مطالب مرتبط با کلیدواژه

دوزبانگی


۶۱.

بررسی عناصر ریزساختار و کلان ساختار داستان های روایت شده توسط کودکان دو زبانه کردی-فارسی زبان با اختلالِ طیفِ اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 129 - 152

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم دوزبانگی روایت عناصر ریزساختار عناصر کلان ساختار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۳۸
پژوهش حاضر تأثیر دوزبانگی و اختلالِ طیفِ اُتیسم بر روایت داستان را در کودکان بررسی کرده است. به این منظور، داستان های روایت شده توسط کودکان دوزبانه کردی-فارسی زبانِ با اختلالِ طیفِ اُتیسم و بدون اختلالِ طیفِ اُتیسم و کودکان تک زبانه با اختلالِ طیفِ اُتیسم و بدون اختلالِ طیفِ اُتیسم ارزیابی شدند. آزمودنی های پژوهش، یک داستانِ مصورِ سه صحنه ای را که هر صحنه از آن، روی یک کارت نشان داده شده بود، نگاه می کردند و همزمان با مرتب کردنِ ترتیبِ آن صحنه ها، شروع به روایت داستان کردند. تولید زبان (تعداد پاره گفتار ها، تعداد کل واژه ها)، عناصر کلان ساختار (ترتیب مناسب رویدادها، تعداد رویدادهای ذکرشده و پیوستگی) عناصر ریزساختار (معرفی شخصیت، حفظ ارجاع و استفاده از حروف ربط) ارزیابی شدند. یافته های پژوهش نشان داد که از نظر تولید زبان کودکان دوزبانه در مقایسه با کودکان تک زبانه، پاره گفتارهای بیشتری تولید کردند. از نظر عناصر کلان ساختار، کودکان طبیعی داستان های پیوسته تری تولید کردند. بین گروه ها از نظر عناصر ریزساختار تفاوت آماری معنی داری مشاهده نشد. همچنین، یافته های پژوهش نشان داد که تعداد پاره گفتار های داستان های روایت شده توسط آزمودنی های دوزبانه (با اختلالِ طیفِ اُتیسم و بدون اختلالِ طیفِ اُتیسم) در مقایسه با تعداد آن ها در کودکان تک زبانه (با و بدون اختلالِ طیفِ اُتیسم) با افزایش همراه بوده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دوزبانگی تأثیر منفی بر مهارت های کودکان با اختلالِ طیفِ اُتیسم ندارد.
۶۲.

بررسی تجربه زیسته معلمان و دانش آموزان دوره ابتدایی شادگان از مشکلات دوزبانگی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش و یادگیری دوره چهاردهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۸۳/۲) 239 - 257
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۸۶
هدف پژوهش حاضر بررسی تجربه زیسته معلمان و دانش آموزان دوره ابتدایی شادگان از مشکلات دوزبانگی دانش آموزان در سال 1400 بود. در این پژوهش از رویکرد کیفی و راهبرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. جامعه تحقیق را کلیه معلمان و دانش آموزان مدارس شادگان (استان خوزستان)  تشکیل دادند. روش انتخاب مشارکت کنندگان هدفمند بود و نمونه گیری تا زمان رسیدن به اشباع ادامه یافت. این تعداد شامل 6 معلم (3 زن و 3 مرد)  و 6 دانش آموز (3 دختر و 3 پسر) دوزبانه در دوره ابتدایی بود. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل کلایزی استفاده شد که شامل هفت مرحله بود. یافته ها چهار مضمون اصلی را به دست داد که هر کدام شامل تعدادی مضامین فرعی بودند. مضمون اول مسائل و مشکلات روان شناختی با درون مایه های فرعی احساس حقارت و ناامیدی و تجربه سردردگمی و ابهام بود. مضمون دوم مسائل زبانی با درون مایه های فرعی عدم ادراک و فهمیدن مطالب آموزشی و مشکل در خواندن و نوشتن بود. مضمون سوم مسائل تحصیلی- آموزشی با درون مایه های فرعی افت و کاهش پیشرفت تحصیلی و افزایش مسئولیت های معلمان بود و چهارمین مضمون عوامل ساختاری و محیطی با درون مایه های فرعی عوامل اقتصادی و محیطی، عدم سازگاری شیوه ارزشیابی با توانایی دانش آموزان دوزبانه و کمبود مهارت های زبانی خانواده های دوزبانه بود. نتیجه اینکه تجربه زیسته معلمان و دانش آموزان ابتدایی از مشکلات دوزبانگی یک تجربه چندبُعدی از مسائل روان شناختی، زبانی، ساختاری و محیطی است که به نظر می رسد برای بهبود آن لازم است همکاری های فرهنگی خانواده ها در سطح گسترده تری جلب گردد.
۶۳.

مقایسه ی انعطاف پذیری، خلاقیت هیجانی و خلاقیت شناختی دانش آموزان تک زبانه ی فارسی زبان و دو زبانه ی عرب_ فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره هجدهم پاییز ۱۴۰۱شماره ۳ 69 - 83
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۲۰
دوزبانگی از عوامل تأثیرگذار بر توانایی های شناختی و زبانی است و  بررسی اثر این پدیده بر انعطاف پذیری، خلاقیت هیجانی و شناختی دانش آموزان از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین این پژوهش با هدف مقایسه انعطاف پذیری، خلاقیت هیجانی و شناختی دانش آموزان تک زبانه فارسی زبان و دوزبانه عرب_ فارسی زبان انجام شد. روش پژوهش علّی_ مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان تک زبانه فارسی زبان و دوزبانه عرب_ فارسی زبان شهر اهواز در سال تحصیلی 1399-1398 بود.  نمونه پژوهش در مجموع شامل 80 دانش آموز مقطع اول متوسطه بوده اند که 40 نفر از آنها دوزبانه و 40 نفر دیگر تک زبانه بوده اند و به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه های انعطاف پذیری شناختی دنیس و واندروال (2010)، خلاقیت شناختی عابدی (1363) و خلاقیت هیجانی آوریل (1999) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین دانش آموزان دوزبانه و تک زبانه در میانگین انعطاف پذیری شناختی تفاوت معناداری وجود دارد (0/001>p). همچنین نتایج نشان داد که بین دانش آموزان دوزبانه و تک زبانه در میانگین خلاقیت هیجانی تفاوت معناداری وجود دارد (0/001>p).  افزون بر این، نتایج نشان داد که بین دانش آموزان دوزبانه و تک زبانه در میانگین خلاقیت شناختی تفاوت معناداری وجود دارد (0/001>p). به عبارت دیگر، دانش آموزان دوزبانه نسبت به دانش آموزان تک زبانه، از انعطاف پذیری شناختی، خلاقیت هیجانی و شناختی بالاتری برخوردار بودند. با توجه به برتری دانش آموزان دوزبانه می توان نسبت به برنامه ریزی زودهنگام آموزش زبان دوم در مدارس اقدام کرد.
۶۴.

بدفهمی های دانش آموزان دوزبانه در دروس فارسی و نگارش و نقش زبان مادری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی تربیتی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۱ 57 - 76
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۲۳۹
هدف از انجام این پژوهش تعیین بدفهمی دانش آموزان دو زبانه ترکمن در دروس فارسی و نگارش و نقش زبان مادری بود. روش پژوهش از نوع آمیخته (کیفی و کمی) و ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه و پرسشنامه بود. جامعه پژوهش 10 نفر از صاحبنظران و 145 نفر از معلمان پایه اول ابتدایی مدارس (دولتی) شهرستان مراوه تپه (استان گلستان) بود. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش کدگذاری و مقوله بندی استفاده گردید. نتایج نشان داد، مهمترین اشکال و انواع بدفهمی در بین دانش آموزان دو زبانه ترکمن عبارت اند از بدفهمی ادراکی، بدفهمی بومی، ترجمه نادرست، مفاهیم پیش دانسته. میانگین نمرات بدفهمی در فارسی 51/3 و در نگارش 29/2 بود که درسطح کوچکتر از 05/0 معنادار بود. علاوه بر آن، نتایج نشان داد آموزش به زبان مادری می تواند در کاهش بدفهمی های ادراکی و بومی در یادگیری دانش آموزان دوزبانه نقش ایفا کند. با توجه به یافته ها می توان بد فهمی را مبحثی مهم در آموزش دروس فارسی و نگارش کودکان دو زبانه در دوره ابتدایی به شمار آورد و به اهمیت نقش زبان مادری در کاهش بدفهمی ها پی برد.
۶۵.

فراتحلیل نقش آموزش های پیش از دبستان و دوزبانگی در پیشرفت تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی سال ۲۰ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ 131 - 154

کلیدواژه‌ها: فرا تحلیل دوزبانگی آموزش های پیش از دبستان پیشرفت تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۴۰
پژوهش حاضر با هدف بهره گیری از یکی از شیوه های نوین ِپژوهش، تحت عنوان «فراتحلیل»، به تحلیل و ترکیب نتایج پژوهش های انجام شده در کشور ایران، در زمینه ی مطالعات دوزبانه و آموزش های پیش از دبستان در پیشرفت تحصیلی پرداخته است. بدین منظور، تعداد 28 پژوهش انجام یافته در زمینه ی مطالعات دوزبانگی و آموزش پیش دبستانی از مراکز پژوهشی کشورگردآوری و از میان آن ها به روش پیشنهادی تابانه (2004) و نمونه گیری گوله برفی تعداد10 پژوهش که قابلیت بررسی داشت، برای فرا تحلیل انتخاب شد. پژوهش ها بر اساس این فهرست که شامل مؤلفه های روش شناختی تحقیق مانند پرسش ها، فرضیه ها، اهداف، جامعه ی آماری، نمونه گیری، روش پژوهش، روش آماری، روایی و پایاییِ پرسشنامه ها است، برای فرا تحلیل انتخاب شدند. تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار فرا تحلیلِ جامع صورت گرفت. نتایج پژوهش حاضر با بهره گیری از روش ترکیب اندازه اثر به روش اشمیت وهانتز (1990) نشان داد که رابطه بین دوزبانگی و پیشرفت تحصیلی حمایت لازم را دریافت نکرد. همچنین نتایج حاکی از آن است که آموزش های پیش از دبستان، عملکرد تحصیلی را تبیین می کنند.  
۶۶.

جایگاه زبان ترکی در میان دختران دانش آموز در خانواده های ترک زبان مهاجر ساکن شهرستان بهارستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال یازدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۰ 41 - 60

کلیدواژه‌ها: مهاجرت دوزبانگی جایگزینی زبان تحلیل حوزه ای فیشمن زبان ترکی زبان فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۴۵
در پژوهش پیشِ رو جایگاه زبان ترکی درمیان گروهی از دانش آموزان دبیرستانی دختر ساکن شهرستان بهارستان واقع در استان تهران بررسی می شود؛ والدین این دانش آموزان ترک زبان بوده و پیش تر به این شهرستان مهاجرت نموده اند. هدف از این پژوهش، در چارچوب تحلیل حوزه ای فیشمن (1964)، بررسی نقش و جایگاه زبان ترکی درکنار زبان فارسی در دو حوزه خانواده و مدرسه درمیان این گروه از دانش آموزان است. داده های پژوهش با کمک پرسش نامه و مشاهده مستقیم در یک بازه زمانی طولانی گردآوری شد. این پژوهش از نوع کمّی است و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزار (SPSS) انجام گرفت و باتوجّه به ماهیت پرسش های پژوهش از آزمون آماری t تک گروهی و خی دو نیکویی برازش استفاده شد. نتایج نشان داد که این گروه از دختران باوجودِ تسلط به زبان ترکی، تمایل دارند هم در حوزه غیررسمیِ خانواده و هم حوزه رسمیِ مدرسه با سایر افراد ترک زبان بیشتر به زبان فارسی گفت وگو نمایند. همچنین، این پژوهش آشکار نمود که زبان ترکی درمیان دانش آموزان خانواده های مهاجر ترک زبان جایگاه و موقعیت خود را به طور چشمگیری از دست داده است و زبان ترکی در حوزه های محدودتری به کار می رود. زبان غالب، یعنی گونه فارسی تهرانی، در بیشتر موقعیت ها و حوزه ها جایگزین زبان ترکی شده است و بیم آن می رود که نسل دوم و سوم این مهاجران، تک زبانه شده و زبان بومی و مادری شان را برای همیشه فراموش کنند.
۶۷.

بررسی هوش هیجانی دانش آموزان شهر چابهار: نقش یک زبانه، دوزبانه و جنسیت

نویسنده:
منبع: پژوهش در برنامه درسی دوره ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳) 92 - 100

کلیدواژه‌ها: یک زبانگی دوزبانگی هوش هیجانی فارس بلوچ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۸۵
پژوهش حاضر باهدف بررسی هوش هیجانی دانش آموزان یک زبانه (فارس) و دوزبانه (فارس- بلوچ) دوره دوم متوسطه شهر چابهار طراحی و اجرا شد. این پژوهش توصیفی و از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر چابهار مشغول به تحصیل در سال 95-1394 است که به صورت نمونه گیری طبقه ای برابر تعداد 240 دانش آموز (120 فارس و 120 بلوچ) موردمطالعه قرار گرفتند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه هوش هیجانی شات و مألوف (1998) انجام شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون آماری T مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیره با کمک نرم افزار spss استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین هوش هیجانی دانش آموزان یک زبانه و دوزبانه و جنسیت تفاوت معناداری مشاهده نشد؛ اما از بین مؤلفه های هوش هیجانی در دانش آموزان یک زبانه و دوزبانه در مؤلفه تنظیم هیجان تفاوت معناداری به لحاظ آماری مشاهده شد، دانش آموزان دوزبانه از تنظیم هیجانی بالاتری نسبت به دانش-آموزان یک زبانه برخوردار بودند. هم چنین دانش آموزان دختر در مقایسه با دانش آموزان پسر نیز از تنظیم هیجان و ارزیابی هیجانی بالاتری برخوردار بودند.
۶۸.

بررسی انعطاف پذیری شناختی، توجه انتخابی و بازداری پاسخ بر اساس جنسیت و زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی شناختی دوره ۱۰ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۳۴)

کلیدواژه‌ها: انعطاف پذیری شناختی بازداری پاسخ توجه انتخابی جنسیت دوزبانگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۷۲
هدف این پژوهش، بررسی کارکردهای اجرایی مغز از جمله انعطاف پذیری شناختی، توجه انتخابی و بازداری پاسخ، بر اساس متغیرهای جنسیت و زبان، در بین دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان بوده است. روش پژوهش حاضر توصیفی و علی- مقایسه ای بود. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان دوزبانه و تک زبانه دانشگاه بوعلی سینا در سال تحصیلی 99-1398 بودند که آزمون بر روی ۲۱۴ نفر از دانشجویان اجرا شد و در نهایت داده های به دست آمده از ۱۶۵ نفر، از طریق تحلیل واریانس چندمتغیره، بررسی شد. برای جمع آوری داده ها از آزمون رایانه ای استروپ استفاده شد. نتایج نشان داد که بین جنسیت و کارکردهای اجرایی، تفاوت معناداری وجود دارد؛ به این صورت که متغیرهای توجه انتخابی و بازداری پاسخ در زنان بیشتر از مردان است و انعطاف پذیری شناختی در مردان، بیشتر از زنان است (01/0 p<)؛ اما در رابطه با متغیرهای کارکردهای اجرایی در بین افراد دوزبانه و تک زبانه، تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/0 p>). بر اساس یافته ها می توان گفت که برحسب جنسیت، در کارکردهای اجرایی مغز تفاوت وجود دارد لذا پیشنهاد می شود در حوزه آموزش و یادگیری مرتبط با کارکردهای اجرایی به مقوله جنسیت توجه شود.
۶۹.

تأثیر دو یا چندزبانگی بر مهارت های زبانی دانش آموختگان نظام متوسطه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم زبان سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۱۸ 279 - 308

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی زبان معیار زبان دوم دوزبانگی مهارت های زبانی مهارت های ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۶۶
تنوع قومی در ایران که تنوع زبانی را در پی دارد، از نخستین سال تحصیل در مدرسه، آموزش را تحت تأثیر قرار می دهد و لازم است در برنامه ریزی های آموزشی موردتوجه قرار گیرد. در چنین صورتی، ضعف تسلط بر زبان فارسی در پیشرفت تحصیلی کودکان دوزبانه اختلال ایجاد نمی کند. پژوهش حاضر باتوجه به این مسأله و با هدف بررسی وضعیت مهارت های زبانی دانش آموختگان دوزبانه و فارسی زبان ایرانی انجام شد. جامعه آماری پژوهش تمامی دانش آموزان سال دوازدهم بودند و نمونه آماری از شهرهای اراک، تبریز، ساری، سنندج، شیراز، یاسوج و یزد با روش نمونه گیری خوشه ای و چندمرحله ای تصادفی دریافت شد. روش تحقیق پیمایشی بود. علاوه بر شاخص های آمار توصیفی، در بخش آمار استنباطی از آزمون های ناپارامتری من ویتنی یو و کروسکال والیس و آزمون پارامتری تی تست و تحلیل واریانس استفاده شد. تحلیل داده های کمی و کیفی تحقیق نشان داد که فاصله میان نتایج دانش آموختگان فارسی زبان و دوزبانه در مهارت های خواندن، نوشتن، شنیدن و سخن گفتن معنادار و در همه مهارت ها عملکرد فارسی زبان ها، بهتر از دوزبانه ها است. این نتایج حتی با افزودن متغیرهای جنسیت و رشته تحصیلی و مقایسه میانگین بهترین امتیاز دوزبانه ها با ضعیف ترین امتیاز فارسی زبانان نیز صادق بود. تفاوت معنادار میان تسلط دانش آموختگان فارسی زبان و دوزبانه ایرانی در تمامی مهارت ها نشان داد که تلاش های صورت گرفته در دوره دوازده ساله آموزش رسمی کافی نبوده و یا از کفایت لازم برخوردار نبوده است. باتوجه به تنوع زبانی کشور ایران، پیشنهادهایی در مقاله حاضر مبتنی بر ضرورت تجدیدنظر در برنامه های کنونی آموزش وپرورش با نگاه ویژه به دوره های پیش از دبستان و سه ساله اول ابتدایی ارائه شد.
۷۰.

پوتامن و درک جملات زبان اول و دوم: شواهدی از تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال ۱۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 95 - 110

کلیدواژه‌ها: دوزبانگی درک جمله پوتامن زبان اول FMRI

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۸۸
اگرچه پوتامن یک ساختار زیرقشری محسوب می شود، مطالعات تصویربرداری دخالت ناحیه پوتامن چپ را در کارکردهای زبانی مانند پردازش زبان دوزبانه ها نشان داده اند. برخی مطالعات نیز به نقش پوتامن راست در عملکردهای زبانی مرتبه بالاتر اشاره کرده اند. هدف از بازتحلیل حاضر، بررسی نقش پوتامن چپ و راست در درک جملات زبان اول و دوم در افراد دوزبانه با استفاده از روش تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) است. بدین ترتیب، تعداد 36 نفر دوزبانه ترکی-فارسی (21 زن و 15 مرد) که زبان دوم شان را در سن 7 سالگی و به هنگام ورود به مدرسه به طور رسمی آموخته بودند، به روش هدفمند در سال 1398 انتخاب شدند. شرکت کنندگان یک آزمون شنیداری قضاوت دستوری بودگی با پارادایم زبان گردانی جایگزین را اجرا کردند. به دنبال شناسایی فعالیت دوجانبه پوتامن در سطح کل-مغز در FSL، درصد تغییر سیگنال به عنوان معیار «شدت» برای هر شرکت کننده استخراج و در نرم افزار SPSS-26 تجزیه و تحلیل آماری شد. در سطح کل-مغز، نتایج نشان داد که ناحیه پوتامن در نیمکره های چپ و راست در درک نحوی جملات در حین ارائه همزمان محرک های زبان اول و دوم دخالت دارد. علاوه براین، صرف نظر از نوع نیمکره فعال، معناداری اثر دستوری بودگی برای زبان اول و حساسیت بیشتر به محرک های نادستوری زبان اول در مقایسه با محرک های نادستوری زبان دوم مشاهده شد که می تواند دال بر اثر استاندارد تسلط زبان باشد.
۷۱.

مقایسه رشد زبانی کودکان پیش دبستانی فارسی زبان و فارسی-ترکی زبان با استفاده از شاخص صرفی-نحوی PDSS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال ۱۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۵۰ 223 - 248

کلیدواژه‌ها: دوزبانگی رشد زبان رشد صرفی-نحوی شاخص امتیازدهی رشد جمله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۷۱
پژوهش حاضر بر آن است تا به شیوه کمی به مقایسه رشد زبان در کودکان پیش دبستانی فارسی زبان و فارسی-ترکی زبان با استفاده از شاخص صرفی-نحوی امتیازدهی رشد جمله (پی.دی.اس.اس) بپردازد. به این منظور، 30 کودک فارسی زبان و 30 کودک فارسی-ترکی زبان در سه گروه سنی 37-46، 47-56 و 57-66 ماهه از مهدکودک هایی در استان همدان انتخاب شدند. برای همسان سازی آزمودنی ها از جنبه توانایی های زبانی و شناختی از پرسشنامه های «مهارت و تجربه زبان» و «ابزار غربالگری تکامل» بهره گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اس.پی.ای.اس (نسخه 24) انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین رشد صرفی-نحوی کودکان فارسی زبان و فارسی-ترکی زبان فقط در بازه سنی 57-66 ماهگی تفاوت معناداری وجود دارد. این نتیجه گیری با یافته های پژوهش های بیاستاک و همکاران (Bialystok et al., 2008)  و بلوم (Blom, 2010) مبنی بر برتری عملکرد کلامی کودکان تک زبانه بر عملکرد کلامی همسالان دوزبانه آن ها همسو است. افزون بر این، شواهدی در حمایت از تأثیر مثبت دوزبانگی بر رشد زبان در کودکان پیش دبستانی یافت نشد.
۷۲.

تالاموس و دوزبانگی: شواهدی از fMRI(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۲ 51 - 29

کلیدواژه‌ها: تالاموس دوزبانگی زبان اول بار زبانگردانی FMRI

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۲۸
دوزبان گی با انطباق های ساختاری نواحی زیرقشری دخیل در کنترل چندین زبان مرتبط است (کرنار، ترفرز-دالر و پلیاستیکاس، 2023). تالاموس یک ساختار زوجی ماده خاکستری است که در نزدیکی مرکز مغز قرار دارد و انتقال اطلاعات به نواحی قشری را تنظیم می کند. اخیراً در یک مطالعه fMRI، حساسیت تالاموس به محرک های دستوری و نادستوری زبان اول در سطح کل-مغز در افراد دوزبانه شناسایی شد (میکده و همکاران، 2021 الف). مطالعه حاضر درصدد است با اتخاذ رویکرد ناحیه موردنظر، الگوهای فعالیت تالاموس دوجانبه را برای هر دو زبان اول و دوم بررسی کند. بدین منظور، درصد تغییر سیگنالِ محرک های دستوری و نادستوری در زبان اول و دوم به عنوان معیار «شدت» برای هر شرکت کننده استخراج شد. تعداد 36 نفر دوزبانه ترکی-فارسی (21 زن) که زبان دومشان را به طور رسمی در 7 سالگی آموخته بودند، انتخاب شدند. بر مبنای شاخص تسلط دوزبانه، هیچ تفاوت معناداری بین سطوح بالای بسندگی شرکت کنندگان در زبان اول (ترکی) و دوم (فارسی) وجود نداشت. شرکت کنندگان یک آزمون شنیداری قضاوت دستوری بودگی با پارادایم زبان گردانی جایگزین را در حین اخذ تصاویر fMRI اجرا کردند. نتایج مبتنی بر ناحیه موردنظر، اثر دستوری بودگی را در زبان اول و تالاموس چپ تأیید کرد. با توجه به اینکه در پژوهش حاضر زبان اول به عنوان زبان غالب عمل کرد و اثرات معکوس بزرگ تری را ایجاد نمود، به نظر می رسد دخالت تالاموس در زبان اول به پردازش نحوی مربوط نمی شود، بلکه ممکن است تالاموس نقش کنترلی و نظارتی را برای فعالیت های زبان-ویژه قشر مغز ایفا می کند.
۷۳.

فعالیت نورونی هسته کودیت چپ در حین زبان گردانی: شواهد fMRI از دوزبانه های ترکی-فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین روانشناختی سال ۱۹ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۷۴ 13 - 23

کلیدواژه‌ها: هسته کودیت چپ دوزبانگی زبان اول بار زبان گردانی FMRI

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۰۲
درک تغییرات بیناجمله ای به هنگام تغییر از زبان غالب به زبان غیرغالب، منجر به فعالیت نواحی مرتبط با شناخت می شود. هسته کودیت بخشی از عقده های قاعده ای در مغز انسان است که به نظر می رسد بیشتر در کنترل زبان (انتخاب/بازداری) نقش دارد. اخیراً، نویسندگان حاضر در یک مطالعه تصویربرداری تشدید مغناطیسی کارکردی (fMRI)، حساسیت هسته کودیت به محرک های زبان اول در دوزبانه های ترکی-فارسی در حین یک تکلیف دوزبانه در سطح کل-مغز (Whole-Brain) را شناسایی کردند. مطالعه حاضر درصدد است تا با اتخاذ رویکرد ناحیه موردنظر (ROI) الگوی فعالیت هسته کودیت دوجانبه را برای هر دو زبان اول و دوم بررسی کند. بدین منظور، درصد تغییر سیگنال محرک های دستوری و نادستوری در زبان اول و دوم به عنوان معیار «شدت» برای هر شرکت کننده استخراج شد. سی وشش فرد دوزبانه ترکی-فارسی (21 زن) که زبان فارسی را به طور رسمی از سن 7 سالگی آموخته بودند، انتخاب شدند. بر مبنای شاخص تسلط دوزبانه، هیچ تفاوت معناداری بین سطوح بالای بسندگی شرکت کنندگان در زبان اول (ترکی) و دوم (فارسی) وجود نداشت. شرکت کنندگان یک آزمون شنیداری قضاوت دستوری بودگی با پارادایم زبان گردانی جایگزین را در حین اخذ تصاویر fMRI اجرا کردند. نتایج مبتنی بر ROI، اثر دستوری بودگی را در زبان اول و کودیت چپ تأیید کرد. بر اساس یافته های حاضر، پیشنهاد می شود که (الف) فعالیت همزمان زبان ها با محدودیت های زبانی از جمله پیش بینی پذیری و بافت جملات یک تکلیف کنترل می شود و (ب) هسته کودیت چپ اساساً در انتخاب و بازداری یک زبان نقش ایفا می کند.
۷۴.

پیچیدگی روایت های داستانی کودکان تک زبانه و دوزبانه 4 -6 ساله (مطالعه موردی: تهران و جویبار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۴ 75 - 107

کلیدواژه‌ها: روایت داستانی کودکان مازندرانی دوزبانگی جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۲۹
بررسی رشد روایی یکی از ابزارهای کارآمد و پرکاربرد در مطالعات رشد زبان، دوزبانگی و اختلال های زبانی است. به ویژه آزمون های مرتبط با دستور داستان که ساختار روایت را در دو سطح کلان (شناختی) و خرد (زبانی) تحلیل می کنند، در سال های اخیر بسیار موردتوجه زبان شناسان بوده اند. در این پژوهش، پیچیدگی ساختار روایت های داستانی فارسی 16 کودک 4 تا 6 ساله دوزبانه مازندرانی-فارسی ساکن جویبار با 16 کودک تک زبانه فارسی زبان همتای سنی و جنسی آن ها در تهران مقایسه و تحلیل می شوند. متغیرهای مستقل و کنترل در این پژوهش دوزبانگی، جنسیت و سن هستند. ابزار گردآوری داده، بازگویی داستان مصور بی کلام و چارچوب تحلیل، شاخص تی اِن اِل پی آر (TNL-Pr) (گیلام و گیلام، 2009) برای سنجش پیچیدگی ساختار روایت است. بر مبنای یافته ها در هر دو گروه با بالارفتن سن پیچیدگی ساختار روایت به ویژه در سطح ساختار خرد در کاربرد قید، حروف ربط و افعال ذهنی و در ساختار کلان در اشاره به پیامد، بیشتر می شود. میانگین نمره کودکان تک زبانه در همه گروه ها، به ویژه در سنین پایین تر بیشتر از دوزبانه و تفاوت دو گروه در اشاره به رخداد آغازین و پاسخ درونی معنادار است. تعداد واژه در روایت های تک زبانه ها بیشتر از دوزبانه و این تفاوت در گروه سنی 4 تا 5/4 ساله معنادار است. پیچیدگی ساختار روایت در دختران و پسران تفاوت هایی را نشان می دهد، اما تفاوت ها به لحاظ آماری معنادار نیستند. در گروه تک زبانه تعداد واژه و میانگین طول پاره گفتار در دختران بیشتر از پسران و در گروه دوزبانه در پسران بیشتر از دختران است. با وجود این، جنسیت تأثیر معناداری بر طول روایت ندارد.
۷۵.

زبان اول یا دوم؟ گزینش زبانی دوزبانه ها به هنگام پردازش هیجان شادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ خرداد و تیر ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۸۰) ۱۶۱-۱۳۱

کلیدواژه‌ها: دوزبانگی هیجان شادی زمان واکنش گزینش زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۲
دوزبانگی بر بسیاری از فرایندهای شناختی و هیجانی تأثیرگذار است و پژوهش ها نشان داده اند که حالات برانگیختگی هیجانی نیز، زبان و مشخصاً گزینش زبانی را تحت تأثیر قرار می دهند. این پژوهش شبه تجربی با هدف بررسی گزینش زبانی دوزبانه های ترکی فارسی در پردازش هیجان شادی صورت گرفت. بدین منظور، ۲۰ فردِ دوزبانه متوالی ترکی فارسی (میانگین سنی ۲۶ سال) را از میان دانشجویان دانشگاه های تهران به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب کردیم. از شرکت کنندگان خواسته شد پس از تکمیل پرسش نامه های تاریخچه زبانی، سلامت عمومی، برتری دست و خلق سنجی، با شرکت در آزمون کامپیوتری طراحی شده جهت القای شادی، معناداری واژه های ترکی، فارسی و ناواژه ها را مشخص کنند. طبق بررسی عملکرد افراد در آزمون از طریق تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، این نتیجه حاصل شد که در موقعیت القای هیجان شادی در مقایسه با موقعیت عادی، افراد از لحاظ آماری به طور معناداری زمان بیشتری را صرف پاسخ به این کردند که آیا واژه نمایان شده در یکی از زبان های آن ها معنای مشخصی دارد یا خیر. همچنین، در ارتباط با مقایسه هر دو زبان به صورت مجزا در هر دو موقعیت، نتایج مقایسه زوجی نشان داد که زمان واکنش افراد به واژه های ترکی در موقعیت القای هیجان شادی به طور معناداری طولانی تر بود (05/0Ps<). درنتیجه، می توان گفت که افراد دوزبانه ترکی فارسی در موقعیت هیجانی و مشخصاً هیجان شادی، درگیری بیشتری با زبان اول دارند و زبان ترکی بار هیجانی و تداعی های هیجانی بیشتر و عمیق تری برای آن ها دارد، و درگیری هیجانی آن ها در زبان مادری شان بیش از زبان دومشان است.
۷۶.

دو زبانگی و کنترل عاطفی: مقایسه ظرفیت حافظه کاری هیجانی در کودکان دختر تک زبانه (فارسی) و دوزبانه (ارمنی- فارسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت اجتماعی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 107 - 114

کلیدواژه‌ها: دوزبانگی کنترل عاطفی حافظه کاری هیجانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۴
هدف از این پژوهش مقایسه ظرفیت حافظه کاری هیجانی در کودکان دختر 7 تا 9 سال و 11 ماه و 29 روز تک زبانه (فارسی) و دوزبانه (ارمنی- فارسی) شهر تهران بود. روش: جامعه آماری پژوهش حاضر، دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی با دامنه ی سنی 7 الی 9 سال و 11 ماه و 29 روز نیمسال دوم تحصیلی 1401-1402 مدارس منطقه 6 تهران بودند. نمونه آماری شامل 30 دانش آموز دختر یک زبانه (فارسی) و 30 دانش آموز دختر دوزبانه (ارمنی- فارسی) بود که از میان دانش آموزان پایه اول تا سوم مدارس دولتی و با روش نمونه گیری داوطلبانه و در دسترس انتخاب شدند. در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات، از آزمون سنجش ظرفیت حافظه کاری هیجانی کودکان و آزمون ظرفیت عدد (فراخنای ارقام رو به جلو و معکوس) استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون کلمگروف اسمیرونف جهت بررسی نرمال بودن داده ها و  جهت مقایسه ی دو گروه آزمون تی مستقل و رگرسیون لوجستیک، در نرم افزار SPSS تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین کودکان یک زبانه و دوزبانه در گروه های سنی بین 7 سال و 6 ماه تا 8 سال و 11 ماه و 29 روز تفاوت معنی داری وجود دارد (p<0.05)، اما در سایر گروه های سنی تفاوت معناداری مشاهده نشد (p>0.05). همچنین، افزایش سن (به میزان یک واحد) موجب کاهش 5/80 درصدی تفاوت نمرات افراد یک زبانه و دوزبانه شد (p>0.01). نتیجه گیری: باتوجه به نتایج به دست آمده می توان نتیجه گرفت دو زبانگی نسبت به تک زبانگی بر ظرفیت حافظه کاری هیجانی و کارکردهای شناختی- هیجانی کودکان اثرگذار است و می بایست در برنامه ریزی آموزشی و شغلی بدان توجه شود.
۷۷.

بررسی و تحلیل تأثیر دوزبانگی بر میزان یادگیری دروس ادبیّات در بین دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان دشت آزادگان استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره ۱۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۹) 79 - 90

کلیدواژه‌ها: دوزبانگی دشت آزادگان متوسطه دوم میزان یادگیری مهارت های زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۴
از موضوعات مهمّی که امروزه برنامه ریزان آموزشی و معلمّان با آن مواجه اند، چگونگی ارتباط میان دوزبانگی و تعلیم و تربیّت است. واژه دوزبانه درباره افراد یا جوامعی به کار می رود که بیش از یک زبان را در امر ارتباطات خود به کار می گیرند. کاربرد متناوب زبان را به وسیله یک فرد دوزبانگی و فردی که چنین عملی را انجام می دهد دوزبانه می گویند. فرد دوزبانه با زبان دیگری که در کشور عمومیّت یافته و برای او حکم زبان دوّم است، آشنا شده و آموزش می بیند به نحوی که هر لحظه می تواند به هر دو زبان سخن بگوید و بفهمد. لذا دوزبانگی یکی از مسائل مهمّ نظام آموزشی کشورهای چندزبانه است؛ زیرا در جهان کنونی دوزبانگی امری عادی است. پژوهش حاضر، به بررسی و تحلیل تأثّیر دوزبانگی بر میزان یادگیری دروس ادبیّات در بین دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان دشت آزادگان می پردازد. در این پژوهش 210 دانش آموز دوزبانه عربی_فارسی زبان از دبیرستان های دخترانه شهرستان دشت آزادگان با 100 دانش آموز تک زبانه فارسی زبان از مناطق آخر آسفالت و کوی علوی اهواز که از لحاظ شرایط فرهنگی و اجتماعی و امکانات مدرسه با شهرستان دشت آزادگان هم سطح هستند، به صورت تصادفی انتخاب شدند. می توان گفت که، میان دوزبانگی دانش آموزان شهرستان دشت آزادگان و سطح مهارت های فارسی آن ها رابطه آماری معناداری برقراراست. یافته های پژوهش حاکی از آن است که دوزبانگی دانش آموزان شهرستان دشت آزادگان با افت تحصیلی آن ها ارتباط مستقیم دارد. دوزبانگی ضمن تأثیر بر سطح مهارت های فارسی دانش آموزان بر وضعیّت تحصیلی آنها هم مؤثّر است.