پژوهش های ارتباطی

با تعدد روز افزون رسانه های مختلف، مخاطبان سعی می کنند رسانه ای را انتخاب کنند که با معیارها و علاقه مندی های آنها متناسب و دارای تنوع و جاذبه بیشتر باشد. تلویزیون تعاملی یک فناوری در حال ظهور با تأثیر بالا در جامعه ماست، بنابراین رسانه ملی برای حضور فعال در این عرصه، نیاز به شناخت محیط دارد تا خود را به سرعت با تغییرات رسانه ای سازگار کند. پژوهش حاضر، با هدف ارائه راهبردهایی برای تأسیس تلویزیون تعاملی، با استفاده از روش دلفی و از طریق مصاحبه، به بررسی دیدگاه های 16 کارشناس و سیاستگذار پرداخته است که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. با تعیین امتیازها، موقعیت صداوسیما در حوزه تلویزیون تعاملی در ماتریس تعیین موقعیت راهبردی در ناحیه تهاجمی قرار گرفت. در نهایت، سیزده راهبرد تعیین شدند که مهم ترین آنها را می توان ایجاد یک سیستم متنوع و جذاب با محتوای پاک، ساماندهی قیمت گذاری برای قشرها با درآمدهای مختلف و بهینه سازی مشارکت کاربران، حداکثرسازی جذب مخاطبان از طریق معرفی یا تبلیغات تلویزیون تعاملی و خدمات مختلف آن و همچنین بسترسازی ورود محتوای تولیدی نهادهای فرهنگی و بخش خصوصی دانست.

واکاوی محیط راهبردی مؤثر بر مدیریت رسانه در رسانه ملی با هدف کشف چالش ها و موضوعات راهبردی در افق چشم انداز، همواره ضرورتی حیاتی برای تسهیل برنامه ریزی و برنامه سازی مؤثر و کارآمد بوده است. از این رو، در پژوهش حاضر، ابتدا عوامل و روندهای تأثیرگذار بر جهت گیری و کارکردهای مهم سازمان صداوسیما، شناسایی و سپس با استفاده از روش پنل خبرگی، چالش ها و موضوعات راهبردی رسانه ملی با رویکرد آینده نگاری در دهه آتی که اهمیت بسزایی در رقابت سپهر رسانه ای، جذب مخاطب و جریان سازی دارد تبیین شده است. این تبیین در حوزه های ششگانه «مدیریت محتوا»، «فناوری و زیرساخت»، «مخاطبان و ذی نفعان»، «ساختار و قالب برنامه سازی»، «مدیریت رسانه و محیط رقابت» و «مدیریت منابع مالی و سرمایه های انسانی» صورت گرفت و در نهایت، با استفاده از روش دلفی موضوعات و چالش های آتی رسانه ملی در افق 1404 اولویت بندی و امتیازدهی شده است. بر این اساس، مهم ترین چالش های راهبردی رسانه ملی به ترتیب در قالب 8 کلان چالش «تشدید رقابت رسانه ای»، «اثربخشی محتوایی رسانه»، «تغییرات فناوری رسانه آرایش سپهر رسانه»، «مدیریت سازمانی»، «ذایقه شناسی مخاطبان»، «محدودیت های منابع مالی»، «هم افزایی نهادهای عمومی، کشوری و لشکری» و «تصمیمات حقوقی و سیاسی» شناسایی و اولویت بندی شده است.

هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر رسانه های مختلف بر میزان تمایل افراد برای شرکت در انتخابات و همچنین گرایش سیاسی آنها (اصول گرایی / اصلاح طلبی/ مستقل) بوده است. امری که اهمیت آن توسعه معرفت و دانش پژوهشگران را در زمینه تأثیرات سیاسی رسانه ها و بخصوص رسانه های جدید در پی دارد. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان کلیه دانشگاه های شهر اصفهان را در فروردین و اردیبهشت سال 1395 شامل می شود که 400 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شده و با پرسشنامه محقق ساخته به روش پیمایش مورد مطالعه قرار گرفته اند. نتایج پژوهش با استفاده از شیوه تحلیل رگرسیون لجستیک نشان می دهد؛ در حالی که رادیو و تلویزیون باعث افزایش احتمال مشارکت افراد در انتخابات مجلس دهم شده اند، شبکه های ماهواره ای تأثیر منفی در این زمینه داشته اند و دو رسانه شبکه های ماهواره ای و شبکه های اجتماعی بر گرایش سیاسی افراد تأثیرگذار بوده اند به طوری که هر دو این رسانه ها باعث ترغیب افراد برای رأی دادن به گروه های سیاسی اصلاح طلب شده اند اما روزنامه ها و رادیو و تلویزیون تأثیری در گرایش سیاسی افراد نداشته اند.

کتاب بدون تردید، دیرینه ترین رسانه و شکل فناوری ارتباطات است. تحلیل روند شکل گیری و توسعه رسانه ها حاکی از آن است که فناوری های جدید، موجب از بین رفتن کتاب (رسانه سنتی) نشده، بلکه به توسعه آن نیز کمک کرده اند. در عصر حاضر، رسانه هایی همچون تلویزیون به جزئی جدایی ناپذیر از زندگی افراد مبدل شده اند و تأثیر زیادی در شکل گیری باورها و نگرش های مخاطبان خود در زمینه اشاعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی دارند. این مقاله که به بررسی نقش تلویزیون در ترویج مطالعه و کتابخوانی در ایر ان می پردازد، با رویکرد کیفی انجام شده است و گردآوری داده ها با استفاده از نمونه گیری هدفمند و از طریق مصاحبه عمیق با 15نفر از خبرگان عرصه فرهنگ و رسانه صورت گرفته است. مقوله های اصلی نیز پس از تکمیل فرایند کدگذاری ا ستخراج شده اند. صاحبنظران معتقدند، کشور ما از نظر میزان مطالعه در سطح مطلوبی قرار ندارد و هنوز تعریف دقیقی از مطالعه در کشور صورت نگرفته است، اما تلویزیون با توجه به گستردگی و عمومیت مخاطبانش می تواند در تحقق کتابخوانی نقش مهمی را ایفا کند و لازمه این امر، ایجاد پیوند قوی و تعامل متولیان ترویج کتابخوانی با رسانه تلویزیون به منظور بهره برداری از امکانات موجود برای ارتقای مطالعه و کتابخوانی است.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و شکل گیری هویت مدرن در دانشجویان دختر انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است و جامعه آماری را 326 دانشجوی دختر مقطع کارشناسی در دانشگاه علامه طباطبایی در سال تحصیلی 95-1394 تشکیل می دهند که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. ابزار پژوهش نیز پرسشنامه هویت مدرن کیانپور و همکاران، (1393) بوده است. نتایج نشان می دهد که میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی، رابطه مثبت و معناداری با هویت مدرن و هر چهار مؤلفه آن دارد. تحلیل رگرسیون دو متغیره نیز حاکی از آن است که متغیر میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی توانسته است واریانس شکل گیری هویت مدرن را به طور معناداری پیش بینی کند (8/50 R 2 = ). با توجه به نتایج حاضر و به منظور کاهش تضعیف هویت ملی از طریق شبکه های اجتماعی مجازی بیگانه، راه اندازی یک شبکه ملی مجازی و توجه به برنامه ریزی برای خلق منابع هویت ساز مجازی جدید مبتنی بر الگوی بومی در خط مشی گذاری های اجتماعی و فرهنگی توصیه می شود.

هدف اصلی مقاله حاضر، مطالعه استعاره های مفهومی در تیترهای خبر 20:30 شبکه دو سیما در چهارچوب معناشناسی شناختی است. در این رویکرد، استعاره یک فرایند شناختی عمده در نظام مفهومی زبان است که با استفاده از آن، مفاهیم انتزاعی بر اساس مفاهیم عینی تر درک می شوند. از طرفی، کاربرد استعاره در تیتر خبر تلویزیونی، به عنوان اولین نقطه درگیری مخاطب با متن خبر، نوعی فرایند فعال ذهنی است که مقوله ای مهم در مطالعات زبان شناختی محسوب می شود. در پژوهش حاضر تلاش شده است به این پرسش پاسخ داده شود که کاربرد جلوه های انواع استعاره های مفهومی در تیترهای این بخش خبری چگونه است. برای این منظور تعداد 67 نمونه از تیترهای خبر 20:30 در دی ماه 1394 به روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و با روش توصیفی تحلیلی و براساس نظریه استعاره لیکاف و جانسون (1980) بررسی شده اند. یافته ها نشان می دهد که استعاره های مطرح در نظریه یاد شده، با جلوه های مختلف در تیترهای خبری حضور دارند؛ ضمن اینکه برای هر سه نوع استعاره مفهومی ساختاری، هستی شناختی و جهتی نیز در تیترهای خبری نمونه های مناسبی یافت می شود که در این بین استعاره های هستی شناختی دارای بالاترین میزان وقوع هستند.

هدف از پژوهش حاضر، مطالعه اثربخشی برنامه های تلویزیونی ورزش صبحگاهی و نقش آن بر تعهد ورزشی مخاطبان بوده است؛ بخشی از برنامه های در حال پخش شبکه های تلویزیونی، برنامه های ورزشی هستند که به منظور آموزش یا سرگرمی تولید شده اند و سعی در جذب مخاطبان تلویزیونی به سمت خود دارند. در پژوهش حاضر، برنامه تلویزیونی ورزش صبحگاهی به عنوان متغیر مستقل انتخاب شده است تا اثربخشی آن بر روی مخاطب مورد بررسی قرار گیرد. جامعه آماری پژوهش را مخاطبان برنامه تلویزیونی ورزش صبحگاهی تشکیل می دهند. این نمونه ها به صورت هدفمند جمع آوری شده اند و برای گردآوری اطلاعات، از چهار پرسشنامه استفاده شده است که روایی آن را متخصصان ورزش و رسانه مورد تأیید قرار داده اند. ضمن اینکه پایایی آن نیز مطلوب گزارش شده است. یافته ها نشان داد که ارتباط مؤثر و معناداری بین متغیرهای پژوهش وجود دارد. آزمون تحلیل مسیر نیز حاکی از آن بود که متغیر مستقل بر نگرش مخاطب تأثیرگذار است و نگرش ایجاد شده از طریق متغیر مستقل بر تغییر رفتار مخاطب مؤثر است چنانکه موجب می شود در نهایت مخاطب به تغییر رفتار خود متعهد شود. مخاطبی که برنامه تلویزیونی را مشاهده می کند، نسبت به آن شناخت کافی می یابد و متعهد می شود که فعالیت ها را انجام دهد.