مقایسه تطبیقی

یکی از برترین راه های شناخت برتری شاعری بر همتایانش مقایسه تطبیقی در موضوعات و بررسی سبک شناختی شعر آن ها است. جریر و اخطل که همچون دو هماورد ستیزه جو، تمام دوران شاعری خود را به هجو یکدیگر پرداختند و همواره سعی در بی آبرو نمودن دشمن خود داشتند، می کوشیدند تا با استفاده از ساختارهایی بدیع، حریف را مقهورِ قدرتِ خیالِ شگرف و استدلال های ادبی خود سازند. این پژوهش با هدف بررسی محتوایی مضامین اخلاقی مشترک در نقایض جریر و اخطل انجام شده و با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی بیش از 840 بیت در قالب 20 قصیده پرداخته است. بر اساس آنچه در بررسی تفاوت ها و شباهت های مضمونی و سبکی میان دو شاعر گفته می شود، می توان دریافت که جریر در به تصویر کشیدن مضمون فرومایگی و بخل از اخطل موفّق تر عمل کرده است ولی اخطل در توصیفاتش و بهره برداری از فنون مختلف ادبی در ترسیم ترس و بی عفّتی گوی سبقت را از جریر ربوده است. 

 ترجمه کتاب «سیمای شهر» نوشته کوین لینچ ادبیات جدیدی را وارد فضای معماری و شهرسازی ایران کرد. مترجم این کتاب، Image؛ تصویر (یا تصور) شهر را بدون توجه به ریشه های زبان شناختی آن برابر با «سیما» گرفت. با تأسیس رشته معماری منظر، چارچوب نظری جدیدی در ذیل مفهوم «لنداسکیپ» به ادبیات معماری و شهرسازی افزوده شد و بعدتر برخی صاحب نظران، از «چشم انداز» به عنوان برابرنهاده لنداسکیپ استفاده کردند و در این فضا، استفاده از این سه واژه به جای هم، فضا را دچار نوعی تقلیل معنا و آشفتگی در ترجمه مفهوم لندسکیپ کرد. این مقاله با مبنا قراردادن تعریف کمیسیون اروپایی لنداسکیپ از طریق مقایسه تطبیقی با استفاده از مطالعه کتابخانه ای و تحلیل لغت شناسی به قضاوت در خصوص توانایی واژ گان برای انتقال بار معنایی لنداسکیپ به زبان فارسی می پردازد. دو جزء اساسی لنداسکیپ عبارتند از: وابستگی به مکان بیرونی و جایگان ذهن و ادراک انسان در تعاملات او و محیط. نظر، در زبان اندیشمندان ایرانی ابزاری پویا برای ایجاد آگاهی جدید بر اساس ادراک محسوسات است و منظر اسم مکان این پدیده. منظر در مقایسه با سیما و چشم انداز، ادراک حسی کامل تری را منتقل می کند و خاصه در مقایسه با چشم انداز، ادراک با فاصله و لزوماً دارای صفت مثبت نیست. منظر و سیما از نظر معنایی مترادف و قابل جابجایی با یکدیگر نیستند. سیما در معنای متأخر، معطوف به صورت و شکل است و قادر به بیان ذهنیتِ پسِ صورت نیست، از این رو آن را می توان صورت منظر دانست. درگیری ادامه دار ناظر با صورت منظر و همراه شدن با خاطرات آن، او را از سیما به منظر دلالت می کند. ذومراتب بودن منظر در مقایسه با ثبات «سیما» و «چشم انداز» تناسب بیشتری با پویایی لنداسکیپ دارد.

این تحقیق به مقایسه تطبیقی سازمان اطلاعات پلیس ایران و ترکیه پرداخته است. تحقیق حاضر، پژوهشی کاربردی است که در چارچوب رویکرد کیفی و با به کارگیری روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه آماری در بخش کتابخانه ای، اسناد ده سال اخیر سازمان های اطلاعات پلیس دو کشور و مشارکت کنندگان در بخش میدانی، معاونین و رؤسای ادارات آگاه به موضوع در سازمان اطلاعات فراجا، پلیس بین الملل فراجا، پلیس مبارزه با مواد مخدر فراجا و افسران رابط جمهوری اسلامی ایران در کشور ترکیه بوده اند. تطبیق اسناد دو سازمان موردمطالعه به صورت کاملاً هدفمند و بر اساس سه مؤلفه ساختار، محتوا و زمینه با بهره گیری از مدل سه شاخگی صورت پذیرفت. روش تجزیه و تحلیل داده ها تحلیل محتوای جهت دار اسناد و مصاحبه ها بود. یافته ها نشان داد وجوه اشتراک دو سازمان اطلاعاتی پلیس کشورهای موردمطالعه، در شاخص های سلسله مراتب اختیارات، نوع اقدامات و اهداف مشترک و وجوه افتراق در رسمیت، تخصصی بودن، تقسیم کار، پیچیدگی، تمرکز، حرفه ای بودن، اندازه تکنولوژی، محیط، استراتژی، فرهنگ سازمانی و رشد و بلوغ است. نتایج نشان می دهد سازمان اطلاعاتی پلیس ایران می تواند با شناخت نقاط ضعف و تقویت آنها که بیشترحول محور کمبود نیروی انسانی و کم رنگ بودن استفاده از فناوری است و تقویت روحیه اعتقادی که همان نقطه قوت این سازمان است، موفقیت های به سزایی را کسب کند.

مهدویت و مبانی آن، در تحولات نقاط مختلف تاریخ اسلام تأثیر بسیار زیادی داشته است. دو جریان مدعی مهدویت با نگاشتن رساله های مهدوی برای دست یابی به اهداف سیاسی خود، نهضت خویش را آغاز کرده و برای مشروعیت بخشیدن به حرکت خویش، آن را در قالب منجی گرایانه و اصلاح طلبانه مطرح کردند. محمدبن تومرت و سیدمحمد فلاح، از مدعیان مهدویت هستند که در غرب و شرق جهان اسلام ادعای فعالیت سیاسی و فکری داشتند. بر این اساس آنچه مهم به نظر می رسد؛ بررسی ادعای مهدویت محمدبن تومرت و سیدمحمد فلاح با استفاده از رسائل اعزمایطلب و کلام المهدی می باشد. این پژوهش با رویکردی مقایسه ای و تحلیلی و با تاکید بر رسائل سیاسی آنها، تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که گفتمان مهدویت چگونه توانست جنبش فکری آنها را تبدیل به حرکتی سیاسی کند؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که طرح مسائل فکری مهدویت در رساله ها، تأثیر زیادی در مشروعیت بخشیدن جنبش های آنها داشته و با استمداد مهدویت موفق شدند در ابتدا جنبش خود را تبدیل به قدرت سیاسی کنند. اما با توجه به برداشت های سیاسی و تحریف این گفتمان و تبدیل آن به ابزاری برای کسب قدرت، در ادامه هر دو جریان دچار افول گشتند.

مقدمه: مقاله حاضر با استفاده از طبقه بندی آندرسن برای نظامهای رفاهی در کشورهای توسعه یافته و طبقه بندی وود و گاف برای کشورهای درحال توسعه، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که آیا نظامهای رفاهی مختلف به رفاه ذهنی متفاوت در بین افراد می انجامد یا نه؟ روش: این تحقیق با روش تحلیل ثانویه روی داده های موج پنجم پروژه بررسی ارزشهای جهانی (WVS) انجام شده است. هم چنین با اتخاذ روش تطبیقی، علاوه بر مقایسه رفاه ذهنی در نظامهای رفاهی دنیا، به بررسی رفاه ذهنی ایران در سطح خرد و مقایسه آن با سایر کشورها در سطح کلان پرداخته شده است. یافته ها: وضعیت رفاه ذهنی در نظامهای رفاهی سوسیال دموکرات بهتر از سایر نظامهای رفاهی است و در نظامهای رفاهی، ناامنی در پائین ترین سطح قرار دارند. میزان شادکامی ایرانیان بیشتر از سلامت ذهنی آنها و میزان سلامت ذهنی نیز بیشتر از رضایت از زندگی در بین آنهاست. هم چنین ایران از نظر رفاه ذهنی با کشورهایی که دارای دولت رفاهی بالقوه هستند (کشورهای آسیای جنوب شرقی) تقریبا برابر است که به نظر می رسد به علت حمایت و نقش خانواده در تأمین رفاه افراد در این کشورها باشد. سایر نظامهای رفاهی بررسی شده از نظر رفاه ذهنی، به جز نظام رفاهی ناامنی، در جایگاه بالاتری نسبت به ایران قرار دارند. بحث: نظامهای رفاهی متفاوت به رفاه ذهنی متفاوت می انجامد. البته این نتیجه لزوماً به این معنی نیست که کشوری که دارای نظام رفاهی حداکثری است از رفاه ذهنی بالاتری نیز برخوردار باشد. چرا که در این تحقیق میزان رفاه ذهنی در بریتانیا با نظام رفاهی لیبرال و ترکیه، به نمایندگی از کشورهای مسلمان، از کشور آلمان با نظام رفاهی مشارکتی بیشتر است.

آموزش شهرسازی شامل سه مؤلفه اصلی است: دانش، مهارتها، و ارزشها. تأکید تحقیق حاضر بر ارزیابی دانش شهرسازی با مقایسه سرفصل درسی مقطع کارشناسی شهرسازی در ایران با 10 دانشگاه برتر در کشورهای مختلف است. در این مقاله ابتدا دانش موردنیاز برای آموزش در رشته شهرسازی معرفی شده است و سپس سطح اهمیت هر درس در ایران با اهمیت درس در سطح جهان مقایسه شده است. برای تعیین اهمیت هر درس در ایران از روش نظرسنجی استفاده شده و 312 پرسش نامه را سه گروه از دانشجویان، دانش آموختگان، و استادان رشته شهرسازی تکمیل کرده اند. برای تعیین سطح اهمیت هر درس در مقیاس جهانی با استفاده از جستو جوی اینترنتی و مراجعه به وبگاه 10 دانشگاه مختلف مشخص شده که هر درس در چند دانشگاه تدریس می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که دروس اساسی مستخرج از مبانی نظری عمدتاً در دانشگاههای جهان تدریس می شود. عمده این دروس در سرفصل درسی مقطع کارشناسی شهرسازی در ایران نیز وجود دارد. دو تفاوت عمده تأکید بر درس محیط زیست و مباحث اجتماعی است که در ایران اهمیت کمتری دارد، درصورتی که در همه دانشگاههای بررسی شده تدریس می شود که این تفاوت می تواند از غلبه نگاه فنی در ایران در مقابل نگاه اجتماعی وزیست محیطی در سطح جهانی ناشی شود.

گردشگری تاریخی سهم بسزایی در انتقال فرهنگ داشته و فرصت نفوذ شهرها در محیط رقابتی را امکان پذیر کرده است. یکی از اقداماتی که در راستای حفاظت از بافت های تاریخی می شود طراحی مسیرهای پیاده در بافت های کهن است. ارزیابی کیفیت پیاده راه ها در تجدید حیات مراکز شهرها بسیار بااهمیت است. رتبه بندی مسیرهای پیاده در بافت های تاریخی، نقاط قوت و ضعف شهرهای مختلف در جذب گردشگر را آشکار می کند و نکات ارزشمندی را برای توسعه گردشگری ارائه می دهد. هدف از این پژوهش، بررسی تطبیقی تجارب مختلف در طراحی پیاده راه در بافت های تاریخی با تأکید بر گردشگری فرهنگ مبنا بوده و به دنبال پاسخ به این سؤال است که رتبه بندی پیاده راه ها براساس شاخص های گردشگری فرهنگ مبنا به چه صورت است؟ این پژوهش با روش توصیفی    تحلیلی و با رویکرد کمّی، با استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیاره مارکوس، به رتبه بندی پیاده راه ها پرداخته و سنجه ها را در زیرمجموعه عوامل عملکرد، حرکت ودسترسی، کالبدی، زیست محیطی، آسایش و راحتی، و ارزش های اجتماعی و فرهنگی، با استفاده از روش بهترین بدترین، وزن دهی کرده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که سنجه های تعداد موزه ها و آثار تاریخی کثرت کاربری های فرهنگی و تعداد عرصه های عمومی موجود برای وقوع فعالیت، اهمیت بیشتری به نسبت سایر سنجه ها دارند. همچنین، نتایج رتبه بندی پیاده راه ها حاکی از آن است که پیاده راه تربیت تبریز با امتیاز عملکرد مطلوب 0.729رتبه اول را کسب کرده و پس از آن، پیاده راه جنت مشهد با امتیاز 0.501 و پیاده راه 15 خرداد تهران با امتیاز 0.482 رتبه های دوم و سوم را به دست آورده اند

برنامه ریزی شهری به دنبال ارتقای کیفیت زندگی ساکنان شهر و ساختن شهری مناسب برای زندگی (سرزندگی) است. راه دستیابی به این مهم از طریق شناخت بهتر موضوع و عوامل موثر بر آن امکان پذیر است. بنابراین در این تحقیق عوامل موثر بر سرزندگی شهری بررسی شده، به بررسی و تبیین تفاوت آن در محلات مختلف پرداخته شده است. روش تحقیق مبتنی بر پیمایش میدانی و نظرسنجی از کارشناسان و اساتید دانشگاه است. بنابران تعداد 384 پرسشنامه در سطح محلات مجیدیه جنوبی و سعادت آباد تهران توزیع شده، سپس معیارها و زیرمعیارهای مورد نظر تحقیق در قالب فرایند تحلیل سلسه مراتبی و توسط اساتید دانشگاه وزن دهی شدند. تحلیل داده ها با ادغام داده های گرداوری شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مطلوبیت کیفیت محیط در درجه اول اهمیت است. سپس به ترتیب دسترسی به خدمات محلی (به خصوص گذران اوقات فراغت) و امنیت شهری بیشترین تاثیر را در سرزندگی محله دارند. نتیجه آزمون فرضیه اصلی تحقیق نیز نشان می دهد محله سعادت آباد سرزنده تر از مجیدیه جنوبی است که به دلیل مطلوبیت نسبی کیفیت محیط و دسترسی مناسب به خدمات محلی در این محله است. تفاوت دو محله به لحاظ معیار پویایی اجتماعی معنادار نمی باشد.

همزمانی دوره های تاریخی از یک طرف و مناسبات بین فرهنگی در هر دوره تاریخی، باعث تاثیر و تاثرات فرهنگی و هنری و بالاخص در حوزه معماری می شود که بازنمودهای ویژه ای در هر مقطع زمانی داشته است. این امر در مقایسه تطبیقی دوره بیزانس در ترکیه و دوره سلجوقی ایران دارای اهمیت بیشتری است که دلیل آن را می توان در غنای معماری و شهرسازی دوره سلجوقی جستجو کرد. در این مقاله با روش تحلیلی و مقایسه ای به بررسی تطبیقی معماری دوره بیزانس با دوره سلجوقی در ایران پرداخته شود. در این مقاله در یک دیدگاه تطبیقی مقایسه ای بین معماری ابنیه دوره سلجوقی و بیزانس ترکیه صورت گرفته و نتایجی چند در این رابطه مورد اشاره قرار می گیرد. در پایان به نتایج تحقیق در قالب بیان تفاوتها و شباهتهای احتمالی و تاثیر و تاثر این دوره های زمانی اشاره شده است.

مرکزیت گفتمانی انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگ ترین انقلاب های مردمی قرن بیستم و به تعبیری نخستین انقلاب پست مدرنیستی مبتنی بر یک اندیشه انتقادی در ابعاد داخلی و بین المللی بوده است. در واقع انقلاب اسلامی با به چالش کشیدن و نقد مفاهیم و آموزه های دنیای متجدد همانند ظهور انسان مدرن با هویتی جدید، حاکمیت فراروایت های کلان و روایت تک خطی از تاریخ و توسعه که پایه و اساس گفتمان مدرنیسم شکل می داد و با بازخوانی و شالوده شکنی از این مقولات و ایجاد گسست معرفت شناسانه، افق جدیدی در میان نظریات انقلاب ها و مسیر توسعه جوامع گشوده است. طرح مفاهیم و آموزه های جدید و ارائه قرائت های متکثر از پدیده های مختلف در نظام بین الملل با تأکید بر آموزه های ارزشی و غیرمادی و رهایی بخشی انسان از ساختارهای استعمارگونه موجود از جمله این مفاهیم نقادانه بوده است. پژوهش پیش رو در پی پاسخگویی به این پرسش است که در یک مقایسه تطبیقی آیا می توان پدیده انقلاب اسلامی در حوزه نگرش به نظام بین الملل را با نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت یکسان انگاشت؟ روش پژوهش بر اساس روش تحلیل تطبیقی و ابزار آن بر اساس منابع موجود کتابخانه ای بر اساس اهداف، شعارها، دیدگاه ها و قرائت های رهبران انقلاب اسلامی است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که بامطالعه و بررسی اصول نظریه انتقادی و تطبیق آن با مبانی شکل دهنده به انقلاب اسلامی می توان گفت باوجود شباهت های لفظی و بیانی بین شعارها و اهداف و دیدگاه های انقلاب اسلامی و نظریه انتقادی، اما به علت تفاوت در مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی انقلاب اسلامی ایران و مکتب انتقادی، نمی توان این دو را یکسان پنداشت و به لحاظ بار معنایی این دو مکتب علیرغم شباهت های لفظی هر یک برخواسته از جهان بینی و گفتمان منحصربه فردی هستند. 

رسانه ها به عنوان رکن اصلی جوامع مدرن، نقش محوری در شکل دهی افکار عمومی، نظارت بر عملکرد دولت ها و گسترش اطلاعات ایفا می کنند. با پیشرفت فنّاوری و ظهور رسانه های جدید در عصر دیجیتال، اهمیت و تأثیرگذاری رسانه ها بر ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی بیش ازپیش آشکار شده است. در این راستا، مطالعه و تحلیل نظام حقوقی حاکم بر رسانه ها در کشورهای مختلف، به عنوان ابزاری قدرتمند برای درک بهتر نقش و جایگاه رسانه ها در جوامع گوناگون، شناخته می شود. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- تطبیقی، با بهره گیری از منابع حقوقی، تحقیقات پیشین و تحلیل قوانین و رویه های قضایی، شباهت ها و تفاوت های موجود در نظام حقوقی رسانه ای ایران و آمریکا بررسی شده است. تمرکز اصلی بر مفاهیمی مانند آزادی بیان، حق دسترسی به اطلاعات، مسئولیت مطبوعات، جرائم مطبوعاتی و نظارت بر رسانه ها است. نتایج نشان می دهد هر دو کشور به آزادی بیان به عنوان ارزشی اساسی باور دارند، اما در اجرا، محدودیت ها و تفسیرهای متفاوتی را شاهد هستیم. همچنین، ساختار مالکیت رسانه ها در این دو کشور تفاوت های چشمگیری دارد: در آمریکا، مالکیت عمدتاً خصوصی و متنوع است، درحالی که در ایران، بخش قابل توجهی از رسانه ها تحت مالکیت یا نظارت دولت و نهادهای دولتی قرار دارند. پژوهش نتیجه می گیرد که درک این تفاوت ها و شباهت ها برای بهبود قوانین رسانه ای در هر دو کشور ضروری است.