"با توجه به اهمیت و جایگاه خانواده در اسلام و جامعه ایرانی و با توجه به تحولی که رسانه‌ها، بویژه رادیو و تلویزیون در کارکردها و نقش خانواده ایجاد کرده‌اند، شماره 52 فصلنامه پژوهش و سنجش نیز به موضوع «رسانه و خانواده» اختصاص یافته است. واقعیت این است که در گذشته‌ای نه‌چندان دور، خانواده نقشی بنیادی و اساسی در تربیت و آموزش کودکان و نوجوانان ایفا می‌کرد، به طوری که تأثیر خانواده در پیشرفت تحصیلی کودکان را از نقش بهره هوشی آنان بیشتر می‌دانستند. اما متأسفانه امروزه ساختار خانواده دچار تغییرات اساسی شده است. از یک سو از تعداد فرزندان خانواده کاسته شده و این خود بر شبکه ارتباطی آن اثر قابل توجهی گذاشته که هرچند ممکن است منافعی برای والدین داشته باشد، اما میزان احساس تنهایی را در کودکان افزایش می‌دهد، چنان‌که بسیاری از کودکان و نوجوانان نسل آینده از داشتن بستگان درجه اول همچون دایی، خاله، عمو و ... محروم خواهند ماند. از سوی دیگر، با توجه به افزایش تعداد زنان شاغل و افزایش ساعات کاری مردان، به صورت اضافه‌کاری یا شغل دوم و سوم، متأسفانه در اغلب خانواده‌ها کمتر شاهد حضور همزمان همه اعضای خانواده در کنار هم، برای تعامل، همدلی، هم‌صحبتی و ابراز محبت و آگاهی از نیازها، مسائل، مشکلات و علایق یکدیگر هستیم.
مطالعات نشان می‌دهد روز به روز بر تعداد کودکان «کلید به دست» در کلان‌شهرها (کودکانی که وقتی وارد خانه می‌شوند کسی نیست در را به رویشان باز کند و پذیرای آنان باشد) اضافه می‌شود و این در حالی است که اگر وقت مشترکی نیز پیدا شود عضو و مهمان ناخوانده‌ای به نام «تلویزیون» با برنامه‌های رنگارنگ و جذاب، همه نگاه‌ها و توجه‌ها را به خود جلب میکند و بیش از هریک از اعضای دیگر خانواده صحبت میکند. حتی برخی از خانواده‌ها از تلویزیون به عنوان پرستار بچه و برای ساکت و سرگرم کردن کودکان استفاده می‌کنند. براساس نظرسنجی‌های انجام‌شده در مرکز تحقیقات، متوسط زمان تماشای تلویزیون در جامعه ما، در فصل تابستان در میان کودکان و نوجوانان حدود 5 ساعت و 53 دقیقه و در سایر فصول سال (پاییز و زمستان) 3 ساعت و 36 دقیقه در شبانه‌روز است. با یک حساب سرانگشتی مشخص می‌شود که این مدت زمان حتی از مدت زمانی که کودکان و نوجوانان صرف رفتن به مدرسه می‌کنند بیشتر است. طبیعی است که این تغییر و تحولات (تغییر در ساختار و شبکه ارتباطی و تعاملی خانواده‌ها و ضریب نفوذ رسانه‌ها، بویژه تلویزیون در خانواده و استفاده فراگیر از آن)، پیامدهای خاصی در پی داشته باشد که مطالعه و بررسی آنها از جنبه‌های مختلف ضروری به نظر می‌رسد. در این شماره به موضوع‌های مهمی چون «چگونگی نمایش خانواده در تلویزیون»، «چگونگی نمایش ازدواج و طلاق در تلویزیون»، «هماهنگی تلویزیون، خانواده و مدرسه در جامعه‌پذیری دانش‌آموزان»، «تأثیرات آگهی‌های تبلیغاتی بر کودکان» و ... پرداخته شده است. از همه اندیشمندان، صاحبنظران و پژوهشگران حوزه‌های روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و ارتباطات که ما را در تهیه و چاپ این شماره یاری کردند صمیمانه سپاسگزارم و توفیق همگان را از خداوند متعال مسئلت دارم.
"
"تغییرات خانواده در طول زمان و چگونگی نمایش آن در تلویزیون موضوع مورد بحث این مقاله است. مقاله حاضر با نگاهی به پژوهش‌های صورت گرفته در طول سال‌های 1370 تا 1383 در این زمینه، سعی در مشخص کردن تغییرات خانواده در نمایش‌های تلویزیونی دارد.
یافته‌های تحقیق برخی تغییرات را در نمایش خانواده در تلویزیون نشان می‌دهد مانند: افزایش سطح تحصیلات و نوع شغل، توجه بیشتر به آسیب‌های اجتماعی از جانب خانواده‌ها و نزدیک شدن برخی از کلیشه‌های مردانه و زنانه به یکدیگر. مردان بیشتر از سابق ویژگی همدلی و همدردی با دیگران را نشان می‌دهند اما زنان در اغلب موارد به صورت افرادی پرخاشگر به نمایش درآمده‌اند. در مورد تقسیم نقش در خانواده نیز هر چند برخی تغییرات ظاهری به چشم می‌خورد، هنوز روابط سنتی در خانواده پا بر جا است.
"
"مقاله حاضر، مطالعه بنیادی عناصر شکل‌گیری هویت زنان در جوامع مختلف است که رسانه را از جمله ابزارهای انتقال یا تشدید نگرش‌های حاکم بر جامعه درباره زنان معرفی میکند.
نویسنده در این مقاله، ابتدا به تعریف هویت و رابطه آن با جنسیت می‌پردازد و سپس، نحوه شکل‌گیری هویت زنانه در جوامع مختلف و عناصر اساسی این هویت را برمی‌شمرد.
"
"مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی است که چگونگی نمایش ازدواج و طلاق را در سریال‌های ایرانی بررسی میکند. در این پژوهش از میان سریال‌های پخش شده، از شبکه‌های یک، دو، سه و پنج 10 سریال به عنوان نمونه انتخاب شده است. این نمونه که شامل سریال‌های «مشق عشق» و «مزرعه کوچک» از شبکه یک، «او یک فرشته بود»، «پیله‌های پرواز» و «تا غروب» از شبکه دو؛ «متهم گریخت»، «شبی از شب‌ها» و «ریحانه» از شبکه سه؛ «برای آخرین بار» و «قلب» از شبکه پنج بوده است، با روش تحلیل محتوا و با عنایت به متغیرهای پژوهش بررسی شده است.
از جمله نتایج مهم پژوهش این بود که نیمی از ازدواج‌های به نمایش درآمده در سریال‌ها، تنها برای جذابیت داستان بوده است."
" مقاله برگرفته از پژوهشی است که در مرکز تحقیقات صدا وسیما به منظور بررسی میزان و نحوة پرداختن به سبک زندگی (طبقات مرفه، متوسط و پایین)جامعه در سریال‌های خانوادگی پربیننده شش ماهه دوم سال 1385 انجام شده است.
مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که مجموعه‌های تلویزیونی خانوادگی پربیننده به طور کلی مسایل ، مظاهر و سبک زندگی طبقات مرفه را بیش از طبقات متوسط وپایین انعکاس داده‌اند.
"
"بازنمایی زنان در آگهی‌های بازرگانی و جایگاه جنسیت در تبلیغات بخشی از مهم‌ترین و شاید جذاب‌ترین مطالعات ارتباطی است که اغلب زیرمجموعه مباحث جامعه‌شناسی تبلیغات قرار می‌گیرد. مطالعات داخلی و خارجی متعددی که در این زمینه انجام شده، ابعاد متنوعی از چگونگی بازنمایی جنسیت در آگهی‌ها را مورد توجه قرار داده است اما در این میان (و به طور خاص در ارتباط با زنان) دو موضوع «استفاده ابزاری از زنان در صور غیر‌اخلاقی» و «بازنمایی زنان در نقش‌های سنتی و تکرار کلیشه‌های جنسیتی با تأکید بر تفاوت‌های زن و مرد» بیش از سایر موضوع‌ها، مورد توجه محققان علوم ارتباطات و نیز جامعه‌شناسان قرار گرفته است. این مقاله، موضوع دوم یعنی چگونگی بازنمایی زنان در قالب نقش‌های سنتی و بازتولید کلیشه‌های جنسیتی در تبلیغات را مورد توجه قرار داده است.
"
"این پژوهش در پی بررسی این موضوع است که آیا بین تلویزیون و نهاد خانواده و مدرسه در انتقال ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی به دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهر تهران هماهنگی وجود دارد یا خیر و در صورت وجود این هماهنگی، میزان آن چقدر است. برای رسیدن به این هدف، سریال نرگس به عنوان نمونه‌ای از برنامه‌های تلویزیون، پدر و مادر به عنوان نمایندة خانواده و آموزگاران به عنوان نمایندة مدرسه انتخاب شدند.
از مهم‌ترین نتایج این پژوهش می‌توان به این مورد اشاره کرد که تلویزیون (سریال نرگس) ونهاد خانواده تنها در زمینة هنجار وفاداری به همسر با یکدیگر هماهنگ هستند و در ارزش‌هایی چون علم، ثروت، تقوا، محبت و احترام و همچنین هنجارهایی مثل صداقت، وفاداری به کشور، وفاداری به عهد و پیمان و قانون‌گرایی بین آنها هماهنگی وجود ندارد.
"
"مقاله پیش رو تلاشی برای نشان دادن اثرات مختلف تلویزیون بر کودکان است.برای این منظور ابتدا، به اثرات مثبت آن از جمله :رشد فکری و هوش‌بهر (I.Q ) کودکان پرداخته شده ودر ادامه، اثرات منفی این رسانه که بروز بیماری، خشونت، ضعف بینایی و کاهش خلاقیت در کودکان را شامل می‌شود، مشخص شده است. در خاتمه نیز راهکارهایی برای بالا بردن رشد فکری کودکان ارائه شده است.
"
مقاله حاضر مروری دارد بر روند افزایش جمعیت در ایران، سپس سیاست‌های کنترل جمعیت را که توسط دستگاه‌های امنیتی دولت امریکا طراحی شده و در سراسر جهان از طریق دستگاه‌های دولتی و غیر‌دولتی پیاده می‌شود، تشریح میکند و به نقش رسانه‌ها در ترویج و بومی نمایی این سیاست‌ها اشاره میکند
"سمینار دین و رسانه: سمینار «دین و رسانه»: دومین همایش بین‌المللی دین و رسانه از 19 تا 22 آبان 1387 در تهران و قم برگزار می‌شود. هدف از برگزاری این همایش ارائه، نقد و بررسی جدیدترین پژوهش‌های انجام شده در حوزه دین و رسانه در سطح بین‌المللی، بسط و گسترش دانش نظری و کاربردی درباره رسانه دینی، آسیب‌شناسی وضعیت رسانه‌ها در ایران و جهان در موضوع دین و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت دین در رسانه است.
«دین و ارتباطات رسانه‌ای» و «دین در رسانه» محورهای این همایشند. تاکید همایش بر رادیو و تلویزیون به عنوان اثرگذارترین رسانه‌های موجود است.
علاقه‌مندان به شرکت در این همایش می‌توانند چکیده مقالات خود را به همراه مشخصات کامل به صورت تایپ شده، حداکثر تا تاریخ 30 خرداد 1387 به آدرس زیر ارسال کنند:
Rm2008@religion-media.ir
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت www.religion-media.ir مراجعه کنید.
"
