کتاب خوانی

هدف اصلی این مطالعه، بررسی رابطه ی کتاب خوانی و رشد اجتماعی دانش آموزان است. جامعه ی آماری این پژوهش همه ی دانش آموزان دختر و پسر پایه ی پنجم ابتدایی و سوم راهنمایی ناحیه 1 و 2 آموزش و پرورش اردبیل در سال تحصیلی 89-1388 بودند. حجم نمونه ی این مطالعه 640 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. ماهیت موضوع و اهداف مطالعه ایجاب می کرد که از روش تحقیق همبستگی استفاده شود. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه ی محقق ساخته، آزمون رشد اجتماعی و تست ریون است. نتایج تحلیل های آماری نشانگر آن بود که در دانش آموزان کلاس پنجم مطالعه ی کتاب ها و مجلات تخیلی، تاریخی و ورزشی پیش بینی کننده ی مثبت و کتاب های پلیسی پیش بینی کننده ی منفی و معنادار رشد اجتماعی بود و در دانش آموزان سوم راهنمایی نیز کتاب ها و مجلات علمی و ورزشی پیش بینی کننده ی مثبت و کتاب های شعر پیش بینی کننده ی منفی و معنادار رشد اجتماعی بود. هم چنین تفاوت های جنسیتی نیز در مطالعه ی کتاب ها به دست آمد.

در این پژوهش، که تحت عنوان «راهکارها و موانع توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در بین دانش آموزان متوسطه ی شهرستان نهاوند» انجام گرفته است، تلاش بر آن بوده که ضمن آشنایی با دیدگاه ها و نگرش های دانش آموزان نسبت به مطالعه و کتاب خوانی، موانع ومحدودیت های موجود در این زمینه را شناسایی کنیم و راهکار های گسترش و ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی را بررسی نماییم. همچنین تأثیر شرایط و عوامل اجتماعی، خانوادگی، مدرسه ای، کتابخانه ای و فردی را در گرایش و ترغیب دانش آموزان به مطالعه و کتاب خوانی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. این پژوهش با روش پیمایشی (survey) انجام گرفته و برای جمع آوری اطلاعات و داده ها از پرسش نامه ی محقق ساخته با سؤالات بسته و باز استفاده شده است. در این پژوهش تعداد 5927 نفر از دانش آموزان دوره ی متوسطه و پیش دانشگاهی شهرستان نهاوند به صورت نمونه انتخاب و با شیوه ی نمونه گیری تصادفی طبقه ای، نظرات و دیدگاه های آن ها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

امروزه با پیشرفت سریع در فناوری های سیار آموزش در هر زمان و مکانی صورت می گیرد. از ابزارهای آموزشی موجود در شبکه می توان به راحتی از دستگاه های دستی همچون لپ تاپ، PDA، و تلفن همراه برای ترویج کتاب خوانی استفاده کرد. با افزایش امکانات و رشد سریع فناوری، دانش آموزان در خارج از محیطِ کلاس با اجرای برنامه ها و تکالیف خود بیشتر سازمان دهی می شوند و همین امر موجب تقویت حافظة آن ها در محیط های آموزشی سیار می شود. از طرفی، تبادل اطلاعات بین دستگاه های سیار، به خصوص لپ تاپ ها و دستگاه های دستی، زمینه را برای برقراری ارتباط اینترنتِ بی سیم فراهم می کند. یادگیرندگان با استفاده از دستگاه های سیار یادگیری درس خود را مانند حضور در یک محیط واقعی کلاس فرامی گیرند و در واقع فرهنگ کتاب و کتاب خوانی نیز تقویت می شود. کامپیوترهای جیبی نه تنها ابزار مفیدی برای انجام تکالیف دانش آموزان هستند، بلکه استفاده از آن ها بخشی از فعالیت های روزانة آن ها محسوب می شود. در این مقاله سعی بر آن داریم تا آثار دستگاه های سیار را در فناوری های آموزشی و ترویج فرهنگ کتاب خوانی بررسی کنیم.

هدف: این پژوهش با هدف تبیین علل گرایش به مطالعه ی کتاب های روان شناسی عامه پسند و بررسی سودمندی این منابع انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی، و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری شامل مراجعه کنندگان به کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است که از بین آنها به روش نمونه گیری خوشه ای و با استفاده از جدول مورگان 200 نفر انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss انجام شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که گرایش به کتاب های روان شناسی عامه پسند از هر دو دسته علل اجتماعی و فردی سرچشمه میگیرد و علل فردی به میزان 46% و علل اجتماعی به میزان 51% بر این گرایش تاثیر دارند. آزمون فرضیه پژوهش نشان داد سهم تاثیر علل اجتماعی اندکی بیش از علل فردی است. بر اساس سایر یافته ها سودمندی کتاب ها و سازگاری آن ها با فرهنگ بومی در حد متوسط برآورد گردید. در بررسی گرایش بر حسب ویژگی های جمعیت شناختی مشخص شد زنان با میانگین 02/4 بیش از مردان، افراد مجرد با میانگین 62/3 بیش از افراد متاهل، افراد خانه دار و بیکار با میانگین 73/3 بیش از افراد شاغل و افراد با تحصیلات دیپلم و فوق دیپلم با میانگین 92/3 بیش از افراد با تحصیلات بالاتر به کتاب های روان شناسی عامه پسند گرایش دارند. اصالت/ارزش: نتایج این پژوهش می تواند علاوه بر روشنگری کلی در مورد بخش بزرگی از ادبیات عامه، سیاست گزاران کتابخانه های عمومی را در جهت شناسایی دیدگاه مخاطبان خود در زمینه کتاب های موجود با موضوع روان شناسی عامه پسند یاری نماید.

هدف: تحلیل محتوای روزنامه های کثیرالانتشار اطلاعات، ایران، و جمهوری اسلامی در دوره های هشتم و نهم ریاست جمهوری اسلامی ایران از نظر انتشار مطالب مرتبط با کتاب و کتاب خوانی است. روش: پژوهش از نوع کاربردی است و با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعة آماری، گزارش، معرفی، و نقدهای مرتبط با کتاب و کتاب خوانی در روزنامه های مورد نظر از خرداد 1380 تا مرداد 1388 (جمعاً 297 ماه و 8782 شماره) بود. ابزار مورد استفاده، کاربرگ و سیاهة وارسی بود و داده ها با استفاده از نرم افزار اکسل و SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: کل مطالب منتشرشده در روزنامه های مورد بررسی در دورة هشتم ریاست جمهوری کشور 70 مقاله، 2138 گزارش، 2553 معرفی کتاب، و 475 نقد بود. تعداد کل مطالب در دورة نهم 37 مقاله، 2164 گزارش، 2220 معرفی کتاب، و 253 نقد بود. فعالیت های فرهنگی مربوط به مقاله، گزارش، معرفی، و نقدهای مرتبط با کتاب و کتاب خوانی در دورة هشتم نسبت به دورة نهم افزایش بیشتری را نشان می دهد. روزنامة ایران با فعالیت فرهنگی 67/47 درصد در دورة هشتم نسبت به سایر روزنامه ها و نسبت به دورة نهم پیشی گرفته است. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت کتاب و کتاب خوانی در جامعه و رسالت روزنامه ها به عنوان یک رسانة عمومی و ملی، نتایج به دست آمده رضایت مند نیست، زیرا روزنامه های کثیرالانتشار باید نقش فعال و پررنگ تری نسبت به انتشار مطالب مرتبط با کتاب و کتاب خوانی داشته باشند.

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه تأثیر آموزش به شیوه های قصه گویی، کتاب خوانی و نمایش فیلم بر انگیزش و علاقه مندی به مطالعه در کودکان 7 تا 10ساله مراجعه کننده به کتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه است. روش : طرح این پژوهش شبه آزمایشی با گروه پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری است . جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان 7 تا 10ساله (عضو بخش کودک کتابخانه عمومی امیرکبیر کرمانشاه) که از بین آن ها 30 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند و در 3 گروه قرار گرفتند. داده ها با استفاده از دو پرسش نامه محقق ساخته میزان انگیزش و علاقه مندی کودکان به مطالعه و پرسش نامه والدین با همکاری استادان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و روان شناسی ساخته شده و روایی آن به تأیید 4 تن از اساتید علوم تربیتی و روان شناسی رسیده است و پایایی آن ها پس از محاسبه به روش آلفای کرونباخ به ترتیب 746/0 و 823/0 به دست آمد. پرسش نامه ها در فروردین و اردیبهشت 1396جمع آوری شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد که در هر سه گروه (قصه خوانی، کتاب خوانی و نمایش فیلم) میزان انگیزش و علاقه به مطالعه بلافاصله بعد از آموزش و یک ماه بعد از آموزش افزایش یافت، ولی روش قصه گویی در مقایسه با دو روش دیگر تأثیر بیشتری بر میزان افزایش انگیزش و علاقه به مطالعه کودکان داشت. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله در نشان دادن اهمیت قصه گویی در علاقه مند کردن کودکان به مطالعه است، به طوری که نتایج پژوهش نشان داد هر سه روش قصه گویی، کتاب خوانی و نمایش فیلم می توانند روش های مؤثری برای افزایش انگیزش و علاقه مندی کودکان 7 تا 11ساله به مطالعه باشند، هرچند که روش قصه گویی اثربخشی بیشتری دارد. درمجموع، هر سه روش موجب علاقه مند کردن کودک به کتابخانه می شود. به همین دلیل، کودکانی که در جلسات قصه گویی، کتاب خوانی و نمایش فیلم حضور می یابند بیشتر به کتابخانه و مطالعه علاقه پیدا می کنند.

هدف : پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر کتاب درمانی بر مهارت های اجتماعی دختران و پسران 12-7 سال اعضای فعال کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان انجام گرفته است. روش : این مطالعه از نوع پژوهش های کاربردی است و به روش تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام شده است. 60 عضو فعال کتابخانه با به کارگیری روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند، انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه مهارت های اجتماعی «گرشام و الیوت» (1999) بود. جلسات کتاب درمانی بر روی گروه آزمایش به مدت 14 جلسه 45 دقیقه ای، دو بار در هفته اجرا شد. یافته ها : نتایج حاصل به وسیله آزمون t مستقل بررسی شد و یافته های حاصل در سطح معناداری (0.05 p<) نشان داد که کتاب درمانی بر مهارت های اجتماعی کودکان به طور کلی و در ابعاد همکاری، همدلی، خویشتن داری و ابراز وجود مؤثر بوده و بین میزان تأثیر این جلسات بر مهارت های اجتماعی دختران و پسران، تفاوت معناداری وجود نداشته است. نتیجه گیری : با توجه به یافته های پژوهش، می توان از جلسات کتاب درمانی به عنوان روش ارتقای سطح ابعاد مختلف مهارت های اجتماعی کودکان بهره گرفت و آن را در مراکز مختلف مانند مدارس، مراکز پیش دبستانی، مهدهای کودک، کانون پرورش فکری و ... به کار برد.  

هدف: این پژوهش قصد دارد نشان دهد متون مختلف چگونه در قالب گفتمانِ «بحران مطالعه» در دهه های چهل و پنجاه شمسی، زمینه ای برای گفت وگو درباره خواندن ایجاد کرده و توزیع نیروها پیرامون آن را سامان داده اند. روش : روش این پژوهش تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف است. متون مرتبط با خواندن از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی گردآوری شد (425 متن). در مرحله نخست، هر متن پس از تمام خوانی، در یک یا چند گفتمان کدگذاری شد. از میان آن ها متن هایی ذیلِ کد «گفتمان بحران مطالعه»، جدا شده و طی دو مرحله بعد کدگذاری شدند. در مرحله دوم، بر اساس چهارچوب تحلیل گفتمان فرکلاف، هر پاره متن در یک یا چند عنصر گفتمانی (محور) قرار گرفت (433 پاره متن). در مرحله سوم، مفاهیم مشابهی که در یک محور گنجانده شده بودند، دسته بندی و نام گذاری شدند. کدگذاری تا جایی پیش رفت که برای توصیف تمام مؤلفه های گفتمانی منتخب، داده کافی گردآوری شد و پژوهشگر توانست به رابطه ای منطقی میان داده ها دست پیدا کند. یافته ها: گفتمان بحران مطالعه از مشروطه آغاز می شود و در دهه های چهل و پنجاه شمسی به اوج می رسد. سخن گویان اصلی آن ناشران هستند و با تکیه بر آمار میزان نشر و میزان مطالعه، وضعیت خواندن را بحرانی نشان می دهند و تلاش می کنند بازار کتاب را رونق بخشند. در این گفتمان، خواننده بیش از هرچیز با صفت خریدار بازنمایی می شود و عمل خواندن و خریدن هم سان تلقی می شود. کتاب در معنای خواندنی های علمی معطوف به عمل، خواندنی های تاریخی و ادبیات کلاسیک به کار می رود. این گفتمان دو نوع نهاد را توجیه می کند: نهادهای سلبی، برای کنترل ورود کتاب بد به بازار و نهادهای ایجابی، مسئول پشتیبانی از تولید کتاب های خوب در بازار. سامان گفتمان به گونه ای است که هم سود ناشران تضمین شود و هم از الگوی توسعه پهلوی حمایت شود. این گفتمان محل تفاهم دولت و ناشران است و هرچیز که برهم زننده این تفاهم باشد نوعی اخلال در نظم تلقی می شود که با عناوین مختلف و با تکیه بر مکانیسم های مختلف طرد می شود. اصالت/ارزش: این پژوهش با بررسی نحوه سخن گفتن درباره خواندن، نحوه سامان دادن نیروهای مختلف پیرامون آن را نشان می دهد و از این منظر می تواند در سیاست گذاری خواندن و فعالیت های ترویجی مفید باشد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر کشف تأ ثیر جدول پیش گامان (لیدربرد) بر میزان مطالعه دانش آموزان ابتدایی است. روش: روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پایه دوم در مدارس شهر کرج (80 نفر برای گروه آزمایش و 40 نفر برای گروه کنترل) با روش نمونه گیری در دسترس بود. گروه کنترل تحت آموزش متداول و بدون دخالت لیدربرد، گروه آزمایش اول، تحت آموزش به همراه لیدربرد فردی و گروه آزمایش دوم تحت آموزش به همراه لیدربرد گروهی قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل یک چک لیست محقق ساخته است که روایی صوری آن توسط آموزگاران مقطع ابتدایی و پایایی آن با توافق بین کدگذاران با روش ضریب پایایی درون طبقه ای مورد بررسی قرار گرفت . داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیری با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد تفاوت میانگین تعدیل شده سه گروه در متغیر میزان مطالعه معنادار است، یعنی بین گروه های آزمایش و کنترل اختلافی معنادار در میانگین نمره میزان مطالعه وجود دارد و پس از استفاده از لیدربرد، میزان مطالعه دانش آموزان در گروه های آزمایش نسبت به دانش آموزان گروه کنترل افزایش داشته است. همچنین، تفاوت میانگین متغیر میزان مطالعه بین دو گروه آموزش دیده غیرمعنادار است. اصالت/ ارزش: پژوهش نشان می دهد لیدربرد مناسب از شایستگی و خودمختاری پشتیبانی، و از احساس هم بستگی و رضایت هنگام درک شدن توسط افراد نزدیک و موردعلاقه حمایت می کند و موجب احساس نزدیکی با هم بازی ها و همچنین موجب احساس نزدیکی با افرادی که با آن ها بازی می کنید می شود. به علاوه، یکی دیگر از جنبه های لیدربرد به عنوان یک عنصر بازی وارسازی فضای مشارکتی است. استفاده از لیدربرد باعث می شود تا دانش آموزان بیشتر درگیر شوند و در کلاس مشارکت داشته باشند.