درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵۰٬۴۰۱ تا ۵۰٬۴۲۰ مورد از کل ۵۲٬۹۰۷ مورد.
۵۰۴۰۱.

نقش عناصر مادینه در زندگی زرتشت بر اساس روایت زراتشت نامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه متون ادبی دوره عراقی دوره ۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 27 - 40

کلیدواژه‌ها: زراتشت نامه زرتشت مادر حیوانات ماده آب برکت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۶۳
زراتشت نامه یکی از آثار قرن هفتم هجری است که به زندگی زرتشت و حوادث پیش و پس از تولد او می پردازد. در این منظومه، به توطئه های دشمنان زرتشت برای نابودی او در دوران کودکی و نقشی که مادرش در محافظت از وی دارد، اشاره می شود. نگارنده در این جستار بر آن است که با روش توصیفی تحلیلی به مطالعۀ نقش عناصر مادینه در زندگی زرتشت بر اساس روایت زراتشت نامه بپردازد. با اندک توجهی به این رویدادها درمی یابیم که علاوه بر مادر زرتشت، بسیاری از عناصر و حیوانات مادینه نیز در سرنوشت او، نقش حمایت گر و محافظ دارند. از جملۀ این موارد می توان به ماده گاو، مادیان، ماده گرگ، میش و نقش آب (گذر از آب و غوطه خوردن در رود وهدائیتی) اشاره کرد. نقش فعال مادر زرتشت و حیوانات و عناصر مادینه در مراقبت و حفظ زرتشت از خطرات، علاوه بر منظومۀ زراتشت نامه در بسیاری دیگر از آثار زرتشتی نیز تکرار شده که این موضوع می تواند در ارتباط با مفهوم نمادین این نیروهای مادینه با مفهوم برکت باشد. با توجه به این که اقوام هند و اروپایی، اقوامی پدرتبار و مردسالار هستند، نقش عناصر مادینه در سرنوشت زرتشت، می تواند بازمانده و یادگاری از عقاید ایرانیان قبل از ورود آریاییان به ایران باشد که این اقوام به گواهی تاریخ، اقوامی مادرتبار و زن سرور بوده اند. جایگاه فعال زن در این منظومه، نشان از باور فرهنگی عمیق و ریشه داری است که به هزاره های قبل از ورود آریاییان به ایران بازمی گردد.  
۵۰۴۰۲.

شواهد تغییرات محیطی در نواحی خشک

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۸۰ شماره ۳ 119 - 147

کلیدواژه‌ها: نواحی خشک دوران چهارم تغییرات محیطی کواترنر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۷۶
نواحی خشک و نیمه خشک برروی هم بیش از ۳۰ درصد مساحت خشکی های زمین را دربرمی گیرند. این نواحی در دوران چهارم، همراه با پیش روی و پس روی یخچال های قاره ای و تغییرات اقلیمی، از نظر وسعت و نوع فرآیندهای طبیعی، تغییرات و تحولاتی را متحمل شده اند. آثار ناشی از این تغییرات و تحولات به صورتهای مختلف ژئومورلوژیک، رسوبی، فیزیکی، شیمیایی و زیشتی، کم و بیش محقوظ مانده اند که شناخت و بررسی آنها می تواند در تشخیص وسعت و شدت تغییرات محیطی به ما کمک نماید. در این مقاله که با مطالعه منابع مختلف و به روش کتابخانه ای تهیه گردیده، ضمن دسته بندی انواع شواهد تغییرات محیطی در نواحی خشک، بنا بر نوع و ماهیت آنها، به طور مختصر، هریک از این شواهد مورد توجه قرار گرفته اند. مطالعه دقیق ویژگی های این گونه آثار موجود از شرایط محیطی گذشته در نواحی خشک می تواند زیربنای مناسبی را جهت برنامه ریزی های محلی و ناحیه ای فراهم آورد.
۵۰۴۰۳.

بررسی تطبیقی غزلیات سعاد صباح و مستوره اردلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲ 59 - 79

کلیدواژه‌ها: ادبیات تطبیقی غزل عشق سعاد صباح مستوره اردلان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۶۹
سرودن غزلیّات و اشعار عاشقانه، نه تنها در ادبیّات فارسی و عربی، بلکه در ادبیّات دیگر ملّت های جهان نیز به طور وسیعی رایج بوده است، ازآنجاکه سعاد صباح و مستوره اردلان در فرهنگ کویت و ایران جایگاه مشابهی دارند، بررسی تطبیقی غزلیّات این دو شاعر به منظور شناخت و آشنایی بیشتر با آن ها می تواند بحثی نو در زمینه ادبیّات تطبیقی باشد. این پژوهش؛  برآن است که به شیوه توصیفی تحلیلی و برمبنای مکتب آمریکایی که وجود اثرگذاری و اثرپذیری را بین دو شاعر را شرط ادبیّات تطبیقی نمی داند، به واکاوی غزلیّات سعاد صباح و مستوره اردلان بپردازد و ضمن بررسی ویژگی های ادبیّات عاشقانه دو شاعر، دیدگاه های آن ها را در این زمینه مقایسه کند و به رهیافتی از طرز تفکّر و مشرب تغزّلی دو شاعر دست یابد. با عنایت به نتایج به دست آمده در غزلیّات دو شاعر، می توان به نقاط مشترکی ازجمله (تجلّی معشوق، اوصاف و احوال مشترک عاشق و معشوق، هجران و دوری، فضائل عشق و عاشقی،  به کار بردن مرثیه و...) اشاره کرد و همچنین ازنظربیان، دو شاعر به سادگی و شیوایی گرایش دارند. لازم به ذکراست عاشقانه های دو شاعر، از نظر محتوا، زبان و اسلوب نیز باهم تفاوت هایی دارند.
۵۰۴۰۴.

نمود جنسیت گرایی، ناجنسیت گرایی و فراجنسیت گرایی در شعر فروغ فرخزاد

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین ادبی سال ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 65 - 85

کلیدواژه‌ها: فرافمینیسم نوشتار جنسیتی فراجنسیتی غیر جنسیتی فروغ فرخزاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۳۱۴
زبان از عناصر بنیادین نوشتار به شمار می رود. بسیاری معتقدند میان زبان مردانه و زنانه در نوشتار تفاوت وجود دارد. لذا در شاخه رادیکال و پست مدرن جنبش زنان فمینیسم زبان و نوشتار زنانه مورد توجه بسیاری قرار گرفت. هر چند وجود چنین زبانی، با منطق شکل گیری خود زبان سازگار نیست و عنصر جنسیت نمی تواند عامل مؤثری برای ایجاد زبانی مستقل باشد. بنابراین از زبان و نوشتار زنانه به عنوان یک رویکرد به زبان و نوشتار یا نوعی شیوه نگارش که در قید و بند جنسیت قرار گرفته می توان یاد کرد. لذا نگرش فرافمنیسم از شاخه زبان شناسی فراساختارگرا با تمایزی که بین نوشتار زنانه (جنسیتی) نوشتار فراجنسیتی، و غیرجنسیتی قائل است سعی دارد نمونه هایی را بررسی و نگرش های ذکر شده را تبیین و تشریح نماید. مقاله حاضر ضمن بررسی انواع نوشتار (جنسیتی، فراجنسیتی، غیرجنسیتی)، می کوشد نشان دهد که نگاهی دیگر به نسبت بین زبان و جنسیت و هر گونه الگوی پیشینی دارد که زبان نوشتار را به زنانه و مردانه تقسیم می کند. لذا با بررسی آثاری از فروغ فرخزاد نمونه هایی از انواع روابط بین زبان و نوشتار را ارائه می دهد. تا نشان دهد تقسیم بندی نوع نوشتار به زنانه و مردانه نگرشی کاملاً جنسیت زده است.
۵۰۴۰۵.

«تاجگه» یا «باجگه»؛ «طیّار، نوعی قایق» یا «طیّار، سازه ای در کاخ» تصحیح و شرح یکی از مشکلات دیوان خاقانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای نوین ادبی تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۱۷ 73 - 91

کلیدواژه‌ها: خاقانی باجگه تاجگه طیار تصحیح و شرح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۲۲۵
آثار خاقانی یکی از فاخرترین تولیدات زبان و ادبیات فارسی است که در طول سده های مختلف در سبک و اسلوب خود همچنان یگانه است. متاسفانه آثار خاقانی نیز مثل هر اثر کهن دیگری از تحریف ها و تصحیف ها برکنار نیست. این مشکل به ویژه در دیوان او بسیار پررنگ تر است. تشخیص نادرست نسخه اساس و اطمینان بیش از اندازه به آن، شناخته نبودن دستنویس های مضبوط دیگر، تفاوت زیاد سطح دانش شاعر با کاتب یا مصحح و نبود امکانات امروزی مثل اینترنت و موتورهای جستجوگر از جمله اصلی ترین دلایل این تصحیف ها و تحریف ها است. در این پژوهش برآنیم تا با روش کتابخانه ای و با کمک دستنویس های کهن و نیز منابع دیرین تاریخی و جغرافیایی یکی از بیت های بحث برانگیز دیوان را تصحیح کنیم و با توجه به صورت جدید بیت شرح دیگری از آن به دست دهیم. خاقانی در دو بیت دیوان به مکانی در بغداد اشاره می کند که در تمام دیوان های چاپی، شرح ها و جستارهاییکه بهآن پرداخته اند «باجگه» ضبط شده است و سال هاست خاقانی پژوهان این دو بیت را بر اساس همین نویسه «باجگه» شرح کرده اند. در این جستار نشان داده ایم نام درست این مکان «تاجگه» است و این مکان یکی از کاخ های مشهور خلفای عباسی در قرن ششم بوده است. در همین راستا کوشیده ایم تا آگاهای های پراکنده ای را که درباره این مکان در متون کهن وجود داشته دسته بندی کنیم و مکان دقیق این قصر را در جغرافیای تاریخی و امروزی بغداد نشان دهیم. از طرف دیگر سعی کرده ایم، معنای جدیدو متناسبی از واژه «طیار» و نیز آگاهی های دقیق تری از «زرسنجه طیار» عرضه کنیم.
۵۰۴۰۶.

صور مثالی آنیموس یونگ در رمان سو و شون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال هفتم بهار ۱۳۹۲ شماره ۲۵ 73 - 93

کلیدواژه‌ها: صور مثالی آنیموس یونگ سیمین دانشور سو و شون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۲۱۴
"آنیما" و "آنیموس" دو کهن الگوی بسیار مشهور در ادبیات فارسی هستند ؛ که ابتدا توسط روانشناسانی چون یونگ مطرح شدند، و بارها و بارها در آثار شاعران و نویسندگان مختلف نمود یافته اند. کهن الگوی آنیما نیمه زنانه در وجود مردان ، و آنیموس نیمه مردانه در وجود زنان است. این کهن الگوها تحت تأثیر حضور مادر و پدر در وجود هر شخص شکل می گیرد، و تحت تأثیر شرایط اجتماعی و زندگی هر شخص دچار تغییر و تحول می شود. سیمین دانشور یکی از نویسندگانی است که این تصویرها را در اشکال مختلف در آثار خود، و به ویژه در رمان "سو و شون" بروز داده است. در این مقاله به بررسی و تطبیق جنبه های صور مثالی آنیموس یونگ و سیمین دانشور با تأکید بر رمان "سو و شون" پرداخته خواهد شد.
۵۰۴۰۷.

«محلِ اخلاص»؟ «محکِ اخلاص»؟ «مُخِّ اخلاص»؟ «میخِ اخلاص»؟ «محضِ اخلاص»؟ در عبارتی از صد میدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا) سال ۱۷ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۰) 103 - 114

کلیدواژه‌ها: صد میدان کشف الأسرار أنس التائبین حدیقه الحقیقه تحریف نقد و تصحیح متون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۷۳
 بیان مسئله: صد میدان یکی از قدیم ترین آثار عرفانی به زبان فارسی است که حاصلِ مجالسِ خواجه عبداللّه انصاری در محرّم 448ق بوده است. میدانِ بیست ویکم از صد میدان درباره توکّل است و در آن آمده است: «توکّل قنطره یقین است و عمادِ ایمان و محلِ اخلاص». این سخن در کتاب های دیگر مانند تفسیر کشف الأسرار، أنس التَّائبین و حدیقه الحقیقه نیز نقل شده است؛ امّا در دست نوشت ها و چاپ های این متون، ترکیبِ «محلِ اخلاص» به چهار گونه دیگر نیز آمده است: «محکِ اخلاص»، «مُخِّ اخلاص»، «میخِ اخلاص» و «محضِ اخلاص». هرکدام از مصحّحانِ این متون به گونه ای این ترکیب را پذیرفته و چاپ کرده اند: سرژ دو بورکوی و علی اصغر حکمت: «محلِ اخلاص»؛ محمّدسرور مولایی: «محکِ اخلاص»؛ علی فاضل: «مُخِّ اخلاص»؛ محمّدعلی موحّد و نیز حسن نصیری جامی: «میخِ اخلاص». از میان این پنج ضبط، کدام یک درست است؟ این پژوهش به بررسی این عبارت از صد میدان در دو چاپِ اصلیِ آن پرداخته است. روش: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با شناساییِ منابعِ گوناگونی که عبارت پیش گفته در آن آمده، در تلاش است تا با استناد به دلایل متعدّد نسخه شناسی، زبانی و بلاغی، ضبط صحیح ترکیب یاد شده را مورد بررسی قرار دهد. یافته ها و نتایج: از میان ضبط های پنجگانه مذکور، ضبط برتر و صحیح «محلِ اخلاص» است. همچنین پژوهش حاضر بر اهمیّتِ یافتنِ منابع و مآخذِ مؤلّف در متونی که نسخه های خطی معتبر ندارند و اهمیّتِ شناختِ منابعِ جنبی در تصحیحِ آن متون تأکید کرده است.
۵۰۴۰۸.

آیین پذیرایی از مهمان در شاهنامه فردوسی و اودیسه هومر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲ 415 - 436

کلیدواژه‌ها: آیین پذیرایی میهمان میزبان اودیسه شاهنامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۹۶
« شاهنامه» فردوسی و «اودیسه» هومر دو نمونه از کهن ترین و نام آورترین حماسه های جهان و نمایش گر بسیاری از آیین های ایرانیان و یونانیان باستان هستند. آیین پذیرایی و نکوداشت مهمان یکی از آیین هایی است که برگزاری شایسته و درست آن، در میان مردمان دو سرزمین بسیار مهم بوده است و اجرای مراحل مختلف آن چون استقبال، شستن دست ها، چیدن خوان، به گرمابه بردن، آماده کردن بستر، بدرقه و... با دقت و ظرافت صورت می گرفت. در «شاهنامه» مراحل مختلف پذیرایی از مهمان با خرده بینی، گستردگی و تشریفات بسیار برگزار می شود. در «شاهنامه» بسته به آنکه میزبان یا میهمان، پادشاه، شاهزاده یا پهلوان باشد، این آیین به گونه ای دیگر بر پا می شود. این آیین در نزد یونانیان حتی جنبه سپند و مینوی داشته و با اساطیر و باورهای کهن آنان در پیوند بوده است. در این جستار ما با یادکرد نمونه هایی از پنج داستان «شاهنامه» فردوسی (فریدون، منوچهر، سیاوش، رستم و سهراب، رستم و اسفندیار) و نمونه هایی از «اودیسه» به سنجش و بررسی چگونگی برگزاری این آیین در این دو اثر پرداخته ایم.
۵۰۴۰۹.

کژخوانی مواضع سیاسی صفی علی شاه در عصر ناصری در مقاله «بررسی گونه شناسی تفسیر صفی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۶ 200-177

کلیدواژه‌ها: نقد و بررسی مواضع سیاسی صفی علی شاه تفسیر صفی عصر ناصری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۵۹
علی صادقی حسن آبادی و عبدالله رادمرد (1398) در مقاله «بررسی گونه شناسی تفسیر صفی » تفسیر صفی را با رویکرد ژانری از سه منظر فرامتن، متن و بینامتن تحلیل و بررسی کرده اند. از آنجا که مهم ترین تفاسیرِ منظوم قرآن ازجمله کامل ترین آن یعنی تفسیر صفی در عصر قاجار پدید آمده، تحلیل موقعیت سیاسی و اجتماعی مفسران به ویژه صفی علی شاه در روند شکل گیری و گسترش متون تفسیری منظوم مهم و قابل بررسی است. این تحلیل ضمن مقاله «بررسی گونه شناسی تفسیر صفی » صورت گرفته است. به باور نگارنده، تحلیل های مندرج در مقاله مذکور با کژخوانی هایی همراه است که در جستار پیشِ رو به تبیین آن پرداخته شده است.
۵۰۴۱۰.

انگیختارهای اسطوره گرایی رمان غرب

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین ادبی سال ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 203 - 231

کلیدواژه‌ها: رمان غرب اسطوره گرایی زمان پریشی ارجاع انتزاعات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۲۱۸
خلاصه در تمدن غرب، ژانر رمان بدان روی به اسطوره گرایید که اساطیر به سبب کارکردهای ایدئولوژیک، هماره نفی و سترده می شدند. حتی در زینه نخست، بازگشت آن به رمان غرب بیانگر وجه بینامتنی است. در این فرایند و فرگشت کلان نگری ، زمینه ها و انگیختارهای بنیادینی که به غایت در دیگرگونی اندیشه ای تمدن غرب تاثیرگذار بوده و اسباب کاررفت اساطیر کهن و برساخته ها را در قلمرو رمان این تمدن فراهم می آورند ، دیده می شوند. نخست، تقابل ماهوی با نفی اساطیر. دودیگر، زمان پریشی گزارش رخدادها و دست یافتن به ادراکات خودمحوری. سه دیگر، رجحان خداباوری بر گسست هویت و نیز پذیرش استحاله ناشی از آن. چهارم، دادخواهی جریان های معترض( فمینیسم تمامیت خواه و رادیکال) و کوشش برای اصلاح زیرساخت های فکری جوامع غربی. پنجم، بازسازی اسطوره های کهن و بازیافت برساخته ها. انگیختار ششم، ارجاع انتزاعات با ادراک عینیات. آنچه که نباید از نظردور افتد ، این انگیختارهای هرمنوتیک است که از پاسخ غرب به حقایق تاریخ معاصر ، پرده برمی دارد. در این رهگذر، پایبندی به ادراک خودبازتابندگی(self-reflexivity) و نقش بیانگرانه(Expressive)اسطوره های کهن نیز احساس می شود.
۵۰۴۱۱.

As Time Goes by: Farsi and English Time References

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۸۱ شماره ۴ 183 - 220
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۰۹
This study compares and contrasts tense and inherent aspect in English and Persian from semantic and syntactic points of view. The aspectual verb systems in both English and Persian, are semantically interpreted alike. However, in Persian a group of stative verbs are grammaticalized by the imperfective obligatory morpheme mi -, while in English all stative verbs are perfective. Furthermore, while in Persian all accomplishment verbs can be shifted into activity verbs by deleting their direct object markers (i.e. by means of noun - incorporation), in English accomplishment verbs cannot be shifted into activity verbs. Finally, while English has six tense forms: present, present perfect, past, past perfect, future, and future perfect, Persian has five tense forms; it lacks future perfect tense with present perfect tense used instead.
۵۰۴۱۲.

کاربست تطبیقی زمان روایت در لایه گفتمان در دو اثر روایی پله آس و ملیزاند و زال و رودابه بر اساس نظریه ژرارژنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۸ 250 - 276

کلیدواژه‌ها: پله آس و ملیزاند زال و رودابه زمان روایت ژرارژنت فردوسی مترلینک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۲۱۹
درک رویدادها و درونمایه هر داستان با زمان روایتگری آن ارتباط تنگاتنگی دارد. ژنت به عنوان تأثیرگذارترین نظریه پرداز در خصوص زمان متن در نقد روایت شناختی، کشف جزئیات زمان روایی را میسّر می سازد. هدف این جستار، بررسی تطبیقی زمان روایی با تأکید بر نظریه جامع ژنت و سازوکارهای ساختاریابی او در دو روایت پله آس و ملیزاند و زال و رودابه از سه منظر: ترتیب زمانی، دیرش و بسامد است تا قواعد عام زمان روایت و قانون مندی های آن واکاوی گردد. این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و با تأکید بر وجوه اشتراک و افتراقِ کاربستِ شگرد رواییِ زمان روایت، به واکاوی تطبیقی و تحلیل دو داستان می پردازد. ساختار روایی این دو اثر، از منظر ژنت، سامان بندی زمانیِ متفاوتی دارند. اثر روایی پله آس و ملیزاند برخوردار از زمانمندی خطی منظمی است که به جنبه دراماتیک اثر، قدرت می بخشد اما در زال و رودابه شاهد برهم خوردن توالی زمانی رویدادها و گذشته گویی ها و آینده گویی های متعددی هستیم. بنابراین پله آس و ملیزاند برخلاف زال و رودابه، فاقد زمان پریشی است و شگرد دیرش در زمان روایت در دو داستان، مبتنی بر صحنه پردازی است و فرم نمایشی، این دو اثر را، تبدیل به متونی پُر گفت وگو کرده است. علاوه بر این، بسامد نقل منفرد در دو روایت، وجه غالب است.
۵۰۴۱۳.

بررسی سیره دادرسی قاضیان در قرن هفتم (با تکیه بر بوستان و گلستان سعدی و مثنوی مولوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۲۰ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۳ 217 - 244

کلیدواژه‌ها: قاضی اخلاق حکایت سعدی مولوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۸۵
قضاوت و دادرسی همواره از مسأله های مهم جوامع بشری به شمار آمده و باتوجه به نقش پررنگ قاضیان در جامعه، این موضوع در ادبیات فارسی بازتاب گسترده ای داشته است. در حالی که آداب قضاوت قاضیان و دادگران در متون تاریخ گمشده است، شاعران و ادیبان بتصریح یا با کنایه، به افشاگری دست زده و این، اهمیت آثار آنان را دوچندان می کند. هدف مقاله حاضر بررسی ادب داوری در حکایت های دوتن از ادیبان برجسته ادب فارسی در قرن هفتم است تا از یک سو، طرز تلقّی و نوع واکنش شاعران و ادیبان آن دوره در برابر نابسامانی دستگاه قضا روشن گردد و از سوی دیگر، خصیصه های اخلاقی دادگر عادل با توجه به آن دوران بررسی شود.  این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده است و ماحصل، آن که از ابتدا و بخصوص، از تاریخ فاجعه بار حمله مغول به ایران، انحطاطی در دستگاه قضا ایجاد گردید که شاعران و ادیبان عدالت خواه را وادار کرد تا با سلاح کلام، جهاد کنند و کوس رسوایی قاضیان را در تاریخ بنوازند. همچنین، نتایج نشان داد که ادب داوری از دیدگاه سعدی و مولوی شامل صفات والای اخلاقی و فنّی همچون عدل و انصاف، علم و دانش، زهد و تقوی، فراست و تیزهوشی، رعایت شرع و قانون مداری است؛ با این تفاوت که سعدی بیشتر، به وضع موجود و واقعیت وضعیت قضاوت و احکام صادره پرداخته و در مقابل، مولوی بیشتر، به اخلاق آرمانی و فردی توجه کرده است.
۵۰۴۱۴.

تطبیق بین المدائح النبویه عند الشعراء الأکراد الإیرانیین المعاصرین والبرده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال ششم بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۱ 101 - 118

کلیدواژه‌ها: برده البوصیری الأشعار الکردیه الشعراء الأکراد مدح النبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۴۳
فی هذه المقاله حاول الدارس أن یقارن بین المضامین الشعریّه فی برده البوصیری ک مدح الرسول الکریم، التحدث عن معجزاته، التحدث عن الإسراء والمعراج، التوسل والتشفع، أمیّه النّبی، نسب الرّسول، المناجاه والتضرع، من جانب؛ ویبحث عن هذه المضامین الشعریّه فی أشعار شعراء الأکراد ووجود المحسّنات اللّفظیّه ومیزان صدق العاطفه فی أشعارهم من جانب آخر. قد استفدنا فی هذا المقال من أشعار عدد من شعراء الأکراد حسب الکتب التی بین یدی الدارس. منهم: ماموستا قانع ، الجریحی ، حاجی قادر کویی ، ملا محمد خاکی ، سید أحمد نقیب ، أحمد بگ حمدی ، طاهر بگ جاف ، ملا محمود بیخود ، الشیخ أحمد شاکل ، الشیخ رضا طالبان ، مولوی الکرد ، صیدی الأورامی ، جمال حبیب الله فرج و ملا أحمد منوجهری الذین قد نظموا أشعارا باللّغه الکردیّه والفارسیّه.
۵۰۴۱۵.

دراسه التراث الدینی وتوظیفه فی مسرحیه «أهل الکهف» لتوفیق الحکیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۴ 75 - 93

کلیدواژه‌ها: التراث الدینی المسرحیه القرآن توفیق الحکیم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۹۳
قبل تواجد الفن الدینی یجب أن یکون الفنان الدینی. یعنی یجب أن یکون علم الدین إلی جانب البصیره الدینیه والاسلامیه. توفیق الحکیم من الأسماء البارزه فی تاریخ الأدب العربی الحدیث، کانت للطریقته انتاجات فنیه واستقبال الشارع الأدبی العربی. وله تیار خاص، سمیَ تیاره المسرحی، بالمسرح الذهنی لصعوبه تجسیده فی العمل المسرحی. الأثر الأعظم علی تبلور خصوصیه تأثیر أدب توفیق الحکیم وفکره علی أجیال متعاقبه من الأدباء، لأجل هذا السبب معرفه مجالاته الفکریه وطریقه تأثرها بالمنابع الدینیه وظروف الزمان ضروریه، إذن من الجید إذا استطعنا أن ندرس الموروث الدینی الباقی فی طیات آثار المفکرین والأدباء کتوفیق الحکیم . حتی ندرک بأن التصور الدینی کیف تجلی فی آثاره ومسرحیاته لکی یکون لنا الفن الدینی، قبل کل شیء یجب أن یکون لنا فنان بالعلم الدینی إلی جانب البصیره الدینیه. حاول هذا المقال أن یستفید من منهج الوصفی وکتب المنابع فی المکتبات حتی یبین مکانه تراث الدینی فی مسرحیه «أهل الکهف».
۵۰۴۱۶.

صدی الوحده العقائدیه فی أدب المقاومه لحرکه البحرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۹ 9 - 30

کلیدواژه‌ها: أدب المقاومه الصحوه الإسلامیه حرکه البحرین الشعر الوحده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۸۰
الصحوه الإسلامیه مجموعه من الحرکات الشعبیه التی إنطلقت من أواخر عام 2010، ومنها حرکه البحرین التی إبتدأت منذ 14 فبرایر عام 2011، ولکن هذه الحرکه کانت تختلف عن باقی الحرکات بسبب محاوله الأجهزه البحرینیه الرسمیه، ومحاوله رجال الدین و السیاسه، و کذلک محاوله الکیان الغربی علی وصم حرکه شعبها بأنّها طائفیه. إنّ هؤلاء یرمون حرکه البحرین بالطائفیه ویصفونها بأنّها حرکه الشیعه رداً علی السنّه. فقد إنعکس هذا فی أدب مقاومتها وإثر ذلک إهتم شعراء الحرکه بإبراز الوحده العقائدیه بین مسلمی البحرین من منظور الشیعه والسنّه. إنّ هذا البحث الأدبی یدرس العلاقه بین المقاومه والصحوه الإسلامیه من منظور أدبی، وکذلک کیفیه صدی الوحده العقائدیه فی أدب مقاومه البحرین.
۵۰۴۱۷.

الحواریه فی قصیده «قصه شهر سنکستان» لأخوان وقصیده «الفقر والسقام» للرصافی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۳ 69 - 91

کلیدواژه‌ها: الحواریه باختین أخوان ثالث معروف الرصافی التعابیر الخطابیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۶۳
کثیر من الأشعار الحدیثه علی خلاف الشعر القدیم تتمتع بالحواریه وعناصرها کالقوال الثنائی والکرنفال والکرونوتوب والآلیات الأمریه والندائیه والإستفهامیه وإلخ. أخوان ثالث الشاعر الإیرانی المعاصر و معروف الرصافی الشاعر العراقی المعاصر، هما اللذان اهتما إلی المضامین الإجتماعیه وتجسّداها فی أشعارهما وثاما بمعارضه الإستعمار والإستغلال. فهما حاولا أن یحلّا القضایا الإجتماعیه مستفیدین من المجالات الحواریه. إذن تحاول هذه المقاله علی أساس المنهج المقارن إلی دراسه الحواریه وعناصرها المختلفه فی قصیده من أخوان «قصه شهر سنکستان»، و قصیده لمعروف رصافی «الفقر والسقام». قد خلصت النتیجه أن هاتین القصیدتین أنتجتا من الظروف الإجتماعیه وسعی الشاعران بتوظیف الحواریه وعناصرها لیتناولا الحواریه لحل المشاکل الإجتماعیه بصوره رمزیه. وأیضاً نجد أن اعتماد الشاعرین کان علی أهم عناصر الحواریه کالأمر والإستفهام والنداء والکرنوتوب، والکرنفال. یجدر الذکر أن المنهج المستخدم فی هذه الدراسه هو المنهج الوصفی التحلیلی، فی أساس المدرسه الأمریکیه فی الأدب المقارن. الحواریه فی قصیده «قصه شهر سنکستان» لأخوان وقصیده «الفقر والسقام» للرصافی
۵۰۴۱۸.

کارکردهای عرفانی تلمیحات و اقتباس های قرآنی سلطان ولد در عرصه غزل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۲۱ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۷ 41 - 84

کلیدواژه‌ها: غزلیات سلطان ولد قرآن تلمیح اقتباس کارکرد عرفانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۹۶
بهاءالدّین سلطان ولد یکی از عرفای اندیشمند و از اقطاب طریقه مولویه محسوب می شود که توانست با تشریح و تبیین کلام پدرش مولانا و همچنین انتظام سلسله مولویه، از مکتب فکری خداوندگار محافظت کند و موجبات گسترش آن را فراهم نماید. وی نه تنها شارح اندیشه مولوی است، بلکه در عرصه عرفان به تجارب نابی دست یافته که در آثارش تبلوری خاص دارد.  غور در آثار او بیانگر این حقیقت است که وی تأثیر شگرفی از قرآن کریم پذیرفته است. سلطان ولد خود را مفسر قرآن می داند و معتقد است به علت سلوک عملی در راه حق و ادراک مرتبه فنای فی الله و قدم گذاشتن بر آستان بقای الهی می تواند از غوامض ودایع الهی پرده بردارد و معانی بکر آیات قرآن را آشکارسازد. وی حتی در عرصه غزل سرایی نیز گفتمانی قرآنی دارد و بسیاری از دقایق عرفانی و دینی را با اتکا به کلام وحی تفسیر و تشریح می کند. نگارندگان در این جستار که مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و با  شیوه توصیفی- تحلیلی است، کارکردهای عرفانی تلمیحات و اقتباس های قرآنی سلطان ولد را در عرصه غزل بررسی می کنند. نتیجه این پژوهش ما را به این نکته رهنمون می شود که استفاده از آیات وحی در غزلیات سلطان ولد بسامد بالایی دارد و ولد از آنها همسو با منظومه فکری و معرفتی خود بهره می گیرد و گاهی به تأویلشان می پردازد. وی از حکایات پیامبران نیز برای تبیین اصول و مبانی سلوک عرفانی استفاده می کند و در بسیاری از موارد، خود را با انبیای عظام مقایسه می کند و حوادث زمان آنها را با حوادث زمان خود وفق می دهد.
۵۰۴۱۹.

تحلیل گفتمان مکتوبات عتبه الکتبه با رویکرد کاربردگرا بر اساس نظریه فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال پانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۷ 491 - 513

کلیدواژه‌ها: سبک شناسی تحلیل گفتمان ایدئولوژی توصیف تفسیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۴۹
این مقاله تحلیلی است بر اساس نظریه نورمن فرکلاف در «عتبه الکتبه» با رویکرد کاربردگرا که به بررسی و تجزیه و تحلیل صورت های زبانی، اهداف و کارکردهای آن ها می پردازد. مبنای نظری پژوهش در چارچوب الگوی سه سطحی(لایه ای) توصیف، تفسیر و تبیین می باشد. در «مکاتیب و ترسلات عتبه الکتبه»، به دلیل ارتباط نزدیک زبان و ساختارهای اجتماعی و تأثر متن از روابط اجتماعی، ابعاد گفتمانی بسیار برجسته است. در این متن علاوه بر تأثیر روابط قدرت، گزینش های زبانی خاص که مختص سبک این دوره است، در فرآیند تولید معنا متمایز می شود. هدف از این پژوهش نشان دادن نوع و سبک گفتمان قرن بیستم و نشان دادن قدرت نویسنده( منتجب جوینی ) در شکل گفتمان وی است همچنین نگاه متفاوت بر ترسلات و معرفی و تحلیل بنیادی «عتبه الکتبه» از دیگر اهداف این مقاله می باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است و به شیوه تحلیل محتوای کیفی و استناد به متن مکتوبات و ذکر شواهد مثال بررسی می گردد.
۵۰۴۲۰.

مطالعه تطبیقی متن و تصویر در نسخه چاپ سنگی امیر ارسلان نامدار از منظر هویت فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی پاییز ۱۴۰۳ شماره ۱۰۱ 143 - 181

کلیدواژه‌ها: متن تصویر چاپ سنگی امیرارسلان نامدار هویت فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۲۴
داستان امیرارسلان نامدار از داستان های عامیانه ادبیات ایران در دوره قاجار است که این مقاله تلاش می کند با تطبیق متن و تصویر، ساختارهای پنهان و آشکار فرهنگی و هویتی آن را واکاوی و ضمن بازیابی ریشه های فرهنگی مستتر در این داستان، نمودهای آن را در تصاویر نسخه چاپ سنگی سال 1317 ه . ق معرفی و مطالعه کند. داستان امیرارسلان از مشهورترین قصه های بلند رمانس وار است که در دوره گذار از قصه به رمان جای می گیرد. امیرارسلان در میانه دوره قاجار نوشته شده و برخی ویژگی-های داستان های سنتی و کهن ایران و برخی ویژگی های رمان و داستان جدید در آن قابل مشاهده است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی با رویکرد تاریخی و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که به علت وجود هویت های چندگانه در فرهنگ و جامعه دوره قاجار، لایه های هویتی متعدد در ادبیات و هنر این دوره قابل بازیابی است. از این رو، در داستان امیرارسلان نامدار، سه لایه وجود دارد: لایه هویتی فرنگی مآبی در اولین سطح قرار دارد و پس از آن لایه هویتی ایرانی-اسلامی در دومین سطح و لایه هویتی باستان گرایی در سطح زیرین یا ضعیف تر هویت های ادبی و بصری قرار گرفته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان