تجارب معلمی و مطالعات کارورزی (مطالعات کارورزی در تربیت معلم سابق
تجارب معلمی و مطالعات کارورزی دوره 2 پاییز 1403 شماره 1
مقالات
حوزه های تخصصی:
هدف: هدف از پژوهش حاضر تبیین اثربخشی روش تدریس معکوس بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی و مشارکت تحصیلی دانش آموزان پایه ششم بود. روش : پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش نیمه تجربی، با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری تمامی دانش آموزان پایه ششم شهرستان سرچهان بود. که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی دو مدرسه انتخاب؛ و سپس دانش آموزان پایه ششم این دو مدرسه به صورت تصادفی و جایگزینی به دو گروه آزمایش(25 نفر) و کنترل(25 نفر) تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده ها آزمون ریاضی استاندارد شده پایه ششم ابتدایی و پرسشنامه مشارکت تحصیلی بود. بعد از اجرای پیش آزمون، گروه آزمایش طی 10 جلسه به روش تدریس معکوس و گروه کنترل به روش سنتی آموزش دیدند. جهت تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تحلیل کوواریانس) استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد در پس آزمون میانگین نمرات پیشرفت تحصیلی ریاضی و مشارکت تحصیلی دانش آموزانی که با روش تدریس معکوس آموزش دیده بودند به طور معنی دار ی بیشتر از میانگین نمرات دانش آموزانی بود که با روش سنتی آموزش دیدند. نتیجه گیری: روش تدریس معکوس بر مشارکت تحصیلی و ابعاد آن و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان تاثیر مثبت دارد.
بازنمایی تجارب زیسته کارورزان و مدرسان: چالش ها و راهکارهای شاگردپروری در دوره کارورزی
حوزه های تخصصی:
تجربه عملی کارورزی، فرصتی برای توسعه مهارت های حرفه ای در محیط واقعی کار است. یکی از این مهارت ها، توانایی شاگردپروری است. هدف این پژوهش بررسی نقش کارورزی در ارتقای مهارت های شاگرد پروری با شناسایی چالش ها و موانع موجود در این زمینه و ارائه راهکارهای مناسب برای بهبود این مهارت ها میان اساتید و دانشجویان می باشد.رویکرد پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی است که بصورت مطالعه موردی انجام یافت. نمونه ها بصورت هدفمند انتخاب شدند و که بصورت گلوله برفی تا رسیدن به اشباع نظری ادامه داشت.حوزه پژوهش مدرسان(11 نفر) و دانشجومعلمان(15 نفر) بودند که ازطریق مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته تجربیات زیسته و دیدگاه های آنها بررسی شد. تحلیل مصاحبه ها با کدگذاری و مقوله بندی اانجام شد و برای اطمینان از اشباع نظری با نمونه های دیگری نیز مصاحبه شد.بر اساس یافته ها، در دو بخش کدگذاری و مقوله بندی اجام یافت که در بخش نخست چهار مقوله اصلی( نقش کارورزی در ارتقاء مهارتهای شاگردپروری، چالشها، موانع و راهکارها) استخراج گردید که هر مقوله اصلی شامل سه زیرمقوله بود، در بخش دوم در زمینه مهارتهای شاگردپروری نیز سه مقوله اصلی( اهمیت مهارتهای شاگردپروری، چالش های موجود در توسعه مهارت های شاگردپروری، هر مقوله حاوی شش زیر مقوله و راهکارهای پیشنهادی برای رفع چالش های توسعه مهارت های شاگردپروری، حاوی پنج زیرمقوله) استخراج شد.نتایج این پژوهش به شناسایی چالش ها و موانع موجود در زمینه توسعه مهارت های شاگرد پروری در طی تجربه کارورزی مدرسان کارورزی و دانشجومعلمان پرداخت. راهکارهای مناسب برای بهبود و ارتقای مهارت های شاگردپروری توسط مدرسان کارورزی و دانشجومعلمان ارائه گردید.
بررسی مدل SWOT (قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها) سامانه های آموزش ضمن خدمت مجازی فرهنگیان از دیدگاه معلمان ابتدایی
حوزه های تخصصی:
دوره های آموزشی ضمن خدمت مجازی فرهنگیان در راستای به روز شدن اطلاعات،بهبود و ارتقای حرفه ای و شغلی معلمان در دنیای مجازی و الکترونیکی می باشد.هدف پژوهش،بررسی مدل(SWOT) در قالب تحلیل قوت ها،ضعف ها،فرصت ها و تهدیدها دوره های آموزش ضمن خدمت مجازی،شامل:سامانه جامع مدیریت یادگیری و آموزش فرهنگیان(LTMS)،سامانه مدیریت یادگیری رایادرس(rayadars) و سامانه مدارس یادگیرنده مرآت(meraat) از دیدگاه معلمان دوره اول ابتدایی استان ایلام در بین سالهای ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ بود. این پژوهش جزء تحقیقات کاربردی و به شیوه توصیفی - پیمایشی بود و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته،استفاده شد و حجم نمونه با استفاده از روش کرجسی و مورگان تعداد۱۵۴ نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.نتایج مشخص کرد که ضعف ها شامل:طولانی بودن برگزاری و ثبت نمره در برخی از سامانه ها،نبود تناسب استاندارد برخی از سوالات آزمون ها،نداشتن تعامل دوسویه و فعال کاربر با مدرسان دوره ها، تاکید بیش از حد بر ارزیابی کمی و نمره نهایی و تهدیدها در برگیرنده:نبود نظارت و امنیت لازم و کافی برای شرکت هر کاربر به صورت خود واقعی،قطع و وصل شدن و سرعت پایین اینترنت و مشکلات پرداخت آنلاین هزینه ثبت نام.سامانه های مذکور فرصت هایی در زمینه هدف گذاری،محتوا و راهبردهای یاددهی -یادگیری داشتند و قوت ها را می توان:شناخت بیشتر معلمان از مهارتهای حرفه ای تدریس نظیر:طرح درس،تعیین هدف های آموزشی،سنجش و ارزشیابی،شناخت روش ها و الگوهای خلاقانه و متنوع تدریس مجازی،ارتباط و مدیریت کلاس درس و ارائه انواع تکالیف مهارت محور دانست.در پایان پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.
واکاوی ادارک معلمان دوره ابتدایی از تربیت تمام ساحتی؛ موانع و راهکارها
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر واکاوی ادارک معلمان دوره ابتدایی از تربیت تمام ساحتی؛ موانع و راهکارهای اجرای آن در مدارس ابتدایی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت کیفی بود که با روش پدیدارشناسی انجام یافت. به منظور گردآوری داده ها با 10 نفر از معلمان دوره ابتدایی که با روش نمونه گیری گلوله برقی و به شکل هدف مند انتخاب شده بودند، مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق صورت گرفت. جهت تعیین حجم نمونه از اشباع نظری داده ها استفاده شد، لذا در هفتمین مصاحبه اشباع داده ها حاصل شد اما مصاحبه تا دهمین نفر ادامه یافت. یافتههای پژوهش نشان داد تربیت تمام ساحتی از دیدگاه معلمان با موانعی چون کمبود امکانات، فضا و وقت (سخت افزای و نرم افزاری)، تراکم بالای دانش آموزان، حجم بالای کتاب درسی و برنامه و طرح های متعدد در مقطع ابتدایی، محدودیت توانایی معلمان و کیفیت کم برخی از دوره ها ضمن خدمت معلمان، جداسازی ساحت ها و توجه کمتر به همپوشانی ساحت ها روبرو است. در ارتباط با راهکارهای برطرف نمودن موانع، شرکت کننده گان به تغییر نگرش دست اندرکاران، مدیران، معاونین، معلمان و والدین نسبت به تربیت یکپارچه، طراحی فضا و تدارک امکانات برای تربیت تمام ساحتی دانش آموازن، کاهش و تغییر محتوای کتاب های درسی مبتنی بر اسناد تحولی آموزش و پرورش و تربیت چند ساحتی، کاستن از طرح ها و برنامه های مقطع ابتدایی و توجه ویژه به تربیت تمام ساحتی، تالیف کتب، مقاله، فیلم و پوستر برای تربیت تمام ساحتی دانش آموزان، و گنجاندن دوره های تربیت تمام ساحتی برای دانش آموزان اشاره نمودند.
اثربخشی آموزش با استفاده از نقشه مفهومی بر اضطراب امتحان و انگیزش تحصیلی دانش آموزان در درس زیست شناسی
حوزه های تخصصی:
پیشنیه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش با استفاده از نقشه مفهومی بر انگیزش تحصیلی و اضطراب امتحان دانش آموزان در درس زیست شناسی انجام گرفت. روشها: روش این پژوهش نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه یازدهم متوسطه شهر همدان در سال 1400 بود. نمونه آماری متشکل از 53 نفر از دانش آموزان پسر پایه یازدهم می باشد که از طریق روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. کلاس های درسی از قبل تشکیل شده به عنوان 1 گروه آزمایشی شامل 26نفر و 1 گروه کنترل شامل 27نفر انتخاب شدند و از هر دو گروه پیش آزمون به عمل امد. در 12 جلسه 45 دقیقه ای گروه آزمایش با استفاده از روش نقشه مفهومی و گروه گواه به روش سنتی آموزش دیدند. برای جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه های استاندارد انگیزش تحصیلی هارتر و پرسشنامه اضطراب امتحان TAI ابوالقاسمی و همکاران استفاده شد.یافته ها: داده های بدست آمده با استفاده از روش های آماری تحلیل کواریانس بررسی شد. آزمون ها توسط نرم افزار SPSS ورژن 24 محاسبه شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد آموزش با استفاده از نقشه مفهومی اثر بخشی لازم را بر انگیزش تحصیلی و اضطراب امتحان دارد به طوری که انگیزش تحصیلی بالا رفته و اضطراب کاهش یافته است . نتیجه گیری: در نتیجه می توان گفت استفاده از نقشه مفهومی در تدریس میتواند موجب بهبود وضعیت انگیزش تحصیلی شده و از سوی دیگر اضطراب امتحان یادگیرندگان را کاهش دهد.
بررسی افت تحصیلی یکی از دانش آموزان پایه دهم رشته انسانی: اقدام پژوهی برای بهبود عملکرد تحصیلی
حوزه های تخصصی:
پیشینه و اهداف: این پژوهش با هدف حل مسئله افت تحصیلی یکی از دانش آموزان پایه دهم رشته انسانی در مدرسه نمونه تقوی شهرستان بیرجند در سال تحصیلی 1403-1402 انجام شده است.روش ها: این پژوهش با استفاده از روش اقدام پژوهی انجام شده و داده های آن از طریق مشاهده و مصاحبه جمع آوری گردید.یافته ها: یافته ها نشان داد که عواملی مانند کمبود اطلاعات در زمینه روش های مطالعاتی، کاهش تمرکز، افزایش استرس و کاهش انگیزه می توانند منجر به افت تحصیلی شوند. برای حل این مسئله، پژوهشگر با استناد به پیشینه نظری و عملی، راه حل هایی شامل تقویت مهارت های مطالعاتی، افزایش انگیزه درونی دانش آموز، آموزش مهارت های برنامه ریزی درسی و مدیریت زمان ارائه داد. نتایج: نتایج نشان داد که اجرای راه حل ها به بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموز، افزایش انگیزه و اعتمادبه نفس او و کاهش استرس منجر می شود. این تحقیق پیشنهاد می کند که معلمان و مدیران مدارس از این روش ها برای بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان استفاده کنند و به نیازهای فردی آن ها توجه ویژه ای داشته باشند. استمرار در اجرای این راه حل ها و پایبندی دانش آموزان به آن ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا نتایج مثبت بلندمدت حاصل شود.
تأملاتی درباره کارورزی در کشورهای عربی، به بهانه انتشار کتاب «راهنمای دانشجومعلمان در کارورزی»
حوزه های تخصصی:
کتاب «مرشد الطالب/ المعلم فی التربیه العملیه»، کتابی به قلم رشدی أحمد طعیمه به زبان عربی است و در سال 2000 در مصر منتشر گردید. کتاب مزبور یکی از مهمترین آثاری است که کارورزی را در 5 دانشگاه اردن در 7 بخش و 21 فصل بررسی نموده است و به عنوان طرح تحولی برنامه های تربیت معلم در دانشگاه های اردن شناخته شد. ترجمه کتاب به زبان فارسی در سال 1402 ، توسط هدایت الله تقی زاده و دو تن از همکاران باعنوان «راهنمای دانشجومعلمان در کارورزی» انجام گرفت و از سوی انتشارات دانشگاه فرهنگیان در 298 صفحه با قطع وزیری به زیور طبع آراسته شد. نویسنده در نوشتار حاضر به معرفی اثر مذکور همت-گمارده است. وی در راستای این هدف، پس از بیان شرح حال مختصری از مؤلف، به معرفی کتاب و محتوای هر یک از بخش ها و فصول آن اقدام کرده است. سپس روند کارورزی در مراکز تربیت معلم کشور مصر را بیان نموده است. و به این نتیجه دست یافت که برای ارتقای سطح حرفه ای دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان، نیازمند اهتمام بیش از پیش و تأسیس دانشکده کارورزی و مدارس وابسته به معنای واقعی آن است.