مطالعات روانشناسی تربیتی

پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط علی بین مهارت های تدریس و پیشرفت تحصیلی دانشجویان با نقش میانجی گری احساسات مثبت و منفی و کنترل ادراک شده با رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و روش تحلیل از نوع مدل یابی معادلات ساختاری می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان یاسوج در سال تحصیلی96 - 1395 به تعداد 1604 نفر تشکیل می دهند که به صورت تصادفی طبقه ای 359 نفر از آن ها مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های محقق ساخته مهارت های تدریس (1395)، محقق ساخته احساسات مثبت و منفی (1395)   و کنترل ادراک شده تتریک و لاراکو (1987) استفاده گردید. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss24 و Amos23 صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که مهارت های تدریس با احساسات مثبت، کنترل ادراک شده و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنادار (sig=0/0001) و با احساسات منفی رابطه منفی و معناداری (sig= 0/0001) دارد. همچنین مهارت های تدریس، احساسات مثبت، احساسات منفی و کنترل ادراک شده بر پیشرفت تحصیلی به ترتیب با ضریب مسیر 26/0 و 232/0 و 235/0- و 275/0 اثرگذار بوده و مهارت های تدریس 7/6 درصد، احساسات مثبت 3/5 درصد، احساسات منفی 5/5 درصد و کنترل ادراک شده 5/7 درصد از پیشرفت تحصیلی دانشجویان را به طور مستقیم تبیین می نمایند. از این رو، می توان نتیجه گیری کرد که مدرسان با داشتن احساسات مثبت و مهارت های تدریس قوی و دور کردن احساسات منفی از خود، می توانند پیشرفت تحصیلی دانشجویان را افزایش دهند.

هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه هوش هیجانی و باورهای غیرمنطقی با سلامت روان بود. جامعه این تحقیق شامل همه معلمان آموزش وپرورش شهرستان مسجدسلیمان در سال تحصیلی 1396-1395 بود. 265 معلم به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و پرسش نامه های هوش هیجانی بار-آن، باورهای غیرمنطقی جونز و سلامت روان GHQ-28 را تکمیل کردند. نتایج نشان داد که بین ابعاد هوش هیجانی (شاملِ خودآگاهی هیجانی، جرأت مندی، حرمت نفس، خودشکوفایی، استقلال، همدلی، مسئولیت پذیری اجتماعی، واقعیت آزمایی، تحمل فشار روانی، کنترل تکانه، شادکامی و خوش بینی) و سلامت روان معلمان رابطه معناداری وجود دارد و از سوی دیگر، بین مؤلفه های باورهای غیرمنطقی (شامل انتظار زیاد از خود، واکنش به ناکامی، بی مسئولیتی عاطفی، اجتناب از مشکلات، وابستگی، ناامیدی نسبت به تغییر و کمال گرایی) با سلامت روان معلمان رابطه معنادار مشاهده شد. تحلیل رگرسیون نشان داد که حدود 55 درصد از واریانس سلامت روان با متغیّرهای هوش هیجانی و باورهای غیرمنطقی تبیین می شود. براساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که باورهای غیرمنطقی و هوش هیجانی نقش بسیار خوبی در افزایش یا کاهش سلامت روان دارند. 

هدف پژوهش حاضر، تبیین نسبت میان برنامه فلسفه برای کودکان با فلسفه یادگیری از منظر وینچ می باشد.در این راستا با استفاده از شیوه تحلیل مفهومی، ابتدا برنامه فلسفه برای کودکان  و اهداف آن ارائه شده است.سپس اصول اساسی فلسفه یادگیری از منظر وینچ تشریح شده است. در تحلیل نسبت میان برنامه فلسفه برای کودکان، با فلسفه یادگیری وینچ، مشخص شدکه که بین این دو دیدگاه، وجوه مشترکی در زمینه اهمیت تفکر،جامع نگری در ارتباط با یادگیری،اجتماعی بودن یادگیری، توجه به بعد اخلاقی، اعتقاد بر قابلیت پرورش مهارت ها و توجه به دوران کودکی، وجود دارد. همچنین در بررسی نسبت برنامه فلسفه برای کودکان با فلسفه یادگیری وینچ، مطابقت میان اهداف این دو دیدگاه نیز بررسی شد. علاوه بر نسبت تشابه میان این دو دیدگاه، برخی وجوه افتراقی میان برنامه فلسفه برای کودکان با فلسفه یادگیری وینچ در زمینه های یادگیری، واقعیت، دانش، رابطه ارزش و واقعیت و تربیت اخلاقی نیز استنباط گردید.

هدف پژوهش حاضر پیش بینی اعتیاد به اینترنت بر اساس افسردگی و هیجان خواهی در دختران دانش آموز بود. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل دختران دانش آموزپایه دوم و سوم دوره دوم متوسطه بود که در سال تحصیلی 95-1394 در مدارس دولتی منطقه 8 شهر تهران به تحصیل اشتغال داشتند.240 نفر نمونه به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. پرسشنامه های افسردگی بک (2000)، هیجان خواهی زاکرمن (1978) و اعتیاد به اینترنت یانگ (1998) اجرا شد. نتایج تحلیل داده هابا روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیری سلسله مراتبی، نشان داد که بین افسردگی و مؤلفه های هیجان خواهی با اعتیاد به اینترنت همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد (01/0>ρ). افسردگی می تواند 1/29 درصد و مؤلفه های هیجان خواهی 9/3 درصد (و هر دو متغیر افسردگی و مؤلفه های هیجان خواهی در مجموع 33 درصد) از اعتیاد به اینترنت را در گروه نمونه پیش بینی کند. همچنین، یافته ها نشان داد از چهار مؤلفه هیجان خواهی تنها مؤلفه ماجراجویی به صورت مثبت و معنادار اعتیاد به اینترنت را پیش بینی می کند (01/0>ρ،190/0=β).

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر رویکرد امید درمانی بر کیفیت زندگی مادران دارای کودک با معلولیت جسمی حرکتی صورت گرفت. روش: پژوهش حاضر آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون، با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش شامل مادران کودکان دارای معلولیت جسمی حرکتی بود. با روش نمونه گیری در دسترس 30 نفر از بین این افراد انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) گمارش شدند و گروه آزمایش امید درمانی قرار گرفت. مقیاس کیفیت زندگی به صورت پیش آزمون و پس آزمون در هر دو گروه اجرا شد. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که نمرات شرکت کنندگان گروه آزمایش، در نمره کیفیت زندگی به طور معناداری کمتر از گروه گواه بود. بر این اساس، امید درمانی می تواند باعث بهبود کیفیت زندگی مادران کودکان معلول شود و گام مؤثری در بهبود وضعیت روانی آنها و روابط والد فرزندی باشد.

هدف از این پژوهش، مطالعه مؤلفه های زیبایی شناسی از دیدگاه دیویی و استلزامات تربیتی آن در نظام آموزش ازدور ایران است. 6 مؤلفه زیبایی شناسی دیویی (شاملِ وحدت و انسجام، خودآگاهی کیفی، احساس، ابراز، تخیل و تجسم) و استلزامات تربیتی آن ها در محتوا، روش تدریس و ارزشیابی آموزش از دور ایران مورد بررسی قرار گرفت. روش انجام پژوهش توصیفی و از نوع کاربردی است. به منظور گردآوری داده های لازم برای پاسخگویی به سؤال های پژوهش، همه منابع و مراجع مرتبط با استفاده از فرم گردآوری داده ها و یافته ها به شیوه کیفی تحلیل شد. بدین منظور سعی شده است داده ها از منابع مختلفی نظیر پژوهش ها، تولیدات تربیتی، تألیفات و کتب علمی، منابع خارجی و انسانی و نظایر آن جمع آوری شود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل تفسیر استفاده شد. نتایج پژوهش در زمینه میزان تناسب مؤلفه های زیبایی شناسی با حوزه آموزش از دور نشان داد که اکثر استلزامات تربیتی استخراج شده در منابع مکتوب متناسب با آموزش از دور می باشد؛ ازجمله خارج کردن محتوا از بسط و سکون، یکپارچگی و انسجام در محتوا، معنادار کردن هیجانات انسان، پرورش احساسات متعالی و بیداری وجدان انسانی، ایجاد کنش و واکنش و تعامل بین فرد و محیط، انطباق دادن بین امور قبلی و جدید، انتقال سریع مفهوم و استقلال فکری فراگیران، ایجاد شور و نشاط در زندگی افراد و بانشاط کردن کلاس درس است.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش مؤلفه های آرامش روان شناختی مبتنی بر دیدگاه اسلامی (صبر و دعا) در اضطراب امتحان و تاب آوری دانش آموزان پسر متوسطه اول شهر زاهدان بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. نمونه ای به تعداد 30 نفر از کلیه دانش آموزان پسر متوسطه دوره اول شهر زاهدان در سال تحصیلی 1397-1396 به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه اضطراب امتحان ابوالقاسمی و همکاران (1375) و تاب آوری کونور و دیویدسون (2003) بود.داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 و شاخص آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد میانگین نمرات اضطراب امتحان گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در پس آزمون به طور معناداری کاهش یافته، اما میانگین نمرات تاب آوری گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در پس آزمون به طور معناداری افزایش یافته بود. لذا نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مؤلفه های آرامش روان شناختی مبتنی بر دیدگاه اسلامی می تواند به عنوان یک روش مداخله ای مفید برای کاهش اضطراب امتحان و افزایش تاب آوری دانش آموزان به کار رود.

مقدمه: اضطراب امتحان یکی از دلایل اصلی افت تحصیلی و ضعیف شدن پایه تحصیلی دانش آموزان در مقاطع تحصیلی ابتدایی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش شناختی- رفتاری بر کاهش اضطراب امتحان پسران مقطع راهنمایی انجام شد. روش: این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه مورد مطالعه دانش آموزان پسر پایه اول تا سوم مقطع راهنمایی شهرستان سنندج بودند.  تعداد60 نفر از دانش آموزان به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و به تصادف به دو گروه 30 نفری آزمایش و کنترل تقسیم شدند. پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون در هر دو گروه اجرا شد. گروه آزمایش به مدت 12 جلسه تحت مداخلات شناختی – رفتاری قرار گرفتند. گروه کنترل هیچ مداخله ی دریافت نکردند. یافته ها: مداخلات شناختی – رفتاری در کاهش اضطراب امتحان موثر بود. اندازه اثر در این تحقیق 0/31 به دست آمد. نتیجه گیری: آموزش شناختی– رفتاری شیوه ی موثر در کاهش اضطراب امتحان است. بنابراین از این مداخله می توان برای بهبود عملکرد تحصیلی در کلینیک ها استفاده نمود.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در افزایش امیدواری و کاهش هیجانات منفی دانش آموزان پسر پایه نهم بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. تعداد 34 نفر با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه (17 نفر گروه آزمایش و 17 نفر گروه کنترل) جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای و به مدت دو ماه آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد دریافت کرد و گروه کنترل در این مدت هیچ آموزشی را دریافت نکرد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه امیدواری اشنایدر و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل کوواریانس چند متغیری و تحلیل کوواریانس تک متغیری استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اثر معنی داری بر روی امیدواری و هیجانات منفی دارد و باعث افزایش امیدواری و کاهش هیجانات منفی در دانش آزمون پسر پایه نهم شد؛ بنابراین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می تواند در افزایش امیدواری و کاهش هیجانات منفی دانش آموزان پسر مورد کاربرد قرار گیرد.

هوش اخلاقی با انجام درست کار و رعایت اصول اخلاقی پیوند دارد. پژوهش های متعدد ارتباط بین هوش اخلاقی را مورد بررسی قرار داده اند. با توجه به اینکه هوش اخلاقی عبارت است از توانایی تشخیص درست از غلط، انتخاب درست و در نهایت رفتار مبتنی بر اخلاق است. لذاهدف پژوهش حاضر فرا تحلیل مطالعات هوش اخلاقی بر اساس تحقیقات انجام شده در سال های 88 تا 94 و بررسی میزان تاثیر هوش اخلاقی با روش فرا تحلیل  می باشد. با بررسی پیشینه از میان تمام پژوهش های مرتبط با هوش اخلاقی که در نشریات علمی پژوهشی چاپ شده اند، تعداد 9 پژوهش  را که از لحاظ روش شناختی مورد پذیرش بود انتخاب و فرا تحلیل روی پژوهش ها انجام گرفت. ابزار پژوهش عبارت از چک لیست فرا تحلیل بود و از روش اندازه اثر کوهن برای دستیابی به مقدار ارتباط کلی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که مقدار اندازه اثر کلی این 9 مطالعه تحت مدل ثابت برابر با   326/0 به دست آمد که با تبدیل متوسط d  به مقدار Z در یک منحنی توزیع نرمال مطابق ملاک کوهن مقدار بالایی است.  همچنین در پژوهش های انجام گرفته هوش اخلاقی با قانون مداری، مهارت های ارتباطی، رهبری تیمی، اعتماد آفرینی، مسئولیت پذیری، بهزیستی روانشناختی، نوع دوستی، خود شکوفایی و رضایت از زندگی ارتباط معنی دار داشته است و بیشترین همبستگی هوش اخلاقی مربوط به بهزیستی روانشناختی (46/0)، مهارت های ارتباطی (47/0) و مسئولیت پذیری (51/0) بوده است.