مطالب

ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط‌ترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۴۸۱ تا ۵٬۵۰۰ مورد از کل ۵۲۴٬۵۹۵ مورد.
۵۴۸۱.

ارزیابی و بررسی شرایط اقلیمی سکونتگاه های روستایی در شهرستان مهاباد بر مبنای شاخصه های فرمی بنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره ۱۵ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 1 - 18

کلیدواژه‌ها: شرایط اقلیمی سکونتگاه های بومی شهرستان مهاباد شاخصه های فرمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۵۴
اقلیم و عوامل اقلیمی بخصوص شرایط آب وهوایی نقش بسیار مهمی را در زندگی انسان ایفا کرده و نقش پررنگی در شکل گیری سکونتگاه های بومی و روستایی دارد. هدف این پژوهش فراهم کردن بستری مناسب برای طراحان و ساکنان این منطقه برای ایجاد بهبود وضعیت سکونتگاه های بومی روستایی است تا بتوانند از طریق این بررسی صورت گرفته، به شرایط اقلیمی وضع موجود پی برده و اقدامات جامع و راهکارهای منجر به آسایش اقلیمی را فراهم کنند. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی-تحلیلی است؛ که با استفاده از جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و برداشت های میدانی صورت گرفته است. به علت گستردگی و پهناوری منطقه موردتحقیق و برای اطمینان از صحت پژوهش از هر دهستان حداقل یک روستا و درمجموع 9 روستای منتخب از 5 دهستان موجود در حوزه شهرستان مهاباد بررسی گردیده است که نتایج بررسی ها شامل 70 نمونه بومی بوده که با استفاده از شاخصه های فرمی بنا ارزیابی شدند. روستاهایی که دارای ویژگی هایی از قبیل قدمت تاریخی، وجود جمعیت فعال در روستا، بناهایی باقابلیت ساختار بومی و مصالح بوم آورد هستند، انتخاب گردید. در مرحله آخر نیز بیشترین وجه اشتراک در بین شاخصه های فرمی بنا در سکونتگاه بومی این منطقه را می توان بدین شرح خلاصه کرد: به علت بالا بودن میزان فراوانی در شاخصه های فرمی پلان، بازشوهای داخلی و خارجی و مصالح به کاربرده در دیوار بناها، بیشترین وجه اشتراک و هماهنگی را در بین 5 دهستان موجود در شهرستان مهاباد را دارند.
۵۴۸۲.

تحلیل مکانی - زمانی توزیع آتش سوزی ها در ایران با استفاده از داده های ماهواره ای: شناسایی مناطق پرخطر و دوره های بحرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۸) 91 - 110

کلیدواژه‌ها: آتش سوزی تحلیل مکانی-زمانی داده های ماهواره ای مادیس مدیریت منابع طبیعی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۵۶
آتش سوزی ها یکی از مهم ترین چالش های زیست محیطی ایران به شمار می روند. این پژوهش با هدف شناسایی استان های پرخطر و دوره های بحرانی وقوع آتش سوزی ها به تحلیل الگوهای مکانی و زمانی آتش سوزی ها طی دوره 1382 تا 1402 در ایران، با استفاده از داده های ماهواره ای پرداخته است. هدف نهایی این تحقیق، بهبود مدیریت آتش سوزی ها با ارائه مکان استقرار بهینه ایستگاه های آتش نشانی در استان های پرخطر است. پژوهش از سری زمانی داده های ماهواره ای و پلتفرم Google Earth Engine و GIS، و مدل سازی رگرسیونی چند متغیره و برآورد چگالی کرنل (KDE) جهت شناسایی عوامل محیطی مؤثر و مناطق پرتکرار و دوره های بحرانی وقوع آتش سوزی استفاده کرده است. یافته ها نشان می دهند که در طول دوره 20ساله، مجموعاً 955600 کیلومترمربع از اراضی ایران دچار آتش سوزی شده اند. بیشترین مساحت سوخته شده در سال ۱۳۸۹ به میزان 7722 کیلومترمربع و کمترین آن در سال 1401 به میزان 3031 کیلومترمربع ثبت شده است. همبستگی بین بارش ماهانه و مساحت سوخته شده معادل ۰٫۲۴- محاسبه شد که نشان دهنده رابطه معکوس بین افزایش بارندگی و کاهش آتش سوزی ها است. استان های خوزستان(۲۵۰۰۰ کیلومترمربع)، فارس و ایلام با بیشترین مساحت سوخته شده را طی این دوره تجربه کرده اند و محل بهینه برای استقرار ایستگاه های آتش نشانی هستند. همچنین، فصل تابستان، به ویژه در سال های ۱۳۸۹ و ۱۳۸۶، بیشترین تعداد و مساحت آتش سوزی ها را داشته است. این پژوهش با شناسایی الگوهای مکانی و زمانی، محل بهینه استقرار ایستگاه های آتش نشانی در مناطق استان های مذکور را پیشنهاد می دهد.
۵۴۸۳.

اثربخشی آموزش شایستگی هیجانی بر کارکردهای اجرایی، تنظیم شناختی هیجان و تاب آوری در کودکان مبتلا به نقص توجه/ بیش فعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کودکان استثنایی سال ۲۴ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۹۲) ۱۰۵-۹۴

کلیدواژه‌ها: آموزش شایستگی هیجانی تاب آوری تنظیم شناختی هیجان کارکردهای اجرایی کودکان دارای بیش فعالی و نقص توجه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۶۰
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش شایستگی هیجانی بر کارکردهای اجرایی، تنظیم شناختی هیجان و تاب آوری در کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه انجام شد. روش: پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل و دوره پیگیری 30 روزه بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی استان البرز مبتلا به اختلال نقص توجه بود که به صورت دردسترس تعداد 20نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند.همچنین آموزش شایستگی بر روی گروه آزمایش طی 10 جلسه 60 دقیقه ای اجرا شد.ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه عصب شناختی کولیج(2002)، پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان گرانفسکی، کرایج و اسپینهاون (2001)، پرسشنامه تاب آوری کونور و دیویدسون (2003) بود. داده های پژوهش ازطریق تحلیل واریانس با اندازه گیری تکراری و به وسیله نرم افزار spss-26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که آموزش شایستگی هیجانی برکارکردهای اجرایی، تاب آوری و تنظیم شناختی هیجان کودکان مبتلا به نقص دقت و توجه در گروه آزمایش موثر بوده است. نتیجه گیری: از این رو می توان بیان نمود کارکردهای اجرایی، تاب آوری و تنظیم شناختی هیجان کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه را می توان با آموزش ارتقاء داد و همچنین از این روش می توان به عنوان یک مداخله در کاهش نشانگان بالینی کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه استفاده کرد.
۵۴۸۴.

نقش الگوها و تناسبات هندسی در معماری مسکونی ایران در دو دوره قاجار و پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت شهری دوره ۲۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۷۵ ۱۴۳-۱۲۹

کلیدواژه‌ها: تناسبات هندسی معماری ایرانی الگوی شکلی تقارن محوری مولفه های هندسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۵۳
اهداف: مطالعات سیر تاریخی تحولات معماری نشان می دهد که بسیاری از بناهای مسکونی دوره سنت در دوره پیش از اسلام و دوره مدرن شاهد بکارگیری تناسبات و مدول(اروپایی و ایرانی) می باشد که نقش اساسی در بیان سازماندهی فضایی و ارائه الگوی شکلی دارد. نظام اجزاء و کل در کاربری فضاها و سلسله مراتب عملکردی تاثیر بمراتب سازنده در وحدت و یکپارچکی و نظام هماهنگی برعهده خواهد داشت. مساله اصلی در این پژوهش عدم انطباق نظام هندسی در دوره سنت و مدرن و تحولات در نظام سلسله مراتب فضایی و حذف کارکردها است. ضرورت و اهمیت تحقیق خوانش پلان ها در بناهای تاریخی با کاربری مسکونی از نظر الگوی شکلی و نظم هندسی است که شاهد دگرگونی در دوره معاصر نسبت به دوره سنت می باشد. در این پژوهش سعی بر تبیین شاخص های موثر نظام هندسی معماری ایران و کاربرد آن بعنوان الگوی شکل دهنده در ابعاد فضاها خواهد شد. ابزارها و روش ها: روش پژوهش در این مقاله با توجه به گام های هفت گانه از نوع تفسیری-تاریخی و قیاسی و استقرایی است و رویکرد تحلیل داده ها از نوع کتابخانه ای و متغیرهای مورد پژوهش از نوع کمی و کیفی بوده و ابزار پژوهش از نوع عینی است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که پیروی از تناسبات هندسی در بناهای مورد مطالعه از دوره قاجار و پهلوی اول بترتیب اهمیت آن از نسبت زرین ایرانی(مستطیل طلائی ایرانی) و نسبت طلائی اروپایی پیروی نموده است و هندسه قالب از شکل مستطیل و سازماندهی فضایی از محوربندی خطی پیروی نموده است.
۵۴۸۵.

رساخوانی انگ مکانی و حقوق شهروندی از منظر جرم توزیع مواد مخدر در فضاهای بی دفاع شهری (مورد مطالعه: پارک شهید رجائی شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۶ 65 - 92

کلیدواژه‌ها: استیگما انگ فضاهای بی دفاع شهری رساخوانی حقوق شهروندی شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۴۱
زمینه و هدف: برای اندیشیدن متفاوت در مورد مصرف و خرید و فروش مواد مخدر و در نظر گرفتن مصرف کنندگان و فروشندگان مواد با همه تنوع آن ها، باید از دیدگاه کاریکاتوری، کلیشه ای و انگ انگیز مواد مخدر پرهیز کرد. مصرف مواد مخدر به افراد فقیر و بزه کار محدود نمی شود، بلکه در کل جامعه گسترده است. با این رویکرد هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل عوامل و ویژگی های مکانی مؤثر بر استیگمای توزیع و گرایش به مواد مخدر در پارک شهید رجائی شهر زنجان است. روش: ازنظر روش می توان این پژوهش را در زمره پژوهش های توصیفی-تحلیلی به شمار آورده و ازنظر کاربست نتایج نیز کاربردی محسوب نمود. نحوه گردآوری داده ها و اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه و روش های میدانی بوده و نمونه آماری مورد مطالعه شامل 50 نفر از شهروندان مراجعه کننده به پارک شهید رجائی شهر زنجان در یک روز عادی می گردند. تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده نیز از طریق آزمون تی تک نمونه ای انجام یافته است. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که از دیدگاه استفاده کنندگان از فضای پارک شهید رجائی شهر زنجان، مؤلفه های موقعیت مکانی و قلمرو دارای بیش ترین میزان اثرگذاری بر استیگمای توزیع و گرایش به مواد مخدر در پارک مذکور می باشد مؤلفه های حفاظت و نگهداری، فعالیت های جاری و نظارت به ترتیب در مراحل بعدی اهمیت قرار می گیرند. مؤلفه های دید و منظر، نورپردازی و دسترسی نیز بدون اثرگذاری معناداری می باشند. نتیجه گیری: استیگمای محیطی توسط عوامل مختلفی در ذهن شهروندان ایجاد شده و سبب بروز رفتارهای متعاقب و مورد انتظار می گردد. سازوکارهای به وجود آورنده انگ به سادگی قابل مقابله نیست. زیرا پدیده استیگما تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد و همین مهم سبب می گردد تا تنها برخی از مناطق شهری ازجمله فضاهای بی دفاع، مستعد پذیرش استیگما گردند. محمدی، شهرام،
۵۴۸۶.

تحلیل رضایتمندی گردشگران از اقامتگاه های بوم گردی در فضاهای پیراشهری (مطالعه موردی: شهرستان ورامین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال ۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۳) 145 - 166

کلیدواژه‌ها: اقامتگاه بوم-گردی فضاهای پیراشهری رضایتمندی شهرستان ورامین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹ تعداد دانلود : ۳۲
با رونق یافتن اشکال جایگزین گردشگری انبوه نظیر گردشگری مسئولانه و اکوتوریسم طی چند دهه اخیر، توجه به اقامتگاه های بوم گردی جهت پاسخگویی به اسکان گردشگران و ارضای گرایش های نو در گردشگری، افزایش چشمگیری یافته است. اقامتگاه های بومگردی باهدف سازگاری و ترویج حفاظت محیط طبیعی پیرامون و همچنین رونق اقتصادی جوامع محلی توسعه یافته اند. پژوهش حاضر به تحلیل نگرش گردشگران نسبت به اسکان در اقامتگاه های بومگردی در فضاهای پیراشهری شهرستان ورامین می پردازد. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر پیمایش می باشد. جامعه آماری شامل 160 نفر از گردشگرانی است که در بهار سال 1402 در این اقامتگاه ها حضورداشته اند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از  نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که نگرش گردشگران نسبت به مؤلفه های کیفیت کالبدی و فیزیکی، موقعیت مکانی و دسترسی اقامتگاه ها و همچنین مؤلفه تجربه و آموزش در اقامتگاه ها، مثبت و با سطح معناداری بالا می باشد. اما نتایج پژوهش در خصوص مؤلفه کیفیت خدمات مثبت ارزیابی نشده است و میانگین به دست آمده به میزان (45/2) از کل پاسخ ها، مقدار کمتری را نشان می دهد.
۵۴۸۷.

تدوین مدلی از شهرهای کم کربن به منظور کاهش تغییرات آب و هوایی و توسعه پایدار (مطالعه موردی کلانشهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال ۲۲ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۸۳ 123 - 141

کلیدواژه‌ها: تغییرات آب و هوایی توسعه پایدار شهرهای کم کربن کلانشهر اهواز DANP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۴۵
توسعه شهری مهمترین عامل در انتشار گازهای گلخانه ای و تغییرات آب و هوایی به شمار می رود که اگر با افزایش جمعیت همراه باشد شرایطی بسیار بحرانی برای ساکنان یک شهر به وجود خواهد آورد. موقعیت منطقه مورد مطالعه شهر اهواز در استان خوزستان می باشد. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مهم تاثیرگذار به منظور تدوین مدلی از شهرهای کم کربن به منظورکاهش تغییرات آب و هوایی و توسعه پایدار کلان شهر اهواز می باشد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت گردآوری داده، توصیفی –پیمایشی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. برای دستیابی به اهداف پژوهش پرسشنامه ای به صورت ماتریس بررسی اثرگذاری زوجی در 6 معیار و 15 زیر معیار تدوین و در اختیار 20 نفر از متخصصین قرار گرفت سپس تحلیل داده ها با روش دنپ ( DANP_ANP ) و نرم افزار اکسل صورت گرفت. نتایج نشان می دهد بخش تاسیسات و زیرساخت ها، بخش فرهنگی و اجتماعی ، بخش فضاهای سبز و بخش صنایع، در شهر اهواز از ماهیت تاثیرگذاری برخوردارند. از نظر اهمیت نیز بخش دسترسی و خدمات حمل و نقلی با وزن، 1810/0، بخش ساختمان با وزن 1768/0 و بخش تاسیسات و زیر ساخت ها با وزن 1681/0 به ترتیب رتبه اول تا سوم اهمیت را در جهت کاهش کربن کسب نموده اند،در بین زیر معیارها نیز طراحی و فرم ساختمان با وزن 0901/0، استفاده از وسایل کم مصرف انرژی با وزن 0878/0 و ترویج سبک و شیوه های زندگی کم کربن با 0846/0 به ترتیب رتبه اول تا سوم را کسب نموده اند.
۵۴۸۸.

تدوین مکانیزم کنترل ساخت وسازهای شهری به منظور حفظ و ارتقاء کیفیت زندگی شهری، مطالعه موردی: منطقه سه شهرداری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۵۳ 115 - 132

کلیدواژه‌ها: ساخت وساز شهری کیفیت زندگی بلندمرتبه سازی مکانیزم کنترل منطقه سه شهرداری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۳۳
چالش های متعدد صنعت ساخت وساز به عدم تحقق طرح ها و برنامه های شهری شده و نهایتاً چیزی جز گذر و استمرار زمان و افزایش شتاب دار فرسودگی نبوده است. اقدامات سه دهه اخیر شهرسازی، حتی فاقد الگوهای فکری و بر اساس نگرش اقتضایی به صورت تلویحی و برداشت های شخصی مجریان انجام گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی است که به روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی شامل پیمایش و ارزیابی دلفی انجام گرفته است. مطابق نظرات کارشناسان، معیارهای کالبدی، قانونی و محیط زیست از معیار اقتصاد و سپس از اجتماع ارجح تر بوده اند. بر اساس نتایج به دست آمده کیفیت زندگی شهری بر اساس مکانیزم ساخت وساز به ترتیب نواحی 1، 2، 6، 4، 3 و درنهایت ناحیه 5 وضعیت مطلوبی دارند. در بین مؤلفه های مربوط به تدوین مکانیزم های کنترل ساخت وساز، تغییر کاربری زمین در بعد کالبدی با ضریب 887/0، ارزش زمین و ساختمان که شدیداً توسط دلالان و بورس بازان زمین و املاک کنترل می شود؛ در بعد اقتصادی با ضریب 788/0 و مؤلفه فروش تراکم مربوط به اثرات قانونی با ضریب 801/0 بیشترین تأثیر را در کیفیت زندگی منطقه 3 شهرداری تهران دارند. مطابق نتایج، ناحیه 6 در معیار اقتصادی از سایر نواحی دیگر و ناحیه 2 در معیار اجتماعی و ناحیه 1 در محیط زیست نسبت به سایر معیارهای دیگر ارجح تر هستند. در مجموع تغییرات کاربری زمین منطقه 3 را به منطقه ای فشرده مبدل ساخته است. بررسی روند تغییرات کاربری زمین در منطقه نشانگر افزایش ساخت وساز است که ادامه این روند منجر به کاهش سرانه های کاربری فضای سبز و کاربری های خدماتی می شود.
۵۴۸۹.

طراحی و ارائه مدل شیفتگی توریست با تأکید بر پیشایندها و پیامدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۵۶) 487 - 503

کلیدواژه‌ها: شیفتگی توریست گردشگری پیشایندها پیامدها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۵۰
پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی برای شیفتگی توریست با تأکید بر پیشایندها و پیامدهای آن انجام شده است. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل گردشگران ایرانی می باشد که در سال 98 و 99 حداقل یک بار تجربه مسافرت خارج از کشور (ترکیه، مالزی، دبی، گرجستان، ارمنستان و آذربایجان) را داشته اند. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 450 نفر جهت مطالعه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مبانی نظری و پیشنه تجربی مرتبط استفاده شد. روایی پرسشنامه از طریق نظر متخصصان، تحلیل عاملی مرتبه دوم و پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ، پایایی مرکب(CR) و متوسط واریانس تبیین شده(AVE) مورد تایید قرار گرفت، داده های تحقیق از طریق ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای آماری Amos, SPSS تحلیل شدند. نتایج نشان داد که پیشایندهای شیفتگی توریست شامل هویت مقصد، تجربه توریست و تصویر درک شده می باشد که تأثیر مثبت و معنی داری بر شیفتگی توریست داشتند، پیامدهای شیفتگی توریست شامل اعتماد توریست، وفاداری توریست، هم آفرینی، تولید محتوا و تبلیغات شفاهی می باشد که تأثیر پذیر مثبت و معنی داری از شیفتگی توریست دارند.
۵۴۹۰.

امنیت و حکمروایی آب در مناطق شهری

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۷ 373 - 394

کلیدواژه‌ها: بحران آب حکمروایی آب امنیت آب OECD مدیریت آب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۴۵
با توجه به اینکه امروزه بحران آب تا حد زیادی یک بحران حاکمیتی است، بهبود حکمروایی آب به رفع چالش های فعلی و آینده آب کمک می کند. حکمروایی آب به عنوان مجموعه ای از قوانین، رویه ها و فرآیندهای سیاسی، نهادی و اداری تعریف می شود که از طریق آنها تصمیمات اتخاذ و اجرا می شود، ذی نفعان می توانند منافع خود را بیان کنند و نگرانی های خود را مطرح کرده و تصمیم گیرندگان در قبال مدیریت آب پاسخگو باشند. اصول حکمروایی آب پیشنهاد شده توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) به ایجاد سیاست های عمومی ملموس با جهت گیری اثربخشی، کارایی، قابلیت اطمینان و مشارکت کمک می کند. هدف از این تحقیق استفاده از چارچوب شاخص حکمروایی آب (OECD) و شناسایی شکاف ها و چالش ها برای حکمروایی آب است. این چارچوب به عنوان یک ابزار تشخیصی برای ارزیابی استفاده شد. روش پژوهش، توصیفی – تحلیلی است و به منظور گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و از گزارش های بین المللی، مقالات و پایگاه های اینترنتی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که به طور کلی، یک چارچوب قانونی قوی و همچنین نهادهای اجرایی در زمینه مدیریت آب وجود دارد و ارتباط خوبی بین آنها برقرار است. با این حال، چالش های اصلی شناسایی شده بیشتر در ابزارها می باشد، به دلیل اینکه به طور کامل اجرا نمی شوند و یا به کل اجرا نمی شوند.
۵۴۹۱.

شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر در توسعه گردشگری با رویکرد آینده پژوهی (نمونه موردی: شهر شوش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال ۱۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۵۰ 123 - 148

کلیدواژه‌ها: گردشگری آینده پژوهی میک مک شهر شوش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۲۳۷
امروزه صنعت گردشگری با توجه به اثرگذاری فراوان در ابعاد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی بر جوامع، یکی از مهم ترین عوامل توسعه همه جانبه در سطح جهان شناخته شده و می تواند نقش مهمی در توسعه پایدار داشته باشد. پایداری توسعه گردشگری نیازمند به کارگیری عوامل قابل اندازه گیری در هر یک از ابعاد توسعه پایدار است. شهر شوش یکی از مستعدترین مناطق گردشگری کشور در زمینه بناهای باارزش تاریخی و باستانی است؛ اما با وجود تمدنی غنی و مواهب طبیعی به دلیل مشخص نبودن هدف ها و سیاست های گردشگری منظم در قالب برنامه های اجرایی و سازمانی، از یک سیستم منظم آینده نگری گردشگری برخوردار نبوده و سهم متناسب با خود را در صنعت گردشگری کسب نکرده است. هدف پژوهش، شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر در توسعه گردشگری شهر شوش با رویکرد آینده پژوهی و بررسی میزان و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر است. تحقیق حاضر براساس هدف، از نوع توسعه ای کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات روش کتابخانه ای و اسنادی و میدانی است. جامعه آماری پژوهش شامل 20 نفر از کارشناسان مرتبط با گردشگری و برنامه ریزی شهری و منطقه ای است که 56 متغیر در قالب شش بُعد (کلان و فرااستانی، اقتصادی، مدیریتی، فرهنگی و اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی) با استفاده از روش دلفی و نظر خبرگان شناسایی شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از ماتریس اثرات متقاطع (میک مک) استفاده شده است که درنهایت 13 عامل کلیدی: امنیت و آرامش گردشگری، بودجه دولتی در رابطه با گردشگری، اختصاص منابع مالی در بخش گردشگری، کارآفرینی، تقویت اقتصاد محلی، رقابت، دفاتر گردشگری، مؤسسات و آژانس های مسافرتی گردشگری، برگزاری جشنواره ها، وجود صنایع دستی، مشارکت شهروندان، ظرفیت تحمل محیط زیست، توسعه امکانات تفریحی و سرگرمی، مکان یابی مناسب مراکز تجاری بیشترین تأثیر را بر وضعیت توسعه گردشگری شهر شوش دارند.
۵۴۹۲.

تحلیل مکانی رفتار وندالی دانش آموزان متوسطه اول و دوم در مدارس آموزش و پرورش ناحیه 2 شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 103 - 122

کلیدواژه‌ها: رفتار وندالی دانش آموزان آمار مکانی ناحیه 2 رشت پیش بینی جرم شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۶۱
مقدمه:  رفتارهای وندالی جوانان در مدارس مسئله جدی بوده و امروزه، پیش بینی، شناسایی و ارزیابی خطر رفتارهای وندالی و به کارگیری برنامه های پیشگیرانه بر آن اساس، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.هدف:  تفاوت های مکانی رفتارهای وندالی دانش آموزان در ناحیه 2 شهر رشت نیز هدف این پژوهش است.روش شناسی:  این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و طبق جدول مورگان 377 نفر بعنوان نمونه انتخاب شدند. پایایی و روایی پرسشنامه با آزمون آلفای کرونباخ و HTMT برابر با 873/0 و با 27/0- محاسبه و برای تحلیل رفتارهای وندالی از آماره های مکانی استفاده شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  این پژوهش در مدارس ناحیه 2 شهر رشت انجام شده است.یافته ها و بحث:  تصادفی بودن 21 رفتار وندالی به استثنای "پاره کردن کتاب و دفتر همکلاسی ها" و "آتش زدن اموال مدرسه" با I موران جهانی و تصادفی بودن آنها به استثنای رفتار وندالی "پاره کردن کتاب و دفتر همکلاسی ها" با الگوی خوشه پایین توسط آماره G ثابت شد. نتایج آماره I موران محلی بیانگر رفتار وندالی "چیدن گل ها" و "پاره نمودن دفتر نمرات و حضور غیاب" در مدرسه دکتر شریعتی با الگوی LH و LL و رفتار وندالی "پاره کردن کتاب و دفتر همکلاسی ها"، "شکستن لوازم التحریر همکلاسی ها" با الگوی HH و HH در مدرسه شاهد امام حسین بودند. همچنین تحلیل نقاط داغ  نشان داد که نقاط داغ و سرد در سطوح مختلف اطمینان 90، 95 و 99 درصد در 11 رفتار وندالی وجود داشته و در 9 مورد باقیمانده تشکیل الگو بی معنی است.نتیجه گیری: در نتیجه تحلیل رفتارهای وندالی در مدارس ناحیه 2 رشت با آماره تحلیل نقاط داغ، نتایج دقیق تری از عدم همگنی مکانی رفتارهای وندالی ارائه کرد.
۵۴۹۳.

بررسی اخلاقی ابعاد مختلف آسیب زا در ورزش حرفه ای(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۵) 7 - 25

کلیدواژه‌ها: ورزش حرفه ای آسیب اخلاقی رذایل اخلاقی ارزش گذاری غلط مرجع سازی غلط

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۸۵
ورزش حرفه ای به واسطه گسترش و مقبولیتی که در جهان دارد، توسط دولت ها و شرکت ها مورد حمایت های سیاسی، اجرایی و اقتصادی قرار گرفته است. ورزش حرفه ای ابعاد و آثار مفیدی در عرصه های گوناگون دارد و برای حکم نهایی درباره ورزش حرفه ای باید نخست ابعاد مثبت و منفی آن بررسی شود و سپس این دو با هم مقایسه گردد. هدف از این تحقیق صرفاً تبیین ابعاد آسیب زا در ورزش حرفه ای (همچون آسیب های جسمی، روحی عاطفی، رفتاری اجتماعی) و بررسی اخلاقی آنهاست. این پژوهش به شیوه «توصیفی تحلیلی» با استفاده از استدلالات عقلی و اخلاقی و همچنین استفاده از نتایج پژوهش های میدانی دیگر صورت گرفته و به این نتیجه رسیده است که ماهیت و اساس ورزش حرفه ای با رویکرد کنونی در جهان در بعد جسمی بالقوه منشأ آسیب هایی همچون ضررهای جسمانی؛ در بعد روحی و عاطفی منشأ رذایل اخلاقی (همچون برتری طلبی، تکبر و تفاخر)؛ و در بعد رفتاری اجتماعی منشأ آسیب هایی (همچون ارزش گذاری غلط در اجتماع، دعوت به رذایل اخلاقی با مرجع سازی غلط و بها ندادن و کم رنگ شدن ورزش همگانی) است. از این نظر، ترویج و حمایت از آن با چالش اخلاقی مواجه است. بنابراین ضروری است دولت ها یا نهادهای حامی ورزش حرفه ای این ابعاد آسیب زا و چالش زا را مد نظر قرار دهند و در اصلاح آنها بکوشند.
۵۴۹۴.

گونه شناسی گرایش های دروس اخلاق در حوزه علمیه قم از بدو تأسیس تاکنون(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال ۱۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 47 - 67

کلیدواژه‌ها: دروس اخلاق حوزه علمیه قم استادان اخلاق سنخ شناسی اخلاقی جریان شناسی دروس اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۵۵
حوزه علمیه قم در سده اخیر در ابعاد گوناگون از خود جلوه های درخشانی نمایانده است. تعالیم اخلاقی در قالب دروس اخلاقی و آثار مکتوب آن، یکی از این جلوه هاست. تعالیم اخلاقی با رویکردهای گوناگون خود، در سده اخیر با محوریت حوزه علمیه قم توانست قلمرو وسیعی از مناسبات اجتماعی- سیاسی را درنوردد و افراد زیادی را تحت نفوذ تعلیمات خود متحول سازد. دروس اخلاقی در حوزه قم از رویکرد یکسانی پیروی نمی کند. در سابقه سده اخیر این حوزه می توان شاهد گونه های متفاوتی از رهیافت های اخلاقی بود. در تقسیم رایج، از رهیافت های اخلاق عقلی، عرفانی، روایی و تلفیقی یاد می شود. یا از نوع دروس تشکیل شده اخلاق فردی و اجتماعی سخن به میان می آید. اما با نگاه دقیق در سنخ شناسی دروس اخلاق، ابعاد این دسته بندی و گونه شناسی گسترده می نماید و فراتر از تقسیم رایج در مباحث اخلاقی به نظر می رسد؛ از جمله: گونه اخلاقی جامع نگر در برابر یکسونگر؛ اخلاق علمی در برابر عملی؛ اخلاق فردی در برابر اجتماعی؛ اخلاق خوفی در برابر رجایی؛ اخلاق نقلی (نص محور) در برابر اخلاق عقلی؛ درون گرا در برابر برون گرا؛ جذبه ای در برابر اخلاقی. گزارشی از آنها در این تحقیق بیان می شود.
۵۴۹۵.

واکاوی شخصیت حضرت دانیال نبی(ع) در متون ادیان ابراهیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۵۸) 53 - 72

کلیدواژه‌ها: دانیال پیامبر ادیان ابراهیمی کتاب دانیال ابعاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۷۲
حضرت دانیال(ع) جوانی یهودی که در ایام حمله نبوکدنصر به اورشلیم دستگیر و به بابل تبعید شد، با وجود مشکلات عدیده ای که در ایام اسارت با آنها مواجه بود، توانست به جایگاهی ویژه در دربار پادشاهان دست یابد. گرچه در یهودیت و مسیحیت درباره پیامبر بودن آن حضرت اختلاف است، لیکن روایات اسلامی نبوت آن حضرت را تأیید می کنند. بررسی ابعاد مختلف زندگی آن حضرت، اعم از بعد اعتقادی، اخلاقی، رفتاری، فقهی، سیاسی و اجتماعی در قالب بررسی متون، و بالاخص کتب منتسب به دانیال نبی، و با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی، از مهم ترین مباحث این نوشتار است. مهم ترین نتیجه ای که از بررسی ابعاد مختلف زندگی آن حضرت حاصل می شود، این است که حضرت دانیال(ع) در ادیان ابراهیمی از پیامبرانی معرفی شده که دارای ویژگی های برجسته ای است. بیشترِ مباحث مربوط به حضرت دانیال(ع) در متون معتبر ادیان ابراهیمی با یکدیگر مشابهت دارند و این نکته در هم گرایی هرچه بیشتر ادیان ابراهیمی اثرگذار است.
۵۴۹۶.

سنجش تأثیر حس مکان بر میزان تاب آوری اجتماعی در شهرهای جدید (مطالعه موردی: شهر جدید مهستان)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 764 - 775

کلیدواژه‌ها: Sense of place Resilience social resilience Mehestan new town

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۵۵
حس مکان از فعالیت ها و تعاملات بین افراد و مکان ها و همچنین بین خود افراد در یک مکان خاص ناشی می شود. سطح بالای دلبستگی در میان ساکنان یک مکان، محله یا شهر بر اهمیت آن مکان برای افراد تاکید می کند، که منجر به افزایش مشارکت در فعالیت های مدنی و سیاسی و افزایش تعاملات اجتماعی شهروندان می شود. این ارتباطات عاطفی با مکان همچنین بر ظرفیت افراد برای پاسخ به تغییرات، درک خطرات و آماده شدن برای چالش های تاب آوری اجتماعی تأثیر می گذارد. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که تاثیر حس مکان بر تاب آوری اجتماعی در شهرستان مهستان چیست. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و توسعه ای و از نظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (شامل توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار و ضریب پراکندگی) و نیز آمار استنباطی مانند مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از SPSS و AMOS استفاده شده است. جامعه آماری شامل کلیه شهروندان شهر جدید به تعداد 95746 نفر می باشد. نمونه ای متشکل از 380 نفر به صورت تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان می دهد که وضعیت متغیر حس فضایی در محدوده متوسط ​​2.51 تا 3.5 قرار می گیرد. به طور مشابه، وضعیت متغیر تاب آوری اجتماعی نیز در محدوده متوسط ​​2.51 تا 3.5 قرار می گیرد. تحلیل فرضیه ها با استفاده از نرم افزار AMOS نشان می دهد که تأثیر حس مکان بر تاب آوری اجتماعی در شهرستان مهستان در سطح خطای 05/0 معنادار است. همچنین ضریب مسیر مثبت (/276) بیانگر رابطه مستقیم و مثبت است.
۵۴۹۷.

متغیّرهای زمینه ساز سلامت معنوی مؤثر بر روابط معنوی و رفتاری زوجین از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۱۰ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 117-130
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۳
سابقه و هدف: سلامت معنوی عبارت است از برخورداری از حس پذیرش، اخلاق و حس ارتباط متقابل مثبت با یک قدرت حاکم و برتر قدسی، دیگران و خود که طی فرایندی پویا و هماهنگ حاصل می شود. دستیابی به جامعه سالم و موفق از طریق تأمین سلامت معنوی خانواده که بنیادی ترین ساختار جامعه محسوب می شود، مقدور است. ازاین رو، مطالعه حاضر با هدف تعیین متغیّرهای زمینه ساز سلامت معنوی در زوجین مسلمان انجام شده است. روش کار: این مطالعه مروری از نوع توصیفی است. برای گردآوری داده ها با کلیدواژه های سلامت معنوی، معنویت، همسران، زوجین و اسلام در پایگاه های گوگل اسکولار، نورمگز، اس.آی.دی و مگیران در بازه زمانی سال های 1359 تا 1399 جست وجو شد. پس از بررسی 53 مستند، متغیّرهای زمینه ساز سلامتی معنوی در متون اسلامی با روش تحلیل محتوای قراردادی استخراج شد. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: بر اساس نتایج، 47 کد به دست آمده در شش زیرطبقه (مؤثر بر روابط معنوی، رفتاری، عاطفی، شناختی، جنسی و ساختار خانواده) دسته بندی شد. در این مقاله داده های مرتبط با متغیّرهای زمینه ساز سلامتی معنوی در روابط معنوی و رفتاری زوجین ارائه شد. متغیّرهای زمینه ساز سلامتی معنوی در روابط معنوی زوجین شامل تلاش در اطاعت خدا، مشارکت در اعمال عبادی، هدفمند کردن زندگی و مساعدت در رشد و شکوفایی است. متغیّرهای زمینه ساز سلامتی معنوی در روابط رفتاری زوجین شامل انعطاف پذیری و آسان گیربودن، خوش رویی و حسن معاشرت، رفتار مسئولانه، رازداری و پوشاندن عیوب، آراستگی، کنترل خشم، گفتار نیکو، وقت گذرانی مشترک، گشاده دستی و صله رحم است. نتیجه گیری: سلامت معنوی زوجین با ایجاد هدف و معنی در زندگی، انعطاف پذیری، مسئولیت پذیری، مدیریت خشونت، آداب معاشرت و گشاده دستی منجر به رشد دنیوی و اخروی زوجین می شود.
۵۴۹۸.

بررسی بطلان قراردادهای تفاضلیِ مدت دار در صورت هم جنس و غیر مکیل و موزون بودن عوضین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال ۳۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۷) 7 - 42

کلیدواژه‌ها: قرارداد تفاضلی ربای معاملی قرارداد پایاپای شروط عوضین بیع مدت دار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۲۰
در بسیاری از قراردادهای پایاپای، ناهمسانی ارزش عوضین، سبب می شود قرارداد به صورت تفاضلی منعقد شود و مقدار عوضین با یکدیگر همسان نباشند. ضابطه مورد اتفاق فقیهان شیعی در این قراردادهای تفاضلی آن است که اگر عوضین یک قرارداد مکیل یا موزون بوده و با یکدیگر هم جنس باشند، این قرارداد «ربا» و باطل است؛ اما افزون براین برخی از فقیهان درباره قراردادی که عوضین آن هرچند مکیل یا موزون نیستند، با یکدیگر هم جنس می باشند، این ضابطه را مطرح کرده اند که تنها در صورت نقد بودن می توانند صحیح باشند؛ بنابراین پرسش آن است که آیا این قرارداد به صورت مدت دار (نسیه یا سلف) نیز صحیح است یا اینکه تنها به صورت نقدی می تواند صحیح باشد؟ این پژوهش با روش نقلی - وحیانی و با داده پردازیِ تحلیلی- انتقادیِ اطلاعات، به این نتیجه دست یافته است که برای اشتراط نقد بودن این قرارداد دلیل کافی وجود ندارد و باید مطابق اطلاقات صحت قراردادها، حکم به صحت این قرارداد حتی به صورت مدت دار شود؛ بنابراین نمی توان با استناد به ادله ارائه شده برای بطلان، اطلاق صحت بیع در قانون مدنی را که شامل این معامله نیز می شود، طبق اصل چهارم قانون اساسی نامعتبر دانست.
۵۴۹۹.

مطالعه جامعه شناختی موانع شکل گیری کرسی های آزاداندیشی در دانشگاه های آزاد اسلامی استان خوزستان با تأکید بر رهیافت (پژوهش آمیخته)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 190 - 226

کلیدواژه‌ها: کرسی های آزاد اندیشی دانشگاه آزاد دانشجویان مقام معظم رهبری استان خوزستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۷
تشکیل ﮐﺮﺳﯽ ﻫﺎی آزاداﻧﺪﯾﺸﯽ ﯾﮑﯽ از ﺟدی ﺗﺮﯾﻦ ﺧﻮاﺳﺘه ﻫﺎی ﻣﻘ ﺎم ﻣﻌﻈ ﻢ رﻫﺒﺮی (حضرت آیت الله سیدعلی خامنه ای) اﺳﺖ؛ ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﻫﻨﻮز اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ و دﻏﺪﻏﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ و ﭼﻨﺎن که باید و ﺷﺎﯾﺪ اﺟﺮایی ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. هدف پژوهش حاضر بررسی جامعه شناختی موانع شکل گیری کرسی های آزاداندیشی در دانشگاه های آزاد استان خوزستان با تأکید بر رهیافت پژوهشی (آمیخته) می باشد. حجم نمونه آماری برای بخش کمّی تحقیق بر اساس جدول مورگان 426 نفر بود که از میان 60641 نفر جامعه آماری دانشجویان دانشگاه های آزاد استان خوزستان در سال تحصیلی 1401-1402 به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. چارچوب نظری پژوهش تلفیقی از دیدگاه های مقام معظم رهبری، استاد مطهری، جامعه شناسانی مانند هابرماس و... می باشد. برای بررسی فرضیه ها از روش آمیخته و با استفاده از فن پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. در بخش کیفی با سیزده نفر از صاحب نظران و مدیران کشوری، متخصصان حوزه و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها که با برگزاری کرسی های آزاداندیشی مرتبط بودند مصاحبه های عمیق انجام شد. یافته های تحلیل داده ها براساس مراحل کدگذاری نشان داد مقوله های استخراجی با همدیگر ارتباط مفهومی دارند. نتایج پژوهش نشان داد که مدل معادلات ساختاری همه مؤلفه های کیفی استخراج شده اثر مثبت و معناداری در شکل گیری کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه های آزاد استان دارند.
۵۵۰۰.

نسخه شناسی مصاحف قرآنی (19): یحیی بن هبة الله حسینی در بیهق، و کتابت قرآنی برای وقف بر حرم امام رضا علیه السلام در قرن ششم

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۰۵) 61 - 95

کلیدواژه‌ها: قرآن نویسی شیعیان قرآن های ایرانی در قرن ششم عماد الدین ابومحمد یحیی بن هبه الله حسینی سادات آل زُبارَه شیعیان بیهق قرآن های وقف شده بر آستان قدس رضوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۲۷
عماد الدین ابومحمد یحیی بن هبه الله حسینی، از عالمان و رجال شیعه در قرن پنجم و ششم هجری و از سادات بسیار خوشنام، متمکّن و دانشمند بوده، و منصب نقابت شیعیان را در منطقه بیهق بر عهده داشته است. منابع کهن او را عالم و شاعری زبردست در دو زبان فارسی و عربی دانسته اند و علاوه بر این وی را «صاحب القرآن» خوانده اند که نشان از انس و الفت او با قرآن کریم دارد. از سوی دیگر، جستجو در میان آثار وقفی کتابخانه آستان قدس رضوی نشان می دهد که یحیی بن هبه الله حسینی، و نوه اش ابوالحسن علی بن محمد بن یحیی بن هبه الله الحسینی دو اثر مهم قرآنی را در سده ششم هجری بر آستان امام رضا (ع) وقف کرده اند که تاکنون شناسایی و در جایی معرفی نشده اند. قرآن یحیی بن هبه الله حسینی نمونه ای از زیباترین کتابت های قرآنی در ایران قرن ششم هجری است که به دست عالمی شیعی از سادات حسینی در شهر بیهق کتابت شده و در سال 535 هجری بر حرم رضوی وقف شده است. درواقع کاتب این اثر را از آغاز، به نیت وقف بر حرم مولایش، امام رضا علیه السلام کتابت و به زیبایی تمام تزیین و تذهیب و تجلید کرده است. سایر ویژگی های متنی این اثر، از جمله اختلاف قرائات (و عدم تطابق با یک قرائت معیّن)، تبعیّت از رسم املایی و قیاسی در کتابت کلمات قرآن، به کارگیری عدّ الآی بصْری، و مانند آن، هیچ تفاوتی با قرآن نویسی اهل سنت طی این قرون در ایران مرکزی و خراسان بزرگ ندارد. دو ویژگی مهم و مختص در قرآن یحیی بن هبه الله حسینی هست: نخست آنکه وی از آغاز این 30 جزء را به نیت وقف بر حرم امام رضا علیه السلام کتابت کرده و لذا در آغاز و انتهای جزوات خود، به خطی زیبا به این امر اشاره کرده است. دوم استفاده وی از عناصر تزیینی و تذهیبی زیبا و چشمگیر در جای جای نسخه است.

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان