درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف پژوهش حاضر، اولویت بندی روش ها، فنون و ابزارهای بازاریابی کتاب از دیدگاه ناشران است. روش : پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه ناشران کودک و نوجوان فعال شهر تهران است، که 72 ناشر به روش نمونه گیری تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. یافته ها: بر اساس نظر ناشران پرکاربردترین روش های بازاریابی، بازاریابی مستقیم و رابطه مند، بازاریابی پارتیزانی، و بازاریابی حسی بوده است. مهمترین فنون بازاریابی مستقیم به کار رفته از سوی ناشران، بازاریابی با پست مستقیم و بازاریابی با کاتالوگ است. مهمترین فنون بازاریابی تعاونی به کار رفته از سوی ناشران، تخصیص اعتبار به خریداران بر اساس خریدهای سال گذشته است. مهمترین فنون بازاریابی پارتیزانی به کار رفته از سوی ناشران، ارتباط رو در رو با مشتری و تلاش برای ایجاد حس دوستی است. مهمترین فنون بازاریابی محتوایی به کار رفته از سوی ناشران، تولید محتوای مناسب است. مهمترین فنون بازاریابی ویروسی به کار رفته از سوی ناشران، استفاده از رسانه های متنوع است. مهمترین فنون بازاریابی اینترنتی به کار رفته از سوی ناشران، بهینه سازی موتورهای جستجو است. مهمترین فنون بازاریابی حسی به کار رفته از سوی ناشران، متغیرهای نقطه خرید است و مهمترین فنون بازاریابی رابطه مند به کار رفته از سوی ناشران، ارتباطات است؛ و از مهمترین ابزارهای بازاریابی کتاب به کار رفته از سوی ناشران کودک و نوجوان شهر تهران، تلفن است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان استفاده از روش ها، فنون و ابزارهای بازاریابی کتاب در صنعت نشر محدود است و ناشران برای رسیدن به وضعیت مطلوب به تلاش بیشتری نیاز دارند.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و دسته بندی خدمات مبتنی بر وب مطلوب در وب سایت کتابخانه های عمومی ایران بر اساس مدل سنجش رضایت مشتری کانو می باشد. روش شناسی: پژوهش از نظر هدف، کاربردی، و از نظر روش، پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کاربران کتابخانه های عمومی است، که 120 نفر از بین آنها به صورت تصادفی انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته بر اساس مدل کانو بوده است. روایی آن از دید اساتید علم اطلاعات و دانش شناسی مورد تایید قرار گرفته است. برای تحلیل داده ها از جدول ارزیابی مدل کانو، نرم افزار اکسل و آمار توصیفی، و برای تعیین پایایی از آزمون آلفای کرونباخ(a=./82) استفاده شد. یافته ها: ابتدا به شناسایی و دسته بندی خدمات مبتنی بر وب مطلوب در وب سایت کتابخانه های عمومی پرداخته شد، سپس تعداد 72 خدمت شناسایی شده در معیار اجباری (33 خدمت)، معیار تک بعدی (16 خدمت)، معیار جذاب (18 خدمت) و معیار بی تفاوت (5 خدمت) دسته بندی شد. لازم به ذکر است که هیچ خدمتی در دسته معیار معکوس قرار نگرفت. بیشتر خدمات اجباری و تک بعدی در مولفه های محتوایی و بیشتر خدمات جذاب در مولفه های فناوری وب وجود داشتند. بحث و نتیجه گیری: بیشتر خدمات شناسایی شده در وب سایت های کتابخانه های عمومی مطرح جهان قرار داشتند که انتظار می رود از طراحان و کتابدارن کتابخانه های عمومی در طراحی سایت کتابخانه خود از آن استفاده کنند.

هدف: کارآفرینی در کتابخانه های عمومی و دانشگاهی می تواند فرصت های جدیدی را برای کتابداران فراهم کند تا از مزایای ناشی از آن برای توسعه خدمات و رشد همه جانبه کتابخانه ها بهره مند شوند. هدف از این پژوهش، مروری نظام مند بر پژوهش های کارآفرینی به منظور شناسایی نقش کتابخانه های عمومی و دانشگاهی در ترویج و اشاعه خدمات کارآفرینی و پی بردن به خلأ پژوهشی موجود برای انجام پژوهش های آتی است. روش: روش پژوهش مرور نظام مند است. بدین منظور، پژوهش های مرتبط در 10 پایگاه ملی و بین المللی در بازه زمانی 1987 تا 2018 جستجو و شناسایی شد. تعداد 63 مورد از مرتبط ترین آنها برای پژوهش حاضر استفاده شد. یافته ها: پژوهش های ملی بررسی شده در این مرور نظام مند با رویکرد کمّی (74/31) با استفاده از پرسشنامه و پژوهش های بین المللی با رویکرد کیفی (79/50) و ترکیبی (43/17) با استفاده از مصاحبه و نظرسنجی انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که کتابخانه ها در تقویت و توسعه خدمات و محصولات، آموزش کارآفرینی، شبکه سازی و حمایت از نیازهای کارآفرینان، راه اندازی بنگاه های کسب وکار، جذب سرمایه و بودجه و ایجاد فرهنگ کارآفرینی با استفاده از نوآوری و خلاقیت به ترویج و اشاعه خدمات کارآفرینی پرداختند. نتیجه گیری: مطالعه نظام مند پژوهش های انجام شده در زمینه کارآفرینی نشان می دهد این حوزه نیازمند انجام پژوهش های کاربردی بیشتر در کتابخانه هاست؛ به طوری که محصول نهایی این پژوهش ها می تواند ارتقای کیفی خدمات ارزش آفرینی و به تبع آن کسب سود و منافع تجاری و اقتصادی را در کتابخانه ها دربرداشته باشد.

هدف : هدف این پژوهش، تعیین تأثیر زیرساخت های مدیریت دانش و ابعاد بهبود تصمیم گیری مدیران بر مدیریت دانش کارکنان در نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. روش : این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی است. در تعیین جامعه آماری ازطریق نمونه گیری خوشه بندی تصادفی، تعداد 6 استان با نمونۀ آماری 300 انتخاب و درنهایت 247 پرسش نامۀ کامل بازگردانده شد. ابراز پژوهش، پرسش نامه های محقق ساخته بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چندگانه استفاده شد. برای تائید روایی پرسش نامه از نتایج تحلیل عاملی و برای تأیید پایایی آن از آلفای کرونباخ در سطح 95/0 برای زیرساخت و وضعیت مدیریت دانش و 97/0 برای ابعاد بهبود تصمیم گیری استفاده شد. در این پژوهش، وضعیت مدیریت دانش (متغیر ملاک) بر اساس ابعاد متغیر زیرساخت مدیریت دانش (متغیر پیش بین) شامل زیرساخت های منابع انسانی، فناوری اطلاعات، فرایند، فرهنگ، راهبرد سازمانی، منابع مالی و نیز ابعاد تصمیم گیری مدیران (متغیر پیش بین) شامل دقیق و صحیح بودن اطلاعات، اقتصادی بودن اطلاعات، سریع بودن اطلاعات، ایمن بودن اطلاعات، مرتبط بودن اطلاعات و قابلیت به کارگیری اطلاعات مطالعه شد. یافته ها: نتایج پژوهش بیانگر آن است که بر اساس مدل پیش بینی، زیرساخت های منابع انسانی، فرهنگ و فرایند و نیز همه ابعاد بهبود تصمیم گیری مدیران قادر به پیش بینی مدیریت دانش در نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. اصالت/ارزش مقاله : پژوهش حاضر می تواند اطلاعات کاربردی را برای مدیریت نهاد کتابخانه های عمومی کشور فراهم کند تا بر اساس روابط زیرساخت های مدیریت دانش و ابعاد بهبود تصمیم گیری مدیران، وضعیت مدیریت دانش را ارتقا داد.

مقدمه : تولید دانش، فرآیندی پیچیده و زمان بر است و نخبگان دانشگاهی، پیشگامان تولید آن محسوب می شوند. بررسی فرآیند «ارتباط علمی» و نقش آن در تولید دانش در حوزۀ علوم انسانی و مهم تر از آن، تأثیرگذاری روابط میان رشته ای بر توسعه حوزه های دانش در علوم انسانی از موضوعاتی است که کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به مرور و معرفی اجمالی این مفاهیم به منظور واکاوی برخی از چالش های فرایند تولید دانش میان رشته ای در علوم انسانی با بررسی متون مرتبط می پردازد. روش شناسی : این پژوهش به صورت کتابخآن های و مروری انجام شده و با بررسی متون مرتبط، مفاهیم مورد نظر تبیین شده است. یافته ها : در چهارچوب ارتباط علمی و تولید دانش میان رشته ای در علوم انسانی مشخص می گردد که نه تنها به وجود و حضور مؤثر آفرینندگان دانش و نخبگان علمی موجود در درون جامعه دانشگاهی نیاز است، بلکه لازم است تا افزون بر تمایل و خواست آن ها به نشر ایده ها و افکار خود، بایسته ها و ملزومات زیرساختی تولید و اشاعه دانش میان رشته ای نیز وجود داشته باشد. اگر دانش به عنوان شبکه ارتباطی در علوم انسانی تلقی شود، مشارکت جویان دانایی (مصرف کنندگان و تولیدکنندگان)، می توانند به مفاهمه ای دست یابند که با یک نوع خلاقیت میان رشته ای، مفاهیم خلق شده را به اشتراک گذارند و به سیّالیّت جریان دانایی و دانش مدد رسانند. ازاین رو، نیاز به شناخت بیشتر عوامل موثر بر ارتباط علمی در محیط های دانشگاهی ضروری می نماید. نتیجه گیری : به نظر می رسد، تبادل دانش و بهره گیری از پژوهش های میان رشته ای که به نشر ایده ها و افکار در راستای حل مسئله ها و دشواری های موجود در جامعه منجر می گردد، از نیازمندی های غیرقابل چشم پوشی جوامع انسانی است. ازاین رو، می توان با بهره گیری از برخی چهارچوب ها و با تأکید بر نقش ارتباط میان رشته ای در فرآیند تولید دانش، روند توسعه دانش میان رشته ای در حوزه علوم انسانی را با هدف رسیدن به وضعیت مطلوب مورد توجه قرار داد.

مقدمه : کتابخانه های عمومی به عنوان یک قدرت اجتماعی می توانند در رفع مشکلات و آسیب های فردی و اجتماعی ایفای نقش کنند. از سویی، بر طبق آمارها، طلاق یکی از مهم ترین آسیب های اجتماعی در ایران و به ویژه در استان خراسان رضوی است. بنابراین هدف از این پژوهش، اولویت بندی و امکان سنجی خدمات قابل ارائه در کتابخانه های عمومی شهر مشهد در جهت کاهش آسیب اجتماعی طلاق است. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه محقق ساخته بود. در این پژوهش دو جامعه آماری وجود داشت. جامعه اول، صاحب نظران (شامل دانشجویان دکترا و اعضای هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، روان شناسی (حوزه مشاوره خانواده) و جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد) و جامعه دوم، کتابداران و کارکنان ستادی در دو اداره کتابخانه های عمومی استان خراسان رضوی و شهرستان مشهد بودند. حجم نمونه جامعه اول، 30 نفر و حجم نمونه جامعه دوم، 86 نفر به دست آمد که اعضای نمونه هر دو جامعه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. روش های آماری مورد استفاده، آزمون فریدمن و آزمون تی تک نمونه بود. یافته ها : از دیدگاه صاحب نظران، میان اولویت ارائه خدمات (به منظور کاهش طلاق) در 5 مقوله خدمات آموزشی، اطلاع رسانی، مشاوره ای، مرتبط با منابع و جنبی تفاوت معناداری وجود داشت، به طوری که خدمات آموزشی بالاترین و خدمات اطلاع رسانی در پایین ترین اولویت قرار گرفت. در بررسی جزئی تر، خدمات دارای بالاترین اولویت بدین شرح بود: برگزاری کلاس های آموزش مهارت های زندگی؛ آگاهی رسانی به خانواده ها از طریق شبکه اجتماعی به منظور توانمندسازی خانواده و کسب مهارت های زندگی؛ حضور مشاور خانواده/روانشناس در کتابخانه به منظور مشاوره و کمک به زوجین؛ ارائه منابع دیداری و شنیداری مرتبط با حوزه خانواده؛ برگزاری جلسات کتاب خوانی با حضور زوجین علاقه مند در رابطه با مسائل خانواده. از دیدگاه کتابداران و کارکنان ستادی، امکان ارائه خدمات آموزشی، اطلاع رسانی، مشاوره ای، مرتبط با منابع، و جنبی با حد مطلوب آن تفاوت معناداری داشت و کمتر از حد مطلوب بود. نتیجه گیری: این پژوهش خدمات دارای اولویت از نظر صاحب نظران که می توانند در کاهش طلاق اثرگذار باشند را مشخص نمود. همچنین نشان داد که امکان ارائه این خدمات در کتابخانه های عمومی شهر مشهد از حد مطلوب کمتر بود. از این رو، نتایج این پژوهش می تواند منجر به آگاهی مدیران و مسئولان نهاد کتابخانه های عمومی کشور نسبت به اولویت و امکان ارائه خدمات اثرگذار کتابخانه های عمومی در جهت کاهش طلاق گردد تا بتوانند برنامه ریزی لازم جهت ارائه این خدمات در کتابخانه های عمومی را انجام دهند و به کاهش مشکلات زناشویی و به تبع آن به کاهش طلاق در جامعه کمک نمایند.

هدف: هدف این مقاله بررسی امکان دسته بندی و طبقه بندی اسماء الهی است. اسماء الهی مظاهر یا شاید بهتر است گفته شود فیوضات پروردگاری است که حالت هستی شناسانه دارند؛ لذا طبقه بندی آن ها می تواند در طبقه بندی های علوم و معارف تأثیر بسزایی داشته باشد. روش: روش این پژوهش کتابخانه ای و از نوع بنیادی است. ابزار آن، تفکر و مقایسه منابع و متون دینی با یکدیگر است. یافته ها: عالم صغیر و عالم کبیرِ مصطلح، دو عالم جداگانه نیستند و آن ها را مکمل هم می داند. تقسیم بندی نام های الهی و تجلیات هستی شناسانه فیوضات الهی بر خلق می تواند راهنمای خوبی برای فهم حقایق در جهان باشد. تقسیم اسماء الهی به صفات ثبوتیه و سلبیه، برحسب تکوین و تشریع، صفات خاص پروردگار و مشترک بین او و انسان، نام های مفرد و مرکب، اسماء دال بر واقعیت و اسماء دال بر فرایند از آن جمله است. اصالت/ارزش: باآنکه درمورد اسماء الهی در عرفان، خوارق عادات و بعضاً فلسفه مطالبی بیان شده است ولی از حیث طبقه بندی هستی شناسانه کاری اساسی صورت نگرفته است. این مقاله می تواند مدخلی برای تحقیقات بیشتر در این زمینه باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی پرسش نامۀ مربوط به سنجش میزان آمادگی دانش آموزان مقطع متوسطۀ کاربر کتابخانه های عمومی برای یادگیری مادام العمر ازنظر اعتبار و قابلیت گردآوری داده های تکرارپذیر است. روش : این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نوع پژوهش توصیفی-همبستگی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانش آموزان مقطع متوسطۀ کاربر کتابخانه های عمومی شهر بیرجند است. از این تعداد، 201 نفر حجم نمونه را تشکیل می دهند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. پرسش نامۀ آمادگی یادگیری مادام العمر با اقتباس از پرسش نامۀ کانیو (2010) ترجمه، بومی سازی و متناسب سازی شد و روایی ابزار به شیوۀ روایی محتوا، تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برای هر شاخص و کل ابزار بررسی شد. مقدار پایایی 82/0 به دست آمد که نشان دهندۀ پایایی مناسب ابزار است. یافته ها: طبق یافته های به دست آمده، ضریب همبستگی مؤلفه های پرسش نامه برای مؤلفه های آمادگی یادگیری خودراهبر و آمادگی برای غلبه بر موانع مشارکت در یادگیری 88 درصد و برای مؤلفه های آمادگی برای پاسخ به تحریک برای یادگیری و آمادگی برای غلبه بر موانع مشارکت در یادگیری 60 درصد و مؤلفه های آمادگی یادگیری خودراهبر و آمادگی برای پاسخ به تحریک برای یادگیری 56 درصد است. روایی پرسش نامه با استفاده از روایی محتوایی و نظرات متخصصان تأیید و مدل تحلیل عاملی تأییدی با برآوردن شاخص برازش مورد پذیرش قرار گرفت. اصالت/ارزش : در پژوهش حاضر، سه مؤلفه آمادگی یادگیری مادام العمر شامل آمادگی خودراهبر و آمادگی برای غلبه بر موانع مشارکت و آمادگی برای پاسخ به تحریک برای یادگیری اعتباریابی شد که این ابزار در پژوهش های سنجش آمادگی یادگیری مادام العمر کاربران در کتابخانه های عمومی به عنوان مراکز یادگیری مادام العمر قابل استفاده است. این ابزار همچنین می تواند در پژوهش های مختلفی که هدف آن ها بررسی وضعیت و عوامل مرتبط با آمادگی یادگیری مادام العمر است استفاده شود.

این اصطلاح معمولاً در جایی به کار می رود که عاملی با آنکه دسترسی به منبع دارد اما به دلایلی ترجیح می دهد از کمترین امکانات استفاده کند. این عمل گاه ممدوح و گاه مذموم است. حوزۀ اطلاع رسانی اگر اسمش بامسمّا باشد معنایش این است که درست اطلاع رسانی کند و البته خودش قبلاً باید اطلاع داشته باشد؛ زیرا کسی که خبر ندارد یا خبرِ درست ندارد چگونه می تواند خبررسانی کند. این امر برای کسانی که خود داعیۀ اطلاع رسانی دارند و به ویژه استاد حوزۀ اطلاع رسانی اند اهمیتش مضاعف می شود. توجه به استناد و مستندسازی یکی از مهم ترین درس های حوزۀ علم اطلاعات و دانش شناسی است که در آن تأکید می شود، کسی چیزی بدون استناد نگوید. علاوه بر این، تاریخ شفاهی یکی از درس های رشتۀ آرشیو (یادمانه ها) است و متخصصان این حوزه باید با افرادی که درگیر مسائل بوده اند و دارای اطلاعاتی هستند مصاحبه کنند تا آن ها نظراتشان را بگویند و چیزی از قلم نیفتد. توجه به استناد و مستندسازی یکی از مهم ترین درس های حوزۀ علم اطلاعات و دانش شناسی است که در آن تأکید می شود، کسی چیزی بدون استناد نگوید. علاوه بر این، تاریخ شفاهی یکی از درس های رشتۀ آرشیو (یادمانه ها) است و متخصصان این حوزه باید با افرادی که درگیر مسائل بوده اند و دارای اطلاعاتی هستند مصاحبه کنند تا آن ها نظراتشان را بگویند و چیزی از قلم نیفتد. در نیمه های مهرماه امسال (1398)، رایانامه ای از یکی از فارغ التحصیلان دکترای جوان این رشته برایم آمد مبنی بر اینکه مقاله ای در دائرﺓ المعارف کتابداری و اطلاع رسانی دربارۀ آموزش این رشته منتشر شده که در آن ضمن نام بردن از بسیاری از افراد، بخشی را هم به تأسیس دانشکدۀ علم اطلاعات و دانش شناسی اختصاص داده است. نام برده با تأکید بر بخش اخیر و با توجه به شناختی که از من نسبت به موضوع دارد پیشنهاد کرده بود دربارۀ آن اظهارنظر کنم. در ابتدا باید از این اقدام ارزشمند جوانان اهل ِتحقیق سپاسگزاری کنم که وقتی مطلبی می خوانند چنانچه مطلب نادرستی یا سوگیری یا نقصی می بینند از کنار آن سرسری نمی گذرند و سعی می کنند در اصلاح آن بکوشند، زیرا غفلت از آن موجب تحریف تاریخ یا ایجاد ابهام یا خلأ در تاریخچۀ هر موضوعی خواهد بود. من نه از آن نظر که بخواهم دربارۀ فعالیت خود بزرگ نمایی کنم؛ ولی اگر واقعیت با آنچه نوشته می شود زاویه داشته باشد لازم است حتماً آن را بازگو کرد هر چند برای بعضی ها خوشایند نباشد. من در دروان زندگی کاری ام از سال 1352 به بعد با توجه به انتخاب رشتۀ کتابداری و اطلاع رسانی و نظر به علاقه به این رشته، برای ارتقای آن از هیچ اقدامی فروگذاری نکرده ام، اما دریغ از توجه، یا ابراز علاقه یا انتقاد صحیح و حتی غلطِ دست اندرکاران و مدعیان این رشته. در مقابل، آنچه من دیده ام سکوت و از کنار مسائل گذشتن توسط دیگران بوده است. نمونۀ آن، دوران حدود بیست ساله مسئولیت هایم در مدیر کلی آموزش وپرورش استان همدان، نمایندگی مجلس شورای اسلامی، سازمان اسناد ملی، ریاست کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، و دانشکدۀ کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران است که طی آن هرگز ندیدم شخصی یا شخصیتی از حوزۀ کتابداری و اطلاع رسانی با من در بارۀ ارتقای حوزه تماس بگیرد و مطلبی را بیان کند؛ هرچند در این دوران سعی کرده ام خود با استنباط شخصی هرچه در توان داشته ام انجام دهم. اثرگذارترین کارهایی که انجام شده است ایجاد پژوهشکدۀ اسناد در سازمان اسناد ملی ایران، تصویب قانون کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران، تصویب قانون کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس و ایجاد دانشکدۀ کتابداری و اطلاع رسانی (دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی) است. به علاوه، باآنکه در اغلب مجالس یا سازمان های مهم این حوزه به ویژه پس از انقلاب شرکت داشته ام، اما دریغ از تهیۀ تاریخ شفاهی ازطرفِ سازمان های مسئول در این باره. مطلب زیر بخشی از آن چیزی است که توسط آقای دکتر حیاتی در بخش آموزش کتابداری و اطلاع رسانی در دائرﺓ المعارف کتابداری و اطلاع رسانی تهیه شده است: تأسیس دانشکده. در سال 1389 در دانشگاه تهران «دانشکدۀ علم اطلاعات و دانش شناسی» به ابتکار غلامرضا فدائی، استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی و کمیتۀ برنامه ریزی رشته، با چند عضو هیئت علمی تازه کار بدون گروه آموزشی در راهروئی در طبقۀ بالای باشگاه دانشگاه تأسیس شد. او می خواست با همکاری مرکز اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران رشته های جدید شورای عالی برنامه ریزی را راه اندازد. این ایده قبلاً در دوران انقلاب فرهنگی مطرح و به دلائلی که پیش از این گفتیم، منتفی شده بود. او نیز چنان که خود به یک منتقد گفته بود خواسته ب

هدف: بررسی وجوه اشتراک و افتراق موجود در فهرست نویسی نسخه های خطی و چاپ سنگی در 5 کتابخانه بزرگ ایران و امکان سنجی یکسان سازی شیوه فهرست نویسی نسخ خطی و چاپ سنگی.<br /> روش شناسی: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات با استفاده از سیاهه وارسی و مصاحبه با متخصصان فهرست نویسی گردآوری، دسته بندی، تحلیل و نتیجه گیری شده است.<br /> یافته ها: میزان اشتراک عناصر فهرست برگه های نسخه های خطی و چاپ سنگی با عناصر سیاهه وارسی ۷۵ عنصر (۷۶/۵ درصد) و میزان افتراق آنها ۲۳ عنصر (۲۳/۴ درصد) است. بنابراین درصد اشتراک عناصر کاربرگه های فهرست نویسی نسخه های خطی و چاپ سنگی کتابخانه های بزرگ ایران با عناصر سیاهه وارسی بیشتر از درصد افتراق آنها است.<br /> نتیجه گیری: یکسان سازی فهرست نویسی نسخ خطی و چاپ سنگی امکان پذیر است و می توان کار برگه مشترک فهرست نویسی طراحی و تنظیم نمود؛ بدین نحو که75 عنصر مشترک موجود در هر دو کاربرگه بدون دخل و تصرف و 23 عنصر موارد افتراق با تغییر در عنوان آنها و احیانا ادغام برخی از آنها در برخی دیگر، در کاربرگه مشترک فهرست نویسی نسخ خطی و چاپ سنگی درج نمود.

هدف: اضطراب یکی از شایع ترین اختلالات عصبی است و در بین درمان های هزینه بر ، اطلاع درمانی به دنبال کاهش علائم اختلالات اضطرابی در بین دانشجویان می باشد. از این رو در این پژوهش به بررسی تأثیر اطلاع درمانی بر اختلالات اضطرابی دانشجویان علوم پزشکی همدان پرداخته شده است. روش ها: مطالعه حاضر، از نوع کاربردی است، که به روش نیمه تجربی و طرح پیش آزمون و پس آزمون صورت گرفت. جامعه پژوهش، دانشجویان مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی همدان با اختلالات اضطرابی بودند که از بین آن ها، 80 نفر انتخاب گردیدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد بک گردآوری گردید. مداخله نیز از طریق ارسال بسته های آموزشی به افراد مورد بررسی انجام گرفت. داده ها، با استفاده از نرم افزار spss20 تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها:بر طبق نتایج، پس از مداخله، میزان اضطراب دانشجویان گروه آزمون نسبت به قبل از مداخله کاهش معناداری داشت، در حالی که این تفاوت در گروه شاهد مشاهده نشد. همچنین مقایسه دو گروه نشان داد که میزان اضطراب در گروه آزمون، بعد از مداخله دارای تفاوت معناداری با گروه شاهد بود. نتایج نشانگر عدم وجود ارتباط معنادار بین میزان اضطراب دانشجویان با سن، مقطع تحصیلی و ترم تحصیلی بود. اما دانشجویان دختر اضطراب بیشتری داشتند. اصالت: پیگیری آموزش به دانشجویانی که دارای اضطراب هستند از طریق بسته های آموزشی ، اثرات مثبتی بر کنترل اضطراب این دانشجویان دارد و از آنجایی که این روش، روشی مؤثر است، به کادر درمانی در خصوص کنترل اضطراب توصیه می گردد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگویی جهت ایجاد آرشیو دانشگاهی در دانشگاه خلیج فارس انجام شده است. روش : روش پژوهش حاضر، پیمایشی، توصیفی و تحلیلی و از نوع کاربردی است. جامعه پژوهش شامل 20 نفر از کتابداران و 185 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه خلیج فارس به عنوان ذی نفعان آرشیو دانشگاهی در دانشگاه خلیج فارس بودند که مجموع آن ها 205 نفر و بر اساس فرمول کوکران نمونه مستخرج از آن 132 نفر شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که مبتنی بر مبانی نظری و پیشینه های پژوهش حوزه آرشیو دانشگاهی بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانه و میانگین) و آمار تحلیلی (آزمون تی تک نمونه ای) انجام شده است. یافته ها: یافته های پژوهش در چند بخش اصلی در ملزومات آرشیو (منابع و اسناد، قالب ها و فرمت ها، دانش عمومی و تخصص کارکنان آرشیو، برخورداری از ضوابط اخلاقی، مهارت های فنی کارکنان، تجهیزات و امکانات لازم و ملزومات ساختمان) دسته بندی شد. نتیجه گیری: بر اساس الگوی پیشنهادی مطالعه حاضر، مؤلفه های آرشیو دانشگاهی به صورت زیر تقسیم بندی شدند: منابع و اسناد در 4 گروه، قالب ها و فرمت ها در 13 گروه، دانش عمومی و تخصصی کارکنان در 4 گروه، ضوابط اخلاقی در 4 گروه، مهارت ها فنی کارکنان، تجهیزات و امکانات در 7 گروه و ملزومات ساختمان در 2 گروه.

برای نظریه تعاریف گوناگونی در متون ارائه شده است که با رویکرد کتاب شناختی و تحلیل محتوا قابل دسترسی هستند. این گوناگونی در کلیدواژه هایی که در تعاریف وجود دارند قابل مشاهده است. در این مقاله تعاریف موجود از نظریه در متون استخراج شد و با استفاده از روش تحلیل محتوای آن تعاریف، واژگان اصلی و مترادف و بسامد هر کدام محاسبه شد. تحلیل محتوای 125 تعریف منجر به شناسایی 9 واژه ی اصلی و 67 واژه ی مترادف شد. واژگان اصلی یافت شده در این تحلیل محتوا عبارتند از: مفهوم، تبیین، رابطه، پدیده، مجموعه، فرضیه، نظام مند، پیش بینی، و روش. در نهایت، با رویکرد کتاب شناختی تعریف بازنگری شده ای از نظریه ارائه شد که نمایانگر مفهوم آن و واژگان اصلی دربرگیرنده ی این مفهوم در متون است. به طور کلی در تعریفی که در این پژوهش از نظریه ارائه شده است به رویکرد کتابشناختی و تجربی گرایانه توجه شده است و به وجوه توصیف، تبیین، پیش بینی و کنترل به صورت فرایندی و در یک حالت سطح بندی در تعریف نظریه با استفاده از واژگان کلیدی توجه شده است.

هدف از این تحقیق بررسی میزان و چالش های مطابقت بازیابی محتوا با تصویرها در مقاله ها پایگاه های اطلاعاتی علمی می باشد. روش پیمایشی توصیفی بوده و جامعه آماری تحقیق حاضر پایگاه های اطلاعاتی علمی ساینس دایرکت، اسکوپوس، مدلاین و وب آو ساینس هست. ابتدا، عنوان، چکیده، بیان مسأله و نتیجه گیری مقاله ها به صورت جداگانه وارد نرم افزار Etreme picture finder شد. سپس تصویرها مرتبط با عنوان، چکیده، بیان مسئله و نتیجه گیری مقاله ها از نرم افزار موردنظر استخراج گردید. تصویرها استخراج شده وارد نرم افزار visual similarity duplicate image finder گردید. نتایج مطابقت تصویرهای استخراج شده از نرم افزار و تصویرهای مقاله ها انجام شد . نتایج نشان داد که بیشترین میزان مطابقت محتوا با تصویر در پایگاه وب آو ساینس و کمترین میزان مطابقت در پایگاه ساینس دایرکت وجود داشت. همچنین به ترتیب بیشترین شباهت بین عنوان ها، بیان مساله، چکیده و نتیجه گیری با تصویرهای مقاله ها در پایگاه ها وجود داشت. عدم رعایت استانداردهای مصور سازی در تصویرهای بکارگرفته شده در مقاله های پایگاه های علمی چالش جدی است. که ازاستاندارهای مصور سازی (متن، رنگ، لبه، حاشیه و ....) به دور بودند بازیابی نشدند و در صورت بازیابی از میزان شباهت نازلی برخوردار بودند. عدم جامعیت قابلیت های نرم افزار ها مورد استفاده، چالش بعدی بود. مسأله دیگر عدم رعایت یا پیروی از یک شیوه نامه استاندارد در چیدمان تصویرها در مقاله ها می باشد. برخی تصویرها بدون توجه به متن در مقاله ها درج شده است.این مورد در پایگاه وب آو ساینس کمتر اما در سایر پایگاه های مورد بررسی به کثرت مشاهده گردید. با توجه به ابداع روش های جدید بازیابی تصویر و محتوا، نتیجه این بررسی نشان میدهد عدم شباهت بین تصویرهای بازیابی شده با محتوا در مقالات پایگاه های معتبر علمی چشمگیر و گمراه کننده می باشد.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نیازها و منابع اطلاع یابی بیماران سرطانی در مؤلفه های سواد اطلاعات درمان است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را 570 بیمار مبتلا به سرطان تحت درمان در بیمارستان امید مشهد تشکیل می دادند که از این تعداد، 230 نفر به شیوه تصادفی طبقه ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته شامل 6 مؤلفه درمانی (داروها، شیوه درمان، تغذیه، آزمایشات، هزینه های درمان و ورزش) گردآوری شد. روایی پرسشنامه با نظر متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد.   یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از بین 6 مؤلفه سواد اطلاعات درمان 5 مؤلفه : دارو، شیوه درمان، تغذیه، آزمایشات و هزینه های درمان بیشترین نیاز اطلاعاتی بیماران است و کمترین نیاز اطلاعاتی آنان مؤلفه ورزش با میانگین 72/2 است. در ارتباط با منابع اطلاعاتی نیز کمترین نیاز به کلاس های آموزشی و مراجعه به کتابدار بیمارستانی داده شد. نتیجه گیری: می بایست به منابع مورد نیاز بیماران و چگونگی درک استفاده از منابع اطلاعاتی توجه ویژه ای نشان داد؛ تا از دستیابی به موقع آنان به اطلاعات باکیفیت، درست و متناسب با نیازشان اطمینان حاصل نمود.

هدف: مطالعه تطبیقی نظام های طبقه بندی علم و طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی از منظر سیر زمانی، گرایش های موضوعی واضعان، رویکردها و معیارهای تقسیم بندی، تعداد سرشاخه ها و تأثیرپذیری و تأثیرگذاری آن هاست. روش: در پژوهش حاضر از دو روش اسنادی و تحلیل محتوا استفاده شد. در بخش تحلیل اسنادی با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با کمک فیش، مجموعه اسناد و مدارک مرتبط با موضوع شناسایی شد. در نهایت 156 نظام رده بندی یادداشت شد. در بخش تحلیل محتوا، از دو روش تحلیل محتوای کمی و کیفی استفاده شد. جامعه آماری شامل 156 نظام طبقه بندی علم و طرح رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی است. با توجه به هدف و نوع پژوهش، از روش سرشماری استفاده شد و هر 156 نظام طبقه بندی تحلیل شد. یافته ها: ماحصل بررسی متون منجر به شناسایی 99 نظام طبقه بندی علم و 57 طرح رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی شد. اوج شکل گیری نظام های طبقه بندی علم در قرون وسطی با فراوانی 45 (46.39 درصد) و طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی در قرون معاصر با فراوانی 29 (51.78 درصد) است. ازنظر تخصص و حوزه موضوعی، 54 درصد نظام های طبقه بندی علم توسط فلاسفه و 42 درصد طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی توسط کتابداران تدوین شدند. از نظر معیارهای نظام های طبقه بندی، معیار «دین محوری» با فراوانی 11 برای نظام های طبقه بندی علم و معیار «موضوع محوری» با فراوانی 9 برای طرح های رده بندی کتابخانه ای- کتابشناختی در صدر قرار دارند. 14 نفر از واضعان نظام های طبقه بندی علم برای ارائه طرح خود از فیلسوف ایرانی «فارابی» و سپس 7 نفر از فیلسوف یونانی «ارسطو» تأثیر پذیرفته اند، اما در بین طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی، مؤثرترین فرد «فرانسیس بیکن» با فراوانی 3 است. همچنین اکثر نظام های طبقه بندی علم یعنی 35.38 درصد (23 مورد) در سرشاخه ها تقسیم دوتایی دارند، ولی در بین طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی تقسیم چهارتایی و ده تایی سرشاخه ها بیشترین فراوانی (هرکدام 6 مورد با سهم 13.63 درصد) را به خود اختصاص دادند. نتیجه گیری: مقایسه این دو نظام طبقه بندی با توجه به معیارهای مذکور، چشم انداز مناسبی از این نظام ها را از آغاز تاکنون فراهم می کند. بنابراین، نتایج پژوهش می تواند در جهت سیاست گذاری علمی کشور در حوزه نظام های طبقه بندی علم و کتابخانه ای-کتابشناختی راهگشا باشد.

هدف : پژوهش حاضر به شناسایی و اولویت بندی دیدگاه های صاحبنظران در حوزه شاخص های مؤثر بر توسعه کتابخانه های دیجیتالی ایران پرداخته است. روش/رویکرد پژوهش : پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و به شیوه پیمایشی- توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 15 صاحبنظر ایرانی حوزه کتابخانه دیجیتالی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که برای تجزیه و تحلیل آن از انواع فنون آماری فراوانی، درصد و مقیاس لیکرت بهره گرفته شده است. برای آزمون فرضیه پژوهش نیز از آماره آزمون مربع کا استفاده شد. یافته ها : شاخص های توسعه کتابخانه های دیجیتالی ایران در 4 حوزه اصلی (نیروی انسانی با 15 مؤلفه؛ مجموعه سازی با 12مؤلفه؛ خدمات با 18 مؤلفه، فناوری با 19 مؤلفه) مورد نظرسنجی جامعه پژوهش قرار گرفت. تمامی 64 مؤلفه به عنوان شاخص توسعه کتابخانه های دیجیتالی ایران معرفی شد. نتیجه گیری: پر اهمیت ترین شاخص توسعه استفاده از متخصص علم اطلاعات آشنا با کتابخانه های دیجیتالی با کسب بالاترین رتبه (4.87 از 5 در طیف لیکرت) است و پایین ترین رتبه (3.67 از 5 در طیف لیکرت) به شاخص استفاده از حقوقدان (در زمینه حقوق حق مؤلف، بستن قراردادهای کتابخانه دیجیتالی) تعلق گرفت.

هدف: بررسی وضعیت و شناسایی میزان آشنایی و استفاده مدیران سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از ابزارها، سامانه ها و مهارتهای مدیریت دانش شخصی و همچنین شناسایی مهمترین موانع موثر بر بکارگیری مدیریت دانش شخصی در سازمان کتابخانه ها است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و از منظر ماهیت و روش آن توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل100 مدیر شاغل در سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است که به عنوان مدیر، مسؤول بخش و یا مسؤول کتابخانه های اقماری درون شهری آستان قدس رضوی با کارکنان و مراجعان در تعامل هستند. جامعه این پژوهش به روش سرشماری انتخاب شد و نمونه گیری صورت نگرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میزان آشنایی مدیران با ابزارها و سامانه های مدیریت دانش شخصی سازمان کتابخانه در حد مطلوب (490/2)، و میزان استفاده آنها از این ابزارها و سامانه ها در حد متوسط است (954/1). همچنین، براساس یافته های پژوهش میزان مهارت مدیران از مهارتهای مدیریت دانش شخصی در حد مطلوبی است (733/2). نتایج پژوهش همچنین نشان داد که هر سه دسته موانع مورد بررسی، در بکارگیری مدیریت دانش شخصی در سازمان کتابخانه ها تأثیر دارد و در این میان بیشترین تأثیر مربوط به موانع زیرساختی وکمترین تأثیر مربوط به موانع فردی است. بر این اساس 28 عامل بازدارنده در بکارگیری مدیریت دانش شخصی در سازمان کتابخانه ها شناسایی شد که در قالب سه دسته کلی (موانع فردی، سازمانی و موانع زیرساختی) مورد بررسی قرار گرفت.

امروزه یکی از مسائل مهم در کسب وکارهای بنگاه 2.0 ، چگونگی بهره برداری هدفمند و نظام مند از دانش های نوآورانه کاربران و مشتریان و دستیابی به سودمندی از طریق ورود این دانش در فرآیندهای سازمانی است. بهره گیری از رویکرد نوآوری باز که سبب بهبود جریان های دانشی بنگاه ها می شود می تواند به تحقق این امر کمک کند. با این وجود، تا به امروز یک معماری مدیریت دانش مشخص برای مدیریت جریان دانش مبتنی بر رویکرد نوآوری باز، در بنگاه 2.0 ارائه نشده است. در این پژوهش، یک معماری جدید برای مدیریت دانش در بنگاه 2.0 پیشنهاد شده که از رویکرد نوآوری باز بهره گرفته شده است. برای پیشنهاد این معماری از روش کیفی نظریه داده بنیاد با تاکید بر تحلیل محتوای اسناد و متون استفاده شده است. نتایج تحلیل محتوی نشان داده است که نقطه اشتراک مدیریت دانش، بنگاه 2.0 و نوآوری باز، مدیریت جریان دانش است. بر همین اساس، با استفاده از خصیصه های جریان دانش ورودی و خروجی، یک معماری مدیریت دانش پنج لایه ای با هفده مولفه پیشنهاد شده است. این لایه ها عبارتند از لایه منطق کسب وکار، ارائه و رابط، فرایند و جریان دانش، زیرساخت و زمینه. در معماری پیشنهادی، هر یک از این لایه ها دارای مولفه هایی هستند که با یکدیگر و برخی از مولفه های سایر لایه ها در ارتباط هستند. معماری پیشنهادی با دو نمونه اصلی مشابه در مطالعات پیشین نیز مقایسه شده است.

با گسترش اینترنت و رشد سریع و روزافزون مقالات الکترونیکی، دسته بندی متون به یکی از ابزارهای کلیدی و مهم برای سازماندهی و مدیریت داده تبدیل شده است. در دسته بندی متون، یک مجموعه دانش اولیه در اختیار سامانه قرار می گیرد تا با یادگیری از این مجموعه، اسناد جدید ورودی به یکی از گروه های موضوعی، ملحق گردد. در متون سلامت به علت تنوع زیاد موضوعات، آماده کردن چنین مجموعه آموزش اولیه عملی بسیار زمان بر و هزینه بر است. هدف از مقاله ارائه مدلی ترکیبی از یادگیری (با نظارت و بدون نظارت) برای دسته بندی موضوعی تولیدات علمی حوزه سلامت است که بدون نیاز به مجموعه برچسب خورده اولیه عمل دسته بندی را انجام دهد. برای استخراج مدل موضوعی متون تولیدات علمی سلامت طی سال های 2009 تا 2019 در پایگاه پابمد، با استفاده از روش آمیخته داده کاوی، شامل متن کاوی و یادگیری ماشینی انجام گرفت. بر اساس مدل موضوعی تخصیص پنهان دیریکله، دادها تحلیل و سپس برای دسته بندی متون، از مدل ماشین بردار پشتیبان استفاده شد. در یافته های این پژوهش، مدل دسته بندی متون سلامت در سه گام اصلی معرفی شد. در گام اول پیش پردازش های لازم بر روی مجموعه داده به دلیل حذف کلمات کم تکرار و غیرضروری از مجموعه داده و افزایش دقت مدل پیشنهادی انجام گرفت. در گام دوم موضوعات موجود در متون به کمک روش احتمالاتی تخصیص پنهان دیریکله استخراج و به عنوان یک مجموعه آموزش اولیه در گام سوم به الگوریتم دسته بندی ماشین بردار پشتیبان داده و عمل یادگیری دسته بند به کمک این موضوعات انجام گرفت. درنهایت به کمک دسته بند، موضوع هر سند مشخص گردید. نتایج نشان داد که مدل پیشنهادی می تواند، یک دسته بندی بهتر با استفاده از ترکیب کردن خواص بدون نظارت خوشه بندی و دانش پیشین نمونه ها بسازد. انجام دادن خوشه بندی روی نمونه های برچسب دار با یک معیار شباهت مشخص، متن های مرتبط را باهم ادغام و یک دانش پیشین ایجاد کرده، سپس الگوریتم یادگیری، دسته بندی را با روشی نظارتی آموزش می دهد. ترکیب دسته بندی و خوشه بندی می تواند دقت دسته بندی متون سلامت را افزایش دهد.