دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی

دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی

دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال پنجم اسفند 1401 شماره 58

مقالات

۱.

تبیین و تحلیل انواع نظریات غایت انگارانه: خودگرایی دیگرگرایی همه گرایی

تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۵۳
در فلسفه اخلاق، به ویژه پس از کانت (1724 1804م / Immanuel Kant) این سؤال مطرح شد که آیا انجام فعل اخلاقی به انگیزه ای خارج از صِرف تکلیف و الزام اخلاقی، فاقد اعتبار است و ارزش اخلاقی ندارد؟ نوع پاسخ به این پرسش، منشأ تقسیم نظام های اخلاقی به دو نحله کلی غایت گرا و وظیفه گرا شده است. نظریات غایت انگارانه به اعتبار اینکه خیر چه کسی را ملاک قرار می دهند، به 3 نظریه خودگرایی (Ethical egoism)، دیگرگرایی (Altruism)، همه گرایی / فایده گرایی (Utilitarianism) تقسیم می شوند. این سه نظریه، با مبحث لذت گرایی پیوند خورده و مورد توجه فلاسفه اخلاق و عموم مردم بوده است؛ به ویژه فایده گرایی که در مجامع علمی و نهادهای دولتی و شخصی تأثیرگذار بوده است. در این مقاله این سه نظریه تبیین، تحلیل، و تا حدی نقد شده است.
۲.

رویکرد هنر، اخلاق در فرهنگ فولکوریک (محاوره ای)

تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۳۳
ادبیات عامیانه، ادبیات مردمی و ادبیات قومی است که از آن به عنوان ادبیات یا فرهنگ فولکوریک یاد می شود. ادبیات عامیانه پاسدار پهنه ایران باستان و ادامه دهنده جان بخش جانان ایرانیان بوده است. فرهنگ مردمی شامل فضایل عقلانی و فضایل اخلاقی است. فضایل عقلانی بیشتر از راه یادگیری و آموزش لفظی و تجربی کسب می شوند و رشد می کنند. از این رو مستلزم زمان و تجربه هستند. ارسطو تفکر انسانی را به سه بخش تقسیم می کند: تفکر نظری (تئورتیکا)، تفکر عملی (پرکتیکا) و تخیل (پوئتیکا). در بینش فردوسی، هنر به معنای، خوب انجام دادن، توانایی و نیکویی و خوبی، فضیلت، مهارت، خرد و اخلاق است و کاربرد آن در ادب باستانی ایران، در محاورات مردم معمول و مقصود، و خالی از کاربرد فنی امروزین بوده است. نفوذ در رخنه فضای مجازی در کج سلیقگی استفاده کنندگان کم سواد خود نمی تواند زخمی بر پیکر زبان محاوره ای بزند. زیرا، کوشش هنرمندان هنرپرور و اخلاق گرایان با اخلاق که به حفظ ارزش های زبانی اهمیت می دهند، جوهره کلام را به سفر بیان روزمره یاری می دهند و ازهم گسیختگی را چاره اندیشی می کنند. هر قوم و هر مردمی در هر جایی ویژگی های خاص خود را دارا هستند که در مقطعی از تاریخ بنا برحسب رویداد، یا اتفاق روزمره ای متل ها، داستان ها و یا اشعاری را دارند که در واقع هر کدام منشا و سرچشمه ای خاص دارد. پاس داشتن آنها، همچنان که در طول تاریخ در ذهن ها و زبان های اقوام، زبان به زبان چرخیده و کار برد داشته است، نیاز است امروز نگهداری شود. مطالب پژوهشی با توصیف و تحلیل گردآوری شدند، نشان از دستاوردهای پربار فرهنگ فولکوریک دارند.
۳.

مشکلات امنیتی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بر اساس چالش ها و چشم اندازها

تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۹۷
علت ها و منابع چالش های امنیتی در محیط داخلی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را بررسی میکنیم که هدف ما پرداختن به مواردی میباشد که مورد نظر بسیاری از نویسندگان است و هدف ما بررسی مسئله اختلافات شورای همکاری خلیج فارس و پرداختن به موضوعات امنیت منطقه برای منطقه خلیج فارس است، چراکه یکی از پویاترین و قطبی ترین مناطق برای ظهور تهدید ها و چالش ها میباشد که به دلیل متعدد بودن منابع تهدید و پیچیدگی آنها و به دلیل ویژگی محیط استراتژیک و پیامدهای منفی که می تواند در منطقه خلیج فارس داشته باشد. به ویژه مسئله امنیت منطقه ای شورای همکاری خلیج فارس که به مرکزی برای رقابت قدرتهای بین المللی و منطقه ای برای حفظ منافع خود و اطمینان از دستیابی به اهداف خود تبدیل شده است، که این امر در فضای امنیت داخلی خلیج فارس را پیچیده تر کرده است به ویژه زمانی که رویدادهای اخیر که توسط بسته اقدامات سعودی ها و امارات و بحرین ارائه می شود که علاوه بر این هر سه کشور در برابر قطر شروع به آشکار کردن اختلافات و چالش های داخلی کرده و ضعف و توانایی های شورای همکاری خلیج فارس برای انجام تعهدات خود در پایه ریزی یک سیستم مشترک امنیتی دفاعی نمایان تر کرده است و برای مقابله جمعی با این چالش ها ناتوان بوده و بنابراین چالش های امنیتی تنها خارجی یا منطقه ای و یا بین المللی نیستند بلکه از درون روابط شورای همکاری خلیج فارس می باشد.
۴.

مسئولیت بین المللی دولت و استثنائات آن

تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۱۳۴
یکی از موضوعات مهم و پر اهمیت حقوق بی الملل در دوران معاصر، مسئولیت بین المللی دولت است و این موضوع رابطه نزدیکی با دیگر حوزه های حقوق بین الملل به ویژه مبحث صلح و امنیت بین المللی دارد، به طوری که با توجه به گسترش ارتباطات، بحث مسئولیت بین المللی دولت و کشورها ضروری است. در این راستا مسئولیت بین المللی دولت ها و مسئولیت پذیر بودن آن ها، از عناصر اصلی نظام بین المللی موجود است و اگر این اصل خدشه دار گردد، نظم بین المللی که محصول اندیشه متفکران و تجربه دراز مدت جامعه بشری است، مخدوش خواهد گردید. گاهی شرایط و اوضاعی پیش می آید که یک دولت، مرتکب عملی شده که از نظر جامعه بین المللی نادرست بوده ولی به سبب اوضاع و احوال ویژه از مسئولیت مبرا گشته است. موارد رافع مسئولیت دولت ها را مواد 20 تا 25 کمیسیون حقوق بین الملل به طور کلی به دو دسته شرایط رافع مسئولیت مسبوق به عمل متخلفانه (دفاع مشروع، اقدام متقابل، رضایت) و شرایط رافع مسئولیت ناشی از علل غیرارادی (قوه قاهره، اضطرار، ضرورت) تقسیم نموده است. بنابراین تبیین دقیق مسئولیت بین المللی دولت و ملزم بودن به آن، موجب توسعه ضمانت اجرای حقوق بین الملل است که در این مقاله به بررسی این موارد می پردازیم.
۵.

استر ستاره ای در تاریخ یهودیان

تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۱۷۴
نام استر و مردخای در ادبیات نامی است که مخاطب نسبت بدان کنکاوی دارد و درصدد آگاهی از چه و چونی آن است. همین انگیزه باعث این مطالعه گردید. با توجه به نقل های مختلف تاریخی در دوران خشایارشا هخامنشی بین ملکه و وزیر خشایارشا و مردخای اتفاقاتی افتاد که منجر به قتل عام تعداد زیادی از مردم ایران شد، بنا به بعضی روایت ها توطئه وزیر (هامان) برای کشتن یهودی ها بی نتیجه ماند و ملکه استر و مردخای با خام کردن پادشاه، باعث اعدام وزیر و قتل عام ایرانیان شدند. و یهودیان آن روز را به خاطر نجات جشن گرفتند و ریشه عید پوریم از همین رویداد است. داستان های ضد و نقیض بسیاری درباره این اتفاقات وجود دارد که با توجه به مدارک موجود صحت تاریخی آن مورد تردید است. هدف از این پژوهش، مطالعه نسبتا جامع و دستیابی به اطلاعات قانع کننده در باره استر و مردخای بود که این تحقیق به روش کتابخانه ای-توصیفی و با مراجعه به منابع معتبر و فیش برداری اولیه شکل گرفت. از منابع مورد مطالعه چنان برمی آید که معمولا درمورد واقعیت تاریخی این داستان، شک و تردید وجود دارد.
۶.

تحلیلی بر قلمرو جامعه شناسی آموزش و پرورش از دیدگاه جامعه شناسان کلاسیک

تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۳۰۴
به طور کلی جامعه شناسی آموزش و پرورش رشته جدیدی است که به بررسی رابطه میان آموزش و پرورش و جامعه می پردازد ومباحث این علم موجب گستردگی بینش و تعدیل رفتار میگردد. هدف نگارش مقاله حاضر بررسی دیدگاه های جامعه شناسان در خصوص موضوع جامعه شناسی و آموزش و پرورش است. مقاله حاضر از نوع توصیفی-کتابخانه ای است که به موضوعاتی همچون مفهوم جامعه شناسی و مفهوم آموزش و پرورش و رویکرد های مختلف جامعه شناسی آموزش و پرورش و قلمرو جامعه شناسی آموزش و پرورش پرداخته است. این مقاله که از نوع توصیفی -کتابخانه ای است به تبیین و تشریح جایگاه جامعه شناسی از دیدگاه جامعه شناسان کلاسیک پرداختیم.
۷.

بررسی جایگاه برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر یادگیری دانش آموزان پایه پنجم ابتدائی

تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۹۶
یکی از اهداف آموزش و پرورش این است که فراگیران از سطح یادگیری بالایی را برای تصمیم گیری و حل مسائل فرا بگیرند. مهمترین عواملی که باعث ارتقاء سطح یادگیری دانش آموزان می شود، برنامه آموزش فلسفه به کودکان است. پژوهش حاضر با هدف جایگاه برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر یادگیری دانش آموزان پایه پنجم ابتدائی بوده است. روش پژوهش تحلیلی- اسنادی است و ابزار گردآوری اطلاعات پژوهش، کتابخانه ای، مجلات و مقالات علمی معتبر از سایت های (SID , Magiran ,civilica , Noormags) می باشد. شالوده مهارت های فکری کودکان باید از همان سال های اولیه زندگی شان پی ریزی شود. از این رو در سال های اخیر، علاقه به تقویت مهارت های تفکر و بالا بردن سطح یادگیری و با سوادی در نظام آموزش و پرورش جهان به طور فزاینده ای رواج یافته است و به دنبال آن از دهه 1970 نهضت های تربیتی از جمله برنامه فلسفه برای کودکان گسترش یافتند. با اجرای برنامه آموزش فلسفه به کودکان در نهادهای آموزشی می توان در افزایش و ارتقای سطح یادگیری دانش آموزان بهره گرفت.
۸.

Role of sea in world geopolitics determining ,the case maritime Silk Road and its heart, Persian Gulf

تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۱۰۵
هستی شناسی آب پدیده ای ارتباطی است و این تحقیق به ماهیت ارتباط آبی بین شرق و غرب جهان پرداخته است به گونه ای که ثبات و هژمونی جهان باستان و قرون وسطی در گرو وجود آن ارتباط ابی بوده است و به بررسی کاربرد آن در عصر جدید پرداخته است. یکی از مسیرهای راهبردی جهان که در دل تاریخ دریانوردی جهان قرار دارد، جاده ابریشم دریایی است که باید آن را دریای زنده جهان نامید که در گستره وسیعی از تاریخ شرق و غرب جهان را به هم متصل کرده است. جاده ابریشم دریایی نقطه مشترک تاریخ از دوران باستان تا قرون وسطی و تا دوره مدرن است. این جاده راهبردی جاده های باستانی بخور و ادویه است. برای اولین بار توسط ابن بطوطه مغربی از بندر طنجه زادگاه او به کانتون چین در قرون وسطی سفر کرد. این موضوع اصلی تحقیقات شرقی است. خاورشناسان آمریکایی راه ابن بطوطه را در عملیات بدیع در قرن بیستم پیمودند و بازنگری کردند. تحقیق توسعه نگارش مقاله و ارائه نویسنده در کنگره بین المللی جاده ابریشم دریایی به مناسبت هفتصدمین سالگرد تولد ابن بطوطه (1377) در شهر غوان زو استان فوجیان شهری با نام عربی زیتون و پایتخت سنتی چین کانتون است. این جاده نقش فیزیکی در تعیین ژئوپلتیک، اقتصادی، فرهنگی و نظامی جهان دارد. دور جدید تاریخ جهان با تقسیم جهان توسط اروپا به رهبری پرتغال، با تصرف و کنترل جاده ابریشم توسط پرتغال و سایر کشورهای اروپایی آغاز شد. این اتفاق به شرح زیر است: درگیری بین المللی و رقابت برای تسلط بر میانه راه ابریشم. در عصر مدرن، تسلط بر جاده ابریشم دریایی و دسترسی به آب های گرم از همان ابتدا موضوع درگیری قدرت های استعماری بوده است. این درگیری توسط امپراتوری های تازه تاسیس پرتغال، اسپانیا، مسکو، لندن و هلند انجام شد. فرانسه نیز به دنبال آن بود و در نهایت آمریکا نیز به آنها پیوست. در این میان، اکتشافات دریایی جدید و پادشاهی پرتغال و اسپانیا که پس از سقوط و فروپاشی حکومت مسلمانان در اندلس پدیدار شد. دستیابی به این راه ارتباطی ضربه سنگینی به فروپاشی اقتصاد جهان اسلام وارد کرد که ثروت آنها بود زیرا هنوز در قرن بیست و یکم مشاهده می شود که همه قدرت های جهانی می خواهند در قلب ابریشم دریایی بازی کنند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۹