مطالب مرتبط با کلیدواژه

خودگرایی


۱.

اعتبار و پایایی نسخه فارسی پرسشنامههای ادراک موفقیت کودکان و بزرگسالان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت ورزشی سال ششم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: خودگرایی پرسشنامه ادراک موفقیت هدفگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۲۸
هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین اعتبار و پایایی نسخه فارسی پرسشنامههای ادراک موفقیت کودکان (گروه سنی زیر 15 سال) و بزرگسالان (گروه سنی بالای 15 سال) بوده است. بدین منظور، تعداد 1200 نفر(600 ورزشکار پسر و دختر در دامنه سنی 11 تا 15 سال و 600 ورزشکار مرد و زن 15 تا 30 سال) به صورت تصادفی انتخاب شدند. دادهها بهوسیله پرسشنامههای ادراک موفقیت کودکان و بزرگسالان (رابرتز و همکاران1998) جمع آوری شد. برای تعیین اعتبار عاملی اکتشافی، از روش تحلیل عاملی مؤلفههای اصلی، برای تعیین اعتیار عاملی تاییدی از الگوی معادلات ساختاری و برای تعیین ثبات درونی و پایایی پرسشنامهها از روشهای ضریب آلفای کرونباخ و آزمون – آزمون مجدد استفاده شد. نتایج نشان میدهد که نسخه فارسی پرسشنامههای ادراک موفقیت کودکان و بزرگسالان ، با تعیین دو مؤلفه و عامل اصلی خودگرایی و تکلیفگرایی از اعتبار سازه، ثبات درونی و پایایی مطلوبی برخوردارند. بنابراین میتوان نتیجهگیری کرد که نسخه فارسی پرسشنامههای ادراک موفقیت کودکان و بزرگسالان جهت مطالعه ادراک موفقیت و هدفگرایی دانش آموران و ورزشکاران در محیطهای آموزشی و ورزشی دارای اعتبار و پایایی مناسبی میباشد.
۲.

ارزش های اخلاقی و خودگرایی روان شناختی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال اول تابستان ۱۳۸۹ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: خودگرایی حب ذات خودگرایی روان شناسی خودگرایی اخلاقی و دگرگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۷ تعداد دانلود : ۷۶۱
هنری سیجویک خودگرایی را نظریه ای اخلاقی میداند که شبیه سودگرایی است. سودگرایان بر آن هستند که فرد باید در صدد حداکثر کردن خیر و خوبی همه یا بیشتر انسان ها در جهان باشد. اما خودگرایان معتقدند که تنها خوبیای که فرد باید درپی آن باشد، خوبی خود اوست. این خودگرایی، که «خودگرایی اخلاقی» نامیده میشود، باید از این فرضیه تجربی، که انسان ها درصدد حداکثر کردن خوبی خودشان هستند، تمییز نهاد. خودگرایی اخلاقی، میتواند با رفتاری که به نفع دیگران است موافق باشد، زیرا غالباً بهترین راه برای ارتقای خیر و خوبی، روابط مشترک است، اما خودگرایان نمیتوانند توجیه دگرگرایانه برای این گونه مشارکت ها را بپذیرند. در واقع، دگرگرایی خیر دیگران را صرفاً به سبب خود ایشان میخواهد، در حالی که خودگرایان تأکید میکنند که باید هدف غایی انسان صرفاً خیر خودش باشد. مسیحیت همواره «حب ذات» را بخشی از ذات ما و نیز تأثیرات آن را به طور محدود قابل قبول میدانست. در بسیاری از دیدگاه ها و ایدئولوژیها، حب ذات منشأ تمام خواست ها و حرکات انسانی خوانده شده است. اما مقولاتی چون فداکاری و از جان گذشتگی میتوانند، تناقضی بر این مدعا باشند.
۳.

اعتبار و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه های ادراک موفقیت کودکان و بزرگسالان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رفتار حرکتی و روانشناسی ورزشی تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: خودگرایی تکلیف گرایی هدف گرایی پرسشنامه ادراک موفقیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۷ تعداد دانلود : ۹۳۷
هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین اعتبار و پایایی نسخه فارسی پرسشنامههای ادراک موفقیت کودکان (گروه سنی زیر 15 سال) و بزرگسالان (گروه سنی بالای 15 سال) بوده است. بدین منظور تعداد 1200 نفر(600 ورزشکار پسر و دختر در دامنه سنی 11 تا 15 سال و 600 ورزشکار مرد و زن 15 تا 30 سال) به صورت تصادفی انتخاب شدند. دادهها بهوسیله پرسشنامههای ادراک موفقیت کودکان و بزرگسالان (رابرتز و همکاران1998) جمع آوری شد. برای تعیین اعتبار عاملی اکتشافی از روش تحلیل عاملی مؤلفههای اصلی برای تعیین اعتیار عاملی تاییدی از الگوی معادلات ساختاری و برای تعیین ثبات درونی و پایایی پرسشنامهها از روشهای ضریب آلفای کرونباخ و آزمون – آزمون مجدد استفاده شد. نتایج نشان میدهد که نسخه فارسی پرسشنامههای ادراک موفقیت کودکان و بزرگسالان با تعیین دو مؤلفه و عامل اصلی خودگرایی و تکلیفگرایی از اعتبار سازه ثبات درونی و پایایی مطلوبی برخوردارند. بنابراین میتوان نتیجهگیری کرد که نسخه فارسی پرسشنامههای ادراک موفقیت کودکان و بزرگسالان جهت مطالعه ادراک موفقیت و هدفگرایی دانش آموران و ورزشکاران در محیطهای آموزشی و ورزشی دارای اعتبار و پایایی مناسبی میباشد.
۴.

خودگرایی؛ بررسی ساختار و مؤلفه های آن در فلسفه صدرا(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های عقلی نوین سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ 139 - 162

کلیدواژه‌ها: خودگرایی حب ذات خودگرایی روان شناختی خودگرایی اخلاقی ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۱ تعداد دانلود : ۳۰۳
یکی از نظریات مهم در حوزه های روان شناختی و اخلاقی، نظریه خودگرایی است. اما از آن جا که این نظریه دلایلی متقن نداشته و مبانی آن قابل دفاع نیست، نقد هایی به آن وارد شده است که نظریه پردازان خودگرایی از پاسخ گویی به آن ها ناتوان هستند. با وجود طرد این نظریه از سوی بسیاری از اندیشمندان، ملاصدرا به خودگرایی اهمیتی ویِژه داده است. بر اساس نظر ملاصدرا، خودگرایی در ذات انسان قرار دارد. وی در نسبت دادن خودگرایی به انسان ویژگی هایی مانند انواع لذت، غایت حقیقی انسان، معنی صحیح حب ذات، ابعاد وجودی انسان، مراتب وجودی وی و غیره اشاره می کند تا معنای صحیح و دقیقی برای خودگرایی به دست دهد. به طور مثال خودگرایی از دیدگاه او متعلق به همه مراتب نیست، بلکه تنها متعلق به مراتب عقلانی و حقیقی انسان است. در فلسفه ملاصدرا همه انسان ها در جهت کسب بیشترین صفات کمالی برای خود و حفظ آن تلاش می کنند و این مسأله هیچ منافاتی با دیگرخواهی ندارد و دیگرخواهی نیز به نوعی خودگرایی محسوب می شود.
۵.

بررسی و نقد دو مانع دگرگرایی خدا در فلسفه صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ 137 - 156

کلیدواژه‌ها: خدا خودگرایی دگرگرایی قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیاء غایت ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۲۵۷
خودگرایی اخلاقی غالباً در قلمرو انسانی و ذیل نظریه اخلاقی غایت محور مطرح می شود. اما پرسش ها و مؤلفه های آن در ساحت ربوبی قابل رصد است. به باور نگارنده، در فلسفه ملاصدرا دو شاهد و قرینه بر خودگرایی خدا وجود دارد که در واقع دو مانع دگرگرایی خداست: این دو مانع عبارتند از: «عدم التفات عالی به سافل» و «بازگشت هر غایتِ فعلی به فاعل». این شواهد با مفهوم صدرایی عنایت الهی در تضاد است. پرسش پایه این جُستار عبارت است از: چگونه می توان شواهد خودگرایی را با نظریه عنایت الهی و التفات اصیل خدا به «دیگری» سازگار دانست؟ دستاورد این پژوهش به این قرار است: در پژوهش حاضر، این دو شاهد به عنوان مانع دگرگرایی خدا مورد نقد قرار گرفته اند و نشان داده شد که خدا نه خودگرا که وجودی دگرگراست و چون خدا کامل ترین وجود و کامل ترین کمال است کامل ترین دگرگراست و بیشترین خیر و منفعت را برای همه محقق می کند و چون غنی مطلق است، بدون هیچ گونه چشمداشتی بیشترین خیر را برای دیگران تأمین می کند. این نتایج حاصل تحلیل مفاهیمی چون «غایت»، «التفات»، «خودگرایی»، قاعده «بسیط الحقیقه کل الاشیاء» و تحلیل وجودی اصل علیت است. گفتنی است: این پژوهش مسبوق به پیشینه ای نیست.
۶.

ارسطو؛ خودگرا یا دیگرگرا ؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۹)

کلیدواژه‌ها: ارسطو خودگرایی دیگرگرایی دوستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۶ تعداد دانلود : ۳۶۸
"یکی از مسائل مورد اختلاف میان ارسطوشناسان نسبت نظام اخلاقی ارسطو با دو نظریه خودگرایی و دیگرگرایی اخلاقی است که موجب شکل گیری دو خوانش متضاد از نظریه اخلاقی وی گردیده است. براین اساس، برخی ارسطو را خودگرا و برخی دیگری وی را دیگرگرا دانسته اند. داوری نهایی درباره این دو خوانش منوط به تمایز میان دو نوع برداشت از نظریه های خودگرایی و دیگرگرایی است: برداشت ناظر به تحقق بیرونی این دو نظریه و برداشت کاملا انتزاعی (فلسفی) از آنها. بر مبنای برداشت نخست، امکان تحلیل نظام اخلاقی ارسطو در قالب خودگرایی یا دیگرگرایی از اساس منتفی است، زیرا خودگرایان و دیگرگرایان خیر اخلاقی را مترادف با سود یا لذت می دانند نه فضیلت. علاوه بر این، این دو نظریه رویکردی کاملاً صوری به اخلاق هنجاری دارند و هیچ داوری پیشینی درباره مفاهیم اخلاقی را برنمی تابند؛ در حالی که ارسطو تصوری کاملاً پیشینی از این مفاهیم دارد و فهرستی مفصل از آنها را به مخاطبان خود ارائه می دهد. اما بر مبنای برداشت دوم، با توجه به این که می توان عنصر فضیلت را همچون سود و لذت به عنوان مبنای ارزش داوری درباره افعال انسان ها در نظر گرفت، بستر اولیه برای تحلیل نظام اخلاقی ارسطو از منظر خودگرایی و دیگرگرایی فراهم می شود، هرچند در این صورت هم رویکرد منش محور ارسطو در اخلاق در مقابل رویکرد فعل محور دو نظریه مذکور، امکان تحلیل نظام اخلاقی ارسطو از منظر خودگرایی و دیگرگرایی را در هاله ای از ابهام فرو می برد.
۷.

تبیین سازگاری خودگرایی، دیگرگرایی و خداگرایی در نظام اخلاقی اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: خودگرایی دیگرگرایی خداگرایی نظام اخلاقی اسلام نیت و انگیزه قرب به خدا ارزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۲ تعداد دانلود : ۴۲۰
همه ادیان و مکاتب الهیاتی، مدعی راهبری و هدایت انسان به سوی سعادت و کمال هستند. در این میان، توجه به گرایش ها و امیال فطری یا غریزی انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. خداگرایی، خودگرایی و دیگرگرایی از جمله همین گرایش ها است. با توجه به اهمیت سعادت انسان، به عنوان غایت اصلی او در زندگی و نیز نشان دادن سازگاری و عدم تعارض میان گرایش های مورد بحث، این مقاله بر آن است تا با روشی توصیفی- تحلیلی و با ارائه شواهدی از آیات و روایات در فرایند تحقیق، افزون بر تبیین این سازگاری و حل تزاحم میان این گرایش ها، جامعیت نظام اخلاقی اسلام و معارف عمیق این آیین وحیانی را در مقایسه با سایر مکاتب اخلاقی نشان دهد. نظام اخلاقی اسلام، با تعیین «قرب اختیاری به خداوند»، به عنوان ملاک ارزش فعل اخلاقی و غایت قصوای اخلاق، ضمن تأکید بر امکان جمع میان گرایش های یاد شده و با محور قرار دادن خداگرایی و توصیه به انجام هر کاری برای کسب رضایت خداوند، روش جمع معقول و مناسبی میان آنها ارائه می کند. تبیین چگونگی این جمع، هدف اصلی این پژوهش می باشد.
۸.

بررسی تطبیقی پارادایم خودگرایی در اقتصاد اسلامی و متعارف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت اقتصاد اسلامی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: اخلاق هنجاری اقتصاد اسلامی خودگرایی وظیفه گرایی عام مطلوبیت گرایی نتیجه گرایی اقتصاد متعارف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۳۹۷
یکی از مباحث اساسی در فلسفه اقتصاد اسلامی تبیین مبانی اخلاق هنجاری نظریات اقتصاد اسلامی است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به بررسی تطبیقی پارادایم خودگرایی در اقتصاد اسلامی و متعارف می پردازیم. در این زمینه این سؤال مطرح است آیا می توان خودگرایی که به عنوان پارادایم و هسته سخت اقتصاد متعارف پذیرفته شده را مبنای اخلاق هنجاری در نظام اقتصادی اسلام قرار داد؟ اصولاً تفکر اسلامی غایت گروی را می پذیرد یا وظیفه محوری؟ پاسخ تحقیق حاضر به پرسش مذکور این است که مبنای اخلاق هنجاری اسلام وظیفه گرایی است. بنا به فرضیه مقاله، در مواردی که قوامِ وظیفه در مرحله اقدام، به کسب نتیجه باشد، قیدِ نتیجه در اطلاقِ وظیفه اخذ می شود و موضوعِ وظیفه با وصف قید خاص، اطلاق دارد؛ بدین ترتیب نیازی به پناه بردن به نتیجه گرایی نیست؛ چراکه تلاش برای دستیابی به نتیجه در این گونه موارد، خود بخشی از وظیفه است؛ این نوع تکلیف گروی را «وظیفه گرایی عام» می نامیم. این وظیفه گرایی، موتور تقویت کننده ای به نام حب ذات به مثابه یک داعی دارد. بر اساس یافته های تحقیق اجتماع دوگانه ی وظیفه حب ذات، در اقتصاد و غیر آن، امری پارادوکسیکال نیست؛ حب ذات در اسلام با خودگرایی در اقتصاد متعارف از نظر مبانی و هویت، اختلاف جوهری دارد.
۹.

مقایسه مفهوم «خود» در نظریه اخلاقی ارسطو و آین رند(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال بیستم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۷۹) 58 - 80

کلیدواژه‌ها: خود دیگری خودگرایی ارسطو رند خودمحوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۹ تعداد دانلود : ۳۳۷
مفهوم «خود» یکی از مفاهیم بسیار مهم در فلسفه اخلاق است. تعریفی که از این مفهوم ارائه شده و بر مبنای آن مرزهای خود و دیگری تعیین می گردد، نتایج مهمی در شکل گیری یک نظریه اخلاقی دارد. آین رند و ارسطو نیز در نظریه اخلاقی شان به مسئله خود از منظر اخلاق توجه داشته اند و بر همین اساس حدود و ثغور نظریه اخلاقی خود را مشخص کرده اند. بخش قابل توجهی از نظریه اخلاقی رند با محوریت مبانی ارسطویی شکل گرفته است. انسان شناسی رند که از آن نتایج اخلاقی می گیرد و تأکید بنیادی وی بر نقش عقلانیت در اخلاق تا حد زیادی ارسطویی است، ولی تفاوت های مهمی نیز میان نظریه اخلاقی رند و ارسطو وجود دارد که از نظر نگارنده این تفاوت ها در طرز تلقی متفاوت این دو متفکر از مفهوم خود از منظر اخلاق و ارتباط آن با دیگری ریشه دارد. در این نوشتار تلاش می کنیم ضمن بیان مرزهای خود در نظریه اخلاقی رند و ارسطو، به مقایسه این مفهوم در آرای این دو متفکر پرداخته و لوازم و نتایج آن را در نظریه اخلاقی هر یک بیان کنیم.
۱۰.

قرآن و غایت گرایی اخلاقی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 39-58

کلیدواژه‌ها: غایت گرایی خودگرایی دیگرگرایی وظیفه گرایی فضیلت گرایی نظریه هنجاری نظریه هنجاری اسلام فوز فلاح غایت گرایی در قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۰ تعداد دانلود : ۵۵۶
پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که قرآن کریم چگونه مخاطبان خود را به رعایت الزامات اخلاقی فراخوانده و نظریه هنجاری خود را بر چه پایه ای قرار داده است؟ نویسنده به روش کیفی، با توصیف و تحلیل مفاهیم اخلاقی قرآن به نتایج زیر دست یافته است. قرآن کریم برای ترغیب مخاطبان به زندگی اخلاقی، بر نتایج فعل اخلاقی تأکید کرده است؛ نتایج یادشده در قالب واژگانی مانند سعادت، فوز، فلاح، نجات، لذت، امنیت، بشارت، آرامش، رنج، تشویش، انذار، و شرح و بسط زندگی بهشتیان و دوزخیان، آموزه های قرآنی پرشماری را به خود اختصاص داده است که بازگوکننده سازگاری فی الجمله اخلاق قرآنی با نظریه های غایت گراست. غایت گرایی با انسان شناسی قرآنی و اسلوب های تربیت اخلاقی قرآن سازگار است. غایت گرا بودن نظام اخلاقی قرآن، به مفهوم انکار ارزشِ فضیلت و مسئولیت اخلاقی نیست؛ در شماری از آیات، قرآن رفتارهایی را که با انگیزه انجام وظیفه اخلاقی انجام می گیرد یا منشأ آنها فضیلت انسانی است، می ستاید. قرآن مخاطبان خود را به فضیلت محوری و تکلیف مداری تشویق می کند و آن را دو راهبرد مؤثر در تربیت اخلاقی می داند؛ اما عام ترین پاسخ قرآن، برای توجیه همه الزامات اخلاقی، غایت فعل اخلاقی است؛ نه فضیلت انسانی و نه وظیفه اخلاقی.
۱۱.

بررسی تأثیر فلسفه های اخلاقی (آرمان گرایی، خودگرایی و مادی گرایی) مصرف کنندگان بر بازاریابی غیراخلاقی درک شده آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت بازرگانی دوره ۱۰ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 905 - 921

کلیدواژه‌ها: آرمان گرایی بازاریابی غیراخلاقی درک شده خودگرایی فلسفه های اخلاقی مادی گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۱۸۱
هدف: امروزه با تغییر تفکر بازاریابی از مبادلات معامله محور به روابط بلندمدت، اهمیت موضوع اخلاق در بازاریابی بیش از پیش افزایش یافته است؛ از این رو بررسی عواملی که می توانند بر شکل گیری ادراک مصرف کنندگان از بازاریابی غیراخلاقی مؤثر باشند، در کانون توجه بازاریابان و محققان قرار گرفته است. پژوهش حاضر در همین رابطه و با هدف بررسی تأثیر فلسفه های اخلاقی (آرمان گرایی، خودگرایی و مادی گرایی) مصرف کنندگان بر بازاریابی غیراخلاقی درک شده آنها در حوزه محصول، قیمت، توزیع و ترویج اجرا شده است. روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی پیمایشی بوده و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه است. جامعه آماری آن، دانشجویان دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز هستند و نمونه آماری شامل 375 نفر از دانشجویان می شود که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و Amos استفاده شده است. یافته ها: نتایج حکایت از آن دارد که خودگرایی و مادی گرایی مصرف کنندگان بر بازاریابی غیراخلاقی درک شده آنها در حوزه محصول، قیمت، توزیع و ترویج تأثیر مثبت دارند؛ اما آرمان گرایی بر بازاریابی غیراخلاقی درک شده تأثیری نمی گذارد. نتیجه گیری: به دلیل اهمیت موضوع اخلاق در بازاریابی، برای ایجاد و حفظ روابط بلندمدت با مصرف کنندگان و نقش فلسفه های اخلاقی در پیش بینی ادراک و پاسخ مصرف کنندگان در موقعیت های اخلاقی، شرکت ها باید نسبت به تأثیر این فلسفه های اخلاقی بر ادراک مصرف کنندگان از میزان اخلاقی بودن فعالیت های بازاریابی خود حساسیت بیشتری داشته و در انتخاب استراتژی های بازاریابی در حوزه محصول، قیمت، توزیع و ترویج، وضعیت این فلسفه های اخلاقی را در بازار هدف خود مد نظر قرار دهند.  
۱۲.

نقد نظریه سوسیالیستی اقتصاد اشتراکی از منظر اخلاقی؛ بر مبنای تفکرات فردریش هایک و آین رند(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال بیست و ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 127 - 155

کلیدواژه‌ها: اقتصاد اشتراکی سوسیالیسم دیگرگرایی خودگرایی آزادی هویت فردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۰۶
دیدگاه سوسیالیستی اقتصاد اشتراکی نیز مانند سایر نظریات اقتصادی و سیاسی که بر اساس مبانی فلسفی شکل گرفته اند، تاریخ مصرف نداشته و در هر شرایطی ممکن است به عنوان گزینه ای برای مدیریت جامعه مورد توجه قرار گیرد؛ چنانچه در وضعیت فعلی جهان با توجه به شیوع بیماری کرونا که موجب پدیدارشدن مشکلات اقتصادی شدید، از بین رفتن بسیاری از کسب وکارها و بالارفتن آمار بیکاری شده، برخی از نظریه پردازان بازگشت به روایت هایی از سوسیالیسم را توصیه می کنند. با توجه به این مسئله، هدف ما در این مقاله این است که نظریه اقتصاد اشتراکی را از منظری اخلاقی مورد کندوکاو قرار دهیم و در نهایت، اعتبار آن را از نظرگاه اخلاقی بسنجیم. فردریش هایک و آین رند دو تن از اندیشمندانی هستند که به تحلیل سوسیالیسم و اقتصاد اشتراکی پرداخته اند و پیامدهای اخلاقی این نظریه را بررسی و نقد کرده اند. این دو متفکر در نقد اخلاقی اقتصاد اشتراکی به مؤلفه هایی چون نقض حقوق و آزادی فردی در سوسیالیسم و همچنین نابودی هویت فردی انسان در این نظریه می پردازند. در این پژوهش جمع آوری داده ها بر مبنای روش کتابخانه ای صورت گرفته و تلاش شده این داده ها تحلیل و ارزیابی شوند. یافته های این تحقیق نمایانگر این مطلب است که رند از منظری عمیق تر و فلسفی تر به نقد مبانی اخلاقی سوسیالیسم و نظریه اقتصاد اشتراکی می پردازد؛ حال آنکه هایک بیشتر به پیامدهای اخلاقی و اجتماعی این دیدگاه در جامعه توجه می کند.
۱۳.

بررسی انتقادی تقریر خودگرایانه از اخلاق اسلامی

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ ویژه فلسفه و کلام 5 - 26

کلیدواژه‌ها: خودگرایی غایت اخلاق اسلامی تقرب لذت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۰۷
اندیشمندان مسلمان پس از مواجه شدن با مکاتب فلسفی اخلاق غرب به فکر تعیین نظریه اخلاقی و تطبیق دادن آن با اخلاق اسلامی افتادند. برخی اخلاق اسلامی را وظیفه گرا و برخی دیگر غایت گرا معرفی نمودند. البته غایت گرایی به دلیل شاخه ها و تقسیمات دیگر به عناوین مختلفی تقسیم شده است. یکی از آن نظریه ها، نظریه خودگرایی اخلاقی است. جناب آقای شیروانی در کتب و مقاله هایشان سعی نموده اند نظریه اخلاق اسلامی را خودگرا معرفی نمایند. در مقاله پیش رو با طرح مقدمات و چگونگی پژوهش های اخلاقی اصل نظریه خودگرایی را ارزیابی و به نقد تبیین خودگرایی اسلامی از منظر عقل و نقل می پردازیم. ناسازگاری درونی نظریه، مشکل فهم نادرست اصل نظریه، عدم ارائه راهکار مناسب هنگام تعارضات، خلاف ارتکازات اخلاقی و مصادیق متضاد از اهم مشکلات این دیدگاست که ما را از پذیرش آن منع می کند.
۱۴.

تبیین دیگرگرایی از منظر رویکرد عقلانی نیگل و رویکرد تجربی بتسون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات فلسفی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۸ 47 - 74

کلیدواژه‌ها: آلتروئیسم انگیزه بتسون خودگرایی نگرانی همدلانه نیگل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۲۳۵
همواره پی بردن به غایت و انگیزه رفتارهای انسان از مسائل قابل توجه روانشناسان و فلاسفه اخلاق بوده است. خودگرایان انگیزه تمامی اقدامات خیرخواهانه انسان را دستیابی به نفع شخصی تلقی می کنند. در مقابل، دیگرگرایان می گویند انسان می تواند صرفاً برای تأمین منافع و رفاه دیگری کار کند و هیچ چشم داشت شخصی نداشته باشد. دنیل بتسون و تامس نیگل روانشناس و فیلسوف معاصرآمریکائی با دو شیوه ی متفاوت از حامیان جدی و سرسخت دیگرگرایی اند. بتسون با رویکردی تجربی و با طرح فرضیه آلتروئیسم همدلی ضمن به چالش کشیدن ادعاهای خودگرایان از نوعی دیگرگرائی روانشناختی دفاع می کند. وی از طریق آزمایشات دقیق تجربی توانست وجود انگیزه دیگرگرایی در ذات انسان را ثابت نماید. بنا به ادعای او احساسِ عاطفی نگرانیِ همدلانه موجب ایجاد انگیزه دگرخواهانه جهت تأمین رفاه مطلوب دیگری می شود. از سوی دیگر نیگل با روش تفسیری خود از امکان نوعی دیگرگرایی با انگیزشِ عقلانی دفاع کرده، معتقد است دیگرگرایی بی طرفانه لازمه عقلانیت و شرط برقراری اخلاق است. این مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی به توصیف و ارزیابی آراء بتسون و نیگل پرداخته است. درنهایت نشان می دهد که تلقی آن دو از دیگرگرایی و نسبت دیگرگرایی با اخلاق متفاوت است. اما نکته مهم این است که دو رویکرد متفاوت فوق به دیگرگرایی با هم می توانند پشتوانه محکمی برای رد خودگرایی باشند.
۱۵.

تبیین و تحلیل انواع نظریات غایت انگارانه: خودگرایی دیگرگرایی همه گرایی

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال پنجم اسفند ۱۴۰۱ شماره ۵۸ 1 - 15
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۵۳
در فلسفه اخلاق، به ویژه پس از کانت (1724 1804م / Immanuel Kant) این سؤال مطرح شد که آیا انجام فعل اخلاقی به انگیزه ای خارج از صِرف تکلیف و الزام اخلاقی، فاقد اعتبار است و ارزش اخلاقی ندارد؟ نوع پاسخ به این پرسش، منشأ تقسیم نظام های اخلاقی به دو نحله کلی غایت گرا و وظیفه گرا شده است. نظریات غایت انگارانه به اعتبار اینکه خیر چه کسی را ملاک قرار می دهند، به 3 نظریه خودگرایی (Ethical egoism)، دیگرگرایی (Altruism)، همه گرایی / فایده گرایی (Utilitarianism) تقسیم می شوند. این سه نظریه، با مبحث لذت گرایی پیوند خورده و مورد توجه فلاسفه اخلاق و عموم مردم بوده است؛ به ویژه فایده گرایی که در مجامع علمی و نهادهای دولتی و شخصی تأثیرگذار بوده است. در این مقاله این سه نظریه تبیین، تحلیل، و تا حدی نقد شده است.
۱۶.

همدلی به مثابه «دلیلی برای دگرخواهی»و نسبت آن با اخلاق، از دیدگاه دنیل بتسون(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۱ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 28 - 51

کلیدواژه‌ها: اخلاق و روان شناسی دگرخواهی خودگرایی نگرانی همدلانه دنیل بتسون انگیزه اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۲۳
بررسی و شناخت کُنش های رفتاری در سده های اخیر همواره موضوع بحث اندیشمندان مختلف بوده است و این که چرا انسان ها به دیگران اهمیت می دهند و به دست گیری از دیگران روی می آورند؛ مایه و منشاء طرح این پرسش شده است که انگیزه و هدف نهایی این گونه رفتارها چیست؟ در این میان، خودگرایان انگیزه تمامی رفتارهای خیرخواهانه انسان را کسب منفعت شخصی می پندارند و در مقابل، دیگرخواهان/ دیگرگرایان بر این باور اند که انسان قادر به انجام کارهایی است که هدف نهایی آن تأمین آسایش و رفاه دیگری است. در دهه های اخیر، دنیل بتسون - روان شناس دیگرگرای معاصر- با تاکید و تمرکز بر ویژگی همدلی و رفتارهای خیرخواهانه انسان ها، ضمن به چالش کشیدن ادعاهای خودگرایان، از نوعی دگرخواهی روان شناختی حمایت کرده است. بنا به ادعا و اذعان او، احساس نگرانی همدلانه برای دیگری، به ایجاد یک انگیزه دگرخواهانه برای کمک و تأمین رفاه دیگری خواهد انجامید. بتسون با روش تحصلّی، کوشیده تا فرضیه اش را از طریق آزمایش دقیق تجربی اثبات کند. فرضیه تجربی دگرخواهی ۔ همدلی بتسون ناظر به نوعی انگیزش است؛ نه عمل و لزوماً به فعل اخلاقی نمی انجامد، اما یکی از الزامات جامعه نیک است. در این مقاله، با رویکرد توصیفی ۔ تحلیلی، ضمن بررسی رابطه همدلی و دگرخواهی، به تبیین و تحلیل دیدگاه بتسون پرداخته شده است.