مطالعات روانشناسی تربیتی

این پژوهش به بررسی کاربردهای پداگوژیکی فناوری اطلاعات و ارتباطات بر خودتنظیم گری با نقش میانجی خودکارآمدی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه سیستان و بلوچستان می پردازد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش همبستگی استفاده شده و در جامعه ای حدود 3000 نفراز دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال 1397و  با نمونه 248 نفری مطابق با جدول مورگان به صورت روش تصادفی ساده، اجراشده است. ابزار تحقیق سه پرسشنامه کاربرد پداگوژیکی فناوری اطلاعات و ارتباطات کارلس و ایسیفو (2015)، خودکارآمدی و خودتنظیمی فناوری سنکبیل و ایهمی (2017) می باشد که روایی تأییدی و پایایی هر سه ابزار مناسب گزارش شده و برای تجزیه وتحلیل داده ها  از نرم افزار لیزرل و مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج حاکی از اثر مستقیم و غیرمستقیم کاربرد پداگوژیکی فناوری اطلاعات و ارتباطات بر خودکارآمدی و خودتنظیمی است. همچنین خودکارآمدی بر خودتنظیمی تأثیر مستقیم دارد؛ بنابراین، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش سازنده ای در یاددهی و یادگیری از طریق خودتنظیمی و خودکارآمدی دارد و خودکارآمدی منجر به خودتنظیمی فناوری در یادگیرندگان خواهد شد.

پژوهش حاضر در راستای تعیین نقش واسطه ای سبک های خودتنظیمی هیجان ( شامل سبک های پنهان کار، تحمل و سازگار) در رابطه بین بهزیستی مدرسه (شامل شرایط مدرسه، روابط اجتماعی در مدرسه و راه های خودکامروایی) و نشاط ذهنی دانش آموزان انجام گرفته و برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش همبستگی استفاده شده است. شرکت کنندگان پژوهش 284 دانش آموز (138 دختر و 146 پسر) دوره متوسطه اول شهرستان جهرم بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. به منظور سنجش متغیرهای پژوهش، پرسشنامه بهزیستی مدرسه (کانیو و ریمپلا، 2002)، پرسشنامه سبک های عاطفی (هافمن و کاشدان، 2010) و مقیاس نشاط ذهنی (ریان و فردریک، 1997) به کار گرفته شد. داده ها با روش آماری تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزار AMOS تجزیه وتحلیل گردید. نتایج نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است. یافته های حاصل از بررسی فرضیه های پژوهش نشانگر آن بود که روابط اجتماعی در مدرسه ، هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم ( از طریق افزایش سبک سازگار خودتنظیمی هیجان) نشاط ذهن ی دانش آموزان را افزایش می ده د. راه های خودکامروای ی از طریق کاهش سبک پنهان ک ار خودتنظیمی هیجان، منجر به افزایش نشاط ذهنی دانش آموزان می شود. شرایط مدرسه اثر مستقیم و مثبت بر نشاط ذهنی دانش آموزان داشت. به طورکلی، نتایج پژوهش حاضر شواهدی را برای نقش واسطه ای سبک های خودتنظیمی هیجان در رابطه بین بهزیستی مدرسه و نشاط ذهنی دانش آموزان فراهم آورد

آشنایی با نظریه های یادگیری کمک می کند تا شناخت بهتر و بیشتری از نحوه یادگیری، تفکر و ارتباط کودکان با دیگران و محیط پیرامون به دست آید و معلمان افق های جدیدی را در مقابل خود بگشایند و زمینه های توسعه کیفی حرفه ای خود را فراهم آورند. با بررسی نظریه های یادگیری که رشد اجتماعی را از زاویه های مختلف موردبررسی قرار داده اند، می توان به تصویر روشن تر و بهتری از موضوع دست یافت. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی وجوه تشابه و تفاوت میان ویگوتسکی و برونر ازلحاظ یادگیری است. برای این منظور، مبانی نظری، مفاهیم مرتبط و نوع آموزش موردنظر آن ها به شیوه تحلیل تفسیری موردبررسی قرارگرفته و سپس تفاوت ها و شباهت های آن ها به ویژه در الگوهای آموزشی معرفی شده است. بازشناسی وجوه زیربنایی و تبیین برخی مفاهیم مرتبط، حاکی از آن بود که هردو دیدگاه با تأکید بر ماهیت فعال انسان در ساخت واقعیت اجتماعی خود، کنش او را در بستر دیالکتیک اجتماعی؛ تأثیر زبان و فرهنگ را در رشد شناختی، تعامل بین بزرگ سالان و کودکان در موقعیت های حل مسئله واستفاده از مفهوم تکیه گاه سازی ویگوتسکی، باهم مشابه اند و در حیطه های الگوهای آموزش ی، نقش تفک ر وزبان،مراحل رشد شناختی باهم متفاوت اند. درمجموع می توان چنین نتیجه گرفت که انسان به لحاظ اجتماعی بودن تواند در سایه تعامل بهینه و مؤثر با دیگران و استفاده بهینه از ابزار زبانی و توجه به مقوله فرهنگ سازی بهتر بیاموزد و تر بیاموزاند  استفاده از تکنیک حل مسئله در این مسیر راهگشاست.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش ویژگی های معماری محیط و دل بستگی به مکان تحصیل در سازگاری اجتماعی دانش آموزانِ مدارس دولتی شهر اردبیل در سال تحصیلی 1395-1396 می باشد. روش پژوهش، توصیفی_همبستگی بوده و نمونه ی پژوهش، مشتمل بر 285 دانش آموز دوره دوم متوسطه شهر اردبیل (147 پسر، 138 دختر) می باشد که با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی از نوع طبقه ای نسبی، انتخاب و به پرسش نامه ی سازگاری اجتماعی بل (1961)، دل بستگی به مکان صفاری نیا (1390) و پرسش نامه ی محقق ساخته ی ویژگی های معماری محیط پاسخ دادند. داده های تحقیق، با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن است که بین مؤلفه های دل بستگی به مکان و ویژگی های معماری محیط با سازگاری دانش آموزان رابطه معنا دار وجود دارد (01/0p<). نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد که جذابیت محیطی، دل بستگی عاطفی رفتاری و امنیت روانی، به ترتیب بیشترین نقش را در پیش بینی سازگاری اجتماعی دانش آموزان دارند، به نحوی که 16 درصداز واریانس سازگاری اجتماعی دانش آموزان را تبیین می کنند؛ به عبارت دیگر با افزایش سطح توجه به ویژگی معماری محیط و دل بستگی به مکان در مدارس، سازگاری اجتماعی در دانش آموزان نیز افزایش می یابد

اضطراب یادگیری یک حالت روانشناختی است که تاثیر بسزایی در عملکرد آموزشی فراگیران دارد. نداشتن نشانه بارز فیزیکی و نبود راهکار صریح آموزشی باعث شده است تا رویکرد شاخصی برای شناخت و رفع علائم اضطراب در حین آموزش، وجود نداشته باشد. مطالعه حاضر با ترکیب مداخله پویای تعاملی و مفهوم منطقه مجاور رشد با ارزشیابی تکوینی، یک الگوی کاربردی برای شناخت و رفع علائم اضطراب ارائه داده است. سپس در گام دوم ، با استفاده از یک طرح تحقیقاتی شبه-آزمایشی، کارایی این الگو بر روی 6 دانش آموز مضطرب سنجیده شد و نتایج حاصل از آن توسط آنووای اندازه های تکرار شده سنجیده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مدل ارائه شده باعث کاهش معنادار نمره اضطراب کلاسی شرکت کنندگان در مرحله پس آزمون شد و این کاهش در مرحله پیگیری نیز ثابت ماند. این روش یک الگوی بهینه است که در ضمن تدریس، باعث رفع نشانه های اضطراب می شود و تخصیص هزینه، وقت اضافی و پیگیری های بالینی برای درمان اضطراب را کاهش می دهد. این تحقیق برای معلمان آموزش زبان انگلیسی، مشاوران تحصیلی، روانشناسان آموزشی ومحققان در حوزه روانشناسی تربیتی کاربرد دارد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی برنامه آموزش کاهش آسیب های ناشی از روابط با جنس مخالف و برنامه مداخله ماتریکس بر اهمال کاری تحصیلی در دختران دانش آموز آسیب دیده از رابطه با جنس مخالف بوده است. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با دو گروه آزمایش، یک گروه کنترل و در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دوماهه انجام شده است. از میان 60 دختر آسیب دیده از رابطه با جنس مخالف در پائیز 1397، 36 دختر به صورت هدفمند بر مبنای ملاک های ورود انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه مساوی 12 نفری قرارداده شدند و از ابزار پژوهش مقیاس اهمال کاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (1984) استفاده شد. گروه مداخله ماتریکس و گروه مداخله آموزشی کاهش آسیب، هر یک 10 جلسه درمانی دریافت نمودند و گروه کنترل درمانی دریافت نکرد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری و آزمون تعقیبی نشان داد بین میزان آمادگی برای امتحانات (68/9=F، 001/0=P) و آمادگی برای انجام تکالیف (47/15=F، 001/0=P) در مرحله پس آزمون بین گروه آموزش کاهش آسیب و مداخله ماتریکس با گروه کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین در خرده مقیاس تکالیف پایان ترم (83/7=F، 002/0=P) مداخله ماتریکس نسبت به برنامه آموزشیکاهش آسیب و گروه کنترل در مرحله پس آزمون نیز دارای تفاوت معنی دار بود. در مرحله پیگیری مداخله ماتریکس فقط باعث کاهش معنی دار در حیطه آمادگی برای تکالیف (82/4=F، 015/0=P) نسبت به گروه کنترل شد (05/0> p ).

 این پژوهش به بررسی اثربخشی آموزش مسائل حسابی تصویرمحور بر عملکرد حافظه فعال و کارآمدی پردازش دانش آموزان پرداخته است و ازلحاظ ماهیت و هدف، از نوع کاربردی و ازلحاظ روش تحقیق، یک طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهرستان بویراحمد به تعداد 2343 نفر در سال تحصیلی 97-1396 هستند. پس از مطالعه و طراحی آموزشی، 40 نفر از دانش آموزان مشغول به تحصیل در یک آموزشگاه در شهر یاسوج به صورت داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. آن ها با انتساب تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 20 نفر) تقسیم شدند و گروه آزمایشی برای 9 جلسه (هر هفته یک جلسه) با استفاده از روش آموزش بازنمایی محور تحت آموزش قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها آزمون محقق ساخته بود. برای تجزیه وتحلیل داده های آزمون از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که تفاوت معناداری در میانگین عملکرد حافظه فعال و کارآمدی پردازش (05/0 P<) بین گروه کنترل و آزمایش وجود دارد؛ یعنی آموزش مسائل حسابی تصویرمحور، موجب افزایش عملکرد حافظه فعال و کارآمدی پردازش در دانش آموزان می شود. به علاوه نتایج نشان داد که بهبود عملکرد حافظه فعال و کارآمدی پردازش در پاسخگویی به مسائل حسابی در طول زمان ثبات دارد. همچنین نتایج مقایسه بازنمایی های متفاوت در عملکرد حافظه فعال و کارآمدی پردازش نشان داد که اثرات تصاویر مختلف یکی نیستند پس استفاده از بازنمایی تصویری در مسائل کلامی حساب با اولویت تصاویر کمک کننده، عریان، بی فایده و نهایتاً بازنمایی ضروری عملکرد حافظه فعال را ارتقاء می بخشد.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش فرزندپروری مثبت به والدین بر تقویت حس مسئولیت پذیری دانش آموزان پرخاشگر دوره ی ابتدایی و کاهش مشکلات رفتاری آن ها بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی و جامعه آماری این پژوهش شامل تمام والدین دارای کودکان پرخاشگر دوره ابتدایی شهرستان لردگان در سال 1395 بود که نمونه ای مشتمل بر والدین 30 دانش آموز پرخاشگر دوره ی ابتدایی روش نمونه گیری تک مرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه انتظار جایگزین شدند. برنامه فرزند پروری مثبت ساندرس در قالب 8 جلسه 120 دقیقه ای به والدین گروه آزمایش آموزش داده شد. ابزار پژوهش شامل مقیاس پرخاشگری رابطه ای و آشکار کودکان دبستانی شهیم (ORA)، چک لیست تجدیدنظرشده مشکلات رفتاری (RBPC) و مقیاس مسئولیت پذیری پرسشنامه روانشناختی کالیفرنیا (CPI) بود. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) نشان داد که برنامه فرزندپروری مثبت تاثیر معناداری بر کاهش پرخاشگری و مشکلات رفتاری و افزایش سطح مسئولیت پذیری دانش آموزان پرخاشگر دوره ی ابتدایی دارد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد آموزش برنامه فرزندپروری مثبت به والدین منجر به کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان پرخاشگر و افزایش سطح مسئولیت پذیری آن ها می شود.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی بازی آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه اول ابتدائی در درس فارسی انجام شده است. این تحقیق یک پژوهش نیمه آزمایشی بوده با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل که از دو گروه آزمایش و کنترل تشکیل شده بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانش آموزان پایه اول دبستانی شهر خمین در سال تحصیلی 96-1395 تشکیل دادند که تعداد آنان 1841 نفر بود. روش نمونه گیری پژوهش به صورت تصادفی خوشه ای چندمرحله ای بود. با توجه به اینکه روش پژوهش این تحقیق روش نیمه آزمایشی است، حجم نمونه در هر گروه 15 نفر انتخاب شد. جهت پاسخ گویی به فرضیه های فرعی 1 و 2، از آزمون مهارت خواندن و نوشتن در درس فارسی، برای سنجش یادآوری مطلب، از آزمون حافظه بصری کیم- کاراد و به منظور اندازه گیری درک کلمات و واژه ها از تصاویر و برای آزمون تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس استفاده شده است. نتایج حاکی از اثربخشی بازی های آموزشی بر افزایش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه اول ابتدائی در درس فارسی، مهارت خواندن و نوشتن و در درک کلمات و تصاویر بود؛ همچنین تأثیر بازی های آموزشی بر درک کلمات و واژگان و یادآوری مطالب معنادار بوده و موجب افزایش درک کلمات و یادآوری مطالب در آن ها شده است؛ علاوه براین، بازی های آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه اول ابتدائی در درس فارسی تأثیر دارد و لذا زمانی که دانش آموزان بازی های آموزشی را دریافت می کنند، مهارت های خوانداری و نوشتاری آن ها بهبود می یابد، مطالب را بهتر به یاد می آورند و درک کلمات و واژگان بهتری را تجربه می کنند.