کم توان ذهنی پایه سوم ابتدایی شهر تهران تعداد 30 نفر از آنها از راه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای دهی شدند. برای هر گروه، نخست پیش آزمون یادگیری اجرا، سپس در گروه آزمایش، نخست معلم درس خود را (مباحث انواع مواد، اندازه گیری مواد، آب ها) به طور کامل به دانش آموزان ارائه داد و سپس از نقشه مفهومی به عنوان مکملی برای مفهوم آموزش داده شده استفاده شد. اما معلم در گروه کنترل برای آموزش مفاهیم درس علوم به روش مرسوم خود ادامه داد. در پایان، پس آزمون یادگیری و بارشناختی و پس از سه هفته، آزمون یادداری انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین یادگیری دانش آموزان گروه آزمایش و کنترل با سطح معناداری تفاوت معناداری وجود دارد (007/0 >P). همچنین بین یادداری آنها با سطح معناداری تفاوت معناداری وجود دارد (004/0 >P). از نظر بارشناختی تحمیل شده بر حافظه دانش آموزان نیز، بارشناختی کمتری بر حافظه دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به دانش آموزان گروه کنترل وارد شد (001/0 >P). نتیجه گیری: استفاده از راهبرد آموزشی نقشه مفهومی به عنوان یک مداخله مبتنی بر فراشناخت می تواند باعث افزایش یادگیری و یادداری دانش آموزان کم توان ذهنی و در نتیجه کاهش بارشناختی وارد شده بر حافظه این دانش آموزان شود.

 اگرچه جمع سپاری به عنوان یک اصل تجاری جدید در بسیاری از برنامه های گردشگری در جهان مدرن ظاهر شده است، اما مکانیسم اساسی آن در صنعت گردشگری بویژه در کشور ایران ناشناخته باقی مانده است. هدف اصلی از این پژوهش، شناخت جامع  از یک برنامه جمع سپاری در صنعت گردشگری در دو سطح  فنی و مفهومی (هستی شناختی، چرایی، چالش ها و راهبردها) است. تجزیه و تحلیل خوشه ای در جهت شناخت چارچوب مفهومی چالش هایی که در زمینه جمع سپاری در صنعت گردشگری وجود دارد و در نهایت شناخت راهبردهای معرفی شده در زمینه جمع سپاری در صنعت گردشگری به محققان کمک می کند تا به یک چارچوب شناختی عمیق در زمینه جمع سپاری در صنعت گردشگری دست یابند. روش پژوهش،کیفی و نوعی از متامطالعه به نام فراترکیب است. برای گ ردآوری داده ا از روش کتابخان ه ای استفاده شده است. در راستای انجام پ ژوهش پس از طراحی سؤالات پژوهش، جستجویی نظاممند بر اساس کلیدواژه های مرتبط، از پایگ اه ه ای داده هدف شاملEBSCO Business Source Complete  وWeb of Science صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که الگوی تحقیقات در زمینه چالش های  جمع سپاری در صنعت گردشگری در چهار خوشه فناوری، انسانی، استراتژیک و مطالعات نسل سوم قابل تعریف است و راهبردهای ارائه شده توسط محققین در اجرای موفق یک پروژه جمع سپاری در صنعت گردشگری نیز، در چهار دسته راهبردهای مرتبط با چشم انداز و استراتژی، سرمایه انسانی، زیرساخت و محیط خارجی قابل اجرا است. نتایج این پژوهش به عنوان یک نقشه راه برای تحقیقات آینده پزوهشگران قابل استفاده است و درک کامل تری از چگونگی پلتفرم های جمع سپاری ایجاد شده در صنعت گردشگری ایجاد می کند.

مقدمه و هدف:هدف این پژوهش، بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی بر پیشرفت تحصیلی در درس تفکر و سواد رسانه ای دوره ی دوم متوسطه بود. روش شناسی پژوهش: طرح این پژوهش، ترکیبی از نوع آشیانه ای آزمایشی و روش پژوهش در بخش کمی شبه آزمایشی،با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و در بخش کیفی، پدیدارشناسی توصیفی بود.جامعه آماری بخش کمی دانش آموزان پسر دوره دوم متوسطه ناحیه یک شهر شیراز بود.از روش نمونه گیری هدفمند 3کلاس درسی (یک کلاس ارائه نقشه مفهومی،یک کلاس ارائه و ساخت نقشه مفهومی و یک کلاس کنترل) به صورت آرایش تصادفی انتخاب شدند.در بخش کیفی ازدانش آموزان دو گروه آزمایش 15نفر به روش هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند.در بخش کمی برای ارزیابی میزان یادگیری دانش آموزان پیش و پس از مداخله از آزمون پیشرفت تحصیلی معلم ساخته استفاده شد.در بخش کیفی برای کشف سطح ادراک و تجربه دانش آموزان در پیش،حین و پس از اجرا از مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسشنامه باز پاسخ استفاده شد. روش تحلیل بخش کمی، تحلیل کواریانس و روش تحلیل بخش کیفی تحلیل مضمون بود. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که ارائه ی آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی برافزایش نمره های پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس تفکر و سواد رسانه ای تأثیر مثبت دارد. بحث ونتیجه گیری: نتایج بخش کمی نشان داد که سطح یادگیری دانش آموزان افزایش معناداری نسبت به گروه کنترل داشته است.در بخش کیفی مشخص شد که دانش آموزان گروه آزمایشی از شروع تا پایان آموزش در استفاده وساخت نقشه های مفهومی،از سطح بالاتری از درک و تجربه برخوردار شدند.براساس نتایج نهایی استفاده از آموزش مبتنی بر نقشه های مفهومی، میزان یادگیری دانش آموزان را نسبت به روش سنتی افزایش خواهد داد.

زمینه: نقص توجه و تمرکز یکی از اختلالات شایع دوران کودکی و بزرگسالی است و بر روی عملکرد و انگیزه تحصیلی بسیاری از دانش آموزان تأثیر منفی به جا گذاشته است. سؤال پژوهش حاضر این است که آیا آموزش بازتوانی شناختی رایانه ای و آموزش نقشه مفهومی بر روی توجه و تمرکز و درک مطلب اثربخش هستند؟ و کدام اثربخش تر است؟ هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش بازتوانی شناختی رایانه ای و آموزش نقشه مفهومی بر توجه و تمرکز و درک مطلب دانش آموزان دارای نقص توجه و تمرکز بود. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه آزمایشی و طرح پژوهش "پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه می باشد. جامعه پژوهش شامل کلیه نوجوانان دختر مدارس متوسطه اول شهر تهران که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 60 دانش آموز بودند که به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. سپس در 3 گروه با شرایط مکانی و زمانی مشابه به صورت تصادفی گمارده شدند. نوجوانان گروه آموزش بازتوانی شناختی رایانه ای، در معرض آموزش برنامه کاپیتان لاگ در 8 جلسه 30 دقیقه ای قرار گرفتند، گروه دوم آموزش نقشه مفهومی را در هم زمان مشابه دریافت کردند و گروه گواه هم دقیقاً در معرض همان زمان و جلسات با آزمایش گر اما بدون هیچ گونه مداخلاتی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان دادند آموزش بازتوانی شناختی رایانه ای بر توجه و تمرکز دانش آموزان دارای نقص توجه و تمرکز اثربخش بود درحالی که آموزش نقشه مفهومی بر توجه و تمرکز اثربخش نبود و همچنین آموزش نقشه مفهومی بر درک مطلب اثربخش بود درحالی که بازتوانی شناختی رایانه ای بر درک مطلب اثربخش نبود. از بین دو روش آموزشی روش آموزش بازتوانی شناختی رایانه ای بر توجه و تمرکز اثربخش تر بود و بین دو روش آموزشی بر روی درک مطلب تفاوت معناداری نشان داده نشد. نتیجه گیری: آموزش بازتوانی شناختی رایانه ای با ایجاد محیط جذاب آموزشی می تواند به عنوان یک درمان مکمل در کنار مداخلات آموزشی دیگر برای افزایش توجه و تمرکز استفاده شود. همچنین آموزش نقشه مفهومی منجر به کسب و بازسازی ساختارهای شناختی و افزایش درک مطلب این دانش آموزان می گردد. شماره ی مقاله: ۳

امروزه، در پژوهش های علوم کتابداری و اطلاع رسانی، پیوندِ بین فرایند جستجو و یادگیری بسیار مورد بحث و تبادل نظر قرار می گیرد. بنظر میرسد جستجو برای یادگیری سبب جستجوی اکتشافی شده و جستجوی اکتشافی به کاربران در کشف مفاهیم کمک نموده تا بر عدم قطعیت خود غلبه کنند و در نهایت به یادگیری منجر شود. آنچه که به ندرت مورد توجه قرار گرفته است، میزان تاثیر فرایند جستجو بر یادگیری و میزان تغییر دانش تا رسیدن به سطح خبرگی است. از این رو،  مقاله حاضر بر اساس یافته های پژوهشی با هدف تعیین تاثیر فرآیند جستجوی اطلاعات مبتنی بر وظایف کاری در یادگیری تدوین گردید. برای این منظور از یک طرح نیمه تجربی از نوع تک گروهی با پیش آزمون- پس آزمون در سال 1400 استفاده شد. جامعه آماری دانشجویان ترم شش پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر بودند که در این پژوهش 38 نفر از این دانشجویان بطور تصادفی در پژوهش مشارکت کردند. در ابتدا، یک کارگاه آموزشی به منظور آشنایی با ترسیم نقشه مفهومی و کارگاه جستجو در منابع اطلاعاتی برگزار گردید. سپس، به دانشجوها دو وظیفه کاری (پیچیده و ساده) داده شد و از آنها خواسته شد تا قبل و بعد از جستجو نقشه های مفهومی خود در ارتباط با وظیفه کاری ترسیم نمایند. برای توصیف و تحلیل اطلاعات در این پژوهش، از نمره گذاری نقشه مفهومی (نوعی آنالیز محتوای کمی) برای تعیین میزان یادگیری، روش اقلیدسی برای بررسی میزان تغییر دانش تا رسیدن به سطح خبرگی  و روش مقایسه زوجی برای بررسی تفاوت میزان یادگیری قبل و بعد از جستجو استفاده شد. یافته ها نشان داد که تفاوت میانگین قبل و بعد از جستجو در هر دو سناریو معنی دار بود (001/0P<). همچنین با اطمینان بالا تفاوت معنی دار میانگین نمرات قبل و بعد از جستجو با نمره نقشه مفهومی داشت؛ ولی در مقایسه با میزان رشد یادگیری  با توجه به نمره خبره پایین بود. همچنین، تفاوت میانگین نقشه مفهومی بین سناریوی پیچیده و ساده معنی دار نبود. نتایج نشان دهنده اثربخشی جستجو بعنوان یک روش یادگیری بود بنابراین پیشنهاد می شود اساتید کتابداری و اطلاع رسانی ضمن معرفی جستجو بعنوان یک روش یادگیری در کنار سایر روش های برای افزایش آگاهی و پرورش مهارت های تفکر خلاق در جامعه دانشگاهی معرفی نمایند.  

آموزش و تدریس، امری حساس و دشوار است که معلم می تواند با استفاده از تکنولوژی های آموزشی و امکانات مناسب، آن را به یک فعالیت دلخواه و مورد علاقه دانش آموزان مبدل کند؛ به گونه ای که میزان یادگیری فراگیران را نیز چند برابر کند. یکی از درس های مهم در نظام آموزشی هر کشور از جمله ایران، درس تاریخ است. تاریخ هر ملتی نمادی از هویت آن ملت است و هر زمان که معلمان تاریخ، مهارت های لازم را برای کاربرد فناوری های نوین داشته باشند، می توانند بر میزان یادگیری دانش آموزان، اثرگذار باشند. یکی از رویکردهای آموزشی نوین که ریشه در فلسفه ساختن گرایی دارد، نقشه مفهومی است. هدف ما از نگارش این مقاله، آشنا کردن معلمان با نرم افزار  iMindMapاست. این نرم افزار با تکیه بر نقشه مفهومی، تاثیر بسزایی در تدریس محتوای تاریخ به ویژه آموزش سلسله های تاریخی ایران خواهد داشت. همچنین استفاده از این روش، باعث یادگیری عمیق و مؤثر  فراگیران خواهد شد. بدین منظور پس از توضیح این نرم افزار و بیان امکاناتش برای مثال، سه نمونه اجرایی برای آموزش سلسله های سه قوم آریایی ها، سلجوقیان و صفویان از کتاب مطالعات اجتماعی پایه های هفتم، هشتم و نهم آورده شده است.

نقشه های مفهومی یکی از راهبردهای آموزش و یادگیری است که با فعال نگه داشتن فراگیر، یادگیری معنادار را برای او به ارمغان می آورند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی، تبیین و تحلیل پدیدارشناسانه ی تجارب زیسته معلمان از آموزش به کمک نقشه مفهومی بود. رویکرد پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. جامعه پژوهش معلمان دوره دوم ابتدایی شهرستان بیرجند بودند که از طریق نمونه گیری هدفمند ملاک محور، تعداد 12 نفر از معلمان تا رسیدن به اشباع نظری داده ها، از طریق مصاحبه نیم ساختاریافته در پژوهش شرکت داده شدند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از روش هفت مرحله ای کلایزی استفاده شد. فرآیند تجزیه وتحلیل داده ها، پس از حذف موارد مشابه و فرمول بندی مفاهیم، منجر به استخراج 600 مفهوم فرعی گردید. نتایج حاصل در ذیل 4 طبقه محوری و 12 مقوله فرعی طبقه بندی شد. طبقات محوری شامل مقوله های؛ 1) معطوف به آموزش، 2) معطوف به یادگیری، 3) معطوف به طراحی و برنامه و 4) معطوف به ارزشیابی بود. بهره گیری از نقشه های مفهومی در تدریس و با تأکید بر دانش آموز محوری و استفاده از ظرفیت گروه و کارگروهی می تواند در رشد و پرورش خلاقیت دانش آموزان و دست یابی به یادگیری پایدار و عمیق یاری گر فراگیران باشد و همچنین، بر اثربخشی تدریس معلمان بیفزاید.

  نقشه مفهومی به عنوان زیرساخت تدوین برنامه ریزی آموزشی استراتژیک در دانشگاه های جهان مورد توجه قرار گرفته؛ اما در دانشگاه های ایران از مبانی نظری مرتبط با آن غفلت شده است. پژوهش حاضر با هدف طراحی نقشه مفهومی برای توسعه دانشگاه تلاش کرده است با بهره گیری از روش پژوهش آمیخته متوالی ناهمزمان اکتشافی (کیفی – کمی)، برخی از مؤلفه های مهم و تأثیرگذار را مورد بررسی قرار داده و الگویی برای نقشه مفهومی ارائه دهد. با بررسی اسناد بالادستی مرتبط با برنامه های توسعه دانشگاه های بخش دولتی، مصاحبه با 54 عضو و توزیع پرسشنامه بین 205 نفر از مجموع 600 عضو هیأت علمی از 53 گروه آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز، اطلاعات و داده های کیفی و کمی جمع آوری، تحلیل و تبیین گردید. شیوه جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها در بخش اسناد بالا دستی به صورت تحلیل محتوا و در بخش کیفی با استفاده از روش کد گذاری اشتروس و کوربین، شامل سه مرحله (باز، محوری و انتخابی) انجام شد. در بخش کمی نیز پس از گردآوری داده ها با پرسشنامه محقق ساخته با 9 خرده مقیاس و 127 گویه که بر اساس اسناد بالادستی و نتایج مصاحبه اولیه، ساخته و روایی صوری و محتوایی و پایایی آن به تأیید رسیده بود، با روش آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) تحلیل داده ها انجام شد. طبق نتایج، مؤلفه های اصلی نقشه مفهومی، عبارتند از: جو سازمانی حاکم بر دانشگاه، کارکردهای دانشگاه، مقبولیت و مشروعیت، و توسعه رشته ها و گروه های آموزشی، که شناسایی شدند و بر اساس اهمیت در قالب مدلی از نقشه مفهومی برای دانشگاه ارائه شدند.

هدف این پژوهش، مقایسه میزان موثر بودن روش تدریس نقشه مفهومی در مقایسه با روش تدریس سخنرانی در آموزش زیست شناسی می باشد. در این پژوهش از روش سنجش میزان یادگیری با استفاده از پرسش نامه و اخذ آزمون استفاده گردید. جامعه آماری در این مطالعه دو گروه شاهد و گروه آزمایش، دانش آموزان پسر دو کلاس دوازدهم رشته علوم تجربی شهر تبریز به تعداد 72 نفر بوده است. موضوع با روش سخنرانی برای گروه اول و روش تدریس نقشه مفهومی برای گروه دوم مورد استفاده قرار گرفت و میزان اثربخشی این دو روش در یاددهی موضوع مورد تدریس با اخذ پیش آزمون و پس آزمون، مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری Spss تجزیه و تحلیل شدند. براساس نتایج، عملکرد دانش آموزان در نمرات پس آزمون گروه آزمایش بهتر از عملکرد دانش آموزان گروه کنترل بوده، یادگیری و یادداری به دنبال تدریس به روش نقشه مفهومی، به طور معناداری بیشتر بود (005/<P ) بر اساس نتایج حاصل، تدریس به روش نقشه مفهومی علاوه بر افزایش میزان یادگیری و یادداری دانش آموزان، در ایجاد ارتباط بین مفاهیم مختلف و نظم بخشیدن به جریان منطقی مفاهیم مفید بوده است. لذا این شیوه آموزشی در یاددهی برای دبیران توصیه می گردد.

نقشه مفهومی یکی از راهبردهای یادگیری است که می تواند یادگیری معنادار را در فراگیران آسان کند. نقشه مفهومی روابط بین مطالب درسی را به صورت سلسله مراتبی نمایش می دهد. این پژوهش با هدف  تأثیر کاربرد استفاده از نقشه مفهومی به همراه سخنرانی در یادگیری معنادار  به عنوان یکی از راهبردهای یاددهی یادگیری و در مقایسه با روش سخنرانی در درس تاریخ 3( ایران و جهان معاصر ) رشته ادبیات و علوم انسانی انجام گرفته است. پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و از روش نیمه آزمایشی  استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش، دانش آموزان پسر سال دوازدهم رشته ادبیات و علوم انسانی دبیرستان امام صادق( ع ) شهر اهرم( Ahram ) مرکز شهرستان تنگستان در استان بوشهر و در سال تحصیلی 1401-1400 بوده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تأثیر آموزش به شیوه ی نقشه مفهومی بر یادگیری معنادار و پیشرفت  در مقایسه با روش سخنرانی تأثیر بیشتری دارد.  

پیشنیه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش با استفاده از نقشه مفهومی بر انگیزش تحصیلی و اضطراب امتحان دانش آموزان در درس زیست شناسی انجام گرفت. روشها: روش این پژوهش نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه یازدهم متوسطه شهر همدان در سال 1400 بود. نمونه آماری متشکل از 53 نفر از دانش آموزان پسر پایه یازدهم می باشد که از طریق روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. کلاس های درسی از قبل تشکیل شده به عنوان 1 گروه آزمایشی شامل 26نفر و 1 گروه کنترل شامل 27نفر انتخاب شدند و از هر دو گروه پیش آزمون به عمل امد. در 12 جلسه 45 دقیقه ای گروه آزمایش با استفاده از روش نقشه مفهومی و گروه گواه به روش سنتی آموزش دیدند. برای جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه های استاندارد انگیزش تحصیلی هارتر و پرسشنامه اضطراب امتحان TAI ابوالقاسمی و همکاران استفاده شد.یافته ها: داده های بدست آمده با استفاده از روش های آماری تحلیل کواریانس بررسی شد. آزمون ها توسط نرم افزار SPSS ورژن 24 محاسبه شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد آموزش با استفاده از نقشه مفهومی اثر بخشی لازم را بر انگیزش تحصیلی و اضطراب امتحان دارد به طوری که انگیزش تحصیلی بالا رفته و اضطراب کاهش یافته است . نتیجه گیری: در نتیجه می توان گفت استفاده از نقشه مفهومی در تدریس میتواند موجب بهبود وضعیت انگیزش تحصیلی شده و از سوی دیگر اضطراب امتحان یادگیرندگان را کاهش دهد.

نقشه مفهومی با برقراری ارتباط بین مفاهیم جدید و مفاهیم موجود در ساختار شناختی منجر به یادگیری معنادار می شود. دانش آموزان با استفاده از نقشه مفهومی مطالب بسیاری را با هم ترکیب می کنند و به ارتباط درونی بین مفاهیم پی می برند. هدف پژوهش حاضر اثربخشی کاربرد نقشه مفهومی بر درک دانش آموزان از توابع نمایی و لگاریتم است. روش پژوهش تلفیقی از دو روش کمی و کیفی است. جامعه آماری کل دانش آموزان منطقه آموزش و پرورش فرگ بود که 12دانش آموز کلاس یازدهم رشته علوم تجربی به عنوان نمونه هدفمند انتخاب شدند. دانش آموزان گروه اول، ابتدا به سوال های آزمون نقشه مفهومی و سپس به سوال های آزمون کتبی و گروه دوم ابتدا به سوال های آزمون کتبی و سپس به سوال های آزمون نقشه مفهومی و گروه سوم فقط به سوال های آزمون کتبی پاسخ می دهند. به این ترتیب که دانش آموزان هر دو گروه فرصت بازگشت به سوالات آزمونی که ابتدا انجام داده بودند و تصحیح پاسخ های خود را ندارند. برای ارزیابی تأثیر استفاده از نقشه مفهومی بر یادگیری دانش آموزان، همه دانش آموزان سه گروه به یک سوال، با عنوان آزمون مجموعی پاسخ می دهند. نتایج پژوهش نشان داد که استفاده از نقشه مفهومی در آموزش توابع نمایی و لگاریتم بر درک دانش آموزان و شناخت بدفهمی های آن ها از این مفاهیم بسیار مؤثر است.