مطالب مرتبط با کلیدواژه

جمهوری اسلامی ایران


۳۰۱.

بررسی شایسته سالاری در نظام سیاست گذاری جمهوری اسلامی ایران در تئوری و عمل (با تأکید بر قوّه مقننه و مجریه)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال بیست و چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۹۴) 157-184

کلیدواژه‌ها: شایسته سالاری سیاست گذاری جمهوری اسلامی ایران نظام اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۸ تعداد دانلود : ۵۹۷
در حکومت اسلامی، تصدی همه پست ها و مناصب؛ به ویژه آن هایی که به سیاست گذاری ها و تصمیم گیری های کلانِ نظام اسلامی مربوط می شود، بایستی بر اساس اصل شایسته سالاری صورت پذیرد و ترتیبی اتخاذ شود که شایسته ترین ها در این مناصب قرار گیرند. از منظر اسلامی، شایستگی را می توان مرکّب از دو مؤلفه اصلی تقوا و تخصص دانست. بر این اساس، رعایت و حاکمیت اصل شایسته سالاری در حکومت اسلامی ایجاب می کند برای ورود افراد به جایگاه های مهم سیاست گذاری و تصمیم گیری، نظامی طراحی شود که از میان افراد واجد صلاحیت، حتی المقدور با تقواترین و متخصص ترین (شایسته ترین) آن ها در آن منصب قرار گیرد. این مقاله با مراجعه به اسناد و با روش توصیفی تحلیلی، تلاش کرده است این مسأله را در جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار دهد. این بررسی که در دو بعد نظری و عملی صورت گرفته است، اجمالاً نشان می دهد که با سازوکارها و نظام موجود در این زمینه، نه به لحاظ نظری و نه در اجرا و عمل، هیچ تضمین و اطمینانی وجود ندارد که اصل شایسته سالاری مورد نظر اسلام، جامه عمل پوشیده و محقق گردد.
۳۰۲.

مؤلفه های اعتماد سیاسی در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 53 - 80

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی ایران اعتماد سیاسی مردم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۳۴۷
پژوهش پیش رو به بررسی اعتماد سیاسی و مؤلفه های آن در جمهوری اسلامی در طول دهه اول انقلاب (1368-1357) پرداخته است. در این پژوهش، اعتماد سیاسی با توجه به مؤلفه های مشارکت مردم در انتخابات دهه اول انقلاب، نوع نگرش و پایگاه اجتماعی نخبگان سیاسی دهه اول، وضعیت اقتصادی و نحوه تعامل دولت و مردم به لحاظ اقتصادی و برآیند اعتمادی این حوزه و همچنین نوع و میزان مشارکت مردم سنجیده شد. بر اساس روش های «توصیفی – تحلیلی» و همچنین تحلیل ثانویه اطلاعات دهه اول کشور، یافته های پژوهش بیانگر آن است که بر اساس میزان بالای مشارکت مردم در انتخابات مختلف و نوع داوطلبانه بودن مشارکت آن ها، همچنین تلاش دولت در جهت تحقق عدالت اجتماعی در حوزه اقتصاد، وجود نخبگان و شخصیت های سیاسی و مذهبی از طبقات پائین و مورد اعتماد مردم مانند امام خمینی (ره) و دیگران، جنگ تحمیلی و شرایط برخاسته از جنگ، تحمل شرایط نامطلوب اقتصادی و تداوم حمایت های مردم از نظام و نخبگان و...، در دهه اول اعتماد سیاسی بالای مردم به نظام جمهوری اسلامی مشاهده می شود.
۳۰۳.

آسیب شناسی نظام نظرسنجی سیاسی در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 63 - 87

کلیدواژه‌ها: نظام نظرسنجی آسیب شناسی جمهوری اسلامی ایران مردم سالاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۳۰۲
تولید اطلاعات مرتبط با دیدگاه های مردم در موضوعات مختلف سیاسی انتخاباتی، با دقت و سرعت لازم و در اختیار کاربران و ذی نفعان قرار دادن آن و همچنین ایجاد، حفظ و گسترش اعتماد عمومی نسبت به نظام نظرسنجی از اهداف نظام نظرسنجی سیاسی در ایران است. با پیشرفت های حاصل شده، نظام نظرسنجی سیاسی در ایران، هنوز با مشکلات عدیده ای مواجه است. آسیب شناسی نظام نظرسنجی سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، سؤال اصلی این پژوهش است که پژوهشگر با بررسی وضعیت موجود به آن پرداخته است. در انجام این پژوهش از روش پژوهشی داده- بنیاد استفاده شده و برای رسیدن به پاسخ سؤالات با مراجعه به جامعه آماری تحقیق، 42 جلسه مصاحبه پژوهشی با 24 نفر از صاحب نظران و نخبگان موضوع انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد آسیب های نظام نظرسنجی سیاسی در ایران ناظر به دو دسته عوامل درونی و بیرونی این حوزه است. عوامل آسیب زای درونی به طور مستقیم بر کار پیمایش نظرسنجی و عوامل بیرونی از فضای سیاسی جامعه متأثر است و از جنس عوامل فرهنگی- اجتماعی است. درمجموع، برخی از مشکلات این حوزه، دولتی و شبه دولتی بودن بیشتر سازمان های نظرسنجی، کوچک بودن سهم بخش خصوصی در بازار نظرسنجی، نبود رقابت میان سازمان های نظرسنجی، عدم انتشار نتایج نظرسنجی ها، ضعف علمی مدیران و کارشناسان و فراهم نبودن شرایط نقادی نظرسنجی است.
۳۰۴.

پیامدهای سیاسی تقسیم اراضی در جمهوری اسلامی ایران بر مبنای روش AHP(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 6 - 44

کلیدواژه‌ها: تقسیم اراضی جمهوری اسلامی ایران پیامدهای سیاسی هیات های هفت نفره اصلاحات ارضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۳۸۱
سیاستگذاری تقسیم اراضی در جمهوری اسلامی ایران بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دستور کار نهادهای حاکمیتی قرار گرفت. ضرورت ایجاد تغییرات بنیادی در وضعیت زمین و زمینداری در کشور، تمرکز شعارهای انقلاب بر عدالت اجتماعی و درخواستهای روستائیان برای تغییر در شیوه زمینداری از عواملی بودند که موجب شد تا این مسئله مورد توجه قرار بگیرد. این فرایند که از  آغاز شد و تاکنون با فراز و نشیبهایی تداومیافته است، دارای پیامدهایی 1358سال در فضای سیاسی روستاها و بالتبع کشور بوده است. سؤال اصلی فراروی مقاله این است که پیامدهای سیاسی تقسیم اراضی در جمهوری اسلامی ایران چیست؟ در این راستا، از روش مصاحبه عمیق برای گردآوری اطلاعات و داده بهره گرفته شد. در این روش ضمن رجوع به 20  نفر از نخبگانی که در هیئت های 7 نفره  تقسیم زمین در اوایل انقلاب مشغول به کار بودند، به گردآوری داده در مورد پیامدهای  AHP سیاسی اصلاحات ارضی پرداخته شد. در مرحله بعدی، با استفاده از تکنیک (تحلیل سلسلهمراتبی)، متغیرهای استخراجشده از روش مصاحبه عمیق، اولویتبندی شدند. بر اساس این روش، بیشترین اولویت مربوط به معیار گسترش دامنه نفوذ حکومت انقلابی در اعماق روستاها بود. ایجاد ثبات سیاسی در روستاها در اولویت دوم قرارگرفته است. معیار تثبیت و افزایش مشروعیت نظام در میان روستائیان در اولویت سوم قرار گرفت. همچنین معیار تقویت مشارکت و همکاری داوطلبانه روستائیان در امور حاکمیتی در اولویت چهارم قرار گرفت.
۳۰۵.

بازتاب هویت ملی از منظر حضرت آیت الله خامنه ای در سیاست های کلان برنامه ششم توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 5 - 34

کلیدواژه‌ها: هویت هویت ملی آیت الله خامنه ای برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۷ تعداد دانلود : ۳۲۰
نظام های سیاسی به منظور تأمین اهدافشان نیازمند داشتن منابعی راهبردی هستند که بتواند نیروی لازم برای مقابله با موانع و حرکت در مسیر پیشرفت را تأمین نمایند. در این میان منابع نرم افزاری از قبیل هویت ملی دارای اعتبار و اولویت نخست هستند. به همین خاطر است که در اسناد بالادستی کشورهای مختلف به این موضوع پرداخته شده است. از این منظر سؤالی که برای نگارندگان مطرح شده آن است که: موضوع هویت ملی در سیاست های کلان برنامه ششم توسعه  – ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری- چگونه بازتاب یافته است؟  اهمیت بررسی چگونگی بازتاب هویت ملی در سیاست های توسعه ایران ازآن جهت است که در صورت عدم بازتاب مطلوب مؤلفه های هویتی در این سیاست ها، جامعه ایران به تدریج دچار بحران هویتی خواهد شد. ازآنجاکه تعیین خط مشی و سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی بر عهده مقام رهبری است، این نوشتار کوشیده است مفهوم هویت ملی را از منظر آیت الله خامنه ای تبیین کرده و مؤلفه های آن را استخراج کند. سپس آن را نسبت به سیاست های کلی برنامه ششم توسعه به عنوان سیاست فعلی توسعه در ایران مورد بررسی قرار دهد. روش استفاده شده در این پژوهش روش تحلیل محتوا است. این مقاله به صورت اکتشافی بوده و به همین دلیل فرض خاصی مدنظر نگارندگان نیست.
۳۰۶.

نقش آموزه مهدویت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه موعود سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 69-88

کلیدواژه‌ها: آیات قرآن آموزه مهدویت جمهوری اسلامی ایران قانون اساسی سیاست خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۰ تعداد دانلود : ۱۹۱۲
آموزه مهدویت" یکی از مباحث بنیادین و اساسی در اسلام است که از متن آن، کنش های عمیق انسانی و اسلامی استخراج می شود. با تحقق انقلاب اسلامی ایران که بر مکتب تشیع پایه ریزی شده، جای این سؤال وجود دارد که آموزه بنیادین مهدویت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارای چه جایگاه و نقشی است. سیاست خارجی در جمهوری اسلامی ایران، دارای قواعدی است که با توجه به قوانین بین المللی از مبانی ناب اسلامی، به ویژه "آموزه مهدویت" بهره گرفته شده است. در این مقاله که به صورت توصیفی-تحلیلی تدوین شده است، نقش آموزه مهدویت در سیاست گذاری های خارجی و بین المللی مانند نفی سلطه جویی و سلطه پذیری و دفاع از مستضعفان و امثال این مبانی با توجه به مبانی اندیشگی آن، یعنی آیات قرآن، اندیشه رهبران و قانون اساسی، تبیین خواهد شد.
۳۰۷.

درآمدی بر دکترین مطلوب دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل تیر ۱۳۹۹ شماره ۵۴ 81-100
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۴۴۱
جمهوری اسلامی ایران بواسطه رخداد انقلاب اسلامی 1979 و تقابل ارزش های انقلابی و اسلامی خود با غرب و شرق و ارزش های فرهنگی آنها مورد توجه سیاستمداران جهان از یک سو و به سبب رویکرد خاص خود در سیاست خارجی و حمایت از جنبش های آزادیبخش و مبارز علیه استبداد، مورد تحریم سیاسی، اقتصادی و درعین حال مورد هجوم تهاجم فرهنگی آن قرار گرفته است؛ که حاصل این تحریم و تهاجم، بدبینی مردم جهان نسبت به ایرانیان با وجود تاریخ و تمدن کهن ایران شده است. مسلم است که مهمترین اقدام و واکنش ایران نسبت به این شرایط ترسیم و سپس فعال کردن دیپلماسی فرهنگی مطلوب در سیاست خارجی خود باشد. لذا در این مقاله تلاش شده است که ضمن آسیب شناسی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاداتی در قالب درآمدی بر دکترین با روش تحقیقی کیفی و کاربردی به این مهم پرداخته شود. سوالات فرعی ما چیستی فرهنگ و چگونگی دیپلماسی فرهنگی و سوال اصلی درآمدی بر دکترین دیپلماسی فرهنگی مطلوب جمهوری اسلامی ایران است. بطور خلاصه در این تحقیق بیان شد که مدل تصمیم گیری دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران باید از گونه «فزاینده» به مدل بینش «فوق العاده» تغییر پیدا کند، تا از رکود فرهنگ بین المللی کنونی، به تحرک، خلاقیت و استفاده از حداکثر ظرفیت ها حرکت کند.
۳۰۸.

پیامدهای قاچاق کالا و ارز در عدم تحقق اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: مطالعات طراحی شهری و پژوهش های شهری سال سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد مقاومتی قاچاق کالا تولید ملی تحریم جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۳۲
از زمان اعمال فشارها و تحریم های غرب و به ویژه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در ابعاد اقتصادی و تجاری، مسئولان و سیاست گذاران کشور و به ویژه مقام معظم رهبری، اقتصاد مقاومتی را در دستور کار قرار دادند. اقتصاد مقاومتی به مفهوم شناسایی و کنترل اهرم های فشار بر اقتصاد است. این نوع اقتصاد بر عکس تصور ظاهری فاقد پیشینه نظری نیست و حداقل در سطح کشورهایی همچون هند تحت استعمار انگلستان و یا غزه فلسطین دارای تجربه تاریخی است. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که الگوی اقتصادی متناسب با نظام سیاسی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، اقتصاد مقاومتی است. اقتصاد مقاومتی به معنی تشخیص حوزه های فشار و تلاش برای کنترل و بی اثر کردن آن و در شرایط آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت است و همچنین رویکردی مبتنی بر تلاش جهت کاهش وابستگی ها به خارج، مبارزه با قاچاق کالا و ارز، تأکید بر مزیت های تولید داخلی و تلاش برای رسیدن به خوداتکایی. بر این اساس سؤالی که در این پژوهش مطرح شده، این است که «رواج قاچاق کالا و ارز چه تأثیراتی در عدم تحقق اقتصاد مقاومتی داشته است؟» «وجود قاچاق کالا و ارز با گسترش فقر و بیکاری در جامعه، از میان رفتن سرمایه و تولیدات داخلی، تحریم های آمریکا، تعطیلی بنگاه های اقتصاد داخلی، کنار گذاشتن ارزش ها و معیارهای اخلاقی، ضررهای جانی و مالی و ... باعث عدم تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور شده است»، فرضیه ای است که برای سؤال اصلی این پژوهش ارائه شده است. همچنین روش تحقیق به کار گرفته شده در پژوهش فوق از حیث هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است.
۳۰۹.

تاثیرات حضور اسرائیل در جمهوری آذربایجان بر امنیت ملی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳ 30 - 62

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی ایران اسرائیل جمهوری آذربایجان امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۶ تعداد دانلود : ۵۷۸
حضور تدریجی اسرائیل در قفقاز و به خصوص جمهوری آذربایجان که بر مبنای تفکر ابتدایی «دکترین بن گوریون» صورت گرفته بود پس از سال 1992 در گونه های مختلف اقتصادی، مالی، سیاسی و امنیتی و فرهنگی نمود یافته است، گرایش جمهوری آذربایجان به تعامل گسترده تر با اسرائیل به منزله متحد استراتژیکی ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه و ضعف ساختار های ناموزون اقتصادی و سیاسی داخلی این کشور، از مقطع زمانی یازدهم سپتامبر 2001 تاکنون افزایش یافته است که می توان عواملی چون انقلاب های رنگی در محیط پیرامونی روسیه و دغدغه امنیتی مقامات جمهوری آذربایجان از تروریسم، گروه های بنیادگرای اسلامی نظیر القاعده و تهدیدات نامتقارن را در این مقوله مؤثر دانست. جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از مهم ترین جمهوری های منطقه قفقاز دارای روابطی دوسویه با کشور ایران و اسرائیل می باشد که در این بین پر رنگ تر شدن رابطه این کشور با یکی از این دو باعث سردی در روابط طرف مقابل می شود... حضور اسرائیل در جمهوری آذربایجان به مثابه محیط امنیتی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران می تواند با توجه به واگرایی جمهوری اسلامی ایران از سیاست گذاری های یک جانبه گرایانه ائتلاف غرب و اسرائیل به عنوان متحد نزدیک راهبردی نو محافظه کاران آمریکا در خاورمیانه به کاهش سطح تأثیرگذاری راهبردی– امنیتی جمهوری اسلامی ایران در این کشور و کاهش امنیت و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران بینجامد. در واقع با حضور بیش تر اسرائیل در جمهوری آذربایجان، می توان انتظار داشت که تعداد کارشناسان اقتصادی– امنیتی اسرائیل در این کشور افزایش یابد، نخبگان سیاسی– امنیتی واگرا با سیاست گذاری های جمهوری اسلامی ایران در آذربایجان تقویت گردند، میزان مبادلات تجاری و مالی جمهوری اسلامی ایران با کشور آذربایجان در مقابل سرمایه گذاری های اقتصادی اسرائیل کاهش یابد، ارزش های سکولاریستی مطلوب اسرائیل و ائتلاف غرب در منطقه به زیان اسلام گرایی مطلوب جمهوری اسلامی ایران ارتقاء یابد و با توجه به تحدید نفوذ سیاسی– امنیتی جمهوری اسلامی ایران در کشور آذربایجان بر اثر حضور اسرائیل، منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اثر تهدیدات فزاینده، به چالش کشیده شود.
۳۱۰.

تاثیر و جایگاه قدرت فرهنگی در کنترل تروریسم و ایجاد صلح جهانی (با تاکید بر جمهوری اسلامی ایران)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳ 86 - 113

کلیدواژه‌ها: تروریسم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران فرهنگ قدرت نرم صلح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۳۵۰
تحولات دهه های اخیر در حوزه ی روابط بین الملل، حاکی از اهمیت مقوله ی فرهنگ در دست یابی به اهداف و بهبود روابط میان دولت ها است؛ به نحوی که امروزه شاهد ظهور و تشکیل اتحادیه های فرهنگی در عرصه ی جهانی بوده تا از این طریق، زمینه ی تنازعات و چالش های بین المللی برطرف، و موجب هم گرایی دولت ها و ملت ها گردد. از این رو کسب وجهه ی و اعتبار بین المللی و نفوذ در افکار عمومی و یا به تعبیری، دسترسی به قدرت نرم از جمله اهداف مهم و در عین حال تصریح نشده ی دیپلماسی کشورها در حوزه ی سیاست بین الملل است که این مهم به تناسب موقعیت، جایگاه، امکانات، فرصت ها و ظرفیت های فرهنگی هر کشور به شیوه ها و مکانیسم های مختلف، تعقیب می گردد.   در این مقاله پدیدآورندگان با روش کتابخانه ای و رهیافت تئوری قدرت نرم درصدد بررسی جایگاه و تاثیر قدرت نرم فرهنگی در سیاست خارجی ج.ا.ایران و در عرصه روابط بین الملل و کنترل تروریسم و اشاعه صلح جهانی هستند. سوال اصلی: چگونه با اتخاذ روش های نرم (قدرت فرهنگی) در سیاست خارجی کشور امکان کنترل تروریسم  و اشاعه صلح جهانی فراهم می شود؟ جایگاه قدرت نرم فرهنگی در سیاست خارجی ج.ا.ایران ودر حوزه روابط بین الملل چگونه است؟
۳۱۱.

تهدیدات امنیتی (نیمه سخت) فراروی استان خوزستان

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳ 115 - 149

کلیدواژه‌ها: تهدیدات امنیتی استان خوزستان امنیت پایدار جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۳۶۷
در این مقاله ضمن بررسی و ارزیابی چیستی و چگونگی شناخت تهدیدات امنیتی و نیز تشخیص و مقابله با این موضوع و رفع ضعف های موجود و فرا روی استان و نیز به دنبال تشریح و تبیین نقاط قوت براساس راهکار های دانش بنیان و کاربردی در جهت ارتقا سطح همگرایی درون استان می باشیم. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که برنامه ریزی و استفاده از نظرات کارشناسان در هر حوزه  و تعامل مؤثر و سازنده با میان مردم و نهاد های اداری و روابط مثبت میان ادارات اعم از درون استانی و کشوری در جهت رفع معضلات با تعیین اهداف عالیه از پیش تعیین شده استانی در جهت حفظ و استمرار امنیت پایدار در تمامی سطوح و زمینه های آن نقش بسزایی داشته و موجب پیشرفت و توسعه پایدار در جامعه خواهد گردید. همچنین باید به این نکته نیز توجه نمود که  مهم ترین راهبرد اجتماعی و فرهنگی امنیت پایدار چیست و امنیت پایداری که امروز به مفهومی میان رشته ای تبدیل شده، بدون در نظر داشتن راهبرد های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بدست می آید و یا باید نقش محور مردم با دقت بیشتر متکی بر فرهنگ بومی و ساختار های قومیتی آن ها و نیز ساختار کلی نظام اسلامی حاکم و ریشه دار را مرکز ظرفیت سازی قرار داد.
۳۱۲.

سیاست نگاه به شرق: واکاوی دیپلماسی علمی-فرهنگی ایران در قبال کشورهای اسلامی جنوب شرق آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 29 - 53

کلیدواژه‌ها: نگاه به شرق جمهوری اسلامی ایران جنوب شرق آسیا دیپلماسی علم و فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۰ تعداد دانلود : ۵۵۸
با پایان یافتن جنگ سرد، منطقه گرایی نو به عنوان فرآیندی مهم در عرصه بین المللی رو به گسترش بوده است و کشورها تلاش می کنند سیاست های منطقه گرایانه خود را به صورت دوجانبه و در قالب موافقتنامه های مشترک و یا چندجانبه و نهادینه شده در قالب تشکیل سازمان ها و نهادهای منطقه ای و یا به صورت موافقتنامه های چندجانبه به منظور تحقق اهداف خود توسعه دهند. بی شک، جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بررسی سیاست های آن در چند سال اخیر نمایان گر توجه ویژه جمهوری اسلامی ایران به گسترش روابط با کشورهای مختلف قاره آسیا در زیرمناطق مختلف از جمله شرق و جنوب شرق آسیا، جنوب آسیا، غرب آسیا و آسیای مرکزی است.<br /> هدفاصلی از انجام این پژوهش، بررسی ابعاد، وجوه، نوع و ویژگی دیپلماسی علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران با کشورهای اسلامی جنوب شرق آسیا در قالب نگاه به شرق است. استدلال اصلی نویسنده این است که سیاست نگاه به شرق و گسترش روابط علمی و فناوری با کشورهای جنوب شرق آسیا از اهمیت راهبردی و استراتژیک در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار نبوده است.
۳۱۳.

امنیت و توسعه؛ تاثیر گفتمان های امنیت ملی بر برنامه های توسعه در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست های راهبردی و کلان سال هفتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۸ 41 - 60

کلیدواژه‌ها: گفتمان امنیت ملی برنامه توسعه جمهوری اسلامی ایران امنیت توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۹ تعداد دانلود : ۷۸۲
امنیت و توسعه در جهان کنونی دو مقوله مهم و حیاتی برای دولت ها می باشند و به همین دلیل اندیشمندان به لحاظ نظری تلاش بسیاری جهت تبیین نسبت میان آنها داشته اند. برقراری این نسبت در کشورهای در حال توسعه مانند ایران نیز با توجه به غلبه رویکردهای امنیتی و اولویت امنیت نسبت به توسعه، با دشواری های بیشتری همراه بوده است. با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش به بررسی تأثیر گفتمان های امنیتی بر برنامه های توسعه در جمهوری اسلامی پرداخته ایم. پرسش اصلی این است که گفتمان های امنیت ملی چه تاثیری بر برنامه های توسعه در جمهوری اسلامی ایران داشته اند؟ در پاسخ به این پرسش بر این فرضیه تأکید می شود که تضاد گفتمان امنیتی هویت گرا با گفتمان امنیتی توسعه گرا باعث عدم انسجام محتوایی و عدم دستیابی به اهداف اجرایی برنامه های توسعه در جمهوری اسلامی ایران شده است. برای آزمون این فرضیه پس از بررسی های تاریخی و نظری لازم ابتدا با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان دو گفتمان امنیتی هویت گرا و توسعه گرا را شناسایی کرده و نگرش آنها نسبت به امنیت و توسعه را تبیین نموده ایم. سپس با تحلیل محتوای برنامه های توسعه و در نظر داشتن عملکرد آنها نشان داده ایم که دلیل عدم دستیابی به اهداف برنامه های توسعه، تضاد میان گفتمان های امنیتی بوده است.
۳۱۴.

بررسی اثر سیاست های راهبردی اقتصاد سیاسی نفت و تحریم ها بر تولید ناخالص داخلی کشور با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 81 - 106

کلیدواژه‌ها: تحریم پویایی شناسی سیستمی رشد اقتصادی تولید ناخالص داخلی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۵۲۲
تحریم های اعمال شده بر کشور با هدف محدود ساختن درآمدهای نفتی ایران و بالتبع تاثیرگذاری مستقیم بر رشد اقتصادی صورت پذیرفته است. با توجه به اهمیت میزان تاثیرگذاری تحریم ها بر رشد اقتصادی ایران، پیش بینی آثار این مهم بر تولید ناخالص داخلی کشور که به عنوان یک عامل بنیادین در رشد اقتصادی بشمار می رود، بسیار حائز اهمیت بوده و هدف اصلی پژوهش حاضر را شکل داده است. به منظور تحقق هدف اصلی پژوهش، الگویی در راستای پیش بینی تاثیر تحریم های اعمال شده بر میزان تولید ناخالص داخلی کشور با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستمی حادث گردیده است. در این راستا باید به این موضوع اشاره نمود که در الگوی ارائه شده ارتباط میان داده های مرتبط با صادارات و واردات، عرضه نفت خام و مشتقات آن و همچنین تولید ناخالص داخلی کشور در نظر گرفته شده است. لازم به ذکر است که بازه ی مورد بررسی در مطالعه ی پیش روی در برگیرنده ی یک بازه ی زمانی 30 ساله بوده که از سال 1375 آغاز و تا سال 1406 ادامه می یابد. مدلسازی صورت پذیرفته با استفاده از نرم افزار Vensim DSS تحقق یافته و نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که اگر دولت بتواند به هر نحوی در بازه ی زمانی 1406-1399 بطور متوسط شدت تحریم ها را به میزان 20 درصد کاهش دهد و یا 30 درصد عرضه ی نفت را ارتقاء بخشد، به ترتیب تولید ناخالص داخلی حدود 71/8 درصد و 46/18 درصد رشد خواهد یافت.
۳۱۵.

تحلیل مبانی فکری رفتار حزب حرکت ملی ترکیه در قبال جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 297 - 316

کلیدواژه‌ها: حزب حرکت ملی جمهوری اسلامی ایران انگاره ها هویتی ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۳۵۴
احزاب سیاسی بعد از فروپاشی امپراتوری عثمانی در جمهوری ترکیه شکل گرفتند و فضایی از رقابت دموکراتیک علی رغم فضای تک حزبی در سال های نخست جمهوری بین این احزاب به وجود آمد. حزب حرکت ملی چهارمین حزب سیاسی بزرگ ترکیه محسوب می شود که در فضای سیاسی ترکیه تأثیرگذار است. حضور این حزب در ائتلاف جمهور و نقش آفرینی آن در سپهر سیاسی ترکیه ضرورت تحلیل رفتار سیاسی این حزب را در قبال جمهوری اسلامی ایران مشخص می سازد. هدف مقاله حاضر تبیین مواضع حزب حرکت ملی در قبال جمهوری اسلامی ایران است. بر این اساس پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه انگاره های هویتی حزب حرکت ملی چه نقشی در مواضع این حزب در قبال جمهوری اسلامی ایران دارد؟ این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از تکنیک اسنادی نقش انگاره های هویتی را در مواضع حزب حرکت ملی مورد بررسی قرار می دهد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی محسوب می شود. یافته های مقاله نشان می دهد که حزب حرکت ملی به دنبال اتخاذ سیاست های همکاری-جویانه در قبال جمهوری اسلامی ایران است.حضور این حزب در ائتلاف جمهور و نقش آفرینی آن در سپهر سیاسی ترکیه ضرورت تحلیل رفتار سیاسی این حزب را در قبال جمهوری اسلامی ایران مشخص می سازد. هدف مقاله حاضر تبیین مواضع حزب حرکت ملی در قبال جمهوری اسلامی ایران است. بر این اساس پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه انگاره های هویتی حزب حرکت ملی چه نقشی در مواضع این حزب در قبال جمهوری اسلامی ایران دارد؟ این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از تکنیک اسنادی نقش انگاره های هویتی را در مواضع حزب حرکت ملی مورد بررسی قرار می دهد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی محسوب می شود. یافته های مقاله نشان می دهد که حزب حرکت ملی به دنبال اتخاذ سیاست های همکاری-جویانه در قبال جمهوری اسلامی ایران است.
۳۱۶.

روابط جمهوری اسلامی با اخوان المسلمین؛ از همسویی استراتژیک تا رقابت ایدئولوژیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۲ (پیاپی ۶۲) 35 - 66

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی ایران اخوان المسلمین مصر روابط دولت - دولت روابط دولت - جنبش راهبرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۶ تعداد دانلود : ۵۴۷
جمهوری اسلامی ایران و اخوان المسلمین سه سطح از روابط در قالب جنبش- جنبش، دولت- جنبش و دولت- دولت را پشت سر گذاشته اند. با اینکه تصور می شد اخوان المسلمین بعد از به قدرت رسیدن، روابط خوبی با جمهوری اسلامی برقرار کند، اما در پرونده های منطقه ای در مقابل سیاست های جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. بسیاری از مجامع سیاسی و آکادمیک ایران با تاکید بر این مرحله و با استناد به تحولات این دوره از روابط، تغییر راهبرد حمایت از اخوان لمسلمین در جهان اهل سنت را توصیه می کنند. این مقاله با روش کتابخانه ای و با رویکردی توصیفی تحلیلی، در پی پاسخ به این سوال است که مطلوب ترین سطح روابط جمهوری اسلامی با اخوان المسلمین در کدام سطح و در قالب چه راهبردی باید تعریف و ادمه یابد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که به دلیل ایدئولوژیک بودن نظام سیاسی برآمده از جنبش شیعی در ایران و جنبش سنی اخوان المسلمین و رقابت ها و اصطکاک های مترتب بر آن، مطلوبترین سطح روابط جمهوری اسلامی با اخوان المسلمین باید در سطح "دولت- جنبش" و در قالب راهبرد "امتناع دولت، استمرار نهضت" تعریف و پیگیری شود. 
۳۱۷.

رابطه نظام اداری و توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران (با بهره گیری از الگوی نظری جاگورایب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۰ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 629 - 649

کلیدواژه‌ها: توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران نظام اداری نظام سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۵ تعداد دانلود : ۴۸۷
بدیهی است که هر جامعه ای برای دوام و پایداری، انتظام و پیشرفت، رفاه و امنیت خود به حکومت احتیاج دارد و حکومت نیز به سازمان ها و نظام اداری کارامد برای تحقق اهداف و رسالتش نیازمند است. ازاین رو، در صورت سالم بودن، کارایی و چابکی، نظام اداری می تواند بازو و ابزار اجرایی مؤثر و موفقیت آمیزی برای تحقق اهداف و سیاست های دولت باشد و نقش مهم و اساسی در توسعه و پیشرفت، تأمین رضایت شهروندان و حمایت آنها از نظام سیاسی ایفا کند. این تحقیق رابطه نظام اداری و توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران را بدون تأکید بر دوره خاصی، با بهره گیری از الگوی نظری جاگورایب، بررسی می کند. بنابراین سؤال اصلی آن عبارت است از: «چه رابطه ای بین نظام اداری و توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد؟». فرضیه آن نیز چنین تدوین شده است: «نظام اداری کارامد در جمهوری اسلامی ایران می تواند با تأثیرگذاری بر ثبات، برابری و مشارکت سیاسی موجبات رشد و تحکیم توسعه سیاسیرا فراهم آورد». با این ملاحظات، این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی و روش جمع آوری داده ها نیز  کتابخانه ای است. یافته های تحقیق نشان داد که رفع آسیب ها و تحول در نظام اداری کشور موجب افزایش ظرفیت نظام سیاسی برای پاسخگویی، برابری، ثبات و مشارکت سیاسی و متقابلاً گسترش نهادهای سیاسی و تقویت توان پاسخگویی نظام سیاسی و برابری و ثبات و مشارکت سیاسی در آن موجب سلامت و چابکی و کارامدی نظام اداری خواهد شد.
۳۱۸.

بررسی مشارکت سیاسی زنان در ساختار مدیریت سیاسی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۷ 7-21

کلیدواژه‌ها: مشارکت سیاسی حقوق و علوم سیاسی ساختار مدیریت سیاسی جمهوری اسلامی ایران زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۳۰۵
هدف از این پژوهش بررسی مشارکت سیاسی زنان در ساختار مدیریت سیاسی جمهوری اسلامی با روش توصیفی- تحلیلی بود؛ به این منظور درگام نخست به تفکیک بین مشارکت سیاسی دردو سطح نخبه و توده پرداخته شده است و در گام بعدی با مراجعه به داده ها ی آماری موجود درمراکز آماری کشور، مشارکت سیاسی زنان در ساختار مدیریت سیاسی برمبنای شاخص های سنجش مدیریت سیاسی بررسی شد. یافته های پژوهش نشان داد، مشارکت سیاسی زنان در شاخص های مدیریتی یکسان نیست و طیفی از عدم حضور، مشارکت اندک و حضورمناسب تر را دربرمی گیرد. در شاخص هایی همچون ریاست جمهوری، مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای نگهبان به عنوان دو رکن مهم قوه ی مقننه زنان حضوری ندارند؛ در برخی دیگر از شاخص ها همچون تعداد نمایندگان مجلس شورای اسلامی مشارکت زنان اندک است چنانچه زنان درنهمین دوره از مجلس شورای اسلامی ازمجموع 286 کرسی تنها توانستند بر 9 کرسی از مجلس تکیه زنند. زنان در برخی شاخص ها همچون حضور در نمایندگی های بین المللی حضور مناسبتری دارند؛ امری که بیش از هرچیز منشا آن را باید در افزایش تحصیلات علمی و دانشگاهی زنان ارزیابی گردد.
۳۱۹.

ماهیت گفتمان سازی آموزه های انقلاب اسلامی و ویژگی های آن در برنامه های درسی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال دوم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۴) ۷-۴۰

کلیدواژه‌ها: گفتمان سازی ایدئولوژی آموزه انقلاب اسلامی برنامه درسی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۶۴۱
مطالعه حاضر با هدف بررسی چیستی گفتمان سازی آموزه های انقلاب اسلامی در برنامه های درسی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و ویژگی های آن صورت گرفته است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیلی است. جامعه تحلیلی کلیه پایگاه های اطلاعاتی مرتبط با موضوع تحقیق بوده که ابتدا شناسایی و سپس به صورت هدفمند و عمیق مطالعه و به طور مستمر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصله حاکی از این است که در این پژوهش ابتدا ماهیت و چیستی گفتمان سازی تبیین و ده ویژگی اساسی با تأکید بر ایدئولوژی، شناسایی دال های شناور نما و متناقض با ایدئولوژی، توجه به فطرت، دارا بودن وجهه اجتماعی، برنامه ریزی، هژمونی سازی، مطالبه گری، قابل دسترس سازی، گفتمان سازی به مثابه فناوری قدرت نرم و توجه به اقتضائات سیاسی-اجتماعی احصا گردید. علاوه بر این پیامدهای نظری حاصل از رویکرد گفتمان سازانه در برنامه های درسی از دو منظر کلان/اساسی و فنی/ویژه و همچنین پیامدهای عملیِ آن از حیث تأثیر رویکرد مذکور بر سه حوزه شناخت، نگرش و عملکرد فراگیران در مواجهه با آموزه های انقلاب اسلامی و افزایش قدرت نرم نظام جمهوری اسلامی ایران از طریق برنامه های درسی بررسی گردید.
۳۲۰.

فرصت های ژئوپلیتیکی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در جنوب آسیا (شبه قاره هند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۰ 31-58

کلیدواژه‌ها: جنوب آسیا جمهوری اسلامی ایران فرصت ژئوپلیتیک سیاست خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۴۵۲
مناطق ژئوپلیتیکی پیرامونی، نقش ویژه ای در سیاست خارجی کشورها ایفا می کنند. در این میان، یکی از مناطق ژئوپلیتیکی مهم پیرامونی ایران منطقه جنوب آسیا است. آنچه که در جنوب آسیا رخ می دهد بر منافع ایران تاثیر گذار می باشد. بنابراین داشتن شناخت مناسب در سیاست خارجی، توانایی لازم را برای حفظ و تقویت منافع ملی ایران در منطقه جنوب آسیا فراهم می نماید. هدف این پژوهش تبیین فرصت های ژئوپلیتیکی سیاست خارجی ایران در منطقه جنوب آسیا می باشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی - تحلیلی و همچنین روش جمع آوری یافته های پژوهش به صورت کتابخانه ای و میدانی خواهد بود. یافته های کیفی نشان می دهد که بخشی از شاخص های طبیعی و انسانی کشور های منطقه جنوب آسیا با جمهوری اسلامی ایران از تجانس و هم تکمیلی در ابعاد مختلف اقتصادی، ارتباطی، فرهنگی، دینی و علمی برخوردار می باشند و یافته های میدانی دوازده شاخص را به عنوان شاخص های فرصت آفرین جمهوری اسلامی ایران در جنوب آسیا تائید می کند.