استلزامات تربیتی

هدف از این پژوهش، مطالعه مؤلفه های زیبایی شناسی از دیدگاه دیویی و استلزامات تربیتی آن در نظام آموزش ازدور ایران است. 6 مؤلفه زیبایی شناسی دیویی (شاملِ وحدت و انسجام، خودآگاهی کیفی، احساس، ابراز، تخیل و تجسم) و استلزامات تربیتی آن ها در محتوا، روش تدریس و ارزشیابی آموزش از دور ایران مورد بررسی قرار گرفت. روش انجام پژوهش توصیفی و از نوع کاربردی است. به منظور گردآوری داده های لازم برای پاسخگویی به سؤال های پژوهش، همه منابع و مراجع مرتبط با استفاده از فرم گردآوری داده ها و یافته ها به شیوه کیفی تحلیل شد. بدین منظور سعی شده است داده ها از منابع مختلفی نظیر پژوهش ها، تولیدات تربیتی، تألیفات و کتب علمی، منابع خارجی و انسانی و نظایر آن جمع آوری شود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل تفسیر استفاده شد. نتایج پژوهش در زمینه میزان تناسب مؤلفه های زیبایی شناسی با حوزه آموزش از دور نشان داد که اکثر استلزامات تربیتی استخراج شده در منابع مکتوب متناسب با آموزش از دور می باشد؛ ازجمله خارج کردن محتوا از بسط و سکون، یکپارچگی و انسجام در محتوا، معنادار کردن هیجانات انسان، پرورش احساسات متعالی و بیداری وجدان انسانی، ایجاد کنش و واکنش و تعامل بین فرد و محیط، انطباق دادن بین امور قبلی و جدید، انتقال سریع مفهوم و استقلال فکری فراگیران، ایجاد شور و نشاط در زندگی افراد و بانشاط کردن کلاس درس است.

تأکید اساسی گفتمان تربیتی در مبانی نظری تحول بنیادین تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، دستیابی متربی و مربی به مراتبی از حیات طیبه است. حیات طیبه آنگونه از زندگی است که پاسخگوی نیازهای مادی و معنوى، علمى، عملى و روحی آدمی باشد. هدف از این مقاله ابتدا شناسایی و تحلیل مؤلفه های حیات طیبه بر اساس قرآن کریم و روایات اسلامی، آنگاه استخراج استلزامات تربیتی آن برای نظام آموزشی کشور بوده است. بدین منظور با توجه به کیفی بودن پارادایم پژوهش، با استفاده از روش تحلیل مضمون، ابعاد و مؤلفه های حیات طیبه مبتنی بر حوزه پژوهش این مطالعه، در قرآن کریم و روایات اسلامی، مورد واکاوی قرار گرفته، پس از کد گذاری و طبقه بندی و شناسایی ابعاد و مؤلفه های مربوطه، استلزامات تربیتی برای تعلیم و تربیت استخراج شده است. همچنین در این پژوهش، حیات طیبه به عنوان مفهومی اساسی و کلیدی و به مثابه هدف غایی در تعلیم و تربیت به منظور حصول قرب الی الله تلقی شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، ابعاد بدست آمده در قلمرو فردی واجتماعی (دنیوی و اخروی) و مؤلفه ها هم در حوزه رفتاری، دینی وشناختی و مهمترین استلزامات تربیتی حاصله شامل: جامع بودن مفهوم حیات طیبه، اکتسابی بودن، شکل گیری حیات طیبه در پرتو ایمان و عمل صالح، خود سازی و تهذیب نفس و توجه به آموزه های وحیانی احصاء شده است. بنابراین برنامه ریزان نظام آموزسی با اتکاء به یافته ها و استلزامات مستخرج از این تحقیق و مبانی تربیت مبتنی بر حیات طیبه، قادر خواهند بود اهداف، محتوا، روشهای آموزش و ارزشیابی آموزشی را در راستای سوق دادن مربیان و متربیان به مراتبی از حیات طیبه، تدوین نموده و نظام تعلیم وتربیت اسلامی را از نظام های وارداتی سکولار مستغنی سازند.