فراداده

[این مقاله] مهار مستند و مهار واژگانی و جایگاه و کاربرد آن‌ها در فهرست‌نویسی نوین را تعریف می کند. رکوردهای مستند، فایل‌های مستند و کاربرد و اهداف هر یک را مورد بحث قرار می‌دهد. ایجاد رکوردهای مستند و منابعی که داده‌های مستند از آن جمع آوری می‌شود را توصیف می‌کند. دربارة طرح ‌های «فراداد‌ه‌ای» و نارسایی‌های متعدد و آشکار آن‌ها بحث می‌کند؛ به رابطة بین دابلین کور و خانوادة استانداردهای مارک، و به این واقعیت که هر دو چهارچوب‌های استانداردی هستند که اولی ساده و دومی پیچیده و دقیق است اشاره می‌کند. جامعیت و مانعیت را به عنوان عناصر مطلوب در طرح های نمایه‌سازی و بازیابی مشخص می‌کند و آن‌ها را با مهار مستند در فهرست‌ها مرتبط می‌سازد. مشکلات فهرست‌نویسی اسناد و منابع الکترونیکی را بحث می کند و یک برنامة بین‌المللی در چارچوب «کنترل کتابشناختی جهانی» (UBC)، با استفاده از یک نظام بین‌المللی فهرست‌نویسی توصیفی و بر مبنای یک فایل مستند نام بین‌المللی را پیشنهاد می کند و به اقدام فوری دربارة پیشنهادهای ارائه‌شده دعوت می‌کند.

هدف: بررسی میزان استفاده از فراداده های زبان نشانه گذاری فرامتن در طراحی وب ­ سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های ایران. روش تحقیق/ رویکرد پژوهش: در مجموع 66 صفحه اصلی وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، و دانشگاه های آزاد اسلامی با استفاده از دو مرورگر اینترنت اکسپلورر و نت اسکیپ بررسی شد. با مشاهده Source از طریق منوی View ابربرچسب های موجود در صفحه اچ.تی.ام.ال. وب سایت ها استخراج شد و در سیاهه وارسی تهبه وارد شد. سپس فراوانی، درصد، و میانگین استفاده از آنها محاسبه شد . یافته ها: تمام وب سایت ها از فراداده های عام زبان نشانه گذاری فرامتن ، هر­چند اندک ، بهره برده اند. میزان استفاده از این ابربرچسب ها، وب­سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی با میانگین43 درصد در رتبه اول و دانشگاه های آزاد اسلامی با 31 درصد در رتبه دوم و دانشگاه های تابع وزارت علوم نیز با 28 درصد در رتبه سوم قرار دارد. نتیجه گیری: تحقیق حاضر نشان داد که از مجموعه ابرنشانه ها، عناصر عنوان، نوع – محتوا، کلیدواژه، ارتباط، و توصیف بیشترین کاربرد را داشته اند و به­کارگیری این فراداده های عام در طراحی صفحات وب نسبت به طرح های فراداده ای خاص مانند دوبلین کور- با توجه به قدمت بیشتر ابربرچسب ها و آشنایی بیشتر طراحان وب سایت ها با آنها- میتواند توجیه­پذیر باشد.

این پژوهش با هدف بررسی میزان استفاده وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تابع وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری از عناصر فراداده ای و مقایسه آن با عناصر استاندارد هسته دوبلین انجام شده است. در این پژوهش که از نوع پیمایشی تطبیقی است در مجموع، صفحه خانگی40 وب سایت کتابخانه دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از مرورگر اینترنت اکسپلورر و مشاهده Source از طریق منوی View، عناصر فراداده ای صفحه اچ.تی.ام.ال هر یک از وب سایت ها استخراج شد و در سیاهه وارسی تهیه شده منظور گردید. سپس، با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و درصد و میانگین) به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان داد هیچیک از وب سایت ها از عناصر فراداده ای هسته دوبلین استفاده نکرده اند و در طراحی تمام این وب سایت ها از فراداده های عام زبان نشانه گذاری فرامتن استفاده شده است. در میزان استفاده از عناصر فراداده ای، وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد و علم و صنعت ایران با 57% در رتبه اول و دانشگاه شهید بهشتی با 49% در رتبه دوم و دانشگاه بین المللی امام خمینی نیز با 40% در رتبه سوم قرار داشت. همچنین، رویکرد طراحان صفحات وب نیز با استفاده از جدول انطباق میان عناصر فراداده ای عام و هسته دوبلین مشخص گردید که عبارت بودند از: توجه به محتوای منبع در رتبه اول و توجه به ساختار فیزیکی در رتبه دوم و مالکیت حقوقی وب سایت ها نیز در رتبه سوم

هدف : این پژوهش با هدف بررسی میزان رؤیت ابرنشانه­های زبان نشانه­گذاری فرامتن و عناصر فراداده­ای هسته دوبلین در وبسایت آرشیوهای ملی عضو شورای جهانی آرشیو انجام شده است. روش گردآوری و تحلیل داده­ها : پژوهش حاضر از نوع پیمایشی می­باشد که برای تعیین میزان حضور عناصر ابرداده­ای از روش تحلیل صفحات وب استفاده شده است. در مجموع تعداد 49 صفحه خانگی آرشیوهای ملی عضو شورای جهانی آرشیو مورد بررسی قرار گرفته است و با مشاهده source آنها از طریق مرورگر اینترنت اکسپلورر عناصر ابرداده­ای اچ.تی.ام.ال و عناصر فراداده­ای هسته دوبلین آنها استخراج شده و در سیاهه وارسی منظور گردیده است سپس با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین)داده­ها تجزیه و تحلیل شده­اند. یافته­ها: یافته­های پژوهش نشان داد از میان عناصر هسته دوبلین تنها شش عنصر از عناصر استاندارد مذکور در صفحات بازیابی شده مشاهده شد که عنصر پدیدآورنده بیشترین فراوانی(4) را داشته است. بررسی صفحات از نظر میزان رؤیت پذیری عناصر اچ.تی.ام.ال نیز حاکی از آن بود که وبسایت آرشیوهای ملی ایران و امارات به ترتیب دربردارنده بیشترین عناصر بوده­اند. از میان عناصر بکارگرفته در وبسایتها نیز به ترتیب عناصر نوع -محتوی ، توصیف و کلیدواژه با فراوانی43،28، و 26 در مقایسه با سایر عناصر بیشترین کاربرد را داشته­اند. رویکرد طراحان صفحات وب نیز با استفاده از جدول انطباق عناصر هسته دوبلین و عناصر اچ.تی.ام.ال انجام شد که جنبه توصیف محتوی در رتبه اول، مالکیت حقوقی و ساختار ظاهری در رتبه­های دوم و سوم قرار گرفته­اند. نتیجه گیری: میزان حضور عناصر هسته دوبلین در وبسایتهای بررسی شده در مقابسه با عناصر ابرداده­ای اچ.تی.ام.ال بسیار کم می­باشد که از جمله علل آن می­توان به پیچیده بودن این عناصر اشاره کرد. نتایج بررسی رویکرد طراحان نیز نشان می­دهد که آنها به جنیه غنی­سازی محتوی بیش از دو جنیه دیگر توجه می­کنند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های طرح های فراداده ای برای مدیریت منابع دیجیتالی تصویری، صوتی و ویدئویی و انتخاب طرحی مناسب انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل 10 طرح فراداده ای است که با انتخاب سه گروه منابع دیجیتالی و اجتماع بین طرح های مرتبط با آن ها استخراج شده اند. روش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی است و طرح های فراداده ای با استفاده از سه سیاهه وارسی «عناصر داده ای براساس مولفه های انواع فراداده»، «عناصر داده ای هسته برای منابع دیجیتالی» و همچنین «مولفه های ذخیره سازی منابع دیجیتالی» مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، استاندارد انتقال و رمزگذاری فراداده (METS) و فراداده برای نگهداری اشیاء دیجیتالی (PREMIS) بیشترین میزان تطابق را با مولفه های تعیین شده برای منابع دیجیتالی تصویری، صوتی و ویدئویی را دارند اما به منظور پوشش کامل استاندارد، نمی توانند به تنهایی و مستقل از سایر طرح های فراداده ای مرتبط با فراداده توصیفی و فنی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین یافته ها نشان داد که طرح فراداده ای واحدی برای سه گروه منابع دیجیتالی درنظر گرفته شده جهت برآورده نمودن کلیه ویژگی های تخصصی آن ها وجود ندارد. اما می توان از طرح فراداده ای مارک (MARC)، طرح فراداده ای هسته دوبلین (Dublin Core) و طرح فراداده ای توصیف شیء (MODS) بصورت عمومی و از فراداده رادیویی عمومی برای رسانه (PB Core) و از انجمن منبع دیداری هسته (VRA Core) برای آثار هنری تصویری استفاده نمود. همچنین جهت ذخیره سازی فراداده فنی برای منابع تصویری می توان از فراداده برای تصاویر در بستر XML(MIX)، برای منابع صوتی از طرح فراداده فنی برای منابع صوتی (Audio-MD) و برای منابع ویدئویی از طرح فراداده فنی برای منابع ویدئویی(Video-MD) استفاده کرد.

هدف اصلی این مقاله، بیشتر نمایش نوسانات و روند کما بیش یکنواخت سری های دما و سازگاری آن ها با آنچه که در سطح جهانی اتفاق افتاده است، می باشد. به علاوه تخمین جدیدی از روند منطقه ای دمای کمینه و بیشینه سالانه در ایران را بعد از کشف نقاط ناهمگن طبیعی و غیرطبیعی داده های 33 ایستگاه همدیدی کشور که دوره 2010-1960 را پوشش می دهند، ارائه می دهد. 22 ایستگاه دیگر با طول دوره کمتر، برای تایید تغییرات و نوسانات در دوره های مشترک آماری و به عنوان شاهد مورد استفاده قرار گرفتند. به دلیل مشابهت نتایج آزمون های همگنی و جلوگیری از پیچیده سازی مطلب، کار ارزیابی همگنی فقط بر اساس نتایج حاصل از بررسی آزمون همگنی استاندارد نرمال (SNHT) از نوع مطلق، ، نظریات کارشناسی و استفاده از فراداده ها انجام گردید. نقاط ناهمگن تعیین، و موارد طبیعی و غیر طبیعی آن تفکیک گردیدند. پس از تعدیل ناهمگنی های غیر طبیعی سری های زمانی دما، نشان داده شد که کشور می تواند به ده زیر ناحیه برحسب نوسانات، تغییرات و روند دمایی یکنواخت طبقه بندی شود. هم چنین نشان داده شد که کشور ایران با دارا بودن اقلیم های متفاوت، ضمن افت و خیز های نسبی یکنواخت، شاهد روند افزایشی میانگین دماهای کمینه و بیشینه سالانه به ترتیب با نرخ هایی حدود 5/0-4/ و 3/0-2/0 درجه سلسیوس بر دهه بوده است. روند های منفی ارائه شده و هم چنین تفاوت نرخ روند های مشاهده شده در ایستگاه های مجاور و هم اقلیم در مطالعات قبلی صرفا به علت جابجایی و تغییر در شرایط محیطی ایستگاه ها بوده است. نادیده گرفتن این ناهمگنی های دمایی در مطالعات قبلی ، خطاهایی در مشخصه های آماری و عدم قطعیت هایی در روندهای دراز مدت را نیز به دنبال داشته است.

در سال های اخیر، به دلیل مشکلاتی که «یو.آر.ال.» به عنوان شناسگر در محیط دیجیتال در حوزه های ثبات و یکتایی با آنها مواجه شد، توجه به نظام های شناسگر دیجیتالی به عنوان یک راه حل پایدار شناسایی اشیاء اطلاعاتی در محیط های دیجیتالی در حال افزایش است. تنوع زیاد موجودیت های دیجیتال موجب شده است تا نظام های شناسگر دیجیتالی، به منظور افزایش سطح دقت و تفکیک پذیری شناسایی این موجودیت ها در حوزه خود، به سمت ایجاد ساختارهای مدل داده عملیاتی یا به بیان دقیق تر ساختارهای فراداده ای مبتنی بر مدل های مفهومی روی آورند. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی کارایی ساختارهای فراداده نظام های شناسگر دیجیتالی است. به منظور دستیابی به این هدف، بر مبنای روش ارزیابی روشنگرانه، فرآیندی شامل دو گام طراحی و اجرا شد. در گام اول اقدام به طراحی چارچوب پایه ارزیابی کارایی ساختار فراداده به روش دلفی شد. چارچوب پایه ارزیابی استخراج شده در این گام شامل 10 شاخص کارایی تشکیل دهنده چارچوب ازجمله: سطح تفکیک پذیری شناسایی انواع اشیاء، وجود انواع فراداده توصیفی، راهبری و ساختاری، استفاده از دیکشنری داده، سطح بالای استاندارسازی و ثبات فراداده، تعامل فراداده، تعادل بین دقت و سادگی فراداده و لزوم شناسایی موجودیت های پیوندی در فراداده (ایجاد شبکه های پیوندی) است. درگام دوم، با استناد به چارچوب پایه طراحی شده، اقدام به ارزیابی تطبیقی 6 نظام شناسگر دیجیتال مطرح در سطح جهان به روش «تاپسیس» شد. نتایج این ارزیابی نشان داد که نظام «دی.اُ.آی.» از بیشترین کارایی در ساختار فراداده خود برخوردار است، نظام های «یو.سی.آی.» و «آ.ر.ک» به ترتیب کارایی نسبتاً کمی در این مؤلفه دارند و نظام های «هندل»، «یو.آر.ان.» و «پی.یو.آر.ال.» به علت عدم توجه به ساختارهای فراداده، هیچ انطباقی با چارچوب پایه کارایی این مؤلفه ندارند. در تحلیل این نتایج نیز مشخص شد که از مهمترین دلایل کارایی بالای نظام «دی.اُ.آی.» در مقایسه با دو نظام دیگر، توجه آن به شاخص های فراداده ساختاری در شکل کلی و ایجاد شبکه های پیوندی ارجاعات و منابع موجودیت های شناسایی شده در شکل خاص است. نتایج این پژوهش می تواند توسط کاربران و مجریان این نظام ها و همچنین پژوهشگران این حوزه مورد استفاده قرار گیرد.

در دسترس بودن داده سالم و قابل اعتماد در مطالعات اقلیمی مهم بوده و استفاده از داده های اشتباه اولین مخاطره در تحلیل مخاطرات طبیعی خواهد بود. در این مطالعه همگنی سری های زمانی میانگین سالانه ی دمای کمینه، بیشینه و بارش 36 ایستگاه همدید کشور در 6 طبقه اقلیمی مورد بررسی قرار گرفت. آزمون های نرمال استاندارد، پتی، انحراف تجمعی و راستی آزمایی ورسلی برای تشخیص ناهمگنی داده ها انتخاب شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که % 5/91 و % 5/88 از داده های کمینه و بیشینه دما در طبقه غیر همگن قرار گرفته اند. اگر چه داده های دمای کمینه ایستگاه های هواشناسی اصفهان، سقز، و گرگان و داده های دمای بیشینه ایستگاه های بندر انزلی، شهر کرد، کاشان و سقز دارای شرایط همگن با سطح معنی داری 5 درص بودند. درخصوص داده های بارش، هر چهار آزمون، همگنی 28 ایستگاه را نشان دادند. ولی داده های بارش ایستگاه های بیرجند، کرمان، کرمانشاه، سقز، سنندج و تبریز ناهمگن تشخیص داده شدند. نتایج نشان داد که سال شروع تغییرات دمای بیشینه، در اکثر ایستگاه ها سال 1998 بوده ولی در خصوص دمای کمینه و بارش شروع تغییرات در ایستگاه های مختلف، متفاوت بود. از نکات قابل توجه این مطالعه بایستی به کاهش 80 تا 150 میلی متری بارش در ایستگاه های غرب و شمال غرب مانند تبریز، سنندج، سقز و کرمانشاه و همچنین 25 تا 45 میلی متری در ایستگاه های بیرجند، زابل و کرمان اشاره نمود. نتایج این مطالعه نشان داد که نوع اقلیم در کاربرد نوع آزمون همگنی تاثیری نداشته و هر یک از آزمون های همگنی می تواند در هر اقلیمی مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش های اخیر نشان می دهد داده بعنوان یکی از ارزشمندترین منابع هر سازمان شناخته می شود. ازسوی دیگر امروزه داده های علم و فناوری در رشد و توسعه هر کشور به پایه و عنصری کلیدی تبدیل شده است. سامانه گنج نقشی کلیدی در اشاعه علم و فناوری در کشور و ارائه خدمات به پژوهشگران در راستای انجام پژوهش های اثربخش و کارا برعهده دارد. بر این اساس، کیفیت عملکرد این سامانه یکی از عوامل تاثیرگذار در این ماموریت محسوب می گردد. از سوی دیگر، بخش عمده مشکلات کیفی مشاهده شده در حوزه اشاعه اطلاعات از سوی این سامانه، بصورت ریشه ای به خروجی سامانه دیگری با عنوان سامانه ثبت برمی گردد که در مرحله آغازین کلان فرایند ثبت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات قرار دارد. تعیین وضعیت (یا سطح کیفیت) مطلوب در هر فیلد از فراداده از جنبه های کیفی مختلف مانند دقت، صحت، نامتناقض بودن، کامل بودن و ... یکی از حیاتی ترین اقدامات در حوزه کیفیت سامانه ثبت به حساب می آید. در پژوهش حاضر پس از بررسی مدل های استاندارد مدیریت کیفیت داده، چارچوبی جامع بمنظور تعیین ابعاد کیفیت سامانه ثبت ایجاد شد. مدل مدیریت کیفیت جامع داده ( TDQM ) بعنوان یکی از پرکاربردترین مدل های کیفیت داده بمنظور ارزیابی اجزاء سامانه از چهاربعد اصلی ذاتی، دسترس پذیری، زمینه ای و نمایشگری انتخاب شد. سپس در قالب طرح کیفیت سامانه ثبت عوامل کلیدی در کنترل کیفیت سامانه ثبت تعیین خواهد شد. طرح کیفیت داده ارائه شده پس از اعتبارسنجی توسط کارگروه خبرگان بعنوان مرجع تعیین عدم انطباق های آتی داده ها قرار گرفت. در انتهای پژوهش حاضر اقدامات کاربردی بمنظور ارتقاء کیفیت این سامانه نیز ارائه شد .

توسعه علوم میان رشته ای و ضرورت بازبینی مباحث علمی توسط پژوهشگران موجب شده است مبحث «استفاده مجدد از داده ها» در باستان شناسی مطرح شود. پیش از هر بحثی لازم است چالش ها و مبانی نظری در این زمینه مورد بررسی قرار گیرند؛ زیرا استفاده ناآگاهانه و بدون درنظرگرفتن نیازهای بومی دانش باستان شناسی کشور در این مباحث منجر به حصول نتایج معکوس و ایجاد مصرف گرایی و جهت گرایی در تولید نتایج علمی خواهد شد. این واکاوی با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و در این زمینه از اسناد و منابع کتابخانه ای و همچنین مشاهده نتایج پژوهش ها در پایگاه های اطلاعاتی معتبر علمی در زمینه مطالعات داده های باستان شناسی از پایگاه اطلاعاتی کتابخانه دیجیتال «ساینتس دایرکت»، همچنین بررسی پایگاه اطلاعاتی «اپن کانتکس» و «سی داک سی ار ام» و همچنین نتایج منتشرشده در پایگاه اینترنتی «تی دار» انجام پذیرفته است. پرسش های این پژوهش عبارتنداز: ۱) چه مباحث کلیدی در بحث استفاده مجدد از داده ها باید موردنظر قرار گیرد؟ ۲) چگونه ابزار دیجیتال در رفع چالش استفاده مجدد از داده ها، می تواند مفید باشد؟ به طور خاص، ما زمینه های اصلی در استفاده مجدد داده های باستان شناسان و نقش مؤسسات کلان در این زمینه را بررسی خواهیم کرد و توانمندی های دیجیتال در زمینه رفع این چالش ها را معرفی خواهیم نمود. با بررسی و مطالعات درباره روش های مؤثر به منظور شناخت راهکارهای مؤثر در استفاده مجدد از اطلاعات و کاربرد ابزار دیجیتال در این زمینه، درنهایت سه زمینه استانداردسازی، طراحی فراداده ها و مستند نگاری بافت به وسیله ابزار دیجیتال به عنوان سه حیطه اصلی در مطالعات مجدد داده ها مشخص شده است و هرکدام از این راهکارها می تواند با تلفیق توانمندی های خود در فرآیند استفاده مجدد از داده ها مؤثر باشند؛ همچنین باتوجه به چهارچوب های استانداردسازی اطلاعات به دست آمده دارای ارزش و اعتبار ذاتی بوده و وابسته به عوامل چون ابزار تهیه اطلاعات یا شخص بنیاد نیستند.

هدف پژوهش شناسایی عناصر توصیفی و مدیریتی مهر در شناسنامه های موزه ها است. پژوهش از نوع کاربردی است که در مرحله اول، با روش مطالعه سندی انجام شد و داده های آن از طریق تحلیل محتوای 9 منبع معتبر در حوزه مهر و بررسی شناسنامه های 7 موزه د اخلی و 45 موزه خارجی به دست آمد. در مرحله دوم، که با روش توصیفی-پیمایشی انجام گرفت، داده های گردآوری شده در قالب سیاهه وارسی طی اجرای دو مرحله تکنیک دلفی ارزیابی و میزان اهمیت هریک از عناصرتعیین شد. طبق نتایج، الگویی جهت سازماندهی و مستندنگاری مهر و تدوین شناسنامه های مهر در موزه ها ارائه شد. سپس عناصر پیشنهادی با عناصر استانداردهای کتابشناختی مارک 21و دابلین کور تطبیق داده شد. ر اساس یافته ها، 102 عنصر در 18 گروه فرعی و دو گروه اصلی توصیفی، مدیریتی برای سازماندهی و مستندنگاری اطلاعات مهر موزه ای ارائه شد. تطبیق 102عنصر پیشنهادی با عناصر کتابشناختی مارک 21 نشان داد برای 33 عنصر پیشنهادی در مارک 21 ، فیلدی و برای 46 عنصر پیشنهادی در استاندارد دابلین کور معادلی وجود ندارد. مشخص شد که این استانداردها به به اندازه کافی برای سازماندهی و مستندنگاری سازی اشیای موزه ای (مهر) مناسب بنظر نمی رسند. یافته های پژوهش حاضر میتواند به یکپارچه سازی و تسهیل سازماندهی و مستندنگاری اطلاعات مربوط به مهر در موزه ها کمک کند. الگوی پیشنهادی می تواند در تدوین شناسنامه های مهر در موزه ها به کار گرفته شود. عناصر پیشنهادی می تواند در بازیابی گسترده و دقیق اطلاعات و فراهم کردن شرایط مناسب برای انجام پژوهشهایی در ارتباط با مهر موزه ای و مانند آن مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه : با توجه به رسالت آموزشی و پژوهشی کتابخانه های دانشگاهی، و نیز اهمیتی که امروزه وب سایت های این کتابخانه ها در برقراری ارتباط و ارائه خدمات به کاربران پیدا کرده اند، طراحی این گونه وب سایت ها و منظور کردن عناصر کارآمد و مفید در آن ها دارای اهمیت بسیاری است. اما آنچه که باید مورد توجه جدی قرار گیرد، لحاظ کردن نکات و ویژگی هایی است که وجود آن ها در وب سایت ها، بخصوص وب سایت کتابخانه های دانشگاهی، موجب پویایی هرچه بیش تر سایت کتابخانه و ارتباط هرچه بیشتر و بهتر کاربران با وب سایت می شود. روش کار : در این پژوهش که از نوع پیمایشی توصیفی است ، در مجموع 16 صفحه اصلی وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی ایران با استفاده از دو مرورگر اینترنت اکسپلورر و نت اسکیپ مورد بررسی قرار گرفت و با مشاهده Source از طریق منوی View عناصر فراداده ای موجود در صفحه اچ.تی.ام.ال هر یک از این وب سایت ها (روش استخراج شد و در چک لیست تهبه شده منظور گردید. یافته ها : در وب سایت های مورد بررسی، هیچ یک از وب سایت ها از عناصر فراداده ای هسته دوبلین استفاده نکرده اند و در طراحی تمام این وب سایت ها از فراداده های عام زبان نشانه گذاری فرامتن استفاده شده است . به همین دلیل براساس نظر متخصصان و بررسی منابع موجود از یک جدول انطباقی میان ابربرچسب های اچ.تی.ام.ال و عناصر هسته دوبلین استفاده گردید. همچنین رویکرد طراحان صفحات وب نیز مشخص گردید که عبارتست از: توجه به محتوای منبع در رتبه اول و توجه به ظاهر فیزیکی منبع در رتبه دوم و مالکیت فکری منبع نیز در رتبه سوم قراردارد. بحث : نتایج حاکی از آن است که طراحان صفحات وب به ابربرچسب ها بیشتر اهمیت می دهند تا طرح های فراداده ای خاصی همچون دوبلین. از سویی با توجه به قدمت بیشتر ابربرچسب ها و اینکه در میان فراداده های عام، عناصری متناظر با عناصر هسته دوبلین وجود دارد و از سوی دیگر عدم تفاوت معنی دار میان رتبه بندی صفحات وب توسط موتورهای کاوش با استفاده از طرح های فراداده ای خاص و ابربرچسب ها که در برخی پژوهش ها به اثبات رسیده است، نیز حاکی از آن است که طراحان خود را از به کارگیری این عناصر که معادل آن دقیقا در استاندارد هسته دوبلین موجود است بی نیاز می دانند.

هدف: این تحقیق با هدف بررسی عناصرفراداده ای به کار رفته در وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های آزاد اسلامی با عناصر فراداده ای هست? دوبلین انجام شده است و همچنین به رویکرد طراحان صفحات وب، در استفاده از روشهای نوین در طراحی و سازمان دهی این وب سایت ها پرداخته است. روش: در این پژوهش که از نوع پیمایشی تطبیقی است، در مجموع 10 صفح? اصلی وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های آزاد اسلامی با استفاده از دو مرورگر اینترنت اکسپلورر و نت اسکیپ مورد بررسی قرار گرفت و با مشاهد? Source از طریق منوی View عناصر فراداده ای موجود در صفح? اچ. تی. ام. ال هر یک از این وب سایت ها (روش مشاهده) استخراج شد و در چک لیست تهبه شده منظور گردید. یافته های: در مجموع، یافته های پژوهش نشان داد که هیچ یک از وب سایت های کتابخانه ای از عناصر هست? دابلین استفاده نکرده اند و تمامی وب سایت ها از عناصر فراداده ای عام (ابربرچسب)، هر چند اندک بهره برده اند، بدین ترتیب که: وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه ایلام با 5/50% در رتب? اول و دانشگاه خمین نیز با 5/33% در رتب? دوم و کتابخانه های مرکزی دانشگاه زنجان و قزوین نیز با 5/28% در رتب? سوم قرار دارند. همچنین رویکرد طراحان صفحات وب نیز در این پژوهش مشخص گردیده است که عبارتست از: توجه به محتوای منبع در رتب? اول و توجه به مالکیت حقوقی در رتب? دوم و توجه به ساختار فیزیکی وب سایت نیز در رتب? سوم قراردارد.