تا پیش از آغاز قرن بیستم استفاده از دو مفهوم شهر و روستا و در معدودی موارد،کلان شهر می توانست برای تشریح اشکال توسعه فضایی و سکونتی موجود آن زمان کافی باشد.اما توسعه و گسترش شهر نشینی قرن بیستمی موجب شکل گیری پدیده های فضایی کلانی در گستره سرزمینی شد که پیشتر وجود نداشتند. از ابتدای قرن بیستم تاکنون تلاش های زیادی در زمینه مفهوم سازی های مرتبط با این پدیده های نوظهور شکل گرفته اند که در برخی مواقع در اثر تعدد و کثرت این مفاهیم نوعی اغتشاش در تعاریف و یافتن مصادیق آنها بین مخاطبان این مفاهیم به وجود می آید.مقاله حاضر بعد از بررسی دوازده مفهوم پر استفاده مرتبط با منطقه شهر بنیاد آنها را در سه دسته مفاهیم الف )مفاهیم ناظر بر ابر شهر مرکزی ساخته شده ،ب ) مفاهیم ناظر بر یک شهر منطقه منسجم و ج) مفاهیم ناظر بر چند شهر منطقه مستقل همجوار دسته بندی می کند که بر حسب معیار پیوستگی کالبدی و شدت همبستگی عملکردی و نیز مقیاس فضایی از همدیگر متمایز می شوند. در این مقاله تلاش شده است تا علاوه بر ارائه مشخصه های تمایز بخش مفاهیم مختلف مناطق شهر-بنیاد ، نوعی تبارشناسی از مفاهیم نیز ارائه گردد تا از این ره، درک جامع تری از موضوع به دست آید.
امروزه رویکرد جهانی به طرح های توسعة شهری، رویکرد مسله محور برای حل مسایل شهری است وبدون شک بافت های فرسودة شهر اصفهان یکی ازمسایل اساسی ومهم این شهر است وشناخت وتحلیل این مسئله و ارایة راهکار در این زمینه، اصولاً از نتایج مورد انتظار طرح های توسعة شهری است.
در این مقاله ابتدا با روش کتابخانه ای مختصری به بررسی طرح های توسعة شهری در ایران و مقایسة آن با طرح های توسعة شهری کشورهای توسعه یافته پرداخته شده ، سپس از طریق مطالعة مدارک، اسناد و نقشه های طرح تجدیدنظر در طرح جامع (مصوب سال 1367)، و طرح تفصیلی شهر اصفهان (مصوب سال 1375) و طرح بازنگری در طرح تفصیلی شهر اصفهان (1390) با روش مقایسه ای، میزان تحقق پذیری طرح تفصیلی شهر اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه با بررسی میزان پروانه های ساختمانی صادرشده توسط شهرداری اصفهان در محدودة بافت های فرسودة این شهر در سال های 1386 تا 9ماهة سال 1390، میزان نوسازی بافت های فرسوده در این مدت تعیین شده است. سرانجام ازطریق تحلیل آمار به دست آمده و با بررسی شرح خدمات انجام مطالعات وتهیه طرح بازنگری درطرح تفصیلی شهراصفهان، مشخص می شود که طرح های جامع و به تبع آن طرح های تفصیلی شهر اصفهان، در زمینة نوسازی بافت های فرسودة این شهر ناکارآمد بوده و صرفاً درحد معرفی
پهنه های نیازمند طرح های ویژة نوسازی و بهسازی و تثبیت وضع موجود اقدام کرده است.
در خاتمه بر چهار موضوع شامل ""ظرفیت سازی وسرمایة اجتماعی""، ""مفهوم فرآیند در تهیه و اجرای طرح های توسعة شهری""، ""مدیران شهری و تحقق پذیری طرح های توسعة شهری"" و""انجام مطالعات و تهیة طرح های ویژة نوسازی"" جهت برون رفت از وضعیت فعلی و در راستای تحقق پذیری طرح های توسعة شهری و نوسازی بافت های فرسوده تأکید شده است.
امروزه برای جبران صدمات انقلاب صنعتی برطبیعت، بشر ناگزیر به اقداماتی شده است که براصول توسعه پایدار مبتنی باشد. این درحالی است که درسرزمین ما همانند بسیاری از نقاط دارای تمدن کهن اندیشه های مبتنی بر تعامل اندیشمندانه با طبیعت تا پیش از ظهور وبروز مظاهر مدرنیسم وجود داشته است. ساخت بناهای متناسب بااقلیم وبدون نیازبه استفاده از انرژی های فسیلی برای سرمایش وگرمایش با دستاورد حفظ محیط زیست ازجلوه های همین تعامل محسوب می گردد. مقابله با وضعیت آب وهوایی حاد خوزستان مهم ترین دغدغه معماران ودست اندر کاران ساختمان سازی از گذشته تا حال این دیاربوده است. بررسی و تحلیل یکی از روش های سنتی مقابله با این معضل اقلیمی را می توان مسئله اصلی شکل گیری این مقاله دانست. شوادون (Shavadoon)اززمان باستان یک مأمن مناسب برای فرار از تنگنای شدید اقلیمی بوده که تازمان معاصر استفاده از آن در دزفول رایج بوده است به طوریکه درهرخانه یک شوادون حفرشده است. این نوشتاردر ابتدا با بیان و معرفی بخش های مختلف شوادون ها نظیرصحن؛"کت"؛"دریزه"؛"تال" وپله پهن خصوصیات ویژه هریک را تبیین می کند. سپس با تجزیه و تحلیل عملکردهای متعدد آن، عواملی را که موجب خنکی آن شده مورد بررسی قرار می دهد و درنهایت نکاتی راکه طراحان ودست اندرکاران می توانند از شوادون وخصوصیات اقلیمی آن اقتباس نمایند پیشنهاد می گردد.
در حدود پانصدسال پیش ، لئوناردو داوینچی ، محدودیت قدرت خلق و ابداع بشر را نسبت به خلقت در جهان طبیعی اظهار کرده است. این اظهارنظر ، علیرغم تمام پیشرفتهای بشری و پیدایش شیوههای علمی و رایانههای قدرتمند ،هنوز هم به صورت یک حقیقت بدیهی و اصولی مطرح است. بشر امروز ، در پیروی از این حقیقت بدیهی دچار ناکامی شده است و همچنان با چالشهای بزرگی روبهرو است. هر سال که میگذرد ، وجوه مادری زندگی بشری رنگ و بویی غیرطبیعیتر به خود میگیرد و این روند واگرا بین انسان و طبیعت با شتاب زیادی در حال گسترش است. مطالعهی ارگانیسمها و اکو سیستمهای مختلف به ما اجازه میدهد که راه حلهای مختلفی را برای این اوضاع آشفته بیابیم...