مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
آموزش تاریخ
حوزه های تخصصی:
تاریخ مجموعه ای سترگ درباره زندگی اقوام و ملت های گوناگون در گذر زمان است. ملت ها می کوشند با حفظ دانش تاریخی و انتقال آن به نسل های بعد هویت خود را پاس دارند. اما ماهیت غیر عینی تاریخ و انقطاع زمانی میان گذشته و حال رویدادهای تاریخی را برای نسل امروز تجربه ناپذیر می سازد که این حفظ و انتقال دانشِ تاریخی را دشوار می کند. در نظام های آموزشی جدید، هدف از آموزش تاریخ به خاطرسپردن اسامی متعدد نیست، بلکه تقویت قدرت تحلیل افراد از رویدادهای تاریخی و بررسی تأثیر آن در زندگی امروز جوامع انسانی است. بر این اساس، یافتن راه های بهتر در آموزش تاریخ و آسیب شناسی شیوه های کنونی آموزش تاریخ یکی از مهم ترین حوزه های علوم انسانی است و همواره مورد توجه صاحب نظران بوده است. یکی از موضوعات مؤکد در آموزش تاریخ به کارگیری انواع رسانه ها برای کمک به درک بهتر مخاطبان از موضوعات درسی است، اما متأسفانه آموزش تاریخ در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است. فیلم یکی از ابزارهایی است که می تواند به انتقال اطلاعات به مخاطبان و بازسازی گذشته در ذهن آنان کمک کند. در میان انواع فیلم ها، گونه های مختلف فیلم مستند به لحاظ اتکا بر واقعیات و منابع متقن یکی از بهترین ابزارهای آموزش تاریخ و بازنمایی رویدادهای گذشته برای مخاطبان است. این مقاله براساس نظریه های رایج در دو حوزة فیلم های مستند و آموزش نوین در جست وجوی بازشناسی جایگاه و اهمیت فیلم مستند در آموزش تاریخ و با هدف مطالعة بین رشته ای در دو حوزه تاریخ و هنر نگاشته شده است. در این مقاله تأکید شده که استفاده از هرگونه فیلم و تصویر متحرک که براساس واقعیت ساخته شده نیازمند شناخت اولیه استادان و آموزگاران از انواع فیلم مستند و کاربردهای آموزشی آن درباره تاریخ اجتماعی و سیاسی کشورهای گوناگون است.
آسیب شناسی آموزش تاریخ در نظام تعلیم و تربیت ایران «بررسی موردی عصر قاجار تا پایان دوره رضاشاه»
حوزه های تخصصی:
تاریخ در شمار پیچیده ترین رشته های علوم انسانی است که امروزه ایجاد تحوّل در آنها مدّنظر قرار دارد. در این پژوهش با هدف آسیب شناسی درس تاریخ، به اسناد، روزنامه های قدیمی و کتاب های درسی تاریخ مراجعه گردیده و به روش «اسنادی» و «توصیف تاریخی» تلاش شده تا مسایل آسیب زای آموزش این رشته ریشهیابی گردد.
جامعه آماری پژوهش تمامی کتاب های درسی از آغاز تا پایان دوره رضاشاه است که پژوهشگر در یک تحقیق آکادمیک آنها را بررسی نموده و در این نوشتار تنها به برخی نتایج آنها استناد کرده است.
در مجموع این بررسی نشان داد: کتاب های درسی تاریخ اگرچه از مهم ترین وسایل آموزشی در دوره مورد بررسی بوده اند؛ لیکن کاستیهایی هم داشته اند. پایبندی معلمان به روش های سنّتی، رواج باستانگرایی افراطی و روند رو به فزونی دخالت دولت در امر آموزش تاریخ، از مهمترین موانعی بوده که به آموزش مطلوب این درس آسیب رسانده است.
استفاده از کتاب صوتی به مثابه یک رسانه برای آموزش تاریخ(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در سال های اخیر فناوری های رسانه ای برای کمک به آموزش و پژوهش تاریخ، فرصت های جدیدی مهیا کرده است که از آن جمله می توان به تولید کتاب صوتی اشاره کرد . کتاب صوتی یا کتاب شنیداری یکی از گونه های رسانه ای است که به دلیل فضای چندرسانه ای در تولید آن، مورد استقبال مخاطبان قرارگرفته است . <br /> هدف این مقاله آن است که چگونگی بهره گیری از ظرفیت های کتاب شنیداری برای آموزش تاریخ در گروه های سنی مختلف و افزودن علاقه خوانندگان به مطالعه و فراگیری تاریخ را مورد بررسی قرار دهد . این مقاله با رویکرد تحلیلی و تفسیری و روش اسنادی انجام شده است . نتیجه گیری این پژوهش نشان می دهد که چگونه می توان از ظرفیت های صدا و چندرسانه ای ها، برای تصویرسازی ذهنی کتاب های شنیداری کودکان و بزرگ سالان و امکانات جدید چندرسانه ای در آموزش تاریخ به تنهایی یا به صورت مکمل دیگر روش های آموزشی استفاده کرد . مقاله، ضمن طبقه بندی و معرفی این روش ها، ویژگی ها و کاربردهای آن ها را تشریح نموده است .
سازه گرایی در آموزش تاریخ: ترمیم آسیب ها بر اساس هرمنوتیک پل ریکور(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش، صورت بندی مواضع آسیب پذیر رویکرد سازه گرایانه در آموزش تاریخ و ارائه مفهوم بدیلی برای مشارکت دانش آموز در این رویکرد براساس هرمنوتیک پل ریکور می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش مفهوم پردازی و استنتاج فلسفی بهره گرفته شد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که سازه گرایی در آموزش تاریخ در مواضعی مانند گسستن از عینیت واقعه تاریخی و نسبیت در ترجیح تفاسیر از سوی دانش آموز آسیب پذیر است. در مقابل، نگرش استعاره ای به متون تاریخی و الگوی اعتباریابی حدس ها در هرمنوتیک ریکور، راه حل هایی هستند که این نوشتار به ترتیب برای رفع آسیب های فوق پیشنهاد داده است. همچنین، تصاحب دنیای متن تاریخی از سوی شاگردان، مفهوم بدیلی است که برای مشارکت فعال آنها در نظر گرفته شده است.
تبار رمانتیکی گفتمان ملت گرایی دوره پهلوی اول و آموزش هویت ملی در کتاب های درسی دبستان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تاریخ فرهنگی سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶
77-104
حوزه های تخصصی:
حکومت رضاشاه به مثابه یک دولت مطلقه مدرن، گفتمان ملت گرایی اقتدارگرای رمانتیک را که ریشه در اندیشه متفکران آلمانی چون فیخته و هِردر داشت، به عنوان پارادایم خویش برای بنانهادن هویت ملی ایرانی برگزید. این گفتمان بر «سجایای ملی» پای می فشرد و با تکیه بر «رمانتیسیسم» ملت را پدیده ای ازلی می انگاشت و تاریخ ملی، ذات هویت ملی محسوب می شد. به همین جهت، حاکمیت پهلوی اول در جهت ایجاد زیرساخت های فکری جامعه در جهت فرارویاندن هویت ملی مورد نظر خویش، بر آموزش تاریخ ملی بیش از گذشته متمرکز شد تا بدین شکل بر هویت یکپارچه تمام ایرانیان بیش از پیش تأکید شود. در این میان آموزش تاریخ ملی به کودکان، امکان دستیابی هرچه بهتر و سریع تر به این هدف را فراهم می کرد. در این مقاله پرسش اصلی این است که حاکمیت رضاشاه چگونه از طریق آموزش تاریخ به کودکان، مفهوم هویت ملی ایرانی را نهادینه کرد. در پاسخ به این پرسش، فرضیه اصلی این پژوهش این است که دولت مطلقه مدرن کوشید با تکیه بر ملت گرایی اقتدارگرای رمانتیک و کاربست آن در خوانش تاریخ ملی در کتاب های درسی دوره دبستان، مفهوم هویت ملی ایرانی را در میان نسل جدید ملت ایران نهادینه کند.
ارزیابی کارکرد محتوای الکترونیکی در آموزش تاریخ در دانشگاه گام اول برای شناسایی بایسته های نقد محتوای الکترونیکی(مقاله علمی وزارت علوم)
تعمیم سریع فناوری های آموزشی را می توان به یک انقلاب در عرصة آموزش تلقی کرد. بر همین اساس، به نظر می رسد برنامة آیندة نه چندان دور و حتی بسیار نزدیک «شورای بررسی متون و کتب درسی» توجه به بررسی محتواهای درسی الکترونیکی درکنار کتاب های چاپی است. گام آغازین در بررسی و نقد محتوای درسی الکترونیکی شناسایی ویژگی های عمومی و اختصاصی و نیز کارکردها و الزامات یک محتوای درسی الکترونیکی است. هدف این پژوهش تدوین بایسته ها و الزامات حاکم بر تولید محتوای الکترونیکی درسی دانشگاهی در رشتة تاریخ به منظور رسیدن به چگونگی نقد مناسب این گونه آثار است. بخشی از این مطالعات در حیطة چگونگی استفاده از امکانات چندرسانه ای در محتوای الکترونیکی برای آموزش تاریخ در دانشگاه است. بر این اساس، مسئلة اصلی این پژوهش چگونگی هم راستایی سازی آموزش تاریخ با قابلیت ها، شیوه ها، و ابزارهای آموزشی در نظام آموزش الکترونیکی و محتوای درسی الکترونیکی است. این بررسی، که با رویکرد توصیفی تحلیلی انجام شده است، نشان داد که ماهیت و محتوای دروس تاریخ هم راستایی بسیاری با آموزش الکترونیکی دارد. داده های این پژوهش می تواند دست مایة مناسبی برای تدوین شیوه نامة نقد محتوای الکترونیکی درسی به خصوص در رشتة تاریخ باشد.
تربیت شهروندی در بستر آموزش دانش تاریخ و چالش های آن
منبع:
پژوهش در آموزش تاریخ دوره اول تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲
1 - 34
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، تحلیل چگونگی تربیت شهروندی در بستر آموزش دانش تاریخ است. برای دست یابی به این هدف، از رویکرد توصیفی- تحلیلی و روش پژوهش َاسنادی- کتابخانه ای، بهره برده شد. یافته های این پژوهش در دو بخش و در پاسخ به دو سوال بود: نخست این که آموزش تاریخ، به عنوان یکی از راه های تربیت شهروندی و در کنار سایر امور، در زمانه ی کنونی، باعث تربیت شهروندانی با این ویژگی ها خواهد بود: واقع گرا، چندجانبه نگر، صبور، تحلیلگر، پرسشگر، اهل تردید، اهل تعامل، اخلاق محور، آماده ی تغییر عقاید خود، منتقد، استدلال خواه و استدلال آور، دقیق و ریزبین، اهل منطق. دوم: آموزش دانش تاریخ،در دانشگاه ها و موسسات آموزش رسمی، دارای آچالش هایی است مانند: متن گریزی، عدم ایجاد فهم تاریخی در متربی، تعصب گرایی در متون تاریخی، گریز از آموزش فلسفه ی تاریخ. از این رو، پیشنهاد می شود که آموزش درس تاریخ در مدارس در تمامی رشته ها، علاوه بر افزایش کمّی، مورد بازنگری کامل و مجدد قرار گیرد، روش های علمی و آکادمیک تاریخ خوانی و تاریخ نویسی مورد توجه قرار گیرند، آشنایی با کتب تاریخی دست اول و تعامل با مورخین مشهور کشوری و جهانی، تمرکز بر تحلیل منطقی روابط تاریخی، کاربری سازی دانش تاریخ در زندگی متربیان مورد توجه بیشتر نظام آموزشی کشور قرار گیرد.
نقش مهارت آموزی در آموزش دانش تاریخ با تأکید بر پارادایم رانکه ای
منبع:
پژوهش در آموزش تاریخ دوره اول تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲
149 - 161
حوزه های تخصصی:
پارادایم رانکه ای با تلاش های لئوپُلدفُن رانکه از تأثیرگذارترین مورخان اروپای سده نوزدهم میلادی بُنیان نهاده شد که تفکرات اش تاریخ نگاری و تاریخ نگری سده نوزدهم را متحول کرد. رانکه که مورخ رسمی دولتِ پروس بود، پارادایم روشمندی در نگارش تاریخ بُنیان نهاد و با پنج دهه آموزش دانش تاریخ، نخستین نسل مورخان حرفه ای را آموزش داد. با تلاش های وی، دانش تاریخ موضوعی علمی شد که نیازمند آموزش تخصصی بود. هدف از نگارش این مقاله، بررسی اهمیت نقش مهارت آموزی در آموزش دانش تاریخ با تأکید بر پارادایم رانکه ای خواهد بود. یافته های این پژوهش، بیانگر اهمیت نقش مهارت آموزی در تفکرات مورخ بزرگی است که علاوه بر بُنیان نهادن پارادایمی جدید در تاریخ نگاری، نخستین دوره کارورزی و کارآموزی رشته تاریخ را در دوازدهم جولای 1825 میلادی راه اندازی کرد.پارادایم رانکه ای با تلاش های لئوپُلدفُن رانکه از تأثیرگذارترین مورخان اروپای سده نوزدهم میلادی بُنیان نهاده شد که تفکرات اش تاریخ نگاری و تاریخ نگری سده نوزدهم را متحول کرد. رانکه که مورخ رسمی دولتِ پروس بود، پارادایم روشمندی در نگارش تاریخ بُنیان نهاد و با پنج دهه آموزش دانش تاریخ، نخستین نسل مورخان حرفه ای را آموزش داد. با تلاش های وی، دانش تاریخ موضوعی علمی شد که نیازمند آموزش تخصصی بود. هدف از نگارش این مقاله، بررسی اهمیت نقش مهارت آموزی در آموزش دانش تاریخ با تأکید بر پارادایم رانکه ای خواهد بود. یافته های این پژوهش، بیانگر اهمیت نقش مهارت آموزی در تفکرات مورخ بزرگی است که علاوه بر بُنیان نهادن پارادایمی جدید در تاریخ نگاری، نخستین دوره کارورزی و کارآموزی رشته تاریخ را در دوازدهم جولای 1825 میلادی راه اندازی کرد.
نگاهی به وضعیت آموزش تاریخ در مدارس
منبع:
پژوهش در آموزش تاریخ دوره اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳
83 - 100
حوزه های تخصصی:
تاریخ، مجموعه حوادث فرهنگی، طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و رویداد هایی است که در گذشته و در زمان و مکان زندگی انسان ها و در رابطه با آن ها رخ داده است و هویت و میراث آن ها محسوب می شود. برای بقا و استمرار فرهنگ و تمدن، هرجامعه ای باید میراث خود را به نسل های آتی انتقال دهد و هویت خود را پاس بدارد. در راستای چنین وظیفه مهمی درس تاریخ در برنامه درسی قرار گرفته است. اما ماهیت غیر عینی تاریخ و انقطاع زمانی میان گذشته و حال و مشکلاتی که در آموزش این درس به چشم می خورد، آن را برای فراگیران دشوار کرده است. لذا این مطالعه با هدف بررسی اجمالی وضعیت آموزش تاریخ در مدارس، با بهره گیری از منابع مکتوب و به روش توصیفی– تحلیلی انجام شد. بر اساس یافته ها، در سه بخش محتوا، روش های آموزش و روش های ارزشیابی درس تاریخ چالش هایی وجود دارد که نیازمند توجه هستند.
سنجش میزان علاقه مندی دانش آموزان متوسطه دوم نسبت به درس تاریخ معاصر ایران با تأکید بر نقش دبیران
منبع:
پژوهش در آموزش تاریخ دوره اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
47 - 66
حوزه های تخصصی:
وجود روایت های مختلف از حوادث تاریخ معاصر ایران و تأثیرپذیری مستقیم حاکمیت سیاسی، در روایت، بازنمایی و نمایش آن در کتاب های درسی، این درس و تدریس آن را چالش برانگیز کرده است و بی ارتباط نیست که گروه مؤلفان درسی، همواره بر سر تدوین محتوای این درس مناقشاتی داشته اند. با در نظرداشتن محتوای درسی کتاب تاریخ معاصر دوره متوسطه، این پژوهش بر آن است تا ابتدا به عنوان یک نمونه پیمایشی، نوع و میزان علاقه مندی دانش آموزان متوسطه دوم به تاریخ ایران معاصر را مورد سنجش قرار داده و سپس بر اساس میزان علاقه مندی آنان به تاریخ و نوع تدریس، میزان رضایت دانش آموزان را مورد بررسی قرار دهد. طبق نقشه طرح شده، سؤال اصلی پژوهش این است که آیا روش تدریس دبیران و رضایتمندی دانش آموزان از دبیر تاریخ بر علاقه مندی و شناخت آنان از تاریخ معاصر ایران تأثیر دارد؟ نتایج پژوهش که به روش تحقیقات میدانی و تحلیل پرسشنامه به دست آمده است، نشان می دهد دانش آموزان رشته علوم انسانی به دلیل مطالعه تاریخ برای کنکور سراسری و همچنین دارا بودن ساعات تدریس و واحدهای بیشتر نسبت به سایر گروه ها، علاقه مندی و آشنایی بیشتری نسبت به تاریخ ایران معاصر دارند و این علاقه مندی با در نظر داشتن تأکید دبیران تاریخ بر اهمیت درس تاریخ در آزمون سراسری افزایش می یابد. مطالعه حاضر بر اساس پرسشنامه و جامعه آماری دویست نفری از دانش آموزان رشته های ریاضی، تجربی، فنی-حرفه ای و ادبیات و علوم انسانی صورت گرفته است. یافته های تحقیق می تواند در تغییر نگرش دبیران تاریخ و برنامه ریزان امور آموزشی و فرهنگی وزارت آموزش وپرورش اثرگذار باشد.
کاربرد آموزش تاریخ در آموزش مفهوم توسعه پایدار
منبع:
پژوهش در آموزش تاریخ دوره اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
67 - 79
حوزه های تخصصی:
آموزش توسعه پایدار از مهمترین شاخصه هایی است که امروزه برای نیل جوامع به توسعه پایدار، مورد توجه قرار گرفته است. با عنایت به این نکته که برنامه درسی جداگانه ای جهت آموزش توسعه پایدار در مدارس در نظر نگرفته شده است، می توان به آموزش توسعه پایدار از طریق سایر رشته های درسی امید داشت. یکی از این رشته ها، رشته درسی آموزش تاریخ می باشد که در پژوهش حاضر سعی شده است با روشی توصیفی-تحلیلی و با کاربست اسناد کتابخانه ای، کاربرد آن در آموزش مفهوم توسعه پایدار، تبیین گردد و نیز ویژگی های یک رشته درسی مطلوب آموزش تاریخ در جهت آموزش توسعه پایدار مشخص شوند. پس از بحث و بررسی، این نتیجه به دست آمد که آموزش تاریخ با کارکردهای انسان شناسی، امکان درک وضع موجود و امکان پیش بینی آینده را با کاربست قوانین تاریخی، در آموزش توسعه پایدار میسر می سازد. همچنین ویژگی های برنامه درسی مطلوب، پرداختن به آموزش تاریخ محلی، عدم غفلت از تاریخ نزدیک و تربیت معلمان تاریخ که آشنا به مفهوم توسعه پایدار باشند، می تواند اثربخشی آموزش تاریخ را در راستای آموزش توسعه پایدار، افزایش دهد
شناسایی و نقد منابع تاریخی و نقش آن در آموزش تاریخ مطالعه موردی: تاریخ یمینی
منبع:
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره اول پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱
101 - 126
حوزه های تخصصی:
معلم تاریخ برای تدریس اثر بخش و توفیق در رسیدن به اهداف آموزشی به ابزارها و روش های مختلف نیاز دارد. یکی از مهم ترین ابزارهای معلم تاریخ در آموزش، منابع تاریخی است. منابع تاریخی به معلم کمک می کند تا درک بهتری از تاریخ در فراگیران شکل گیرد. کتاب تاریخ یمینی و همچنین ترجمه آن یکی از کهن ترین متون تاریخی به ویژه در مورد تاریخ وزرا، احوال دولت سامانی، دوران ابتدایی غزنویان و دیگر حکومت های معاصر آن است. به سبب اهمیت اطلاعات، این کتاب همواره به عنوان یکی از منابع مهم تاریخ ایران در قرون چهارم و پنجم هجری مورد توجه مورخان بوده است.در این پژوهش تلاش شده است که با روش تاریخی و مطالعه مروری و با هدف تبیین جایگاه کتاب تاریخ یمینی در میان منابع تاریخی ایران، آن را مورد بررسی و موشکافی قرار داده، جایگاه این کتاب در میان منابع معاصرش و همچنین اهمیت آن در تاریخ نگاری دوران بعد مشخص شود.
کاربرد جغرافیای تاریخی در آموزش تاریخ (مطالعه موردی: جغرافیای تاریخی کردستان در دوره مغولان)
حوزه های تخصصی:
جغرافیای تاریخی، پژوهشی میان رشته ای تاریخ و جغرافیا است. بررسی تأثیرات محیط جغرافیائی بر وقایع تاریخی، سیر تکامل حکومت ها و تحولات مرزی موضوع اصلی این علم است. جغرافیای تاریخی که بر مکان به عنوان یکی از ارکان علم تاریخ تأکید دارد در آموزش تاریخ کاربرد زیادی دارد. نقشه ها و کتاب های جغرافیایی و تاریخی، تاریخ های محلی، آثار باستانی، بناها و عکس های تاریخی به صورت مواد جغرافیای تاریخی مورد استفاده قرار می گیرند. بازساخت چشم اندازهای گذشته که از اهداف مهم جغرافیای تاریخی است در یادگیری تاریخ بسیار مهم و کاربردی است. یکی از روش های پژوهش در جغرافیای تاریخی متمرکز ساختن موضوع مطالعه بر محدوده و منطقه جغرافیایی کوچک و عمق بخشیدن به آن در گستره زمانی می باشد. با این رویکرد و براساس شواهد تاریخی به عنوان بحثی برای عینیت بخشیدن به موضوع کاربرد جغرافیای تاریخی در آموزش تاریخ، کردستان به عنوان مقوله ای جغرافیائی و تاریخی مورد توجه قرار گرفته و تحولات جغرافیای تاریخی آن در دوره مغولان (قرن 7هجری) بررسی شده است. سئوالاتی که در این پژوهش مطرح می شود این است که: جغرافیای تاریخی چه کاربردی در آموزش تاریخ دارد؟ و جغرافیای تاریخی کردها در دوره مغولان چه تحولاتی یافته است؟ برای پاسخ به این پرسش ها با روش پژوهش تاریخی و شیوه توصیفی- تحلیلی این نتیجه حاصل آمد که جغرافیای تاریخی کردستان در دوره مغولان تحولات اجتماعی و سیاسی مهمی را تجربه کرده است و پرداختن به جغرافیای تاریخی در آموزش تاریخ موجب عینی شدن درس تاریخ و گسترش درک فراگیران از مباحث تاریخی می شود.
تأملی بر توسعه آموزشِ مسئله محور تاریخ در بستر فضای مجازی
حوزه های تخصصی:
شناخت ارتباط بین آموزش تاریخ و روش حل مسئله از مهمترین ضروریات بررسی کاربرد فضای مجازی در آموزش مسئله محور می باشد. در این نگاه به مسئله آموزش که به مثابه روش یاددهی امکان ایجاد آزمایش، خطا و فرضیه سازی ایجاد گردیده است، فضای مجازی با ظرفیت ها و کارکردهای موجود در خود دارای جایگاه ویژه ای می باشد. بر این اساس هدف کلی این نگاشته تأملی بر اثربخشی آموزش مسئله محور در آموزش مفاهیم تاریخی در بستر فضای مجازی است. از این رو، مقاله حاضر به بررسی ظرفیت ها و محدودیت های موجود در روش مسئله محور و اینکه فضای مجازی با توجه به فرامتغیرهای هشت گانه موجود در خود امکان مناسبی را جهت این نوع از آموزش به منصه ظهور می رساند، پرداخته است. در این پژوهش، روش توصیفی مورد استفاده قرار گرفته از نوع کیفی و تحلیلی است که با استفاده از ابزار فیش برداری برای جمع آوری داده ها اقدام شده است. یافته های مقاله نشان می دهد که فرامتغیرهای فضای مجازی شامل: سرعت، فرازمانی و فرامکانی بودن، جهانی بودن، سیّال بودن، تشدید واقعیّت، چندرسانه ای بودن، فراگیری و دسترسی دائم دارای ظرفیتی بالقوه و گسترده بوده و ابزارهای متنوّعی برای آموزش تاریخ می باشند. بنابراین بهره گیری مناسب از بستر و ظرفیت های موجود در آن می تواند بر اثربخشی آموزش تاریخ، تأثیری توسعه بخش و تسهیل گر داشته باشد.
ادب پهلوانی و کاربرد آن در آموزش تاریخ (بررسی موردی سه متن ادب عیاری)
حوزه های تخصصی:
آموزش و تدریس تاریخ با توجه به ضرورت ها و تحولات اجتماعی نیازمند بهره گیری از منابع و شیوه های متنوعی می باشد و ادب پهلوانی یکی از این عرصه ها است. ادب پهلوانی بخشی از ادبیات عامه است. ادب عامه شامل طیف وسیعی از دانش ها و معارف عامه از جمله قصه ها، افسانه ها، مثل ها و معماها است. ادبیات عامه ماهیّتی میان رشته ای دارد و در پیوند مستقیم با دانش و علوم مختلف از جمله تاریخ می باشد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش ها است : متون ادب پهلوانی چه کاربردی در آموزش تاریخ دارد؟ چگونه می توان با استفاده از ادب پهلوانی تدریس موثری در درس تاریخ داشت؟ روش پژوهش ، روش تاریخی و به شیوه توصیفی- تحلیلی می باشد. سه متن ادب عیاری شامل سمک عیّار، حسین کرد شبستری و امیر ارسلان نامدار، که از نظر اطلاعات تاریخی و اجتماعی، ظرفیت بالائی در تدریس تاریخ دارند، بررسی شده و یافته های مقاله نشان می دهد که متون ادب پهلوانی به دلیل ماهیّت ساده و صریح و جذابیّت شنیداری، می تواند در تعمیق آموخته های تاریخی و علاقمندی فراگیران به درس تاریخ مؤثر باشد. روش های ایفای نقش، پروژه محور، منبع محور، نقّالی و روایتگری سنتی از جمله شیوه های است که با استفاده از متون ادب پهلوانی می توان در تدریس تاریخ از آن سود برد .
تأثیر روش تدریس پژوهش محور در آموزش درس تاریخ (مطالعه موردی: دانش آموزان متوسطه دوم)
منبع:
پژوهش ملل آذر ۱۴۰۰ شماره ۷۰
127-147
در عصر حاضر بر روش های فعال تدریس مبتنی بر نظریات شناختی و ساخت گرایانه تأکید می شود که فرض اصلی بر این است که هرچه میزان مشارکت دانش آموزان در آموزش افزایش یابد، یادگیری بیشتری صورت می گیرد، در این راستا، معلم نقش بسیار مهم و اساسی را برعهده دارد، زیرا علاوه بر نقش هدایتی، حمایتی؛ سازمان دادن به فعالیت های یادگیری دانش آموزان و رشد هماهنگ ابعاد وجودی آنان نیز به عهده اوست. مقاله حاضر به منظور بررسی کاربردی روش های تدریس فعال در آموزش درس تاریخ صورت گرفته است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش ابتدا روش های فعال تدریس بررسی می شود. روش انجام پژوهش به صورت کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی - تحلیلی است. نتایج نشان می دهد روش های تدریس ایفای نقش، کار مشارکتی و گروه های کوچک در آموزش درس تاریخ کاربردی است. همچنین روش های تدریس اعضای تیم، جستجوی موقعیت و گردش علمی از جمله روش های تدریس کاربردی در آموزش تاریخ بیان شده است. در همین راستا یکی از بهترین روش های تدریس درس تاریخ، روش استقرایی و ساخت گرایی عنوان شده است.
تأملی بر تدریس تاریخ ایران اسلامی با روش پیش سازمان دهنده با استفاده از نرم افزار تاریخ ایران اسلامی2
حوزه های تخصصی:
متاسفانه تدریس تاریخ ایران اسلامی به روش های سنتی و غفلت از روش های مدرن آموزشی از قابلیت های آن کاسته و باعث یکنواختی امر تدریس شده است. در این راستا برای اثر بخشی تدریس تاریخ روش تدریس مبتنی بر پیش سازمان دهنده ها به عنوان روشی نوین در کشورمان می تواند در تسهیل و اثربخشی تدریس تاریخ ایران اسلامی ثمربخش باشد. بر این اساس برای اصلاح ضعف های موجود در آموزش تاریخ نیازمند استفاده از تکنولوژی و نرم افزارهای نوین طراحی شده در این عرصه می باشیم که نرم افزار های کمک آموزشی تاریخی نوع جدیدی از این نوع اند که در زمینه پرورش قدرت تحلیل و تفهیم دانشجویان توانایی های بسیاری دارند. هدف کلی این نگاشته بررسی کارایی روش پیش سازمان دهنده در تدریس دروس تاریخ ایران اسلامی در دانشگاه ها می باشد. در این پژوهش، روش توصیفی مورداستفاده قرارگرفته از نوع کیفی و تحلیلی است که با استفاده از ابزار فیش برداری برای جمع آوری داده ها اقدام شده است. یافته های مقاله نشان می دهد که نرم افزار تاریخ ایران اسلامی2 با داشتن قابلیت های فراوانش عرصه ای جدیدی برای آموزش تاریخ ایران اسلامی با روش پیش سازمان دهنده در دانشگاه محسوب شده و امر آموزش این علم را آسان تر و مؤثرتر می کند. در این راستا استفاده و بهره گیری از ظرفیت های موجود این نرم افزار در جهت امر تدریس تاریخ پیشنهاد می شود
تجربه زیسته: کرونا و آموزش درس تاریخ
منبع:
پژوهش در آموزش تاریخ دوره دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶)
87 - 103
حوزه های تخصصی:
هدف از این تحقیق نشان دادن تأثیر انتشار ویروس کرونا بر آموزش تاریخ است، زیرا ما ناگهان با موقعیتی روبرو شدیم که از آموزش الکترونیکی می ترسیدیم زیرا اطلاعات بسیار کمی در مورد آن داشتیم و همچنین زیرساختی برای آن وجود نداشت، بنابراین کم کم خواسته یا ناخواسته شروع به استفاده از آن کردیم. با وجود همه این معایب، ما همچنین می توانیم مزایایی را در مورد آن بیان کنیم، از جمله موارد دیگر ، آموزش تاریخ از مکان خاصی دور شد ، برگزاری آزمون در زمان معینی تغییر کرد، و پایه آزمون های مختلف فراهم شد ، همچنین باعث افزایش اعتماد به نفس در معلم و دانش آموز می شود. در نتیجه، ما به تدریج با تکنیک های مختلف یادگیری و ارزیابی آشنا شدیم، از جمله: ضرب المثل ها ، ارائه درس ها در قالب فایل های صوتی، مقاله، پرسش و پاسخ به سوالات، گوش دادن به فیلم ها یا فایل های صوتی، و درک در مورد آن ، تاثیر موضوع آموخته شده در مورد زندگی شخصی، بیان موضوع در قالب یک شبکه مفهومی، جدول تاریخی، اسلاید، ، آموزش یک واحد یادگیری، یادگیری با کمک همکلاسی ها و استفاده از بسترهای مختلف آزمون، و در نهایت، چه شد بعد از آموزش یاد می گیرید؟ مایلید چه بیاموزید؟ در مورد درس امروز چه سوالاتی دارید؟ اینها بخشی از آموزش و ارزیابی دروس تاریخ در دوران کرونا است.
آموزش تاریخ و لزوم استفاده از مکتب تاریخ نگاری «تاریخ مردم»
حوزه های تخصصی:
یکی از ابزارهای مهم هر حکومتی جهت بقا و تثبیت جایگاه سیاسی، اجتماعی خود، نهاد آموزش و پرورش است. نهادی که نقشی مهم و اساسی در پی ریزی چارچوب فکری و شخصیت سازی افراد یک جامعه و نوع نگرشهای فرهنگی و تاریخی و... آنان را برعهده دارد. کتب درسی تاریخ مشخص ترین بخش از دروس نظام آموزش و پرورش است که با مسئله هویت ملی و محلی ارتباط دارد. آگاهی از پیشینه تاریخی سرزمین مادری و میراث گذشتگان از طریق این کتب درسی آموزش تاریخ به دانش آموزان قابل انتقال است اما آن چیزی که مورد جای تامل و بحث این مقاله است بیان مقوله جایگاه هویت ملی و تفکیک میان میهن پرستی یا میهن دوستی در مقابل افراط گرایی یا ناسیونالیسم است. با این پیش فرض، معرفی مکتب تاریخ نگاری تاریخ مردم و موضوع لزوم استفاده از این نوع تاریخ نگاری در کتب درسی آموزش و پرورش در ایران بطور ویژه برای اولین بار در این مقاله بررسی و به عموم صاحب نظران رشته آموزش تاریخ و تاریخ نگاری پیشنهاد داده می شود. ایران برخلافِ اکثریتِ قریب به اتفاقِ کشورهای دنیا، یک هویتِ میهنیِ تاریخ مند دارد. تاریخی که نامنصفانه، گندزدایی شده، گزینشی، دارای پیش فرض های نژادی، به شدت احساسی و عاطفی در شرح تاریخ جنگ ها، و آکنده از کینه و نفرت از انسان هایی است که در خارج از دایره ی «ملت» تعریف شده اند، این مکتب از تاریخ نگاری را مکتب تاریخ نگاری ملی (Nationalist historiography) است و بررسی از بالا به پایین و با اشراف بر حاکمان است و در برابر آن تاریخ نگاری، «تاریخ مردم» (People's history) یا «تاریخ از پایین» (history from below) می باشد. اساس این مکتب، اصالتِ مردم (مردم محوری) است و مورخ می کوشد تا وقایع تاریخی را از منظر مردم به ویژه طبقه ی کارگر و طبقه ی متوسط ببیند و حوادث و روی دادها را با توجه به تاثیرشان بر زندگی مردم، تحلیل کند، و در قضاوت تاریخی منافعِ مردم را معیار قرار دهد
بکارگیری روش قصه گویی به منظور آموزش تاریخ به کودکان در موزه
حوزه های تخصصی:
قصه گویی از جمله روش های موثری است که از گذشته اگرچه برای سرگرم کردن کودک بوده، اما بُعد آموزشی نیز داشته است. در میان روش های آموزشی کودکان در موزه، قصه گویی شیوه آموزشی مفیدی است که جهت انتقال مفاهیم، رشد خلاقیت و اگاهی بیشتر و پرورش کودک می توان بکار برد. ساختار موزه در شکل گیری قصه و ابزارهای مورد استفاده جهت بیان قصه در موزه ها - به منظور بالا بردن سطح یادگیری و فهم کودکان - تأثیر بسزایی دارد و باعث ایجاد علاقه و انگیزه بیشتر در کودکان می شود. هر موزه متناسب با نوع و عملکرد خود، از شیوه خاصی در قصه گویی استفاده می کند. هدف از این نوشتار بررسی تأثیر مطلوب قصه و روش های ارائه آن در موزه به منظور آموزش تاریخ و یادگیری بهتر کودکان می باشد.این مقاله به روش کاربردی و با تحلیل کیفی و توصیفی به بهره گیری از شیوه قصه گویی در موزه می پردازد و برای این منظور راهکارهایی ارائه می دهد. همچنین عوامل موثر در شیوه بکارگیری از این روش مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش، رابطه میان فضای موزه، راهنما، اشیا را در نوع قصه و نحوه آموزش تاریخ موثر دانسته است،از اینرو متناسب با مخاطب کودک، الگوهای متفاوتی استفاده می شود. روش قصه گویی نسبت به سایر گزینه ها همچون بازی در امر پرورش خلاقیت و فهم بهتر مفاهیم و موضوعات تاریخی مزیت و برتری دارد. همچنین از جهت اجرایی نیز در موزه کارآمدتر است.