درخت حوزه‌های تخصصی

در سال های گذشته درپی برخی از تحولات اجتماعی و سیاسی، شعارهای تساوی طلبانه نسبت به حقوق زن و مرد در سطح جهانی مطرح شده که خواستار برقراری عدالت و مساوات میان زنان و مردان است. یکی از مهم ترین درخواست های زنان، داشتن استقلال اقتصادی و حقوق مالی برابر با مردان می باشد. اما قوانین موجود در عرصه بین المللی نمی تواند جواب گوی زنان در این مسائل باشد، در حالی که قوانین اسلام قرن هاست که با به رسیمت شناختن حق مالکیت و تعرف زنان در اموال، آن ها را در این زمینه مستقل نموده و مردان را ملزم به تامین نیازهای زنان با رعایت اصول انسانی و اخلاقی نموده است. این نوشتار به معرفی جایگاه اقتصادی زنان در اسلام و بیان استقلال مالی زنان در فقه اسلامی و حقوق مدنی ایران می پردازد.

مقاله حاضر به مطالعه تاثیر اشتغال بر کیفیت زندگی زنان شاغل می پردازد. هدف این تحقیق پاسخ به این پرسش است که آیا وضعیت اشتغال زنان- شامل خصوصیات عینی شغل آن ها و نگرشی که نسبت به وضعیت اشتغال خود (خشنودی شغلی) دارند- برکیفیت زندگی آنان تاثیر دارد؟ به این منظور، در قالب روش پیمایش 234 نفر از زنان شاغل در واحدهای ستادی وزارت جهادکشاورزی بر اساس روش نمونه گیری طبقه ای متناسب، انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان می دهد که میانگین شاخص کل کیفیت زندگی افراد نمونه (در دامنه تغییرات 3-1 ) معادل 1.9 است. از بین معرف های مختلف وضعیت شغلی؛ تنوع پذیری و تناسب شغل با مهارت و تخصص، با کیفیت زندگی رابطه مثبت دارد. در واقع افرادی که از وضعیت شغلی مناسب تری برخوردارهستند، کیفیت زندگی مناسب تری هم دارند. علاوه بر این، رابطه میان خشنودی شغلی و کیفیت زندگی زنان تایید شد. شاخص کل خشنودی شغلی به تنهایی 0.29 از واریانس کیفیت زندگی زنان شاغل را تبیین می نماید

فرهنگ یک ملت، شکل دهنده پیکره آن ملت و تعیین و تنظیم کننده ارزش ها، باورها، هنجارها و رفتارهای مردمان آن است. در رابطه با طلاق و عوامل پدید آورنده آن نیز، عوامل فرهنگی به شکل مستقل یا زمینه ساز سایر عوامل مسبب طلاق، در افزایش یا کاهش میزان آن بسیار حائز اهمیت است. در این راستا، بررسی کیفی""تجارب مردان و زنان طلاق گرفته، از عوامل فرهنگی زمینه ساز طلاق"" به عنوان گام مهمی در شناخت و پیشگیری از طلاق در کشور، هدف اصلی این پژوهش است. این پژوهش به صورت کیفی، از نوع پدیدارشناسی انجام گرفت. مشارکت کنندگان در این پژوهش 16 نفر از مردان و زنان طلاق گرفته شهر اصفهان بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع گلوله برفی انتخاب شدند و اطلاعات، از طریق مصاحبه عمیق جمع آوری و به روش استیویک-کولایزی-کن تجزیه و تحلیل شد. تعداد 450 کد استخراج گردید و با شناسایی وجوه اشتراک کدها، تعداد آنها به 52 عدد و سپس به 16 عدد کاهش یافت. سپس دسته بندی مفاهیم استخراج شده از آنها در چهار سطح تا رسیدن به نتایج شامل چهار مضمون ادامه یافت. براساس مفاهیم به دست آمده؛ عوامل فرهنگی زمینه ساز طلاق شامل چهار زیرمجموعه : الف- ""عدم پایبندی به ارزش های مذهبی و اخلاقی""؛ ب-""عدم پایبندی به ارزش های اجتماعی""؛ ج-""ناهنجاری های فرد و خانواده"" و د-""تفاوت در خرده فرهنگ هاست"". یافته های پژوهش نشان داد که در کدبندی الف: کم رنگ شدن ارزش های اخلاقی- دینی و عدم پایبندی به آنها در ارتباط با جنس مخالف و در قسمت ب: افزایش توقعات، انحرافات و نارضایتی جنسی، تغییر در نقش های جنسیتی، تأثیر منفی رسانه ها و وجود باورهای نادرست در فرد، همچنین در قسمت ج: فقدان آمادگی و مهارت در فرد و خانواده برای انتخاب و زندگی مشترک، فقدان مهارت جنسی، عدم توانایی برای حل مشکل و تعارض در زوجین، فرهنگ تحمیل در انتخاب همسر، قدرت طلبی و سلطه گری در خانواده و فرهنگ اقتصادی نادرست و در نهایت، در کدبندی د: تفاوت در خرده فرهنگ ها و عدم کفویت زوجین در زمینه های مختلف، در بروز اختلاف زناشویی و طلاق آنها مؤثر بودند. یافته ها همچنین بیانگر آن بود که فرهنگ حاکم بر جدایی، روند طلاق را از مسیر صحیح و مطلوب خود خارج نموده، ضمن وارد کردن آسیب روحی، شخصیتی و جسمی بر زوجین، آن را به واقعه ای خصمانه، دامنه دار و برگشت ناپذیر مبدل ساخته است.

پژوهش حاضر درصدد است، ضمن توصیف وضعیت موجود در دانشگاه های کشور ـ از طریق انجام تحقیقی میدانی ـ و ارائه برآوردی از نگرش دانشجویان به رابطه با جنس مخالف و میزان پایبندی به آنها باورهای دینی، به بررسی آرای موجود در این خصوص بپردازد. براساس تحقیق میدانی مزبور، نگرش دانشجویان نسبت به رابطه با جنس مخالف و تأثیر باورهای مذهبی آنها، در حد متوسط ارزیابی شد. افزون بر این، سه نظریه مطرح دراین باره، یعنی نظریه های اضطرار، اختلاط و اعتدال یا معروف، بررسی شد که نظریه اعتدال به رغم داشتن نقاط ضعف، با آموزه های دین اسلام مطابقت بیشتری دارد. ازاین رو سعی شد با استفاده از آموزه های دینی، نظریه «اعتدال با رویکرد تقلیل و کاهش روابط زن و مرد» طرح، و راهکارهایی جهت رسیدن به وضعیت مطلوب در روابط دختران و پسران، از جمله کنترل و تعدیل غریزه جنسی در سه محور خویشتن داری، ازدواج و آموزش ارائه گردد.

نوشتار پیش رو گفت و گویی است با دکتر شاه حسینی مدیرعامل بنیاد فارابی در عرصه سینما ، که آن را از نظر خوانندگان عزیز می گذرانیم.

سلامت زنان پایه سلامت خانواده و جامعه است و فراهم سازی آن، بدون توان مندسازی خانواده ها و بهبود روابط همسران، دشوار است.پژوهش پیش رو، پژوهشی کیفی و از نوع تحلیل محتوا است، که به پردازش نقش خانواده در سلامت زنان می پردازد. نمونه گیری، به گونه یی هدف مند انجام گرفته، و داده ها نیز پس از گردآوری به وسیله مصاحبه های ضبط و دست نویس شده، به صورت دو بخش همسران و سلامت زنان، و نیز زن، خانه داری، و خانواده طبقه بندی شده اند و مورد تحلیل قرار گرفته اند.یافته ها نشان می دهد روابط همسری و خانوادگی دل خواه و نیز شناخت ارزش خانه داری، هم پای برخورداری از پشتیبانی های اجتماعی مناسب، می تواند در سلامت زنان،که نیمی از جمعیت و زیربنای خانواده ها را تشکیل می دهند، موثر باشد.

این پژوهش برای دستیابی به هدف های چندی انجام شد که اصلی ترین آنها عبارت بودند از: شناخت انگیزه های زنان از مشارکت در فعالیت های شغلی- تحصیلی و مشخص کردن سهم هر یک از عامل های مؤثر بر تمایل زنان به مشارکت در فعالیت های شغلی و تحصیلی. پرسش اصلی این پژوهش عبارت بود از این که مهم ترین انگیزه های زنان ایرانی از حضور و مشارکت در فعالیت های اجتماعی (در قالب دو متغیر شغل و تحصیل دانشگاهی) چیست؟ پرسشنامه به گونه ی محقق ساخته تهیه و پس از بررسی روایی و اعتبار آن، با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر روی 360 نفر در شهر سمنان اجرا شد. یافته ها و نتایج بدست آمده از فرایند این پژوهش در تحلیل نهایی نشان داد که: بیش ترین انگیزه ی زنان مورد بررسی متمرکز بر عامل های اجتماعی و سپس فرهنگی است، به این معنا که زنان مورد مطالعه بیش از هر انگیزه دیگری در پی مزایای ناشی از این دو عامل در مشارکت و حضور در عرصه های اجتماعی هستند. هر چند انگیزه های اقتصادی و روان شناختی آن ها برای اشتغال و ادامه ی تحصیل دارای نقشی مهم و اثرگذار بوده است، چنان که اشتغال و تحصیل را به منزله ی پشتوانه ای برای تمکن یا استقلال مالی خود قلمداد کرده و در جستجوی تحرک اجتماعی و صعود به مراتب بالاتر سلسله مراتب و پایگاه اجتماعی و اقتصادی هستند، اما باید گفت زنان با تحصیلات دانشگاهی، در ورود به نظام آموزش عالی و اشتغال، برخورداری بیش تر از حقوق فردی، خانوادگی، اجتماعی و حرفه ای را متاثر از علل اجتماعی جستجو می کنند. همچنین با برقراری ارتباط اجتماعی با دنیای پیرامون، در پی امکان های بیش تر در این ارتباطات برای اموری همچون ازدواج یا گزینش همسری مطلوب و مناسب هستند

مهریه برای زن در ازدواج دائم و موقت امری تاییدی در اسلام بوده و خداوند در قرآن نیز به پرداخت مهریه به زنان تاکید فرموده است. علی رغم اینکه در اسلام بر استحباب مهریه ی کم و کراهت زیادی آن تاکید شده است در سال های اخیر میزان مهریه افزایش زیادی پیدا کرده و این امر مشکلاتی را برای مردان به وجود آورده است. در این مقاله میزان مهریه در فقه امامیه و عامه و حقوق موضوعه ی ایران و کشورهای مسلمان همچنین امکان دخالت قانون گذار و تغییر در احکام مهریه براساس مقررات شرعی بررسی شده و با عنایت به مبانی تغییر احکام و نبود این مبانی در خصوص تغییر مهریه امکان دخالت قانون گذار جهت تحدید اراده ی زوجین در تعیین مهریه مورد تردید قرار گرفته است. در پایان با تبیین مقررات جدیدی که در لایحه ی حمایت از خانواده مطرح شده و با بیان ایرادات قانونی و شرعی ماده ی 25 لایحه و تبصره های آن پیشنهاد و حذف این ماده و تبصره های آن مطرح گردیده است.

طرح کلی این پژوهش از نوع پس آزمون – پیش آزمون با یک گروه و پس رویدادی به لحاظ بررسی وضعیت رفتاری گروه ها است. در این پژوهش برای بررسی اختلال های رفتاری در آزمودنی ها، مقیاس ارزش یابی رفتاری راتر (فرم آموزگاران) به کار آمده است. این آزمون از روایی و اعتباری نسبتا بالا برخوردار است. نخست 86 آزمودنی ها به طور تصادفی برگزیده شدند و در مرحله ی پیش آزمون از طریق مربیان مورد مشاهده قرار گرفتند. سپس برای بررسی میزان اثربخشی آموزش مهارت های زندگی، مهارت هایی چون حل مسئله، تصمیم گیری، تفکر انتقادی و خلاق، چه گونه گی بهداشت جسم و روان، مهارت های میان فردی و ارتباطی به شیوه ی آموزش مستقیم به مربیان و به شیوه های غیر مستقیم (یادگیری مشارکتی، بازی های تربیتی، بارش فکری، ایفای نقش، بحث و گفت و گو، کار در گروه های کوچک، الگوی افزایش آگاهی، کندوکاو گروهی، نمایش، پرسش و پاسخ آموزش مستقیم – عملی، و مسئولیت های اردویی) به دانش آموزان دختر در اردوگاه ها آموخته شد. آزمودنی ها در مرحله ی پس آزمون دوباره ارزش یابی شدند. یافته ها نشان داد که میانگین نمره های پس آزمون نسبت به میانگین نمره های پیش آزمون به گونه ئی معنادار کم تر است که این به معنای اثربخشی آموزش مهارت های زنده گی در بهبود وضعیت رفتاری نوجوانان است. هم چنین تفاوتی معنادار در وضعیت رفتاری نوجوانان در پایه های گوناگون تحصیلی دیده می شود که این تفاوت در مرحله ی پیش آزمون نشان می دهد که نوجوانان پایه ی دوم و سوم راهنمایی مشکلات رفتاری بیش تری دارند؛ در حالی که در مرحله پس آزمون وضعیت رفتاری دانش آموزان پایه های یکم و دوم راهنمایی نسبت به نوجوانان پایه سوم راهنمایی بهبود بیش تری داشته است. به سخن دیگر، آموزش ها در گروه های سنی پایین تر موثرتر است.

در شماره پیشین، مراد از اصلاح و کیفیت رجوع در طلاق رجعی را تبیین نموده و منظور از «معروف» در آیه مورد نظر را بیان داشتیم. در این شماره ضمن توضیح در مورد دفعات رجوع مجاز مرد به زن در دوران عده طلاق، معانی عبارات امساک به معروف، تسریح به احسان، سراح جمیل و سرح به معروف و فرق عمل به معروف در مورد حقوقی که مرد باید برای بازگشت به زندگی زناشویی و یا ترک آن زندگی نسبت به زن رعایت کند مورد بررسی قرار خواهیم داد.

این پژوهش با هدف بررسی نقش پیش بینی کنندگی ویژگی های شخصیتی و رضایت زناشویی بر رضایت شغلی کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران شهر شیراز که در مورد 112 نفر کارمند رسمی، از راه نمونه گیری تصادفی ساده انجام گرفته است. ابزار پژوهش، پرسشنامه ی رضایت شغلی، پرسشنامه ی پنج عاملی ویژگی های شخصیتی(نئو اف اف آی) و پرسشنامه ی رضایت زناشویی (انریچ) بود. تجزیه و تحلیل آماری پژوهش از روش تحلیل رگرسیون، آزمون آماری t مستقل و ضریب همبستگی پیرسون انجام گرفت و نشان داد که ویژگی های شخصیتی دارای قدرت پیش بینی کنندگی رضایت شغلی در جامعه ی مورد پژوهش بوده، ولی رضایت زناشویی رابطه ای معنادار با رضایت شغلی نداشت. ابعاد شخصیتی نئو اف اف آی: شامل متغیرهای روان نژندی، انعطاف پذیری و با وجدان بودن، قدرت پیش بینی کنندگی رضایت شغلی را دارند. از سوی دیگر، نتایج نشان داد که ویژگی های شخصیتی رابطه ای معنادار با رضایت زناشویی دارند؛ هم-چنین، جنسیت کارکنان نمی تواند رابطه ای معنادار با رضایت شغلی و رضایت زناشویی داشته باشد. با توجه به نتایج بدست آمده، توجه و دقت بیش تر در خصوص ویژگی های شخصیتی افراد برای استخدام مناسب و شایسته و هم چنین، انتصاب آن ها در پست های اداری، با توجه به ویژگی های شخصیتی آن ها و تشکیل کارگروههایی جهت بالا بردن رضایت شغلی در این زمینه احساس می شود.

کتاب تأثیر «فمینیسم بر فرزندان» اثر «استوارت رین» و با ترجمه و تلخیص «کتایون رجبی‌راد» با سفارش نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در سال 1387 به چاپ رسیده است.این کتاب که بخش عمده آن ترجمه کتاب «خیانت به فرزند» نوشته «استوارت رین» است، نتایج و تبعات ناخوشایند به جا مانده از جریان فمینیسم را بر کودکان بررسی می‌کند. کتاب حاضر، بیشتر به مسائل کودکانی می‌پردازد که قربانی دعواهای فمینیستی شده‌اند. بر این اساس رویکرد فمینیسم، فروپاشی خانواده، آسیب نسل‌ها و گسست شیرازه‌های عاطفی- اجتماعی و اخلاقی جامعه را به دنبال داشته است. گزارشی کوتاه از این کتاب را تقدیم خوانندگان محترم می کنیم.

هدف از اجرای این پژوهش بررسی ارتباط بین سبک های دلبستگی و ویژگی های شخصیتی با اضطراب دانش آموزان پیش دانشگاهی شهر شیراز بود. بدین منظور، 380 نفر ( 230 دختر و 150 پسر ) به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه های ویژگی های شخصیت نئو، سبک های دلبستگی و اضطراب بک را تکمیل کردند. برای بررسی و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، تی تست و رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان دادند که سبک دلبستگی اضطرابی با اضطراب رابطه ای مثبت و معنادار دارد و در مورد ویژگی های شخصیتی، بین روان رنجوری و اضطراب رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و بین برونگرایی، مسئولیت پذیری، انعطاف پذیری و اضطراب رابطه معنادار منفی وجود دارد. تنها سبک دلبستگی اضطرابی توان پیش بینی کنندگی اضطراب را داشت و از بین مولفه-های ویژگی شخصیتی، روان رنجوری، توان پیش بینی اضطراب دختران و روان رنجوری و مسئولیت پذیری توان پیش بینی اضطراب پسران را داشت. هم چنین، دختران نسبت به پسران اضطراب بیش تری را نشان دادند.

هدف از اجرای این پژوهش بررسی رابطه ی افکار نا کارامد و تمایل به افکار خودکشی در همسران آزار دیده در شهرستان جهرم بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل زنان و مردان مورد خشونت و آزار بود که به دادگاه حمایت خانواده، پزشکی قانونی و شورای حل اختلاف جهرم مراجعه کرده بودند که از میان آنان تعداد 292 نفر از همسران آزار دیده (162 زن و130 مرد) درگروه سنی 45-20 سال با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه ی نگرش های ناکارآمد «وایزمن و بک» و پرسشنامه ی سنجش میزان افکار خودکشی «بک» در مورد آنان به اجرا در آمد. نتایج پژوهش نشان دادند که بین افکار ناکارآمد و تمایل به افکار خودکشی در همسران آزار دیده رابطه ی مثبت و معنادار وجود دارد. هم چنین، بین افکار ناکارآمد در همسران آزار دیده زن و مرد تفاوتی معنادار دیده می شود، اما بین تمایل به افکار خودکشی در همسران آزار دیده ی زن و مرد تفاوتی معنا دار وجود نداشت. این نتایج نشان دادند که بین تمامی ابعاد افکار ناکارآمد با تمایل به افکار خودکشی نیز رابطه ی مثبت و معنادار وجود دارد. در بررسی و تحلیل میزان تحصیلات بر افکار ناکارآمد در همسران آزار دیده، یافته ها نشان دادند که تحصیلات بر میزان افکار ناکارآمد تاثیری معنادار دارد در حالی که بر تمایل به افکار خودکشی در گروه تاثیری معنا دار نشان نداد.

آموزش زنان روستایی گامی اثربخش در راستای توسعه ی پایدار روستایی است. هدف کلی این پژوهش توصیفی – پیمایشی، ارزشیابی آموزش های فنی حرفه ای غیررسمی زنان روستایی بود. جامعه ی آماری این پژوهش را زنان روستاهای شهرستان سنندج در استان کردستان تشکیل دادند و با محاسبه ی حجم نمونه ای معادل120 نفر با استفاده از جدول کرسجی و مورگان KrejcE،1980 ) Morgan &) از روش نمونه گیری چند مرحله ای استفاده شد. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن به وسیله ی پانل متخصصین تایید گردید. جهت تعیین پایایی پرسشنامه از روش آزمون مجدد استفاده شد و پایایی آزمون مورد تایید قرار گرفت. بر اساس یافته ها، تفاوتی معنادار بین مهارت پیشین و کنونی پاسخگویان در زمینه ی صنایع دستی پس از شرکت در برنامه های آموزش فنی و حرفه ای بدست آمد. بررسی تفاوت در تغییر دانش زنان روستایی بر حسب سطح تحصیلات، حاکی از آن بود که اختلافی معنی دار بین تغییر دانش زنان روستایی در سطوح گوناگون تحصیلی وجود دارد. با توجه این که هدف از اجرای این آموزش ها اشتغال زایی در راستای توسعه ی اقتصادی روستا می باشد، اما متاسفانه به علت محدودیت اعتبارات، نبود صرفه ی اقتصادی تولید در سطح خرد و... امکان اشتغال زنان روستایی در زمینه ی صنایع دستی بسیار محدود است. جهت برطرف شدن این معضل، تشکیل شرکت-های تعاونی زنان روستایی و شرکت های تعاونی فرش بافی در روستا پیشنهاد می شود.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه ی بین سبک فرزند پروری، دلبستگی و تعهد زناشویی در دانشجویان زن متاهل انجام گرفت. جامعه ی مورد مطالعه ی پژوهش دانشجویان زن متاهل دانشگاه علامه طباطبایی در سال تحصیلی 88-89 بودند که نمونه ی مورد نظر شامل 120 دانشجوی متاهل بود که به گونه ی در دسترس از این جامعه انتخاب گردیدند و. ابزارهای پژوهش بین آن ها توزیع گردید و تکمیل شد. ابزارهای پژوهش پرسشنامه های اقتدار والدینی (فرم پدر و فرم مادر)، سبک دلبستگی و تعهد زناشویی است. برای تحلیل داده های بدست آمده از پژوهش از روش همبستگی استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که بین سبک فرزندپروری و دلبستگی به صورت کلی رابطه وجود دارد به این ترتیب فرضیه ی نخست تایید گردید. هم چنین، نتایج حاکی از این بود که به صورت کلی بین سبک دلبستگی و تعهد زناشویی رابطه ی معنادار وجود ندارد بنابراین، فرضیه ی دوم به صورت کلی رد شد. هم چنین، بین سبک فرزند پروری و تعهد زناشویی به صورت کلی رابطه-ی معنادار یافت گردید و از این رو، فرضیه ی سوم پژوهش تایید گردید.

چند وقت پیش خبری کوتاه در یکی از روزنامه‏های تقریباً کثیرالانتشار درج شد که برای ما مهم و جالب توجه بود. در این خبر چند سطری آمده بود که طی حکمی از سوی یونسکو مهندس سید شهاب‏الدین طباطبایی به عنوان مشاور امور سازمان‏های غیر دولتی منصوب گردید واز آنجا که موضوع داغ مطبوعات این طرف و آن طرف صبح و بعدازظهر و نیز نشریه ما بحث سازمان‏های غیر دولتی است. به عنوان اولین خبرنگار سراغ ایشان رفتیم تا حال که سازمان‏های غیر دولتی از طرف یونسکو دارای مشاور شده‏اند سؤالات ما هم بی پاسخ نماند.