درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: این پژوهش قصد دارد ماهیت میان رشتگی مقاله های چهار حوزه نانو، زیستی، شناختی و اطلاعات را براساس تکنیک هم استنادی شناسایی کند. روش: این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی بوده و از تکنیک هم استنادی استفاده کرد. جامعه آماری، مقاله های ایران به زبان انگلیسی در قالب مقاله در چهار حوزه فناوری نانو (21393 مقاله)، زیستی(27578)، شناختی (16358) و اطلاعات (3535) سال های ۲۰۰1 تا ۲۰۱۵ که در اسکوپوس نمایه شده است. شاخص های مورداستفاده شامل تأثیرگذاری و تأثیرپذیری، شاخص شمول (دربردارندگی)، نظریه گراف، درخت پوشای بیشینه و کمینه است. یافته ها: بالاترین امتیاز شاخص شمول متعلق به حوزه اطلاعات در ترکیب «اطلاعات - زیستی» است. بالاترین تعداد استناد مشترک، مربوط به ترکیب حوزه های «نانو - اطلاعات - زیستی» است. تأثیرپذیری حوزه اطلاعات از سایر حوزه ها و تأثیرگذاری حوزه نانو بر سایر حوزه ها بیشتر است. نتیجه گیری: دو حوزه نانو و زیستی به میزان زیادی این قابلیت را دارند که از آثار نویسندگان مشترکی جهت استناد به مقاله های خود بهره مند شوند. در ترکیب سه گانه «نانو - اطلاعات - زیستی»، از بُعد استناد بین نویسندگان مشترک، هماهنگی یا میان رشتگی بیشتری دیده می شود و امکان بیشتری جهت بهره گیری از آثار نویسندگان به منظور استناددهی در مقاله های خود را دارند.

در مطالعات اخلاق حرفه ای در علم اطلاعات، همواره تمرکز روی تعاملات متخصص با کاربر بوده و تعاملات بین خود متخصصان و روابط آنها با همکاران فرادست و فرودست آنچنان مدنظر نبوده است. همچنین، استانداردها و آیین نامه ها همیشه قاعده گرا بوده و پژوهش ها نیز عموماً به بررسی و ارزیابی گروهی از قواعد اخلاقی بین متخصصان پرداخته و در اکثر اوقات نحوه کنش و تعامل در تنگناها و دوراهی ها و موقعیت های دشوار بررسی نشده، حال آن که جهت گیری های اخلاقی دقیقاً خود را در موقعیت های دشوار نشان می دهند. در این پژوهش، سعی شده گرایش های خودآیینی و دگرآیینی اخلاقی (کانتی، رالزی، سندِلی و مک اینتایری) متخصصان علم اطلاعات بررسی شود تا ضمن ترسیم چشم انداز تحول حرفه ای، بازاندیشی و درخودنگری را برانگیزد. بدین منظور، 406 نفر از کارکنان متخصص شاغل در نهاد کتابخانه های عمومی به تصادف انتخاب شد و موقعیت های دشوار اخلاقی توسط آنها خوانده و تکمیل گردید. نتایج نشان داد که متخصصان گرایش های اخلاقی دگرآیین دارند و دگرآیینی آنها بیشتر از نوع رالزی است. همچنین، با افزایش سن گرایش های دگرآیین کاهش می یابد و این مطابق با پیش بینی کلبرگ در مراحل رشد اخلاقی است. همچنین، دو عامل دگرآیینی رالزی و خودآیینی مک اینتایری در شکل گیری گرایش اخلاقی متخصصان نقش عمده داشتند. دگرآیینی رالزی تبعیت سفت وسخت و صوری از قواعد بیرونی (عرفی، کشوری، دینی، سازمانی و هر قاعده ای بیرون از فطرت اخلاقی خود انسان) را می رساند و با وجود آن، تأمل اخلاقی و عمل بر اساس حس اخلاقی درونی با قبول مسئولیت فردی چیزی حاشیه ای خواهد بود. وجود این نگرش غالب، می تواند نگرانی هایی را درباره پذیرش نامتأملانه قواعد تحمیلی، پذیرش الگوهای نئولیبرال غالب در تولید و توزیع ثروت (از جمله اطلاعات)، و قرار گرفتن در چارچوب های بسته و پذیرش منفعل الگوها و چارچوب های بیرونی را ایجاد کند.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی روند موضوعی مقالات ایرانیان در حوزه علم اطلاعات دانش شناسی با استفاده از الگوریتم های مدل سازی موضوعی LDA و مدل رگرسیون خطی است. جامعه پژوهش شامل 709 مقاله دارای چکیده و نمایه شده در پایگاه اسکوپوس در بازه زمانی 2008- 2019 است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، داده ها با استفاده از الگوریتم های متن کاوی و به طور خاص الگوریتم های مدل سازی موضوعی LDA با استفاده از نرم افزار R مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی داده ها نشان داد که موضوع های داغ که از میزان محبوبیت پژوهشی بیشتری برخوردارند، شامل خدمات کتابخانه ای در شبکه های اجتماعی، مدل های پژوهش، سرمایه اجتماعی، پایگاه های اطلاعاتی پزشکی، داده کاوی، روند تولید علمی، موضوعات بین رشته ای، الگوریتم های فضای مجازی، مدیریت دانش، مطالعات شبکه های اجتماعی، رویکردهای پژوهشی و آینده پژوهی و موضوعات سرد که از میزان محبوبیت پژوهشی کمتری برخوردارند به حوزه های منابع الکترونیکی، سیستم مدیریت اطلاعات، موتورهای جستجو، خدمات امانت، خدمات از راه دور، یادگیری الکترونیکی، دولت الکترونیک، شاخص های ارزیابی مجلات، ارزیابی منابع وبی و کتابخانه های دیجیتال است. نتایج نشان داد که پژوهش های موضوعی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران، همگام با رشد فناوری ها و موضوعات جهانی توسعه یافته و ارتباط حوزه موضوعی علم اطلاعات و دانش شناسی را با زمینه های نوین داده کاوی، هوش مصنوعی، بازیابی معنایی، هستی شناسی، معماری اطلاعات، نشر دیجیتال، شبکه های اجتماعی و پایگاه های اطلاعاتی برقرار نموده اند.

هدف: سنجش میزان انطباق نام های آوانویسی نام های فارسی در پایگاه مستندات کتابخانه ملی با استانداردهای ملی و بین المللی روش شناسی: داده ها از پایگاه مستندات کتابخانه ملی ایران با استفاده از سیاهه وارسی گردآوری و مولفه هایآن ها با استانداردها مطابقت داده شد. یافته ها: در پایگاه های نام اشخاص، تنالگان ها و نام های جغرافیایی حروف "ص" و "ظ" بیشترین و حرف "ع" کمترین انطباق را با استانداردها دارند. انطباق با استانداردها در پایگاه های تنالگان و جغرافیا و در مورد مصوت های کوتاه نسبت به مصوت های بلند ببیشتر بود. نتیجه گیری : نبود شیوه نامه، اتکا به تجربه شخصی مستندسازان، اعتماد ایشان به آوانویسی مترجمان، نویسندگان، ناشران سبب بی انطباقی پایگاه ها با استانداردها است.

هدف: شناسائی تأثیرعوامل فرهنگی، آموزشی، و اجتماعی بر نگرش دانش آموزان مدارس استعدادهای درخشان به مطالعه و خواندن است. روش: 14 نفر از دختران دانش آموز دوره دوم مدارس استعدادهای درخشان شهر تبریز با نمونه گیری هدفمند در دسترس و گلوله برفی در این مطالعه شرکت کردند. داده ها با مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری و تحلیل شد. یافته ها: از لحاظ فرهنگی همراهی پدر و مادر در خواندن کتاب موردعلاقه در کودکی سبب بالارفتن مهارت حل مسئله در اطلاع یابی و نگرش مثبت به مطالعه و خواندن در سنین بالاتر می شود. از لحاظ آموزشی مطالعه و خواندن در مدارس استعدادهای درخشان به طور عمده به کتاب های درسی، کمک آموزشی یا المپیادی محدود است. در مدارس استعدادهای درخشان اغلب به کتابخانه اهمیت داده نمی شود. اکثر دانش آموزان اعلام کردند که برای مشاوره به کتابدار مراجعه نمی کنند. از لحاظ تأثیر عوامل اجتماعی، یافته ها نشان داد اکثر دانش آموزان نگرش خود را در خصوص مطالعه و خواندن، در دوران مدرسه و از طریق دوستان یا معلم به دست می آورند.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کمّی و انتقادی پژوهش های انجام شده حوزه کتابخانه های دیجیتال پژوهشگران ایرانی از منظر روش تحقیق، جامعه پژوهش، موضوعات، نویسندگان و وابستگی سازمانی آن ها و نتایج حاصل از پژوهش های پیشین انجام شد. روش پژوهش تحلیل محتوای کمّی است و برای این منظور اطلاعات نویسندگان، عنوان، چکیده، کلیدواژه های مقالات و پایان نامه های مربوط به این حوزه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل 209 برونداد پژوهشی ایران (138 مقاله و 71 پایان نامه) در حوزه کتابخانه های دیجیتالی است که مبتنی بر ملاک اعتبار درون سنجی تمامی آن برگزیده شدند . از نظر محل انتشار و انجام پژوهش، در مقالات پژوهشی، مجله علمی پژوهشی«پردازش و مدیریت اطلاعات» (13)؛ در مقالات ترویجی، مجله کتاب ماه کلیات (12)؛ و در پایان نامه های تحصیلی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران- واحد شمال (12)، بیشترین فراوانی را به دست آوردند. از نظر موضوعات به کار رفته، نتایج نشان داد موضوعات « ارزیابی کتابخانه های دیجیتال»، « مفاهیم کتابخانه های دیجیتال، مجازی و الکترونیک »، « امکان سنجی ایجاد کتابخانه دیجیتال و « محیط رابط کاربر کتابخانه های دیجیتال » بیشترین فراوانی را کسب کردند. نتایج تحلیل محتوا گویای آن است که موضوع کتابخانه های دیجیتال در پژوهش های پیشین در سال های اخیر فرایند رو به رشدی داشته و موضوعات جدیدی از جمله وب معنایی، هستی نگاشت، یکپارچه سازی و سازماندهی معنایی در این حوزه توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. همچنین، بررسی پژوهش ها نشان داد که اولاً بخش عمده تحقیقات درصدد معرفی و ترویج مفهومی و مصداقی کتابخانه دیجیتالی بودند، یعنی دانشی که عمده آن به زبان انگلیسی موجود است؛ ثانیاً، موضوع بخش زیادی از تحقیقات تکراری است؛ ثالثاً، پژوهشی که از نظر مفهومی و یا خلق فناوری به توسعه حوزه کتابخانه دیجیتالی بپردازد، یافت نشد. اضافه بر این، نتایج تحقیق برخی کژی های روش شناسی تحقیقات پیشین را نشان داد که نمونه بارز آن، ذکر روش های تحقیقی است که کاملاً قابل تأمل می باشند. در مجموع، بررسی موضوعات مورد مطالعه و سیر زمانی انجام آن ها در حوزه نظری و کاربردی کتابخانه های دیجیتال در ایران، منجر به شناسایی خلأهای پژوهشی مربوط به این حوزه شد. لذا به پژوهشگران پیشنهاد می شود به سایر جنبه های کتابخانه های دیجیتال که مورد بررسی قرار نگرفته اند و یا مطالعات کمتری به آن اختصاص داده شده، بپردازند.

مقدمه: به کارگیری مدل برنامه ریزی، مدیران کتابخانه های عمومی را در تصمیم گیری های مربوط به فعالیت های فرهنگی یاری خواهد کرد. مقاله با هدف بررسی مؤلفه های برنامه ریزی متناسب با فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی ایران و ارائه مدلی برای آن نگاشته شده است. روش شناسی: روش پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته می باشد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل عاملی در نرم افزار اس.پی.اس.اس، جهت تحلیل اکتشافی و نرم افزار آموس جهت تحلیل عاملی تائیدی استفاده شده است. برای تحلیل عاملی داده ها از روش تحلیل مؤلفه های اصلی با چرخش واریماکس استفاده گردید. یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی، 25 گویه پرسشنامه را در 3 عامل خلاصه نموده است. این سه عامل که در مجموع 65% از کل تغییرپذیری گویه ها را تبیین می نمایند عبارتند از: عامل اول یعنی بررسی دقیق وضعیت بیرونی کتابخانه های عمومی و تجزیه وتحلیل و شناخت دقیق آنها، عامل دوم یعنی بررسی منابع موجود و وضعیت داخلی کتابخانه های عمومی، و عامل سوم زیرساخت: تعیین زیرساخت ها براساس نیازها و منابع موجود و تأیید عملیاتی شدن آن. سپس با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی، مدل رتبه بندی با ضرایب استاندارد ساخته شد. براساس نتایج این تحلیل، مدل برازش شده نسبتاً مناسب بود. نتیجه : ویژگی بارز و برجسته این مدل، جامعه محور بودن است. طبق این مدل قبل از برنامه ریزی توجه به پیشینه جمعیت و گروه های قومی کتابخانه، همچنین توجه به دیدگاه های فرهنگی، به همراه مشتری محوری یاری می نماید، تا برنامه ریزی کامل و متناسب فرهنگی طراحی گردد.کتابخانه های عمومی ایران می توانند با بهره گیری از مؤلفه ها و عوامل این مدل در تصمیم گیری ها ، فعالیت های فرهنگی را با اطمینان خاطر بیشتری برنامه ریزی نمایند.

مقدمه: قصه ها و داستان ها و به صورت مشخص آفرینش های ادبی حوزه کودک واجد این قابلیت بسیار مهم است که می تواند در راستای تربیت و اصلاح برخی از ناهنجاری های رفتاری و شخصیتی و نیز تقویت پاره ای از توانمندی ها در کودکان به کار گرفته شود. روش شناسی: تحلیل میزان و ضریب تأثیرگذاری داستان های مزبور مستلزم به کارگیری شاخه ای از نقد ادبی است که در حوزه نقد روان شناختی قرار دارد. در این میان، آرا و نظریات ویلیام گلاسر به عنوان یکی از روان شناسان مثبت نگر، ابزار مناسبی جهت تحلیل این گونه متون می باشد. نیاز به آزادی یکی از نیازهای اساسی آدمی است که در نظریه گلاسر نیز به آن پرداخته شده است؛ بنابراین پژوهش حاضر، به بررسی 145 کتاب برگزیده کودک (تألیف و ترجمه) در سال های 1300-1390 و تحلیل روان شناختی 30 داستان که نیاز به آزادی در شخصیت های آنها برجسته تر است، به روش تحلیل محتوای کیفی- قیاسی پرداخته است. داده ها به روش اسنادی جمع آوری و برای انتخاب نمونه پژوهش از شیوه نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. یافته ها: در این پژوهش، آزادی به دو بخش آزادی مثبت و منفی تقسیم شده است. آزادی مثبت به شخصیت هایی مربوط می شود که در پی ارضای یک نیاز طبیعی و سالم، اغلب رفتار درست را انتخاب می کنند. شخصیت های دارای آزادی منفی شخصیت هایی هستند که برای رسیدن به اهداف خود، حقوق افراد را زیر پا می گذارند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از این حقیقت است که شخصیت هایی که با آزادی مثبت برانگیخته می شوند و برای ارضای نیاز مزبور رفتار درست را انتخاب می کنند، در پایان داستان، دستاوردهای مطلوبی دارند و شخصیت هایی که یا با آزادی منفی برانگیخته می شوند یا برای ارضای نیاز به آزادی رفتار نادرست را انتخاب می کنند، در پایان داستان شکست می خورند. در پایان به نویسندگان و منتقدان ادبیات کودک و نوجوان توصیه می شود، با مطالعه روان شناسی کودکان، به خلق و گزینش آثار مناسب برای آنها بپردازند. پژوهشگران ادبیات کودک و نوجوان نیز با همراهی متخصصان روان شناسی به نقد روان شناسانه همه آثار مربوط به این مخاطبان کوچک براساس نظریه گلاسر و دیگر نظریات عمده مشاوره و روان درمانی، متناسب با موضوع داستان ها همت گمارند.

هدف: هدف بررسی رابطه بین احساس تعلق سازمانی و گرایش به اشتراک دانش در بین کارکنان کتابخانه های عمومی با توجه به نقش تعدیل گننده تحصیلات است. روش پژوهش: پژوهش به لحاظ هدف کاربردی با روش همبستگی انجام شد. جامعه پژوهش کارکنان کتابخانه های عمومی استان خوزستان بود که به صورت تصادفی ساده 215 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه احساس تعلق سازمانی شافلی، بیکر و سالانووا (2003) و اشتراک دانش همتی (1389) گردآوری و تجزیه و تحلیل آن با استفاده از نسخه 21 بسته نرم افزاری در علوم اجتماعی انجام گرفت. یافته ها: وضعیت مولفه های تعلق سازمانی (میانگین= 44/78) و اشتراک دانش (28/104= میانگین) بالاتر از حد متوسط می باشد. هم چنین، بین احساس تعلق سازمانی و گرایش کارکنان به اشتراک دانش رابطه معنی داری (001/0=sig و 816/0=r) وجود دارد و تحصیلات رابطه بین احساس تعلق سازمانی و اشتراک دانش را تعدیل می کند. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان گفت که احساس تعلق سازمانی مولفه ای مهم و زمینه ساز گرایش به اشتراک دانش کارکنان است و سازمان می-تواند با تقویت ابعاد سرزندگی، فداکاری و مجذوب شدن و شیفتگی سبب گرایش بیشتر کارکنان به اشتراک دانش را فراهم آورند.

مقاله حاضر با هدف بررسی رتبه بندی مولفه های کاربردپذیری در سامانه های مدیریت نشریات او جی اس، سیناوب، یکتاوب و نئواسکرایبر3، و نیز میزان رعایت هرمولفه را به تفکیک در هر سامانه مورد ارزیابی قرار میدهد. جامعه پژوهش پیمایشی حاضر کاربران 4 سامانه پرکاربرد از بین 13 سامانه مدیریت نشریات دانشگاه های علوم پزشکی ایران بود. ارزیابی هر رابط کاربری بر اساس 4 لایه سردبیری، داوری، نویسنده و کاربر عادی بود که برای هر سامانه 4 لایه و برای هر لایه در هر سامانه 5 نفر انتخاب شدند و در کل 80 نفر پرسشنامه تحقیق را تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی توسط نرم افزار اس پی اس اس، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد حیطه ثبات در سامانه سیناوب از سامانه های یکتاوب، اوجی اس و نئواسکرایبر3 کمتر است در حالی که در سه سیستم دیگر تفاوت معنی داری نداشت. میانگین انعطاف پذیری رابط همه سیستم ها کمتر از حد متوسط، میانگین راهنمای کاربر سامانه ها نیز در حد متوسط و سایر حیطه ها بیشتر از حد متوسط ارزیابی شدند. همچنین نتایج نشان داد که به لحاظ میانگین حیطه ثبات، به ترتیب از بیشتر به کمتر، یکتاوب، نئواسکرایبر3، او جی اس و در نهایت سیناوب بوده است. همچنین در سایر حیطه ها شامل انطباق پذیری، انعطاف پذیری، قابلیت یادگیری، حداقل فعالیت، حداقل بار حافظه و محدودیت ادراکی بین 4 سامانه تفاوت معنی داری نداشتند. به نظر می رسد که از نظر کاربران، مهمترین معیار از معیارهای کاربردپذیری متعلق به حیطه های انطباق پذیری و ثبات و کمترین اقبال متعلق به حیطه های انعطاف پذیری و راهنمای کاربران در بین سامانه های مدیریت نشریه مورد بررسی است. در این پژوهش ابزار معرفی شده جهت تعیین نقاط قوت و ضعف سامانه ها، باعث می شود که انتخاب سامانه های مناسب برای سازمان ها و مراکز علمی دیگر تسهیل یابد. همچنین نقاط ضعف می تواند توسط مدیران و تیم های فنی سیستم ها مرتفع گردند تا سامانه ها کاربردپذیری مطلوب را کسب و راه های جلب توجه مجلات سایر کشورها و نیز بین المللی شدن را طی نمایند.

امروزه با توجه به اهمیت و گسترش به کارگیری فناوری اطلاعات، بسیاری از سازمان ها شاهد بروز مشکلات و تناقضاتی در رابطه با عدم برآورده شدن نیازهای کسب وکار با توجه به حجم بالای سرمایه گذاری درزمینه فناوری اطلاعات هستند. یکی از دلایل این تناقض عدم وجود همسویی بین راهبرد فناوری اطلاعات و راهبرد کسب وکار و درنتیجه عدم پیاده سازی حکمرانی فناوری اطلاعات اثربخش است . از این رو مهم ترین هدف پژوهش پیش رو ارائه مدلی در راستای شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر حکمرانی فناوری اطلاعات است . به این منظور از رویکرد ترکیبی DEMATEL و ANP فازی استفاده شده است. در ای ن پژوه ش، داده های 20 نفر از خبرگان حوزه فناوری اطلاعات از طری ق پرسش نامه گ ردآوری می شود؛ بنابراین روش پژوهش بر مبنای ماهیت و گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی و ازنظر هدف، توسعه ای کاربردی است. جهت تحقق اهداف و پاسخ به سؤال های پژوهش، این پژوهش در سه فاز اصلی انجام گردیده است. در مرحله اول با مرور ادبیات و ارزیابی نتایج مطالعات، زمینه برای شناسایی و استخراج جامع عوامل و زیرعوامل مؤثر بر حکمرانی فناوری اطلاعات و دسته بندی آنها فراهم شده است. در ادامه، به منظور غربال سازی متغیرهای شناسایی شده، تکنیک دلفی فازی مورد استفاده قرار گرفته و با نظرسنجی خبرگان، دسته بندی 21 زیر عامل کلیدی در بین 7 عامل اصلی تأیید شده است. در مرحله دوم ، روابط درونی بین عوامل اصلی با استفاده از روش DEMATEL فازی محاسبه و جانمایی شبکه ترسیم گردیده است. در نهایت DEMATEL و ANP فازی ترکیب شده و به منظور وزن دهی عوامل و رتبه بندی آن ها از روش ANP فازی استفاده شده است. از ﻧﺘﺎیﺞ ﻣﻬﻢ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎیﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻠّﯽ و مدل سازی عوامل مؤثر بر پیاده سازی حکمرانی فناوری اطلاعات در سازمان هاست. اولویت بندی ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺬﮐﻮر ﻧﺸﺎن می دهد ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن عوامل اﺻﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ، جایگاه فناوری اطلاعات در ساختار سازمانی در وزن دﻫﯽ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ شبکه ای دارای رﺗﺒﻪ اول می باشد، ﺑﺎ روش دی متل ﻧﯿﺰ عامل استراتژی فناوری اطلاعات با بیشترین بردار خروجی به عنوان تأثیرگذارترین عامل و حمایت و مهارت های مدیران ارشد در حوزه فناوری اطلاعات با بیشترین مجموع بردار خروجی و ورودی به عنوان پرتعامل ترین عامل شناسایی شده است.

هدف: بررسی وضعیت برچسب های تخصیص داده شده به کتاب های با موضوع اسلام در پایگاه لایبراری ثینگ در مقایسه با سرعنوان های موضوعی کنگره از نظر توجه به دیگری و بازنمایی موضوعات به حاشیه رانده شده.روش شناسی: پژوهش با روش تحلیل محتوا انجام شده است. کتاب های به زبان انگلیسی و مربوط به موضوع اسلام در فاصله سال های 2016 تا 2019 از پایگاه فهرستگان کتابخانه کنگره بازیابی و با نمونه گیری تصادفی تعداد 348 عنوان کتاب بررسی شده است.یافته ها: میانگین فراوانی موضوعات بازنمایی شده با برچسب ها (22/15) بالاتر از میانگین فراوانی سرعنوان-های موضوعی (67/3) برای هر کتاب بوده، مضاف بر اینکه درصد بالایی از برچسب ها (03/83 درصد) با سرعنوان ها هیچ انطباقی (معنایی یا لفظی) نداشته و موضوعاتی بودند که بواسطه سرعنوان های موضوع بازنمایی نشدند؛ اما حداقل 74/67 درصد از برچسب های نامنطبق با سرعنوان ها از متن کتاب ها قابل استخراج بودند.نتیجه گیری: ساختار سرعنوان های موضوعی به گونه ای است که همواره برخی موضوعات که نسبت به گفتمان حاکم بر سرعنوان ها غیرخودی و در جایگاه دیگری بوده، به حاشیه رانده شده و نادیده گرفته می شوند، لیکن برچسب ها فرصتی برای بازنمایی این قبیل موضوعات فراهم می آورند.

هدف: ارائه الگوی نمایه سازی تصاویربراساس موتورهای جستجودربازیابی تصاویر نمایه شده مبتنی برمتن و مبتنی بر محتوا روش شناسی: ازنظرهدف،کاربردی ونوع پژوهش توصیفی- همبستگی است.جامعه آماری شامل کارشناسان شاغل در دفاتر روزنامه های سراسری کشور درشهرتهران بوده که به پنج موتور جستجو اشراف داشته اند.باآزمون گرجسی-مورگان ازمیان 200 نفربه صورت نمونه گیری تصادفی ساده131نفر انتخاب شدند. گردآوری داده ها جهت طراحی مؤلفه ها توسط پرسشنامه پژوهشگرساخته با20 گویه به روش اسنادی است. ضریب روایی کیفی محتوای پرسشنامه بالاتر از78/0 و شاخص روایی محتوا بالاتراز79/0 است. پایایی پرسشنامه نیزبراساس ضریب آلفای کرونباخ برابربا936/0 سنجیده شد. یافته ها:در تحلیلی عاملی اکتشافی 20 گویه موردبررسی در چهار عامل با بارهای عاملی نمایه سازی متنی (با دامنه بار عاملی بین 51/0 تا 76/0)، نمایه سازی تصویری (با دامنه بار عاملی بین 59/0 تا 74/0)، نمایه سازی محتوایی (با دامنه بار عاملی بین 57/0 تا 78/0) و اثربخشی (با دامنه بار عاملی بین 53/0 تا 85/0) بارگذاری شدند. نتیجه گیری: عامل درونی 1(نمایه سازی متنی) با میانگین بار عاملی 79/0 بیشترین نقش را در ساخت عامل بیرونی یا مقیاس کلی ایفا می نماید و این در حالی است که عامل درونی 2 (نمایه سازی تصویری) با میانگین بار عاملی 74/0، دومین مؤلفه بااهمیت در ساخت عامل بیرونی کلی بوده و پس ازآن عامل درونی3 (نمایه سازی محتوایی) با میانگین بار عاملی 72/0 قرار داشته است؛ و درنهایت عامل درونی 4 (اثربخشی) با بار عاملی 69/0 کمترین نقش را در ساخت عامل کلی دارا بوده است. شاخص های برازش مدل از قبیل کای دو نسبی و شاخص های مقتصد، برازش را کاملاً مناسب نشان داده بودند. درنتیجه مدل به دست آمده برازش نسبتاً خوبی به داده ها دارد.

کتاب «رده BP: گسترش رده اسلام براساس نظام رده بندی کنگره» تدوین احمد طاهری عراقی، حدود نیم قرن است که برای طبقه بندی منابع کتابخانه ای به عنوان ابزار کار و راهنما کنار دست فهرستنویسان قرار دارد. ویراستاران سوم این اثر زهره علوی، زهرا سادات مدرسی، محبوبه قربانی می باشند. در حوزه کتابداری دشواریِ تدوین و تهیه گسترش ها بر کسی پوشیده نیست، اما نارسایی و کمبودهای این گونه آثار در کتابخانه هایی مشخص می شود که به طور تخصصی آن را به کار گرفته اند. نوشتار حاضر بر پایه تجربه و به کارگیری گسترش «رده اسلام» در کتابخانه ها، همچنین آشنایی و تسلط بر علوم اسلامی، پس از معرفی مختصر کتاب، به افزوده ها و کاستی های ویرایش جدید می پردازد. برای برطرف کردن کاستی ها و کاربرد جامع و صحیح این اثر پیشنهادهایی مطرح شده که در پنج گروه دسته بندی شده اند: اول: اصلاحاتی که در راهنمایی و آموزش فهرستنویس مؤثرند؛ دوم: افزودن شماره ها برای سر عنوان های مناسبی که پشتوانه انتشاراتی دارند؛ سوم: مثال های مناسب برای برخی شماره ها؛ چهارم: اصلاحاتی برای کنار هم قرار دادن موضوعات مناسب؛ پنجم: توجه به اصلاحاتی که در آن به سیاست کتابخانه ای توجه شود، تا این گسترش در تمام کتابخانه های تخصصی و غیره کاربرد بیشتر و بهتری داشته باشد.

هدف پژوهش حاضر کشف و دیداری سازی الگوهای برجسته و روابط پنهان و گرایش های موضوعی سازمان دهی دانش در جهان است . نوع پژوهش کاربردی با رویکرد تحلیلی و با روش تحلیل هم رخدادی واژگان انجام شده است . جامعه این پژوهش را کلیدواژه های مقالاتی هستند که در بازه زمانی 1975-2018 با موضوع سازماندهی دانش در وبگاه علم نمایه شده اند. تعداد کلیدواژه های به دست آمده از مقالات 27124 است. در این پژوهش از نرم افزارهای بایب اکسل، یوسی نت، نت درا، ووس ویوِئر و اس پی اس اس به منظور یکدست سازی و تحلیل داده ها استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد در بازه زمانی (1975-1999) کلیدواژه " Information Technology " و در بازه زمانی (2000-2018) کلیدواژه " Information Literacy " بیشترین فراوانی را کسب کرده اند. همچنین یافته های حاصل از محاسبه نمره تراکم و مرکزیت حاکی از آن است که در دوره زمانی نخست، خوشه 5 (مدیریت دانش) با مقدار 500/5 بیشترین مرکزیت و خوشه 7 (برنامه ریزی استراتژیک) با مقدار 4804/0 بالاترین تراکم و در دوره زمانی 2000-2018 خوشه 1 (آموزش کاربران) دارای بالاترین مرکزیت (258/6) و تراکم (6954/0) در بین خوشه ها است. نتایج حاکی از آن است که با کم رنگ شدن موضوعاتی نظیر فهرست نویسی و نمایه سازی و ارتقاء رتبه کلیدواژه هایی نظیر فناوری اطلاعات، هستی شناسی و دولت الکترونیک، می توان گفت در گذار از دوره زمانی نخست به دوم، کلیدواژه هایی که موضوع های قدیمی دارند کم رنگ شده و موضوع های جدید جایگزین شده اند. نتایج حاصل از محاسبه شاخص دربردارندگی نشان داد که 32 درصد از موضوعات دوره زمانی دوم، در دوره زمانی نخست نیز حضورداشته اند. نتایج بخش ترسیم نمودار راهبردی در بازه زمانی نخست بیانگر آن است که خوشه های (بازیابی اطلاعات، نظام خبره بازیابی اطلاعات، آموزش کاربران و مدیریت سیستم های اطلاعاتی)، موضوعات اصلی هستند و خوشه های (آموزش کاربران، عدم قطعیت در رفتار اطلاعات سلامت، رفتار اطلاعاتی، مطالعات سنجشی، رده بندی و نمایه سازی، فهرست نویسی رایانه ای و داده کاوی) که هم پوشانی زیادی نیز باهم دارند خوشه های اصلی دوره دوم به حساب می آیند. تمرکز بر سازماندهی دانش به عنوان مهمترین رکن علم اطلاعات، بازه زمانی مورد بررسی، کلیدواژه ها و راهبرد جستجو که حاصل مشورت با متخصصان بود و نیز یافته های مهم، همگی بخشی از نوآوری های این مقاله است.

مسئله پژوهش : نقد و بررسی عناصر فرامتنی 42 پایان نامه فقهی و حقوقی با موضوع یکسان «پیوند اعضا» مسئله این پژوهش است. روش: روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و ابزار، سیاهه وارسی است. اهداف: بررسی میزان اختلاف دامنه موضوعی با استناد به عنوان آن ها؛ بررسی میزان مطابقت محتوای چکیده پایان نامه های مورد تحقیق با چکیده ساختار یافته؛ بررسی میزان مطابقت ساختار پایان نامه ها به لحاظ کمی و کیفی با تعداد و محتوای 5 فصل پایان نامه. یافته ها :1 - موضوع «پیوند اعضا» در90 درصد از پایان نامه های مورد پژوهش، موضوع اصلی و یکسان و رویکرد پژوهش در بالغ بر90 درصد از پایان نامه ها تقریباً یکسان و تکراری است؛ 2- نزدیک به 40 درصد از پایان نامه ها، 6 عنصر الزامی چکیده ساختار یافته را در بر دارند؛ 3- فقط 5 درصد از پایان نامه ها منطبق با تعداد و محتوای فصول پنجگانه بر اساس روش تحقیق بوده و 15 درصد هم مطابق با تعداد و نزدیک به محتوای فصول پنجگانه است و فصول 67/5 درصد از پایان نامه ها نیز کمتر یا بیشتر از 5 فصل بوده است. به لحاظ محتوایی، در 57/5 درصد از پایان نامه ها در هیچ فصلی، کلیات و روند پژوهش معرفی نشده و در 65 درصد از پایان نامه ها نیز اشاره ای به پیشینه پژوهش نشده و 50 درصد از پایان نامه ها فاقد ارائه پیشنهاد هستند.

کرونا و آسیب های غم افزای آن بر کسی پوشیده نیست. اینکه این بلای خانمان برانداز یا میهمان ناخوانده چگونه بر سر ما آوار شد خود داستانی بس مفصل و غم انگیز است، و اینکه آیا بشرساخته یا بلای آسمانی است باز جای بحث دارد و اینجا جای بحث آن نیست. اما هر بلایی ضمن داشتن خسارات دارای فوایدی نیز هست. به زبان مدیریتی، تهدیدها فرصت هایی هم به همراه دارند که باید از آن ها نهایت استفاده را کرد. زندگی کردن در شرایط سخت انسان را مقاوم و پایدار می کند و او را به فکر چاره می اندازد و راه هایی را پیشِ پای او می گذارد تا بتواند از امکانات موجود حداکثر استفاده را بکند. فرصت های ناشی از این بیماری کم نیست که باید در جای خود به آن پرداخت. یکی از فواید آن این است که ما نحوه دیگرِ زندگی کردن را یاد گرفتیم یا باید یاد بگیریم. البته، بعضی ها خود به استقبال رفتند و بعضی دیگر با اکراه آن را پذیرفتند و عده ای را باید با زور با این نحوه زندگی آشنا کرد. کرونا به ما آموخت که می توان با هزینه کمتر همان فعالیت های فرهنگی را با دورکاری انجام داد، به شرط اینکه زیرساخت ها فراهم باشند و مسئولان امر نسبت به این قضیه احساس مسئولیت کنند. کرونا آموخت می شود والدین را با بچه ها سر یک کلاس درس نشاند تا پابه پای هم به تعلم بپردازند. کرونا آموخت که می توان از فناوری ارتباطی حد اکثر استفاده را برد، و به جای محتواهای نامناسب آن را با دانش رسمی و بومی پر کرد و نسبت به ضررهای آن هم واقف شد. کرونا استاد و معلم را موظف کرد تا در زمان مشخص مطالب خود را بدون حاشیه ارائه کنند. کرونا محیطی رقابتی به وجود آورد تا سازمان ها برای ایفای نقش و وظیفه خود هرچه بهتر و بیشتر از امکانات برخط استفاده کنند و بسته به نیاز مردم، خود را با شرایط وفق دهند. کرونا شرایط و وضعیتی را به وجود آورد که در آن اگر کسانی اهمال کنند حذف می شوند و دیگر نمی توانند به حیات خود ادامه دهند. با کرونا آموزش های تلویزیونی به سرعت فعال شدند و اگرچه در مناطق محروم نمی توان زیاد از آن بهره برد اما در اغلب نقاط کشور دانش آموزان از آن استفاده می کنند. در این بین، کتابخانه ها هم باید کارهایی را انجام می دادند یا انجام داده اند یا در دست انجام دارند. در اینکه آیا تأخیری صورت گرفته یا تقاضایی از جایی دریافت نشده است، یا خود مسئولان به اندازه کافی به فکر این مطلب بوده اند، اگر پاسخ مثبت است، باید اطلاع رسانی کنند. من در سرمقاله یکی از شماره های این مجله در سال 1396 با عنوان «لزوم بازنگری در راهبرد کتابخانه های عمومی» به دوازده مورد اشاره کرده ام که اگر کتابخانه های عمومی بخواهند بمانند باید خود را با شرایط محیطی در هر زمان وفق دهند. در آنجا گفته ام که کتابخانه ها در شش مورد (شامل قانون و مسائل قانونی؛ مجموعه؛ مخاطبان و شیوه جذب؛ ساختمان، معماری، مکان یابی و دسترس پذیری؛ کارکنان و افزایش سطح مهارت؛ و پذیرش هنر در ارائه خدمات) باید فعال شوند و نهاد کتابخانه عمومی یا هر سازمان مشابه هم در شش مورد (شامل تربیت یا استخدام دائمی یا موقت کتابدار پژوهنده، کتابدارکارآفرین، کتابدار قصه گو، کتابدار هنرمند، کتابدار مشاور، و کتابدار فنی) خود را تجهیز کند. در هر حال، همچنان که دیویی، که شاید به تعبیری بتوان او را در غرب پدر کتابداری جدید دانست، گفته است که اگر کتابداران همچنان بخواهند به روش های سنتی خود عمل کنند، یعنی به جای ورود به متون و تحلیل آن ها برای خدمت بیشتر به متقاضیان فقط به داد و گرفت کتاب بپردازند و به تعبیر وی فقط دروازه بانان دانش باشند و نه همکاران دانشمندان و محققان، در جهان پراطلاع کنونی منزوی خواهند شد و لذا تردینیک معتقد است باید به فکر تغییر روش و منش باشند؛ به این معنا که ضمن توجه به سنت باید به آینده توجه کرده و نیازهای آتی مردم را قبل از آنکه آن ها تقاضا کنند تدارک ببینند (تردینیک، 1395). اگر برون نگری و خدمات فرامکانی در کتابخانه ها اجرا شده بود، الان کار بسی ساده تر بود. اکنون دیگر باید کتابخانه را از اتکا به مکان خارج کرد. مکان باید نقطه کانونی و پایگاهی برای خدمت رسانی باشد. خدمات باید برونی یا برون سپاری شود. شبکه آموزش دانش آموزی (شاد) و مدرسه تلویزیونی ایران برنامه های نسبتاً موفقی است که پس از هجمه کرونا به وجود آمدند یا تقویت شدند و همچنان دارد به پیش می روند. آن ها دارند آن چنان برنامه ریزی می کنند تا در زمان خلاصی از این آفت خانمان سوز به عنوان بدیلی برای آموزش همچنان به کار خود ادامه دهند. سؤالی که در اینجا مطرح است این است که در کنار فعالیت شاد و مدرسه تلویزیونی ایران توسط صداوسیما و از طریق اینترنت آیا کتابخانه ها می توانند و باید به خدمات جانبی خود برای تغذیه مطالعاتی دانش آموزا

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل ساختار مطالعات سازماندهی دانش بر اساس تحلیل شبکه هم نویسندگی مقاله های در وبگاه علم است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی انجام گرفته است. رکوردهای پژوهش بر مبنای کلیه مقاله های دو مجله Knowledge Organization و Cataloging Classification Quarterly و کلیدواژه های مرتبط با حوزه سازماندهی دانش نمایه شده در وبگاه علم در سال های 1900 تا 2019 گردآوری شده است.سپس از بین 23525 نویسنده که در چاپ 17950 مقاله نقش داشتند، تعداد 311 نفر که دست کم 8 مقاله داشتند با استفاده از نرم افزار یوسی آی نت مورد تحلیل قرار گرفتند. پس از آن ماتریس مربعی در ابعاد 311 در 311 تشکیل شد و در نهایت شبکه هم نویسندگی بر اساس شاخص های مرکزیت ترسیم شد. یافته ها: در پژوهش حاضر، متوسط تعداد نویسنده برای هر مقاله 31/1 است. پروفسور یورلند (43 مقاله)، پروفسور ولفانگ جی استوک (36 مقاله) و پروفسور بورگمن (31 مقاله) به ترتیب دارای بیشترین تعداد مقاله های در سازماندهی دانش می باشند. الگوی تک نویسندگی (93/49 درصد) و دو نویسندگی (68/24 درصد)، رایج ترین رویکردها در مطالعات سازماندهی دانش به شمار می روند. در بررسی شاخص های مرکزیت، ژنگ، فرو، گیلز و گوه به ترتیب نفرات برتر در شاخص های مرکزیت درجه، مرکزیت نزدیکی، مرکزیت بینابینی، مرکزیت بردار ویژه هستند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر به نظر می رسد پژوهشگران مطرح حوزه سازماندهی دانش، با وجود پرتولید بودن نتوانسته اند نقش برجسته ای در شکل گیری شبکه هم نویسندگی این حوزه ایفا نمایند.

استخراج کلمات/ عبارات کلیدی متن، پیش نیاز بسیاری دیگر از وظایف حوزه پردازش زبان طبیعی است. اما بررسی متون فارسی و انگلیسی این حوزه نشان می دهد، تلاش های انگشت شماری برای استخراج کلمات/ عبارات کلیدی از متون فارسی صورت گرفته است. لذا، این مقاله، با هدف تعیین موقعیت کنونی پردازش زبان طبیعی فارسی و به طور خاص استخراج کلمات/ عبارات کلیدی از متون فارسی، به مرور خلاصه ای از مقالات فارسی و انگلیسی منتشر شده در این حوزه که از متون فارسی برای آزمودن ایده هایشان استفاده کرده اند ، می پردازد؛ سپس هر مقاله را از نظر روش شناسی، نحوه اجرا و پیاده سا زی، روش ارزیابی و معیارهای آن مورد تعمق قرار داده و به چالش می کشد . در مجموع 14 مقاله فارسی و 6 مقاله انگلیسی به استخراج کلمات و عبارات کلیدی از متون فارسی پرداخته اند . روش بیشتر این مقالات، استفاده از اطلاعات آماری و زبان شناختی بوده است. اکثر این مقالات یا در روش شناسی انتخاب شده ایراد دارند و یا نویسندگان نتوانسته اند ایده پیشنهادی شان را به وضوح برای خواننده تبیین نمایند. در بسیاری از مقالات، از مجموعه داده استانداردی برای ارزیابی سیستم استفاده نشده و نحوه محاسبه معیارهای ارزیابی مبهم یا دارای اشکال است . در مجموع، به جز 3 مقاله که روش اجرا شده را به نحو نسبتاً قابل قبولی گزارش کرده اند ، سایر مقالات قابلیت تکرار پذیری و تعمیم ندارند. لذا نمی توان از آن ها به عنوان معیار پایه ای برای ارزیابی سیستم های آینده استفاده کرد یا از ایده مطرح شده در آن ها با اطمینان در ساخت و توسعه نرم افزارهای کاربردی و عملی در حوزه استخراج کلمات کلیدی استفاده نمود .