مطالب مرتبط با کلیدواژه

تربیت اقتصادی


۱.

نگاهی قرآنی به نقش الگو در تربیت اقتصادی فرزندان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: الگوی اقتصادی سبک زندگی اسلامی تربیت اقتصادی رعایت حقوق دیگران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای اخلاق تجارت [معیشت یا اخلاق اقتصادی]
تعداد بازدید : ۲۳۱۲ تعداد دانلود : ۱۱۲۲
اهمیت نقش تربیت اقتصادی از منظر آموزه های قرآن همانند تربیت دینی فرهنگی و تربیت اجتماعی می باشد. تربیت اقتصادی صحیح آثار مادی و معنوی بسیاری در سبک زندگی فردی دارد که پاک شدن روزی، ایجاد اعتماد به نفس، سلامت روان، قبولی اعمال، آرامش و آسودگی خاطر از جمله آن است. این پژوهه، کیفی و مبتنی بر تحلیل محتوا می باشد و با مراجعه به منابع اصیل، به نقش الگو در تربیت اقتصادی فرزندان پرداخته است. بر همین اساس ابتدا عوامل اعتقادی و زیربنای فکری و نیز عوامل رفتاری تشکیل دهنده الگوی مناسب و سپس آثار اجتماعی تربیت صحیح اقتصادی بیان شده است. در نتیجه برخورداری از انگیزه معنوی و الهی، پرهیز از غرور و غفلت، اقتصاد و میانه روی، رعایت حقوق دیگران، از عوامل رفتاری تربیت صحیح اقتصادی است که آثار سودمندی مانند کسب ثواب و خیر در آخرت، تقرب به جوار الهی، ایجاد جامعه ای برخوردار از رشد و تکامل، حاکمیت صلح و آرامش و کاهش جرایم اقتصادی و اجتماعی را به همراه دارد.
۲.

تبیین مؤلفه های تربیت اقتصادی بر اساس آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مصرف تولید توزیع آموزه های اسلامی تربیت اقتصادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای اخلاق تجارت [معیشت یا اخلاق اقتصادی]
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
تعداد بازدید : ۲۸۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۶۰
یکی از مسائل جدید در تعلیم و تربیت کشورهای پیشرفته وارد کردن برنامه های تربیت اقتصادی به سیستم آموزشی در کنار آموزش مهارت های اولیه و ضروری است، که این مسئله ناشی از اهمیت روزافزون این موضوع می باشد. این پژوهش با هدف تبیین مؤلفه های تربیت اقتصادی براساس آموزه های اسلامی صورت گرفت. روش انجام پژوهش، تحلیل متن به روش قیاسی−استقرایی بود. جامعه آماری پژوهش آیات قرآن کریم بوده که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، آیات مرتبط با موضوع پژوهش، تا رسیدن به حد اشباع، مورد بررسی قرار گرفت. از پرسشنامه محقق ساخته به منظور دریافت تأیید نظر متخصصان جهت بررسی تناسب مقوله های استخراج شده با اهداف پژوهش استفاده شد. یافته های پژوهش در تبیین مؤلفه های تربیت اقتصادی براساس آموزه های اسلامی، شامل استخراج 48 مؤلفه ذیل سه مفهوم کلی تولید، توزیع و مصرف است. به تفکیک در ذیل مفهوم تولید، 3 مقوله عوامل تولید، کسب و کارهای مولد و عوامل بهره وری تولید با 19 زیرمقوله، در ذیل مفهوم توزیع، 3 مقوله هدف توزیع، ابزارهای مالی توزیع و آسیب شناسی توزیع ثروت با 16 زیرمقوله و در ذیل مفهوم مصرف، 2 مقوله نیازها و انگیزه های ایجاد مصرف و ویژگی های مصرف با 13 زیرمقوله، استخراج و طبقه بندی شده است.
۳.

کاربست مؤلفه های حوزة توزیع تربیت اقتصادی در نظام آموزش و پرورش مبتنی بر آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت اقتصادی توزیع آموزه های اسلامی آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۴۵۹
پیشرفت تکنولوژی و گستردگی جوامع سبب افزایش اهمیت موضوعات میان رشته ای شده است. یکی از این موضوعات که در آموزش و پرورش اهمیتی بسزا دارد، تربیت اقتصادی است. اولین گام برای پرداختن به این موضوع، شناسایی و تبیین مؤلفه های آن است. تربیت اقتصادی به تبعیت از اقتصاد، دارای سه حوزة تولید، توزیع و مصرف است. هدف این پژوهش، تبیین مؤلفه های تربیت اقتصادی در حوزة توزیع براساس آموزه های اسلامی است تا برمبنای آن برنامه های آموزشی متناسب با جامعة اسلامی برای این حوزه طراحی شود. این پژوهش با روش تحلیل متن قیاسی- استقرایی انجام شده است. جامعة آماری پژوهش آیات قرآن کریم است؛ به این ترتیب که به روش نمونه گیری هدفمند، آیاتی که با موضوع پژوهش ارتباط داشتند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. از پرسش نامة محقق ساخته به منظور تأیید تناسب مقوله های استخراج شده با اهداف پژوهش استفاده شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که این مؤلفه ها در حوزة توزیع در سه مقولة هدف توزیع، ابزارهای مالی توزیع و آسیب شناسی توزیع ثروت به همراه زیرمقوله هایشان قابل طبقه بندی است: ذیل مقولة هدف توزیع زیرمقولة برقراری عدالت، ذیل مقولة ابزارهای مالی توزیع زیرمقوله های انفاق، قرض، زکات و خمس و ذیل مقولة آسیب شناسی توزیع ثروت زیرمقولة مفاسد اقتصادی استخراج و تبیین شد.
۴.

شناسایی مؤلفه های اساسی تربیت کودک بر اساس دیدگاه والدین ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت کودک تربیت اقتصادی تربیت سیاسی تربیت اجتماعی تربیت جنسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰۱ تعداد دانلود : ۶۹۵
تربیت کودک و بهبود ابعاد گوناگون رشد انسان از چالش های اساسی زندگی جوامع امروز است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های تربیت کودک بر اساس دیدگاه والدین ایرانی بود. روش تحقیق کیفی و جامعه آماری بر اساس قومیت های شهرهای ارومیه (ترک و کرد) و تهران (فارس) بودند. نمونه ها به شیوه نمونه گیری هدفمند و تا حد اشباع داده ها از این شهرها انتخاب شدند. به منظور جمع آوری نظرات والدین در ارتباط با مؤلفه های تربیت کودک با 300 والد مصاحبه نیمه سازمان یافته به عمل آمد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها (کدگذاری و مضمون یابی) 9 مقوله اصلی شامل تربیت اخلاقی، تربیت دینی، تربیت جسمانی، تربیت اقتصادی، تربیت سیاسی، تربیت اجتماعی، تربیت جنسی، تربیت عاطفی و تربیت عقلی استخراج گردید. با توجه به نتایج تحلیل داده ها والدین ایرانی اشاره بیشتری به اهداف تربیتی دینی، اخلاقی و اجتماعی داشتند و در برخی از حیطه ها از قبیل تربیت عاطفی، جنسی، سیاسی و اقتصادی اطلاعات اندکی داشتند. نتایج پژوهش حاضر می تواند بستری مناسب برای پر کردن خلأهای فرهنگی موجود در زمینه فرزندپروری از دیدگاه والدین ایرانی فراهم آورد.
۵.

جایگاه تربیت اقتصادی مبتنی بر اخلاق اسلامی در محتوای کتاب های درسی هدیه های آسمانی دوره ابتدایی ایران: بررسی وضعیت موجود و ارائه راهکارهایی جهت تحقق وضعیت مطلوب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا تربیت اقتصادی اخلاق اسلامی هدیه های آسمانی و دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۸۴۸
این پژوهش با هدف بررسی محتوای کتاب های درسی هدیه های آسمانی دوره ابتدایی از نظر میزان تاکید بر مولفه های تربیت اقتصادی مبتنی بر اخلاق اسلامی و ارائه راهکارهایی به منظور دست یابی به وضعیت مطلوب انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی بوده است. در مرحله اول با کمک مطالعات اسنادی و انجام پژوهش دلفی مولفه های تربیت اقتصادی مبتنی بر اخلاق اسلامی در سه بعد تولید، توزیع و مصرف و سه حیطه دانشی، نگرشی و مهارتی استخراج شدند و سپس به کمک نظر سنجی از متخصصان مولفه های مطلوب دوره ابتدایی گزینش شدند. در بخش دوم بر اساس مولفه های استخراج شده چک لیست تحلیل محتوا تنظیم و به کمک آن محتوای کتاب های درس هدیه های آسمانی تحلیل شدند. جامعه تحقیق اساتید پانل دلفی را کلیه متخصصان اقتصاد اسلامی شهر اراک و جامعه مرحله بعدی تحقیق در ارتباط با تائید مولفه های مطلوب دوره ابتدایی ایران را متخصصان اقتصاد اسلامی و آموزش ابتدایی تشکیل دادند. روش نمونه گیری در ارتباط با اسناد نمونه گیری در دسترس بود و در ارتباط با متخصصان از روش تمام شماری بهره گرفته شد همچنین جامعه تحقیق در بخش تحلیل محتوا، کتاب های هدیه های آسمانی چاپ شده در سال 1395 می باشد که با توجه به محدودیت این جامعه کل آن به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند(5 جلد). در این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آماره های توصیفی(فراوانی و درصد) استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که در محتوای کتاب های درسی هدیه های آسمانی از مجموع مضامین مرتبط به تربیت اقتصادی تنها 29/10درصد آنها به بعد تولید، 76/36 درصد به بعد توزیع و 94/52 درصد به بعد مصرف اختصاص داشته اند و توزیع این مضامین در کتابها از نظم منطقی برخوردار نبوده اند همچنین از کل مضامین 58/70 درصد به حطیه دانشی، 25 درصد به حیطه نگرشی و 41/ 4درصد به حیطه مهارتی تعلق دارد.
۶.

بررسی تطبیقی تلفیق تربیت اقتصادی در برنامه درسی دوره ابتدایی در کشورهای اسکاتلند، چین و استرالیا و ارائه دلالتهایی برای تربیت اقتصادی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تلفیق برنامه درسی تربیت اقتصادی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۵ تعداد دانلود : ۶۸۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی تلفیق تربیت اقتصادی در دوره ابتدایی در کشورهای اسکاتلند، چین، استرالیا و ایران انجام شده است. این پژوهش، پیمایش تطبیقی است و اطلاعات مورد نیاز برای پاسخگویی از طریق پایگا ههای اینترنتی مانند سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، شبکه بین المللی آموزش مالی و سایتهای آموزش و پرورش کشورهای مورد مطالعه گردآوری شده است. الگوی مورد استفاده، الگوی بردی است. براساس این الگو ابتدا اطلاعات مورد نیاز درباره تجربیات کشورهای مختلف از منابع معتبر گردآوری و تفسیر شدند، سپس در مرحله مجاورت، تفاوتها و شباهتها مطرح و در مرحله آخر داده های حاصل از تفسیر و همجواری مورد مقایسه و تطبیق قرار گرفته اند. از میان کشورهای جهان، سه کشور اسکاتلند، چین و استرالیا با واحد تطبیق نظامهای آموزشی(غیرمتمرکز) و به دلیل تلفیق کامل تربیت اقتصادی در برنامه درسی انتخاب و دلالتهای آن برای تربیت اقتصادی در ایران نیز مطرح شده است. نتایج پژوهش حاکی از آنست که اشتراک کشورهای منتخب در اهداف تربیت اقتصادی در دو حیطه دانش و مهارت است و تفاوت سه کشور، در تأکید کشور استرالیا بر توانایی به کارگیری دانش، مهارت و ارزشها به صورت توامان می باشد. در زمینه شیوه سازماندهی، تلفیق درون موضوعات درسی مختلف به ویژه درس مطالعات اجتماعی به منزله موضوع درسی مشترک میان کشورها مطرح است و نهایتاً در زمینه فرصتهای یادگیری بر استفاده از روشهای فعالیت- محور، کاوشگری، پرسشگری و مناظره همراه با فناوریهای اطلاعات و ارتباطات تأکید شده و تفاوت در ارج نهادن کشور چین به سواد اقتصادی در حکم یک فعالیت فوق برنامه است.
۷.

نقش زنان در فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ اقتصادی مصرف اقتصاد مقاومتی تربیت اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۶ تعداد دانلود : ۳۷۵
فرهنگ اقتصادی زیربنای توسعه محسوب می شود و زنان در شکل دهی به فرهنگ اقتصادی جامعه نقش مهمی ایفا می نمایند. نقش مربی گری زنان در جامعه موجب می شود تا رفتارها و نگرش های اقتصادی ایشان خصوصاً در بعد مصرف، بستر تربیتی را برای توسعه جامعه فراهم نماید. مؤلفه های اصلی مصرف یعنی سطح مصرف و چگونگی مصرف در بستر خانواده و توسط مادران شکل می گیرد. این مقاله نقش زنان را در شکل گیری فرهنگ اقتصادی مطلوب با توجه به مفاهیم موجود در سیاست های اقتصاد مقاومتی، بررسی نموده است. یافته ها بیانگر آن است که با بهسازی و ارتقاء فرهنگ مصرفی زنان، تولیدگرایی نیز در میان ایشان افزایش می یابد. اصلاح فرهنگ مصرفی و افزایش روحیه تولیدگرایی، زمینه ساز توسعه اقتصادی بوده و این با اهداف سیاست های اقتصاد مقاومتی همسو می باشد.
۸.

بررسی محتوای کتاب های درسی دوره دوم ابتدایی بر مبنای تربیت اقتصادی از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا دوره دوم ابتدایی تربیت اقتصادی دیدگاه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۲ تعداد دانلود : ۴۵۷
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره دوم ابتدایی بر مبنای تربیت اقتصادی از دیدگاه اسلام انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و تحلیل محتوای مقوله ای است. جامعه پژوهش در بخش تحلیل محتوا کلیه کتاب های دوره دوم ابتدایی(پایه های چهارم، پنجم و ششم) در سال تحصیلی 97- 96 است که به شیوه سرشماری تمامی محتوای آن ها با استفاده از فهرست وارسی(فرم تحلیل محتوا) که با توجه به مبنای نظری تربیت اقتصادی و نظریات مرتبط تدوین و مورد تایید صاحب نظران قرار گرفته بود، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. واحد تحلیل جمله، تصویر و مضمون بود. داده های حاصل با استفاده از فراوانی و درصد مورد تحلیل قرار گرفت. در بخش پیمایشی جامعه آماری معلمان دوره دوم ابتدایی دو ناحیه شهر همدان بوده که براساس روش نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای تعداد 248 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی آن به روش CVR محاسبه و مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پیمایش، از شاخص های آمار توصیفی و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شد. نتایج به طور کلی بیانگر آن بود که در مجموع در محتوای کتاب های درسی دوره دوم ابتدایی(پایه های چهارم، پنجم و ششم) توجه اندکی به مؤلفه های تربیت اقتصادی اسلامی صورت گرفته است. بیشترین میزان توجه به مؤلفه ها مربوط به کتاب مطالعات اجتماعی و کمترین میزان آن مربوط به کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم است. همچنین براساس دیدگاه معلمان در کتب درسی هر سه پایه کمتر از حد متوسط به تربیت اقتصادی از دیدگاه اسلام توجه شده است.
۹.

تبیین عناصر برنامه درسی تربیت اقتصادی در دوره آموزش عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت اقتصادی برنامه درسی سنتزپژوهی دوره آموزش عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۴۵۰
اگر چه اسناد بالادستی بر حیطه تربیت اقتصادی در برنامه درسی دوره آموزش عمومی تأکید کرده اند اما جایگاه کنونی این حیطه علمی مبهم است و اندک پژوهش های انجام شده، عناصر هدف، محتوا، روش تدریس و ارزشیابی را مورد توجه قرار داده اند. بنابراین، هدف مقاله حاضر تبیین عناصر دهگانه برنامه درسی در ارتباط با تربیت اقتصادی است. در این راستا، مطالعات انجام شده طی سال های 1398-1385 در داخل و سال های 2019-1995 در خارج از کشور با موضوعات تربیت اقتصادی، سواد اقتصادی، عناصر برنامه درسی تربیت اقتصادی و آموزش اقتصاد به عنوان جامعه آماری جستجو و پس از مطالعات لازم، 52 پژوهش به عنوان نمونه انتخاب و با روش سنتزپژوهی شش مرحله ای روبرتس، ترکیبی بهینه از نتایج آنها ارائه شده است. برای فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز، از کاربرگ و برای اطمینان از میزان پایایی، از ضریب کاپای کوهن استفاده شد؛ همچنین جهت تحلیل داده ها از نرم افزار Nvivo-8 استفاده گردید. طبق یافته های پژوهش اهداف تربیت اقتصادی دوره ابتدایی، آشنایی با مفاهیم پایه و ارزش های اخلاقی و در دوره متوسطه پرورش مهارت ها است. محتوا در هر دو دوره منطبق بر اهداف بوده و رویکردهای فعال تدریس مناسب اند. معلم نقش راهنما و تسهیل گر دارد و می توان از منابع متنوع استفاده کرد. زمان و مکان انعطاف پذیر بوده، فعالیت ها باید در قالب گروه های کوچک انجام پذیرد و انواع روش های ارزشیابی کیفی اهمیت دارند.
۱۰.

بررسی تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان بر افزایش مهارت های شناختی دانش آموزان با استفاده از مؤلفه های تربیت اقتصادی سند تحول آموزش وپرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه فلسفه برای کودکان تربیت اقتصادی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش مهارت های شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۶۰۷
این پژوهش از نوع آمیخته به شیوه کاربردی و روش نیمه آزمایشی است و با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان دختر پایه اول دبیرستان های شهر «بهنمیر» بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 60 نفر در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. در این پژوهش، به دلیل نبود پرسش نامه استاندارد، از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد و روایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 808/0 به دست آمد. آموزش طی 10 جلسه 70 دقیقه ای با استفاده از داستان های کهن فارسی انجام گرفت و نتایج آن با پیش آزمون مقایسه شد. در بخش کیفی، از مصاحبه نیمه سازمان یافته استفاده و با 20 نفر از گروه آزمایش مصاحبه شد. داده های کمی پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی تجزیه وتحلیل شدند. در بخش کمّی، پس از نمره گذاری دانش آموزان در پیش آزمون و پس آزمون، با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون کلموگروف-اسمیرنوف و آزمون F برای دو گروه مستقل و تحلیل کوواریانس) داده های گردآوری شده تجزیه وتحلیل شدند. در بخش دوم، برای تفسیر یافته های حاصل از مصاحبه، از «روش تحلیل محتوای کیفی میرینگ (به شیوه مقوله بندی قیاسی)» استفاده شد. نتایج در دو بخش کمی و کیفی نشان دادند استفاده از برنامه فلسفه برای کودکان در رشد مهارت های شناختی دانش آموزان در مؤلفه های تربیت اقتصادی تأثیر مثبت دارد و این برنامه باعث افزایش مهارت های شناختی دانش آموزان شده است.
۱۱.

ادراک فارغ التحصیلان دوره متوسطه اول از اقتصاد مقاومتی: پژوهشی پدیدارشناسانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادراک اقتصاد مقاومتی فارغ التحصیلان دوره متوسطه اول تربیت اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۳۶
با توجه به اهمیت تربیت اقتصادی دانش آموزان به منظور فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی، هدف این پژوهش شناسایی و توصیف ادراک دانش آموزان از اقتصاد مقاومتی بود. به این منظور، از روش پدیدارشناسی که کانون توجه خود را بر تجارب زیسته و ادراک بشر قرار می دهد، استفاده شد و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته به بررسی تجربیات و ادراک فارغ التحصیلان متوسطه اول از اقتصاد مقاومتی پرداخته شد، پس از اشباع داده ها تعداد آنها به 25 نفر رسید. با استفاده از روش اسمیت، تجزیه و تحلیل داده ها انجام شد و 7 مضمون اصلی شامل مفهوم، ضرورت، اهداف، الزامات، اقدامات، موانع و مغالطات اقتصاد مقاومتی و 20 مضمون فرعی استخراج شد. دانش آموزان ادراک صحیحی نسبت به اقتصاد مقاومتی ندارند، گفتار و رفتار آنها در این مورد متناقض است. اقتصاد مقاومتی به خوبی برای آنها تبین نشده است و درک صحیحی از مبانی، اهداف، ضرورت، الزامات و مؤلفه های آن ندارند و از آنجایی که درک صحیحی از موضوع ندارند، اقدامات مناسبی انجام نداده اند. بنابراین فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی برای دانش آموزان به طور شایسته مورد توجه نبوده است. طراحی و اجرای برنامه درسی تربیت اقتصادی مبتنی بر اقتصاد مقاومتی می تواند نقش ویژه ای در بهبود وضعیت ایفا کند.
۱۲.

تربیت اقتصادی در حوزه مصرف اهداف، اصول و راهبردها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت اقتصادی توزیع مصرف اهداف تربیت اقتصادی اصول تربیت اقتصادی روش های تربیت اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۸۷
پژوهش حاضر به منظور تبیین اهداف، اصول و راهبردهای تأثیرگذار بر تربیت اقتصای در حوزه مصرف با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع دینی تدوین شده است. ازآنجاکه در فرایند فعالیت های اقتصادی، حوزه مصرف نقش مهمی در شکل دهی سبک زندگی و رشد و تحصیل کمالات نفسانی انسان ایفا می کند؛ در این پژوهش موضوع مصرف مورد توجه قرار گرفته است. ازاین رو، در جهت تربیت این بعد به منظور جهت دهی مصرف متربیان در راستای هدف آفرینش، به بایستگی اصلاح باورها، توجه به ارزش های شرعی و تقویت روحیه مسئولیت پذیری همگانی، اشاره شده است. در ادامه با هدف دستیابی به میانه روی در مصرف، بایستگی آشنایی با عوامل اسراف، انواع اسراف و پیامدهای آن مورد توجه قرار گرفته است و در پایان بایستگی آشنایی با راه کارهای مؤثر در حوزه هزینه و مهارت آموزی در کیفیت خرید و موانع سامان بخشی معیشت به عنوان اصول و بایدهای رسیدن به هدف مدیریت اقتصای کارآمد در خانواده مطرح گردیده است.
۱۳.

پیش بینی ویژگی های اخلاقی و شخصیتی مورد تأکید اسلام مبتنی بر رفاه ذهنی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد و دلالت های تربیت اقتصادی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رفاه ذهنی صبر عزت نفس اعتماد به نفس ریسک پذیری خلاقیت تربیت اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۳۰۴
آموزه های اسلامی و تجارب بشری نشان می دهد این امکان وجود دارد که در زندگی هر انسانی، آسایش و رفاه مادی (رفاه عینی) حاصل شده، ولی به دلائلی احساس رضایتمندی از زندگی و شادکامی (رفاه ذهنی) حاصل نشود. پژوهش حاضر به دنبال تبیین این موضوع است که نهادینه کردن ویژگی های شخصیتی و اخلاقی مورد تأکید اسلام در کنار تربیت اقتصادی، ظرفیت این را دارد که علاوه بر تأمین رفاه عینی منجر به افزایش رفاه ذهنی شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی−پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسش نامه و با روش نمونه گیری تصادفی از 451 دانشجو از جامعه دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، روابط بین ویژگی های اخلاقی و شخصیتی صبر، خلاقیت، اعتماد به نفس، عزت نفس و ریسک پذیری با رفاه ذهنی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این مطالعه نشان می دهد ارتباط مستقیم معنی دار، میان متغیرهای مذکور با رفاه ذهنی وجود دارد؛ همچنین بر مبنای تحلیل رگرسیونی، اعتماد به نفس، صبر و عزت نفس به طور معناداری می توانند رفاه ذهنی دانشجویان را افزایش دهند. نظام تعلیم و تربیت هر جامعه ای به واسطه شناخت متغیرهای پیش بینی کننده معنادار در به وجود آمدن این حالت و با استفاده از ابزارهای خود، در جهت افزایش رضایتمندی از زندگی می تواند نقش خود را ایفا کند.
۱۴.

تحلیل کارکردهای اقتصادی تشکیل خانواده در اقتصاد اسلامی و اقتصاد سرمایه داری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانواده کارکرد اقتصادی تربیت اقتصادی اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۵۶
خانواده مهم ترین نهاد اجتماعی است که استحکام، ضعف، سلامت و فساد جامعه در گرو آن است. اسلام برخلاف مکتب سرمایه داری، امور معنوی (دین، اخلاق و ...) را در تشکیل خانواده اصل و اصالت بخشی به مادیات (مال و ...) را مردود می داند. عامل اصلی تشکیل خانواده، انتخاب همراه برای تکامل معنوی و هموارنمودنِ مسیر دستیابی به مقام قرب الهی است که اهداف دیگر (تربیتی، اقتصادی و ...) ذیل آن معنا می یابد. اسلام، تحلیل خانواده با ادبیات اقتصادی (حداکثرسازی منافع مادی) را موجب تنزلِ جایگاه و مانع از ایفای وظیفه اصلی آن می داند؛ زیرا مسائل مهم تری در تشکیل خانواده دخیل است که تحلیل اقتصادی از یافتنِ پاسخ کامل برای آن ناتوان است. یافته های پژوهش با روش تحلیلی - توصیفی نشان می دهد که گرچه کارکردهای اقتصادی مذکور در اقتصاد متعارف به عنوان آثار و پیامدهای ازدواج مورد پذیرش است، اما کارکرد اصلی تشکیل خانواده کارکرد تربیتی آن است که در حوزه اقتصاد، از طریق تربیت نیروی متعهد انسانی، اصلاح رفتارهای اقتصادی، تأمین و تثبیت ارزش های اخلاقی و افزایش امنیت اخلاقی - روانی جامعه منجر به بهبود وضعیت اقتصادی می گردد
۱۵.

طراحی چارچوب برنامه درسی تربیت اقتصادی در رشته مطالعات اجتماعی دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: چارچوب برنامه درسی عناصر برنامه درسی تربیت اقتصادی سنتزپژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۸۷
پژوهش حاضر با هدف طراحی چارچوب برنامه درسی تربیت اقتصادی در رشته مطالعات اجتماعی بر اساس روش سنتزپژوهی ترکیبی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی مقالات علمی معتبر درزمینه تربیت اقتصادی بود. منابع گردآوری داده ها شامل پایگاه های اطلاعات علمی، جهاد دانشگاهی، اسکوپوس، پروکوئست، اشپرینگر، ساینس دایرکت، نشریات کشور بودند. برای گردآوری، گزارش و ثبت اطلاعات پژوهش های اولیه، از فرم کاربرگ طراحی شده توسط محقق استفاده شد. تحلیل یافته ها با استفاده از الگوی هفت مرحله ای سنتزپژوهی مارش (1991) انجام شد و ترکیبی بهینه از نتایج آن ها ارائه گردید. برای اطمینان از نحوه کدگذاری ها از دو نفر ارزشیاب جهت کدگذاری مجدد یافته ها استفاده شد که به منظور تأیید پایایی، از فرمول ضریب کاپای کوهن، استفاده شد که در این پژوهش میزان توافق نشان دهنده درصد بالایی ازتوافق بین ارزشیابان در کدگذاری ها بود. یافته های پژوهش نشان داد که چارچوب برنامه درسی تربیت اقتصادی در رشته مطالعات اجتماعی، با ده عنصر تحت عناوین، عنصرمنطق (تحقق اهداف مطالعات اجتماعی و رشد تفکر انتقادی)، هدف (رشد مهارت ها، نگرش و دانش اقتصادی)، محتوا (مفاهیم اساسی علم اقتصاد)، روش های یاددهی – یادگیری (روش های یادگیری فعال)، منابع و مواد آموزشی (استفاده از منایع آموزشی متنوع)، نقش معلم (راهنما و تسهیل گر بودن)، گروه بندی فراگیران (افزایش یادگیری از طریق گروه های کوچک)، زمان (انعطاف پذیری در زمان آموزش)، مکان (محیط های آموزشی اعم از درون و خارج از کلاس) و ارزشیابی (به کار بردن شیوه های ارزشیابی متنوع) طراحی گردید که برنامه ای فراگیر محور و جامعه محور است که در پی کمک به تحقق اهداف مطالعات اجتماعی، رشد تفکر انتقادی، تحلیل آگاهانه متون و کاربرد مفاهیم در زندگی واقعی توسط فراگیران، افزایش درک فراگیران از مفاهیم و موضوعات اقتصادی، صرفه جویی در وقت و منابع آموزشی می باشد.
۱۶.

برنامه درسی پنهان و رفتار مبتنی بر اقتصاد مقاومتی دانش آموزان (مورد: یک دبستان دخترانه)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد مقاومتی برنامه درسی پنهان تربیت اقتصادی مدرسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۹۰
هدف پژوهش حاضر واکاوی برنامه درسی پنهان در شکل گیری رفتار مبتنی بر اقتصاد مقاومتی در دانش آموزان بود. پژوهش با رویکرد کیفی و مبتنی بر الگوی ارزشیابی خبرگی و نقادی آیزنز بود. مطابق با چهار مرحله الگوی ارزشیابی یادشده، ابتدا قلمروی مورد مطالعه توصیف، سپس، عوامل ممکن یا مانع درون عناصر برنامه درسی تفسیر شد. ارزشیابی یافته ها در مسیر بررسی همسویی یا تعارض مؤلفه های برنامه درسی با وضعیت مطلوب مؤلفه های اقتصاد مقاومتی انجام شد. سپس، مضمون یابی یافته های تحقیق برای تعمیم بر پایه مشابهت ها به سایر موقعیت های آموزشی، انجام شد. داده ها از طریق مشاهده، بررسی اسناد، مصاحبه با دانش آموزان و معلمان به دست آمد. یافته ها دلالت بر آن داشت که اقتصاد مقاومتی در مدرسه در قالب «دوری از اسراف و تجمل» و «صرفه جویی در اقلام مصرفی و انرژی» مورد توجه قرار گرفته و تأثیری بر توسعه ابعاد متنوع اقتصاد مقاومتی نداشته است. ضرورت توسعه مفهومی اقتصاد مقاومتی و عمل در تمامی لایه ها و ساحت های آن برای تمامی اقشار درون مدرسه توصیه شده است.
۱۷.

طراحی الگوی تربیت اقتصادی و برنامه ریزی با رویکرد کارآفرینی در مقطع ابتدایی آموزش پرورش در منطقه خراسان شمالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت اقتصادی رویکرد کارآفرینی ابتدایی آموزش و پرورش منطقه خراسان شمالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۷۳
پژوهش حاضر با استفاده از طرح پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی انجام شد. در بخش کیفی، از روش تحلیل محتوا با رویکرد جهت دار و در بخش کمی از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. سپس بر اساس مؤلفه های به دست آمده، پرسشنامه 112 گویه ای ساخته شد. نمونه آماری در بخش کمی شامل 320 نفر از متخصصان حوزه های کارآفرینی و اقتصاد و مدیران و معاونین، کارشناسان آموزش و پرورش و اعضاء هیات علمی با مدرک تعلیم و تربیت در منطقه خراسان شمالی بودند .به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل عاملی تأییدی و رویکرد مدل سازی معادله ساختاری با تکنیک دیمتل استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل محتوا منجر به طراحی مدل آموزشی مبتنی بر تربیت اقتصادی با رویکرد کارآفرینی با چهار بعد «جنبه های فردی و شخصی، فرهنگ و اخلاق اقتصادی، مفاهیم و علل اقتصادی و مهارت های اجتماعی» و 11 مولفه گردید. یافته ها نشان داد که ابزار سنجش از اعتبار عاملی برخوردار است. همچنین مقادیر مربوط به برآورد ضریب آلفای کرونباخ، به منظور سنجش همبستگی درونی مضامین پایه بالاتر از 7/0 شد، در نتیجه ابزار سنجش مربوط به این مفاهیم از دقت اندازه گیری کافی برخوردار بود. لذا بر اساس نتایج می توان بیان نمود که گنجاندن مؤلفه های آموزشی مبتنی بر تربیت اقتصادی با رویکرد کارآفرینی می تواند در تربیت اقتصادی دانش آموزان دوره ابتدایی در منطقه خراسان شمالی مفید فایده واقع گردد.
۱۸.

شناسایی مؤلفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان انعکاس آن در اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت تربیت اقتصادی قرآن کریم اسناد بالادستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۱۵۸
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان انعکاس آن در اسناد بالادستی انجام یافته است. روش: روش تحقیق، توصیفی (تحلیل محتوای کیفی) و از نوع قیاسی، با مراجعه به متن قرآن کریم، اسناد بالادستی و منابع علمی و پژوهشی بود. جامعه آماری شامل تمام سوره ها و آیات قرآن کریم، ترجمه و تفسیرهای آن، اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند برنامه درسی ملی بود. با توجه به ماهیت پژوهش نمونه برابر جامعه بود. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، چک لیست بررسی آیات قرآنی و اسناد بالادستی بود که روایی آن توسط 5 نفر از اساتید علوم تربیتی، گروه معارف و معلمان علوم قرآنی دانشگاه تبریز تایید و پایایی آن نیز از طریق ضریب توافق لاوشه با نظر خواهی از همین اساتید بررسی گردید. یافته ها: در بخش تحلیل اقدام به استخراج مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم شد که این مولفه ها در 3 حوزه اصلی تولید، توزیع و مصرف طبقه بندی شدند. در حوزه تولید، 9 مولفه اصلی و 119 مولفه فرعی، در حوزه توزیع، 24 مولفه اصلی و 56 مولفه فرعی و در حوزه مصرف، 6 مولفه اصلی و 52 مولفه فرعی شناسایی شد. در مرحله بعد، شناسایی مولفه ها از اسناد بالادستی و میزان انعکاس مولفه های استخراج شده از قرآن کریم با اسناد بالادستی بررسی گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میزان انعکاس مولفه های تربیت اقتصادی در اسناد بالادستی حدود 22 درصد در حوزه تولید، 12 درصد در حوزه توزیع و 20 درصد در حوزه مصرف بود که نتایج بسیار اندکی می باشد. واژگان کلیدی : تربیت، تربیت اقتصادی، قرآن کریم، اسناد بالادستی
۱۹.

استخراج ویژگی های عناصر برنامه تربیت اقتصادی برای دانش آموزان مدارس متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت اقتصادی دانش آموزان مدارس متوسطه مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۳۸
هدف پژوهش حاضر استخراج ویژگی های عناصر برنامه تربیت اقتصادی برای دانش آموزان مدارس متوسطه بود. این پژوهش از منظر هدف از نوع مطالعات توسعه ای و کاربردی است. این پژوهش به لحاظ روش در زمره پژوهش های کیفی- اسنادی با پیروی از مرور سیستماتیک کوکران است. در این پژوهش از مجموع مقالات جستجو شده با توجه به معیارهای مورد نظر 1121 مقاله در گام نخست استخراج شده است و در گام نهایی 37 سند وارد فرایند تحلیل نظام مند شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. در این پژوهش اطمینان پذیری و تائید پذیری داده ها تائید شده است و تحلیل کیفی توسط دو کد گذار انجام شده است؛ میزان توافق ارزیابان برای تحلیل های انجام شده 6/79 درصد بدست آمده است. نتایج تجزیه و تحلیل مضمونی بعد از دسته بندی کدهای اولیه 55 مضمون پایه را در 4 مضمون سازمان دهنده (هدف، محتوا، راهبردهای یادگیری و یاددهی و ارزشیابی شناسایی کرده است که مضمون فراگیر برنامه تربیت اقتصادی برای دانش آموزان مدارس متوسطه را شکل داده اند. یافته های پژوهش مؤلفه-های برنامه تربیت اقتصادی را قالب عناصر هدف (شناختی، عاطفی و مهارتی)، محتوا، راهبردهای یاددهی و یادگیری و ارزشیابی شناسایی کرده است.
۲۰.

تربیت اقتصادی در نظام معیار اسلامی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تربیت اقتصادی نظام معیار اسلامی مؤلفه های بینشی مؤلفه های گرایشی مؤلفه های کنشی قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۱۶۰
یکی از مهمترین عرصههای تعاملی در نظام اسالمی تعامالت در حوزه اقتصادی است و بسیاری از دیگر روابط افراد متأثر از آن است. نحوه صحیح تنظیم روابط اقتصادی در جامعه مبتنی بر منبعی قابلاعتماد از ضرورتهایی است که عدم رعایت آن خسارتهای جبرانناپذیری را در پی خواهد داشت. قرآن کریم بهعنوان محوریترین منبع اسالمی توجه به معیشت و تدبیر آن را اصلی مهم در زندگی افراد میشمارد. در این نوشتار محقق در پی برشمردن مهمترین مؤلفههای مؤثر در تربیت اقتصادی از منظر قرآن کریم با هدف درآمدی بر طرحریزی الگویی برای تربیت اقتصادی در نظام معیار اسالمی است که به روش توصیفی-تحلیلی ضمن بررسی آیات مرتبط با بحث اقتصاد و تفاسیر موجود مرتبط با آن بهویژه تفسیر شریف المیزان مؤلفههای بینشی، گرایشی و کنشی استخراج گردیده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد ایمان به مالکیت مطلقه خداوند، معاد باوری، باور به کرامت و خالفت الهی، اعتقاد به رزاقیت الهی و نگرش ابزاری به مال دنیا از مؤلفههای بینشی تربیت اقتصادی است. عدالت محوری، قناعت و زهد، اعتدال و میانهروی و مؤلفههای کنشی تربیت اقتصادی پرداخت وجوهات شرعی، سعی و تالش برای کسب روزی، داشتن برنامه اقتصادی در زندگی، روحیه کار و خدمترسانی، تدبیر در سرمایهگذاری، روحیه قناعت در زندگی، روحیه فقرزدایی و رسیدگی به محرومان نیز مؤلفههای گرایشی تربیت اقتصادی است.