اقتصاد اشتراکی

یکی از چالش های مدیران در دنیای کسب وکار، محدودیت منابع و چگونگی استفاده بهتر از آن است. بر این اساس، به تازگی، مدیران سیستم های تولیدی به مفهوم اقتصاد اشتراکی[i] توجه کرده اند که این امر به استفاده بهتر از منابع با اشتراک گذاری و درنهایت، ارتقای بهره وری در سطح ملی منجر می شود. برای پیاده سازی مفهوم اقتصاد اشتراکی در سیستم های تولیدی باید ابعاد و مؤلفه های آن به طور کامل تبیین شود؛ بنابراین، پژوهشگر بر آن است که ابعاد و مؤلفه های اقتصاد اشتراکی را استخراج کند و آن را به سیستم تولیدی تعمیم دهد؛ بر این اساس، ابتدا تعاریف اقتصاد اشتراکی از متون علمی گردآوری، سپس از رهگذر تحلیل محتوا، مؤلفه های هشت گانه ای به این شرح شناسایی شد: اشتراک گذاری منابع، طرفین اشتراک گذاری، اَشکال اشتراک گذاری، نظام تبادل اطلاعات و ارتباطات، شرایط مالکیت و دسترسی، ظرفیت های مازاد، منافع مبادلات و سرانجام مباحث اجتماعی در اشتراک گذاری. سپس برای تعمیم این مؤلفه ها به سیستم های تولیدی، از آرای خبرگان در بخش تولید و عملیات استفاده شد که با فرایند اشتراک گذاری آشنا بودند. پس از انجام فرایند مصاحبه، ابعاد و مؤلفه های اقتصاد اشتراکی و مصادیق آن در سیستم های تولیدی ارائه شد که به کارگیری آن، تأثیر بسزایی در افزایش بهره وری سیستم های تولیدی با اشتراک گذاری منابع خواهد گذاشت.

با کاهش منابع اولیه و پیشرفت تکنولوژی در سطح دنیا بسیاری از افراد جهان را وادار به اشتراک گذاری دارایی های بلااستفاده از طریق پلتفرم های آنلاین کرده است. اینترنت بستری فراهم نموده تا کاربران تجربه خود را هنگام استفاده از پلتفرم ها در قالب نظر به اشتراک بگذارند که باعث ایجاد تصویر برند در ذهن سایر کاربران می شود. هدف این پژوهش بررسی تاثیر تجربه کاربران بر تمایل به ایجاد محتوای آنلاین و تاثیر این محتوا در ایجاد تصویر برند از پلتفرم اقتصاد اشتراکی می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش پیمایشی می باشد. جهت انجام تحلیل عاملی تأییدی متغیرهای پژوهش از مدل-یابی معادلات ساختاری با نرم افزار ای موس22 استفاده شده است بدین منظور از 394نفر از افرادی که از پلفترم اسنپ استفاده کرده و تجربیات خود را در اینستاگرام به اشتراک گذاشته اند با روش نمونه گیری تصادفی و از طریق پرسشنامه استاندارد مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که تجربه مشتری عامل مهم انگیزاننده برای تولید محتوا در اینستاگرام است که به ایجاد تصویر برند از پلتفرم اقتصاد اشتراکی منجر می شود.

دیدگاه سوسیالیستی اقتصاد اشتراکی نیز مانند سایر نظریات اقتصادی و سیاسی که بر اساس مبانی فلسفی شکل گرفته اند، تاریخ مصرف نداشته و در هر شرایطی ممکن است به عنوان گزینه ای برای مدیریت جامعه مورد توجه قرار گیرد؛ چنانچه در وضعیت فعلی جهان با توجه به شیوع بیماری کرونا که موجب پدیدارشدن مشکلات اقتصادی شدید، از بین رفتن بسیاری از کسب وکارها و بالارفتن آمار بیکاری شده، برخی از نظریه پردازان بازگشت به روایت هایی از سوسیالیسم را توصیه می کنند. با توجه به این مسئله، هدف ما در این مقاله این است که نظریه اقتصاد اشتراکی را از منظری اخلاقی مورد کندوکاو قرار دهیم و در نهایت، اعتبار آن را از نظرگاه اخلاقی بسنجیم. فردریش هایک و آین رند دو تن از اندیشمندانی هستند که به تحلیل سوسیالیسم و اقتصاد اشتراکی پرداخته اند و پیامدهای اخلاقی این نظریه را بررسی و نقد کرده اند. این دو متفکر در نقد اخلاقی اقتصاد اشتراکی به مؤلفه هایی چون نقض حقوق و آزادی فردی در سوسیالیسم و همچنین نابودی هویت فردی انسان در این نظریه می پردازند. در این پژوهش جمع آوری داده ها بر مبنای روش کتابخانه ای صورت گرفته و تلاش شده این داده ها تحلیل و ارزیابی شوند. یافته های این تحقیق نمایانگر این مطلب است که رند از منظری عمیق تر و فلسفی تر به نقد مبانی اخلاقی سوسیالیسم و نظریه اقتصاد اشتراکی می پردازد؛ حال آنکه هایک بیشتر به پیامدهای اخلاقی و اجتماعی این دیدگاه در جامعه توجه می کند.

رویکرد اقتصاد اشتراکی در راستای ارائه ی روش های مناسب برای بهبود وضعیت اقتصادی و استفاده حداکثری از منابع موجود، توجه تعداد زیادی از بازیگران اقتصادی را به خود جلب کرده است. اقتصاد اشتراکی به عنوان یکی از روش های تأمین مالی کارآفرینانه مدنظر برخی از صاحب نظران بوده است. با این وجود سردرگمی زیادی در این زمینه وجود دارد و اتفاق نظر بر نحوه انجام آن وجود ندارد. یک دلیل مهم برای عدم ثبات در این زمینه، نبود پژوهش های جامع و تعریف مشخص از مفهوم اقتصاد اشتراکی است. این پژوهش با هدف واکاوی مفهومی اقتصاد اشتراکی و طراحی چارچوبی برای تامین مالی کارآفرینانه انجام شده است که به لحاظ هدف؛ بنیادی - نظری و از لحاظ گردآوری اطلاعات، اسنادی –فراترکیب است .جامعه ی مورد مطالعه 56پژوهش مرتبط با اقتصاد اشتراکی بوده است که به صورت هدفمند انتخاب و در قالب چارچوبی یکپارچه ارائه شده است.چارچوب ارائه شده4 مسیر مشتمل بر «اشتراک منابع،اشتراک فناوری،اشتراک مدل های کسب و کار و اشتراک بازار)را برای واکاوی مفهومی اقتصاد اشتراکی در راستای تامین مالی کارآفرینانه ارائه داده است که می تواند بینش های ارزشمندی برای پیشرفت پژوهش ها در این حوزه را فراهم آورد.بر اساس نتایج پژوهش پیشنهادها جهت پژوهش های آتی نیز ارائه شده است.

هدف: پلتفرم های اقتصاد اشتراکی، مدل های کسب وکار جدیدی ایجاد کرده اند که باعث تغییراتی در نحوه احساس و بیان تجربیات مشتریان به وجود آورده اشت. شرکت هایی که در بستر اقتصاد اشتراکی فعالیت می کنند از جنس استارت آپ ها (کسب وکارهای نوپا) می باشند و بازیگران اصلی در اقتصاد اشتراکی، مصرف کنندگانی هستند که به طور مداوم با شرکت ها و سایر مصرف کنندگان خلق ارزش می کنند. هم آفرینی ارزش فرآیند همکاری بین مشتری و تامین کننده در فعالیت های ایده-پردازی مشترک، طراحی مشترک و توسعه مشترک محصولات جدید می باشد. از این رو، پژوهش حاضر به دنبال شناسایی پیشایندهای هم آفرینی ارزش در استارت آپ ها در بستر اقتصاد اشتراکی است. روش شناسی: در این پژوهش به تحلیل کیفی مصاحبه 10 نفر از خبرگان و صاحبنظران حوزه استارت آپ های اقتصاد اشتراکی در ایران پرداخته شد. این افراد به صورت هدفمند انتخاب شدند و از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته داده ها گردآوری شدند. پس از تحلیل داده ها تعداد 131 مضمون پایه استخراج شدند و از میان این مضامین 32 مضمون سازمان دهنده و 8 مضمون فراگیر به دست آمدند. یافته ها: یافته های این پژوهش بیانگر این است که پیشایندهای هم آفرینی ارزش در استارت آپ های اقتصاد اشتراکی شامل 8 مضمون فراگیر شامل «ادراکات اخلاقی مصرف کنندگان»، «قدرت برند»، «بازاریابی رابطه مند»، «ارزش مورد انتظار»، «تجربه مشتری»، «پایداری»، «کمک به رشد و توسعه کسب وکارها» و «زیرساخت ها» می باشند. نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش مشخص شد که استارت آپ های فعال در حوزه اقتصاد اشتراکی قبل از هر چیزی و هر نوع اقدامی باید بدانند که برای مشتریان چه چیزی اهمیت دارد الزامات شکل گیری هم آفرینی ارزش کدام اند.

هدف: پژوهش حاضر باهدف یافتن علل تغییر رفتار مصرف کنندگان پلتفرم های دیجیتال حمل ونقل مبتنی بر درخواست برخط در کشور ایران انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی بوده و از رویکرد کیفی بهره برده است. در پژوهش حاضر تجزیه وتحلیل داده ها با روش تحلیل لایه ای علت ها انجام گرفت. پژوهش ارائه شده با استفاده از مطالعه کتابخانه ای و تکنیک دلفی متشکل از 18 خبره دانشگاهی و کسب وکار سعی در مطالعه پدیده موردنظر داشته است. یافته ها: یافته های پژوهش علل متعددی برای تغییر رفتار مصرف کنندگان در زیست بوم نوآوری پلتفرم های دیجیتال حمل ونقل مبتنی بر درخواست برخط در چهار سطح نشانه ها، سطح سیستمی، سطح جهان بینی و سطح استعاره ها و اسطوره ها نشان داده است. مهم ترین یافته ها در سطح سیستمی و استعاره ها و اسطوره هابودند. یافته های سطح سیستمی شامل ستفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات، کلان روندهای جدید (کلان روند توجه بیشتر به محیط زیست و کلان روند افزایش کارایی)، اقتصاد اشتراکی و افزایش بهره وری است. یافته های سطح استعاره ها و اسطوره ها نیز شامل تمایل ذاتی بشر به سهولت حداکثری، تمایلی ذاتی بشر به کمترین عدم اطمینان، نیاز به شفافیت، تمایل به بیشترین صرفه جویی در منابع و زمان است. نتیجه گیری: انتظار مصرف کنندگان برای بهبود پیوسته، احتمالاً موجب شکل گیری نوآوری های بیشتر در این زیست بوم خواهد شد. در این زیست بوم همچنین ظهور بازیگران جدید برای دستیابی به سهولت بیشتر، شفافیت بیشتر، کاهش عدم اطمینان و صرفه جویی بیشتر در منابع و زمان دور از انتظار نیست.

اقتصاد اشتراکی ابزار مطلوبی جهت شبکه سازی ذینفعان کلیدی در پروژه های کارآفرینی است. از طرفی کسب مهارت های لازم جهت کاربست این ابزار در صنایع مختلف حائز اهمیت است. بر این اساس هدف این پژوهش شناسایی و کاربست مهارت های کارآفرینانه در توسعه صنعت ساختمان مبتنی بر اقتصاد اشتراکی است که به صورت اکتشافی و با هدف کاربردی ارائه می شود. بر این اساس از با ابزار مصاحبه و روش پژوهش کیفی با استفاده از استراتژی تحلیل مضمون داده های پژوهش گردآوری و تحلیل شده است. گردآوری داده ها تا رسیدن به حد اشباع نظری ادامه یافته است و این مهم در مصاحبه یازدهم حاصل گردیده است.جهت اطمینان از روایی پژوهش از روش های بررسی توسط اعضاء و بازبینی توسط همکاران استفاده شده است . برای بررسی پایایی تحقیق از روش بازآزمون و توافق بین دو کد گذار استفاده گردیده است.یافته های تحقیق نشان داده است که تحقق مدل اقتصاد اشتراکی در پروژه های کارآفرینی صنعت ساختمان نیازمند مهارت آموزی در سطوح مختلف می باشد تا آمادگی لازم جهت شناسایی ویژگی ها پروژه، فرهنگ، نقش آفرینی نهادهای ناظر، بازاریابی، جذب سرمایه گذار،شناسایی ویژگی های مکانی و جغرافیایی،شناسایی ویژگی های بازار مالی و ویژگی ها مجریان و بنیانگذاران در راستای توسعه ی صنعت ساختمان مبتنی بر اقتصاد اشتراکی صورت پذیرد .

اقتصاد اشتراکی در مطبوعات و فرهنگ و هنر برای توصیف بازارهای با واسطه اینترنت، استفاده می شود که افراد را قادر می سازد با پرداخت هزینه، به طور موقت به یک محصول دست یابند. با این حال، عده ای هستند که استفاده از این برچسب را مورد انتقاد قرار داده اند زیرا اشتراک گذاری به معنای واقعی، دلالت بر یک رفتار اجتماعی غیر متقابل و بدون مبادله پولی دارد . هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر ارزشهای ملی فرهنگی بر تصمیم گیری افراد برای مشارکت در اقتصاد اشتراکی رفاقتی می باشد. 550 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد اقتصاد و کسب و کار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق به عنوان جامعه آماری پژوهش و 225 نفر به طور تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش تحقیق پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود که با 35 گویه در مقیاس پنج گزینه ایی لیکرت استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد: اجتناب از نا اطمینانی، به طور قابل توجه و معنی داری مانع می شود که افراد محصولاتشان را به دیگران اجاره دهند اما به دلایل شرایط حاکم اقتصادی و فضای فرهنگی، مورد تایید قرار نگرفت. جمع گرایی، مردانگی گرایی، اجتناب از عدم اطمینان و فاصله قدرت همگی تأثیر مثبت معنی داری بر تصمیم گیری مصرف کننده رفاقتی دارد در حالیکه تنها جمع گرایی و فاصله قدرت تأثیر مثبت معنی داری بر تصمیم گیری ارائه دهنده رفاقتی دارد. در مقابل مردانگی گرایی و اجتناب از عدم اطمینان بر تصمیم گیری ارائه دهنده رفاقتی از نظر آماری تاثیر معنی داری ندارد.

هدف: در دنیای امروز که فاصله عرضه کننده کالا و خدمت از متقاضی آن روزبه روز بیشتر و پیچیده تر می شود؛ پلتفرم ها به بهتر انجام شدن این جریان کمک می کنند. مباحث پیچیده موجود در حکمرانی دولت و اداره جامعه، نقشی کلیدی است که دولت می تواند میان متقاضیان و عرضه کنندگان خدمات دولتی و عمومی بازی کند. همچنین دولت می تواند به سهولت، عدم ازدحام، امنیت و ضخامتِ بازار میان عرضه کنندگان و متقاضیان خدمات و کالاهای دولتی، بسیار کمک کند. پژوهش پیشِ رو به دنبال پیشنهاد چارچوب مفهومی از ایده دولت پلتفرمی است که می تواند بسیاری از چالش ها و کاستی های شناسایی شده دولت مدرن را پاسخگو باشد. همچنین در این پژوهش سعی شده است با مطالعه و نقد تعاریف متعدد ایده دولت پلتفرمی، تعریفِ جامعی از این مفهوم که دربرگیرنده تمامی ویژگی های آن است، بیان شود. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: به منظور نیل به اهداف و تحلیل یافته های پژوهش از روش دلالت پژوهی استفاده شده که در این روش از سهم یاری های نظریه اقتصاد اشتراکی به مثابه منبع اخذ دلالت، رهنمودهای اولیه ای برای اثبات کارآمدی این ایده (دولت پلتفرمی)، احصاء شده است. همچنین به منظور گردآوری اطلاعات و سهم یاری ها از مفهوم اقتصاد اشتراکی از روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی بهره گیری شده است. جامعه نمونه مطالعاتی پژوهش حاضر شامل تمامی گزارش ها، اسناد، مقالات علمی و کتاب های تالیف شده فارسی و لاتین، در حوزه اقتصاد اشتراکی و دولت پلتفرمی از سال 2015 به بعد است. یافته های پژوهش: نتایج پژوهش نشان می دهد که دولت پلتفرمی می تواند جایگزین مناسبی برای دولت مدرن در تمام نظام مسائلی باشد که اکنون دولت مدرن با آن مواجه است. همچنین رویکرد دولت پلتفرمی برای حکومت هایی مانند جمهوری اسلامی ایران که مردم پایه است، می تواند قالب مناسبی جهت رشد و تکامل این ویژگی باشد. پیامدهای عملی: از جمله اصلی ترین پیامد عملی ایده های این پژوهش، می توان به گسترش توانایی حکمرانی خوب در کشور و بهره مندی حداکثری همه آحاد جامعه از خدمات و مزایای دولتی به نحو آسان و یکسان اشاره کرد. ابتکار یا ارزش مقاله: مهم ترین ابتکار این پژوهش، دلالت یابی از مفهوم اقتصاد اشتراکی به منظور موفیقت دولت پلتفرمی است؛ همچنین می توان گفت ارائه مختصات جدید برای مفهوم دولت پلتفرمی با توجه به پژوهش های صورت گرفته در این حوزه از جمله مهم ترین ارزش های مقاله پیشِ رو است. نوع مقاله: مقاله پژوهشی

در طول تاریخ، انسان ناخرسند و سرخورده از وضع موجود، همواره آرزوها و نیازهای برآورده نشده خود را در ذهن خویش، ساخته و در عالم خیال، جهان آرمانی اش را پرداخته است. برابری، زندگی اشتراکی، فراوانی نعمت، ستودگی اخلاق از مهم ترین مؤلفه های نظام های آرمانشهری است که در نظام فکری عیاران نیز به فراوانی دیده می شود. در این مقاله، برآنیم تا نشان دهیم که جوانمردی و عیاری را می توان به مثابه گفتمانی آرمانشهری به شمار آورد. به همین جهت با تمرکز بر مشابهت های گفتمان آرمانشهری و گفتمان عیاری در مباحث اقتصادی، مانند بهره گیری از اقتصاد اشتراکی، کوشیده ایم نقاط اصلی این دو نظام فکری را نمایان تر کرده، به صورت تحلیلی مقایسه کنیم. داستان سمک عیار، فتوت نامه ها و گزارش های تاریخی از مهم ترین متونی هستند که برای ذکر شاهد و مثال و تبیین مستندتر موضوع از آنها بهره جسته ایم. دستاورد بحث نشان می دهد اجتماع عیاری همچون همه آرمانشهرها، از منظر اقتصادی-اجتماعی، اشتراکی است که فقدان مالکیت خصوصی، تأکید بر برابری، فراوانی و رفاه اقتصادی و اخلاق مندی از مهم ترین ویژگی های آن به شمار می رود.