مطالب مرتبط با کلیدواژه

ارامنه

۱.

بررسی دانش و نگرش گروهی از ارامنه تهران در مورد اعتیاد و مصرف مواد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی فرهودیان سید جلال صدرالسادات فهیمه محمدی آنی مانوکیان فاطمه جعفری ماندانا صادقی محمدعلی شهرکی سید حسین فیروزآبادی

منبع: فصلنامه تازه های علوم شناختی ۱۳۸۷ شماره ۳۸

کلیدواژه‌ها: اعتیاد نگرش اقلیت دانش مواد ارامنه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی مرضی تحولی اختلالات مربوط به مصرف مواد

تعداد بازدید : ۱۸۵۶

هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی دانش و نگرش جمعی از ارامنه ساکن تهران در مورد اعتیاد و مواد مخدر است. روش: این مطالعه در بهار 1386 در 47 نفر از شهروندان ارمنی ساکن شهر تهران که در کارگاه آموزش پیش گیری از اعتیاد شرکت کرده بودند، انجام شد. به تمام اقلیت های مسیحی ساکن تهران در مورد حضور در کارگاه به شکلی نظام مند اطلاع رسانی شد. یافته ها: شرکت کنندگان، ناامیدی، مشکلات روان شناختی، دسترسی به مواد و معاشرت با افراد معتاد را عوامل مهم در شروع مصرف دانستند و اکثر آنها وسوسه زیاد، فقدان حمایت کافی خانواده و تداوم ارتباط با مصرف کنندگان را مهم ترین عوامل عود در افراد درمان شده ذکر کردند، و از پی گیری درمان و مشاوره با مراکز بازتوانی به عنوان مهم ترین عوامل جلوگیری کننده از عود در معتادان درمان شده نام بردند. اکثر شرکت کنندگان در مورد مواد موجود و نیز خطرات ناشی از آن در جامعه اطلاعات قابل قبولی داشتند. بحث: با توجه به میزان شیوع اعتیاد در میان اقلیت های دینی، ضروری به نظر می رسد که روان شناسان و مشاوران مدارس با توجه به ویژگی های فرهنگی این گروه، در طول دوره تحصیل نوجوانان شان در مورد اعتیاد و مواد مخدر به آنان آموزش بدهند تا از همان زمان دانش بیشتر و نگرش صحیح تری نسبت به آن پیدا کنند.

۲.

تجار در عصر صفوی1(شرکا و دیدگاه‌ها)(قسمت اول)

نویسنده: رودی متی حسن زندیه

منبع: تاریخ پژوهان ۱۳۸۴ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: تجار ارامنه صفویان مسلمانان و بانیان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی سایر

تعداد بازدید : ۱۰۹۸۴

محققان جدید، هنگام بحث درباره تجار بومی ایرانِ عصر صفوی عمدتاً حوزه بحث را به ارامنه منحصر و محدود می‏کنند، حال آن که آن‌ها به هیچ وجه تنها تاجران بومی نبودند که به معاملات مالی وتجاری اشتغال داشتند.این مقاله, ارامنه را همراه با سایر گروههای تجارت پیشه، همانند یهودیان، بانیان ]تجار هندی[ و مسلمانان که درتجارت بومی ایران فعال بودند، از سه منظر متفاوت بررسی می‏کند. بخش اول، مروری است بر انواع فعالیت‏های این گروه‌ها، شناخت آن‌ها و این‌که یهودیان علاوه بر بانک داری در تجارت کالا به نقاط دوردست نیز فعال بودند. مسلمانان در کار حمل و نقل، نقشی اساسی ایفا کرده و همچنین برای تجار خارجی که در ایران مشغول فعالیت بودند، اعتبار فراهم می‏کردند. بخش دوم، به موضوعی می‏پردازد که توجه زیادی را در مطالعات مغول‏شناسی ]تیموریان یا گورکانیان هند[ به خود معطوف داشته، اما در متون دوره صفوی از آن غفلت شده است و آن عبارت است از موقعیت تجار در جامعه، به‌ویژه رابطه آن‌ها با حکومت. آیا تجار جزء لاینفک حکومت بودند یا اینکه طبقه‏ای مستقل به حساب می‏آمدند که علایق و منافع متفاوتی از نخبگان سیاسی داشتند؟ بخش سوم با بررسی طرز تلقی حکومت از تجار و خودآگاهی گروهیِ خود آنان، این موضوع را بیشتر موشکافی می‏کند. دولت صفوی مراقب تجارت و فواید حاصله از آن بود، اما بین سیاست و تجارت هیچ‌گونه منافع اساسی مشترکی وجود نداشت. بازرگانان به نوبه خود به عالی‏ترین سطح ثروت و موقعیت دست می‏یافتند، اما هنوز قدرت را در دست نداشتند. گرچه آن‌ها از سوی مقامات محلی اذیت و آزار می‏شدند، ولی اغلب ترجیح می‏دادند در مقابل کسانی که آن‌ها را تخطئه می‏کردند سرسختانه مقاومت کنند.

۳.

نگاهی به تجارت پوست میان ایران و روس

نویسنده: سید رحمان حسنی

منبع: گنجینه اسناد بهار ۱۳۸۸ شماره ۷۳

کلیدواژه‌ها: ایران تجارت بازرگانی خارجی قاجاریه روسیه روابط بازرگانی ارامنه پوست بررسی های تاریخی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۲۰ تعداد دانلود : ۸۹۳

در این مقاله سعی شده است به اجمال جایگاه تجارت پوست در مناسبات تجاری ایران و روسیه در عصر قاجار تا اوایل انقلاب مشروطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. اساس تحقیق حاضر، اسناد آرشیوی وزارت خارجه ایران است. موقعیت مناسب ایران در زمینه فراورده های دامی بویژه پوست و پشم از یک طرف و نیاز روسیه به پوست ایران، به توجه ویژه روسیه در این زمینه انجامید. بعد از قرارداد ترکمانچای و ضمیمه تجاری آن، مناسبات بازرگانی ایران و روسیه به تدریج گسترش یافته بر تجارت پوست هم تاثیر گذاشت. مهم ترین مراکز تولید پوست ایران، شیراز، خراسان، اصفهان، قزوین و بخصوص همدان بود. در تمامی این مناطق و دیگر مراکز، بازرگانان روسیه در کنار بازرگانان ایران فعال بودند. در نیمه اول قرن 19م./13ق. نزدیک به 65% پوست صادراتی ایران به روسیه صار می شد. این میزان صادرات باتوجه به گسترش مناسبات تجاری ایران و روسیه در زمان مظفرالدین شاه به حدود نه دهم کل صادرات پوست ایران رسید، تا آن که به تدریج دولت ایران امتیاز تجارت پوست، بویژه پوست بره را دراختیار خود گرفت. با وجود این تجارت پوست بره با روسیه همچنان به قوت خود باقی بوده است.

۴.

تضاد وتعارض قومی عناصرترک وتاجیک درعصرصفویه ...(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: محمدرضا قنادی مریم غفاری

منبع: مسکویه دانشگاه آزاد ری سال سوم زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ شماره ۱۰

کلیدواژه‌ها: ارامنه شاه عباس ترک تاجیک گرجیان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی اجتماعی

تعداد بازدید : ۱۳۰۶ تعداد دانلود : ۷۱۵

تضاد و تعارض میان سران و سرداران قزلباش با صاحب منصبان ایرانی ، فقط جلوه های خاصی بود که پس از فتح ایران توسط اعراب تا انقلاب مشروطه به صورت های گوناگون بروز یافت . همین تضاد هنگام به قدرت رسیدن شاه اسماعیل نیز وجود داشت. وی در پی تحکیم فرمان روایی خویش آگاهانه و در رویکردی توطئه گرانه ، از این تضاد در راستای حفظ و استحکام قدرت خود بهره جست . تنش های قبیله ای قزلباشان در عصر شاه تهماسب ادامه یافت و در عصر محمد خدابنده با قتل ملکه ، رویکردی نو به خود گرفت . عصر شاه عباس در واقع عصر تحدید قدرت قزلباشان و ایجاد مناصب جدید نظامی و جای گزینی نیروی سوم به جای قزلباشان بود . عصری که عنصر ترک و تاجیک در تقابل با گرجیان و ارامنه ظاهر گردید . گویی دشمنی این دو عنصر پایانی نداشت و تنش و تعارض در عصر شاه سلیمان و به خصوص شاه سلطان حسین ادامه یافت و با قتل لطفعلی خان و فتحعلی خان اعتمادالدوله ، طومار سلسله صفویه با هجوم افغان در اثر تزلزل در ساخت اداری ، در نوردید و عاملی شد برای انحطاط و فروپاشی دولت صفویه .

۵.

بررسی آثار تمدن ایرانی ـ شیعی در منطقه ارمنستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا فهرستی

منبع: شیعه شناسی سال هشتم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳۱

کلیدواژه‌ها: ارمنستان شیعی فرهنگ ایرانی ارامنه تشیع حکمرانان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۵۵ تعداد دانلود : ۷۷۳

از حکومت صفویه در ارمنستان تا امضای قرارداد ترکمانچای نزدیک به سیصد سال طول کشید. در طول این سه سده، ایران اسلامی که خود به تشیع گرویده بود، آثاری از تمدن خود را در آن منطقه به جای گذارد. وجه مشترک همه سلسله هایی که در این دوره به حکومت رسیدند، قدرت معنوی آموزه های تئوریک و عملی مذهب تشیع بود که در بستر فرهنگ متعالی ایرانی به خوبی رشد کرده بود. متاسفانه بسیاری از آن آثار در اثر ناملایمات طبیعی روزگار و عناد و بی مهری کمونیسم از بین رفته است؛ تاریخ نگاری درستی نیز صورت نگرفته است و اطلاعات دقیق و جامعی در دست نیست. آنچه نویسندگان بیشتر بدان پرداخته اند، تعاملات اقتصادی دوران شاه عباس دوم با ارامنه جلفا و برخی تاثیرات ادبی بر زبان ارمنی است. نگارنده تلاش کرده است با تمام محدودیت ها، از خلال منابع پراکنده، تصویری از آثار تمدن مربوط به آن دوران، به ویژه آثار فرهنگی ـ سیاسی را ارائه نماید.

۶.

مواجهة حکیم مجتهد مراغی با ارامنة مراغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حیدر عیوضی

منبع: معرفت ادیان سال دوم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: اسلام مسیحیت مراغه ارامنه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۱۱۶۳ تعداد دانلود : ۵۷۸

رویکرد عالمان مسلمان در گفت وگو با مسیحیان را میتوان به پنج دسته تقسیم نمود: ردیه نویسی، مناظره، رابطة تعلیم و تعلّم، برخورد فقهی، دیالوگ و گفت وگو. محور مقاله حاضر، که بازنویسی رسالة مختصر «جواب کافی و بیان شافی لمن سبقت له الحسنی»، اثر خامه عالم وارسته مجتهد مراغی به فارسی میباشد، به رویکرد پنجم، یعنی دیالوگ و گفت وگو اختصاصی دارد. مؤلف در مقدمة این اثر میگوید: این رساله را به درخواست ارامنه مراغه، در تبیین دین حق نوشته است، هرچند از هویت فرد یا گروه متقاضی و واکنش آنان به تحلیل ایشان، اطلاعی نداریم، اما این نوع اتفاق در تاریخ گفت وگویهای اسلام و مسیحیت نادر و منحصر بفرد است. گرانیگاه رسالة مجتهد مراغی، انتقال از توحید به ضرورت وجود انسان کامل است. مؤلف، مذهب شیعه را به خاطر وجود حضرت ولیعصر?، انسان کامل و عصاره خلقت، به عنوان مذهب حق معرفی میکند. مجتهد مراغی، رساله ای دیگر البته در باب مسیحیت با عنوان «مشکوة الحکمه و مصباح البیان» نگاشته و برخلاف رسالة مفصل تر و به زبان عربی و با رویکرد نخست یعنی (ردّیه نویسی نگاشته است.) اما، وجه مشترک هر دو رساله، استناد به وجود مقدس «امام عصر(عج)» به عنوان انسان کامل و واسطة فیض الهی میباشد.

۷.

بازتعریف هویت دوگانه ارامنه ایرانی در بستر جهانی شدن: مطالعه ارامنه محله وحیدیه تهران

نویسنده: سید احمد عسکری سعیده زادقناد علی قاسمی اردهانی

منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: هویت فرهنگ جهانی شدن هویت ملی هویت قومی ارامنه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۱۵۶۷ تعداد دانلود : ۸۳۹

در این مقاله سعی شده تا جایگاه هویتی ارامنه ایرانی به عنوان اقلیتی که از دو ساحت متمایز هویتی یعنی «فضای هویتی ملی» و «فضای هویتی قومی و مذهبی» بهره مند است، در فرآیند جهانی شدن مورد بررسی قرار گیرد. در این رابطه فرض بر این بوده است که ارمنیان به واسطه تعلقات ملی که آنان را به مثابه «ایرانیان ارمنی» به تصویر می کشد و نیز تعلقات مذهبی که آنان را در پیوند با جامعه جهانی مسیحیان قرار می دهد، می توانند بستری مناسب برای طرح نقش عناصر هویتی متکثر محلی و جهانی باشند. نتایج نشان می دهد ارامنه ایران طی روند جهانی شدن در ذیل اینکه هویت ایرانی خود را بر هویت قومیشان مقدم می دانند، علاوه بر اینکه در فضای واقعی می کوشند تا هویت قومی- مذهبی خود را حفظ و برجسته نمایند، از قابلیت های فضای مجازی نیز در جهت باز تعریف هویت خاص ارمنی خود بهره می گیرند.

۸.

بررسی و تحلیل روابط نادر شاه افشار و ارامنه 1748-1730م/1160-1142هـ ق

نویسنده: علی اکبرجعفری

منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال اول پاییز ۱۳۸۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: صفویه جلفا ارامنه نادرشاه افشار

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی افشار سیاسی

تعداد بازدید : ۱۸۹۹ تعداد دانلود : ۸۵۲

سقوط دولت صفوی ، آن نیز با شورشی از داخل مرزهای سیاسی خود توسط غلزایی های قندهار ،-پیامدهای مختلفی داشت.از بین رفتن دولت مرکزی و فقدان حکومت مقتدر در ایران، همچنین ، رشد سریع وگسترده ی مدعیان سلطنت در گوشه و کنار ایران ، از مهم ترین این پیامدها بود. این دو مسئله موجب شد تا امنیت داخلی دستخوش آسیب شدیدی شود و درگیریها و جنگ های مداوم داخلی و خارجی ، کاهش جمعیت و از رونق افتادن فعالیت های بازرگانی را به همراه آورد. در این میان،اگر چه در شرایط پدید آمده همه جای ایران تمامی و ساکنان آن در معرض آسیب بودند، اما گرو ه های قومی و اقلیت های دینی به دلیل اختلا ف هایی که با حاکمیت های این دوره به ویژه از نظر قومی و دینی داشتند، بیشتر در معرض خطر قرار گرفتند. در همان حال ، ارامنه که جایگاه مهمی در مناسبات اجتماعی و اقتصادی ایران برای خود یافته بودند ، در روابط خود با حاکمان این دوره آسیب های زیادی دیدند. اوج این آسیب پذیری را در زمان حضور نادر در عرصه ی سیاسی ایران می توان دید.اگر چه مبنای اصلی رفتارهای نادر با قبایل و گرو ه های مختلف و اقلیت های دینی بر پایه ی مسائل قومی ودینی قرار نداشت ، اما همین اختلاف ، بهانه ی مناسبی برای تفاوت در رفتارها و روابط فراهم آورد. این مقاله با هدف بررسی مناسبات نادر با اقلیت دینی ارامنه، از زمان حضور او در عرصه ی سیاسی ایران تا قتل وی تنظیم شده است.

۹.

داشناکسیون و مفهوم دولت ملی ارمنی (1307-1336ق/1890-1918م)

نویسنده: سید علی مزینانی علی شکفته

منبع: پژوهش های تاریخی سال چهارم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: ارامنه امپراتوری عثمانی استقلال سیاسی داشناکسیون امپراتوری روسیه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا روسیه و قفقاز

تعداد بازدید : ۱۹۲۷ تعداد دانلود : ۷۸۹

حزب داشناکسیون (داشناکتسوتیون)، به همراه چند حزب ارمنی دیگر که همگی تب وتاب آزاد سازی ارامنه را داشتند، در سالهای پایانی دهه 1880(1297ق) بنیان گذاشته شد. با وجود تسلطی که این حزب، در مدت کمتر از ده سال، بر حیات سیاسی ارامنه به دست آورد، چندان عجیب نبود که در 28 می 1918 (16 شعبان1336ق) پس از اعلام استقلال ارمنستان، سکانداری این کشور را بر عهده گیرد. اجرای نقش سیاسی جدید برای داشناکسیون، نیازمند بهره داشتن حزب، از پیشنه ای نظری در باب دولت مستقل ارمنی بود. این مقاله براساس تبیین تشریحی، نشان خواهد داد که حزب در حد فاصل سالهای 1890 تا 1918م(1336-1307ق) فاقد هر گونه نظریه منسجم و صریح در باب دولت ملی بود و در همین برهه ی زمانی، طی پنج دوره ی متمایز، گاهی به چنان تعریفی نزدیک می شود و گاهی از آن فاصله می گیرد، تا اینکه در نهایت با سر زدن استقلال ارمنستان بدون آمادگی نظری کامل، ناچار از قبول رهبری دولت جدید می شود.

۱۰.

خانه ی سوکیاس در جلفای نو اصفهان: تاریخچه، معماری، تزئینات و تعمیرات

نویسنده: مهدی رازانی پژمان الماسی نیا

منبع: دانش مرمت و میراث فرهنگی دوره جدید سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: معماری ایرانی ارامنه خانه های تاریخی جلفای اصفهان خانه ی سوکیاس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۶۳۴ تعداد دانلود : ۲۲۷۰

خانه های دوره ی اسلامی ایران از جمله ی مهم ترین بناهایی هستند که هنرهای ایرانی در آن ها به نحوی شایسته در قالب های گوناگون پدیدارشده است. معماری و تزئینات به کار رفته در این خانه ها نیز دارای ویژگی های بسیار قابل تأملی است که متأسفانه کم تر بدان پرداخته شده است. شهر اصفهان به عنوان یکی از پایتخت های فرهنگی جهان اسلام، موزه ای با چند صد خانه ی تاریخی مربوط به دوران صفویه و قاجاریه است. در جلفا - منطقه ی ارمنی نشین اصفهان - خانه هایی وجود دارد که با کم ترین دخل و تصرف، ویژگی های اصیل معماری اسلامی - مسیحی را حفظ کرده اند. از این قبیل خانه ها می توان به خانه ی سوکیاس اشاره کرد که در بررسی معماری تاریخی خانه های جلفای نو بسیار حائز اهمیت است. این خانه ی تاریخی در واقع یکی از کوشک های ارامنه ی جلفای اصفهان بوده که در عصر صفوی، میان سال های ۱۶۶۰-۱۶۷۰میلادی ساخته شده است. معماری حاکم بر این خانه با وجود صاحبان ارمنی اش، مطابق با معماری اسلامی مکتب اصفهان در معماری ایرانی است ولی تزئینات و باغ اطراف آن، ساختاری کاملاً مسیحی دارند. در این مقاله، به مواردی از قبیل: تاریخچه، معماری، تزئینات و تعمیرات خانه ی سوکیاس در جلفای اصفهان پرداخته خواهد شد. اطلاعات مورد نیاز پژوهش، از طریق حضور در محل خانه ی سوکیاس، مشاهده ی دقیق و عکس برداری از بنا به علاوه ی بررسی منابع کتابخانه ای گردآوری شده اند.

۱۱.

کاربرد تاریخی فرامین شاهان صفوی در باب ارامنه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نصرالله پورمحمدی املشی

منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: شاهان صفوی ارامنه فرامین ماتناداران

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۷ تعداد دانلود : ۷۹۸

اسناد و مکاتبات زیادی در دوره ی صفوی تحریر و تدوین شده است؛ در این راستا فرامین حکومتی، که در باب ارامنه صادر شده و به «فرامین فارسی ماتناداران» مشهور است، از جنبه های مختلف می تواند برای پژوهشگر تاریخ صفویه گره گشا باشد. گرچه این فرامین در باب چگونگی ادارهی اقلیت ارامنه در ایران صادر شده اند، اما ابعاد مختلف زندگی ایشان را شامل می شود و جهت گیری حکومت صفویه در ابعاد مختلف را نشان می دهد. بدون تردید، مطالعه این فرامین و اسناد برای ارائه تصویر کامل تر و دقیق تر روح سیاسی ـ اجتماعی حاکم بر جامعه عصر صفوی لازم و ضروری می باشد. مضاف بر این که رصد کردن سیاست مذهبی حکومت صفویه در باب اتباع غیر مسلمان، شفاف تر خواهد شد.

۱۲.

بررسی عوامل بالندگی اقتصادی ایران در عصر شاه عباس اول صفوی

نویسنده: زهرا یوسف نیا

منبع: تاریخنامه خوارزمی سال دوم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: صفویه ارامنه شاه عباس اول تجارت ابریشم راهداری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی اقتصادی

تعداد بازدید : ۴۹۷۱ تعداد دانلود : ۱۷۴۸

توجه به زیر ساخت های اقتصادی و توسعه آن، در استقرار و تداوم ساختار حکومتی در هر دوره تاریخی امری مسجل می باشد. امّا می بایست این نکته را در نظر داشت که در سایه سیاستی مدبرانه می توان توسعه اقتصادی را دست یافتنی نمود. از منظری دیگر رسیدن به توسعه سیاسی و اقتصادی در راستای هم قرار دارند. بررسی اقتصاد عصر صفویه با توجه به تحولات پدید آمده در ساختار حکومتی ایران و استقرار حاکمیت ملی و تمرکز قدرت، در راستای آن رشد بورژوازی و ایجاد تحولات در مناسبات خارجی ایران قابل بررسی خواهد بود. ایران عصر صفوی در قرن 10 ه . ق/ 16 م. مقارن با ایام سلطنت شاه عباس اول، دورانی از شکوفایی اقتصادی و اقتدار سیاسی را سپری نمود. از جمله مسائلی که رشد اقتصاد ایران در این برهه از تاریخ را سبب گردید می توان به ثبات سیاسی، تمرکز گرایی، ایجاد امنیت داخلی به ویژه راهداری، توجه به تجارت خارجی و اهمیت کالای تجاری ابریشم و استفاده از نیروی کارآمد ارامنه در رشد بازرگانی دانست. نوشتار حاضر بر آن است تا شاخصه ها و تدابیر اقتصادی شاه عباس اول در توسعه اقتصاد و تجارت ایران و میزان موفقیت در رسیدن به توسعه اقتصادی را با استناد بر منابع عصر صفوی و گزارشات سیاحان، مورد کنکاش قرار دهد.

۱۳.

وضعیت فرهنگی ارامنة بوشهر در دورة قاجار(بر اساس اسناد این دوره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بدر السادات علیزاده مقدم ظهراب هاشمی پور

منبع: گنجینه اسناد سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۰)

کلیدواژه‌ها: بوشهر ارامنه دورة قاجار مدرسة سعادت مظفری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۳ تعداد دانلود : ۶۷۷

هدف: این پژوهش بر آن است که به بررسی وضعیت فرهنگی ارامنة بوشهر و تأثیر فعالیت آنها در رشد فرهنگی این شهر در دورة قاجار بپردازد. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و برپایة منابع کتابخانه ای و اسناد این دوره انجام شده است. در پایان نیز پس از ارزیابی داده های تاریخی و تجزیه و تحلیل آنها به استنتاج پرداخته شده است. یافته ها و نتایج پژوهش:ارامنة بوشهر در دوره قاجار در محلات مخصوص به خود در بوشهر سکونت و بیشتر به تجارت و بازرگانی اشتغال داشتند. ارامنة این شهر از لحاظ اعتقادی جزء مسیحیان ارتدوکس و در ارتباط مستمر با ارامنة اصفهان بودند. آنها در این دوره با حفظ آئین و زبان مادری خود به زبان های مختلف مورد نیاز خود تسلط داشتند. درمورد نحوة پوشش ارامنه، در این دوره به طور عمده تمایزی میان آنها و اهالی بوشهر وجود نداشت. همچنین، با حفظ هویت مذهبی و فرهنگی خود، نقش فعالی در رشد و توسعة فرهنگی بوشهر داشتند. علاوه بر تأسیس مدرسه و نوانخانه ویژه ارامنه، در توسعه مدرسة سعادت مظفری و ارائة الگویی جهت تأمین بودجة آن مشارکت فعال داشتند. اقدامات ارامنة بوشهر تنها به این بندر محدود نبود و در تأسیس نهادهای آموزشی و امور مطبوعاتی در دیگر بنادر خلیج فارس نیز نقش قابل توجهی دربالا بردن سطح آگاهی و رونق این بنادر ایفا کردند.

۱۴.

نقش نخبه گان جامعه ارامنه ایران در سلطه یافتن روسیه بر قفقاز (1660م - 1828م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علی مزینانی مهدی گلجان

منبع: جامعه شناسی تاریخی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: ایران قفقاز ارامنه روسی سازی اچمیادزین تزار ملیک ها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۳۴ تعداد دانلود : ۸۶۰

مسئله سلطه یافتن روسیه بر قفقاز، به عنوان منطقه ای عمدتاً ایرانی، به لحاظ تاریخ و فرهنگ و نژاد، همیشه در ذهن مخاطب ایرانی تازه بوده است؛ مسئله ای که ارامنه نقشی اساسی در آن آفریدند. متأثر از خاطرات جنگ های صلیبی، ارامنه قفقاز، همیشه در آرزوی حضور یک دولت مسیحی قدرتمند در نزدیکی منطقه سکونت خود بودند، اما ازآنجا که اروپای غربی پس از جنگ های صلیبی هرگز آن حد به قفقاز نزدیک نبود که بر امور منطقه، تأثیرگذار باشد، ظهور یک قدرت مسیحی دیگر توجه ارامنه را جلب کرد؛ دولت مسکووی. فرآیندی که نخبه گان ارامنه ایران طی آن کوشیدند پای دولت همیشه توسعه طلب مسکووی و بعدها امپراتوری روسیه را به قفقاز باز کنند، درواقع فرآیندی از تغییر وفاداری بود که از دهه 1660 م (1070 ق) آغاز شد و تا سال 1828 م (1243ق)، سال بسته شدن قرارداد ترکمنچای، ادامه یافت. اینجا سعی شده به واسطه تبیین تشریحی و با اتکای عمده بر منابع ارمنی، افت و خیز های این فرآیند صدوشصت ساله به همراه چگونگی انتقال وفاداری ارامنه از ایران به روسیه تاحد ممکن روشن شود. یافته های این بررسی نشان می دهد که سه جناح عمده اشرافیت ارمنی، یعنی رهبران کلیسا، ملیک ها و تجار برجسته، به ترتیب بیشترین اهمیت را در تعیین وفاداری سیاسی ارامنه قفقاز داشته اند؛ درحالی که ابتکار گِرَوش به روسیه از آنِ تجار ارمنی بود؛ اما این ملیک ها بودند که به آن دامن زدند و درنهایت، کلیسا بود که با نقش آفرینی خود تغییر وفاداری را قطعی ساخت.

۱۵.

بررسی نقش ارامنه در گمرک بوشهر در دوره قاجار براساس اسناد این دوره (1210تا1332ق/1795تا1914م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بدر السادات علی زاده مقدم ظهراب هاشمی پور

منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۴۰) 19-37

کلیدواژه‌ها: گمرک ارامنه بوشهر دوره قاجار

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ

تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۴۳۳

ارامنه از اقلیت های تأثیرگذار در حیات اقتصادی و تجاری ایران در دوره های مختلف به شمار می آیند. در این میان، بنادر خلیج فارس و به ویژه بندر بوشهر و گمرگ آن ازجمله عرصه هایی بود که ارامنه در دور ه قاجار نقش فعالی در آن داشته اند. در دور ه قاجار بوشهر قطب اقتصادی ایالت فارس محسوب می ش د و همچنین یکی از دروازه های مهم ورود و خروج کالا و ارتباط ایران با دیگر کشورهای جه ان بود. از این رو گمرگ بوشهر یکی از نهادهای فعال اقتصادی این برهه بود. هدف اصلی این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیلی و برپایه منابع کتابخانه ای تنطیم شده است پاسخ به این پرسش مهم است که نقش ارامنه در گمرک بوشهر در دور ه قاجار چگونه بوده است. بررسی شواهد گویای آن است که نیروهای ارمنی از زمان شکل گیری نهاد گمرک در بوشهر تا زمان اوج فعالیت های اقتصادی این نهاد در دوره قاجار مصدر خدمات مهمی بودند. در این دوره، ارامنه ضمن سروسامان دادن به اوضاع گمرگ بوشهر و توسعه و تجهیز آن، در راستای مبارزه با قاچاق کالا و گسترش شعبه های گمرگ و نظارت بر عملکرد این شعبه ها و آموزش کارمندان آن عهده دار خدمات عمده ای در بوشهر بودند. علاوه بر این، به لحاظ فرهنگی نیز اراﻣﻨه بوشهر با اراﺋه طرح های ابتکاری در راستای استفاده از امکانات گمرک برای استمرار فعالیت مؤسسه های آموزشی در بوشهر و دیگر بنادر جنوب ایران، در این حوزه نقش درخور توجهی داشته اند.

۱۶.

تجار ارمنی و تجارت منسوجات در عهد صفوی

نویسنده: ارسلان زینلی ابوالحسن مبین

منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: صفویه تجار ارامنه منسوجات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ

تعداد بازدید : ۱۰۲۹ تعداد دانلود : ۷۴۴

روند فزاینده داد و ستدهای بازرگانی ایران عصر صفوی و سودآوری بالای آن سبب شد تا بازرگانان و سوداگرانی از اقوام و ملل گوناگون از جمله مسلمان، ارمنی، هندی، یهودی، کمپانی های هند شرقی و ... وارد فرایند تجاری حکومت صفویان شوند و نقش فعالی را در این چرخه ایفا کنند؛ اما در میان همه این دول، اقوام و اقلیت ها، بیش ترین نقش را ارامنه مسیحی داشتند. هدف پژوهش حاضر، تحقیق پیرامون تجار و بازرگانان ارمنی عصر صفوی می باشد. سؤال اصلی این است که تاجران ارمنی عهد صفوی در کدام کشورها و به تجارت چه نوع کالاهایی می پرداختند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که ارامنه در تجارت داخلی و خارجی فعالیت می کردند؛ آن ها در کشورهای آسیایی و اروپایی نیز به تجارت انواع کالاها مشغول بودند. روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع تاریخی، تطبیقی و توصیفی بوده و روش انجام کار به صورت کتابخانه ای و نحوه جمع آوری اطلاعات به شیوه فیش برداری است. یافته های اصلی این پژوهش نشان می دهد که ارامنه بازرگانانی فعال و با بصیرت بودند که در تجارت داخلی و خارجی نقش مهمی داشتند و در دول عثمانی، هند، روسیه، هلند، انگلیس و ... به تجارت انواع کالاها به ویژه تجارت منسوجات مشغول بودند.

۱۷.

سیاست مذهبی شاهان عصر صفوی نسبت به مسیحیان

نویسنده: هادی وکیلی زینب حسینی محراب

منبع: پژوهش در تاریخ سال دوم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۲) 65 - 99

کلیدواژه‌ها: صفویه ایران ارامنه گرجیان مبلغان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ

تعداد بازدید : ۶۱۶ تعداد دانلود : ۴۷۶

با ظهور سلسله صفوی در ایران، تغییرات سیاسی، اجتماعی و مذهبی فراوانی به وجود آمد. به رسمیت شناخته شدن مذهب تشیع اثنی عشری به عنوان مذهب اصلی و مورد حمایت در ایران، روابط و مناسبات حکومت صفوی با گروه های مذهبی غیر مسلمان از جمله مسیحیان را نیز تحت تاثیر قرار داد. مسیحیان که در این زمان شامل ارامنه، گرجیان و مبلغان مذهبی می شدند نیز وارد گونه ی خاصی از تعامل با حکومت و شرایط جدید شدند. در این میان مواضع و سیاست های مذهبی شاهان عصر صفوی نسبت به اقلیت مسیحی در ایران این عصر حائز اهمیت است. هر چند این موضوع در پژوهش های موجود به صورت فشرده و غالبا توصیفی مطرح شده ولی هدف از این نوشتار این است که به طریق توصیفی و تحلیلی، با بهره مندی از روش تحقیق تاریخی و استفاده از منابع دست اول و پژوهش ها ی روشمند این مساله را مورد بررسی قرار دهد.

۱۸.

همگرایی نادرشاه افشار با اقلیت های مذهبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن جوادی نیا محمدامیر شیخ نوری سید ابوالفضل رضوی

منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴ 123-144

کلیدواژه‌ها: نادرشاه همگرایی اقلیت های مذهبی ارامنه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ

تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۴۳۳

درباره پیدایش، اوج و افول سلسله افشاریه، پژوهش هایی دامنه دار انجام شده است؛ اما هنوز زوایای ناگفته بسیاری نزد مورخان و محققان تاریخ اسلام وجود دارد. در این پژوهش، زوایه ای متفاوت و دغدغه ای پنهان برگرفته از این پرسش که همگرایی نادرشاه با اقلیت های مذهبی چگونه بوده است، بررسی می شود. نخستین فرضیه آن است که مصالحه مذهبی واقعی میان اقلیت های مذهبی و سلطنت نادر در ایران، در سطوح مورد نظر او سودآور بود و ایرانی متحد و استوار را پس از وی تضمین می کرد. او برای تحقق دفاع از حریم سیاسی و جغرافیایی ایران و حل اختلاف های آیینی، با اقلیت های مذهبی از جمله یهودی، مسیحی و زرتشتی، تعامل و همسازگری داشته است که می تواند الگویی نوین از جانب سلطنت در جهان اسلام به شمار آید. برای آزمودن این فرضیه، از نظریه هژمونی گرامشی بهره گرفته شده است. روش بررسی در این پژوهش نیز متناسب با روش های معمول تاریخی، توصیفی تحلیلی است.

۱۹.

ریشه های سیاست و مسائل سیاسی در نظام اجتماعی ارامنه ایران ( 906- 1135ه.ق / 1501-1725م.)

نویسنده: هاشم آقاجری سید علی مزینانی مهران رضایی محمد شهیدی

منبع: مطالعات فرهنگ و هنر آسیا سال ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 1 - 21

تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۳۶۲

در سال‌های 906 تا 1135 ق/ 1501 تا 1723 م، ارامنۀ قفقاز، اقلیت کوچکی از پادشاهی ایران، در متنی از زمانِ جهانی که خصایص عمده‌اش جهانی‌شدن اقتصاد برمبنای مجموعه‌ای از دولت‌های مطلقه است در جغرافیایی از غرب اروپا تا جنوب شرق آسیا به سیاست و تجارت مشغول بودند. این‌که سیاست‌ورزی در چنین سطح و چنین گستره‌ای برای جمعیتی محدود چگونه ممکن بوده و چه نوع مسائل سیاسی دغدغه‌های آنان را شکل می‌داده است اساساً جای سؤال است. بررسی این مسئله ازخلال نظریۀ ساخت‌یابی آنتونی گیدنز و جامعه‌شناسی تاریخی مکمّل آن روشن می‌کند که حرکت فزایندۀ نظام اجتماعی ارامنه به‌سمت منابع اقتداری و گونه‌های تازه‌ای از منابع تخصیصی با قابلیت انتشار بالا در زمان ـ مکان اجازۀ فعالیت با آن دامنه و در آن سطح را فراهم می‌کرده و مسائل سیاسی جاری ایشان نیز ناشی از همین منابع و معطوف به حفظ آن‌ها بوده است.

۲۰.

تحلیلی بر مهاجرت و اسکان خانوارهای ارامنه در حومه اصفهان دوره صفوی؛ نمونه پژوهی: منطقه لنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین هاشم زاده درچه عابدی فیض الله بوشاسب گوشه سید علیرضا ابطحی

منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 281-307

کلیدواژه‌ها: ارامنه مهاجرت لنجان صفویه روستای ارمنی نشین

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ

تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۳۱۴

در اوایل قرن11ه.ق/17م، شاه عباس اول گروه هایی ازخانوارهای اتباع ارمنی را از موطن آنها در جلفا و ایروان، به اصفهان و مناطقی از حومه آن کوچ داد. حضور ارامنه در اصفهان و حومه آن به مثابه گروه های مهاجری تلقی شد که حق انتخاب محل نداشته و به این مناطق کوچانده شدند. بر این اساس، بخشی از ده نشینان و کشاورزان آنها در بعضی نواحی روستایی منطقه ی لنجان اسکان داده شدند. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از فضای جستارهای میدانی، به دنبال پاسخ به این پرسش ها است که: اسکان خانوارهای ارامنه در لنجان با چه اهدافی صورت گرفت و کدامیک از نواحی روستایی لنجان ارمنی نشین بودند؟ ارامنه طی حضور خود در منطقه ی لنجان چه اثرات مهمی بر وضعیّت اقتصادی این منطقه داشتند؟ یافته ها نشان می دهد که: ارامنه مهاجر، با اهداف سیاسی، اقتصادی و دفاعی در سطح وسیعی از نواحی حاصلخیز لنجان سکونت داده شدند. حمایت شاهان صفوی از ارامنه و تلفیق نیروی کار بومی و ماهر، سبب رونق کشت و زرع و فعالیّت های وابسته به آن در منطقه شد؛ به دست آنها آبادی های چندی بنیان نهاده شد و کار و تولید در منطقه رونق گرفت. در اواخر دوره ی صفوی ارامنه متحمل فشارهای اقتصادی و مذهبی شدند.