درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: هدف این پژوهش شناسایی نظام مدیریت امنیت اطلاعات (امنیت فیزیکی، امنیت ارتباطات، کنترل دسترسی به اطلاعات، مدیریت حوادث امنیت اطلاعات و مدیریت پیوستگی عملیات) در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. ضرورت انجام این پژوهش از آنجا احساس می شود که در رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی به امر حفاظت و امنیت کتابخانه ها کم تر توجه شده است. روش شناسی: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است که در سال ۱۳۹۱، ۲۵ مدیر بوده اند. پرسش های پژوهش عبارتست از: تا چه میزان امنیت فیزیکی در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران رعایت می شود؟ تا چه میزان از امنیت و عملکرد صحیح تجهیزات (نظیر رایانه ها) و پردازش اطلاعات در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران اطمینان حاصل می شود؟ تا چه میزان جهت دسترسی به اطلاعات در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران کنترل صورت می گیرد؟ تا چه میزان در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران در صورت وقوع حادثه در کتابخانه، راهکارهای مدیریتی مرتبط با امنیت کتابخانه رعایت می شود؟ تا چه میزان از استمرار در فعالیت ها (عدم وقفه در فعالیت ها) در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران اطمینان حاصل می شود؟ در پژوهش حاضر برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی همچون فراوانی و درصد، آزمون t تک متغیری و آزمون مجذور کا یا خی استفاده شد. برای مقایسه مؤلفه های مدیریت امنیت اطلاعات از نظر میزان رعایت آنها آزمون فریدمن به کار گرفته شده است. یافته ها: همان طور که یافته ها نشان می دهد مؤلفه های مطرح شده تا حد زیادی در کتابخانه های مرکزی رعایت می شود. چنانچه هر یک از مدیران، کارمندان و کاربران کتابخانه ها دستورالعمل های مرتبط با مؤلفه های امنیت اطلاعات را به طریق صحیح رعایت نمایند می توان امیدوار بود امنیت اطلاعات در کتابخانه های مورد بررسی به طور نسبی رعایت شود. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد مؤلفه ها تا حد زیادی در کتابخانه های مرکزی رعایت می شود. لازم است جهت امنیت فیزیکی وسایل شخصی افراد تحویل گرفته شود، درگاه های حفاظتی، دوربین مداربسته و ... لحاظ گردد. جهت امنیت ارتباطات از نظام های اطلاعاتی ای در کتابخانه ها استفاده شود که: به روز باشند، به لحاظ امنیتی پشتیبانی شوند، بتوانند تحت وب باشند. جهت امنیت کنترل دسترسی سطوح دسترسی افراد به منابع کتابخانه ای را مشخص نمایند. همچنین، موارد امنیتی جهت جلوگیری از آتش سوزی، قطعی برق، زلزله، سیل و ... لحاظ گردد. جهت مدیریت پیوستگی عملیات، فرآیندهای کتابخانه ای در فواصل منظم و نامنظم مورد بررسی قرار گیرند.

بازی وارسازی یکی از روش های پرکاربرد در کسب، حفظ و بهبود مشارکت و وفاداری کاربران بوده و به معنای بکارگیری تفکر مبتنی بر بازی در کاربردهای جدی است تا بدین وسیله بر اشتیاق کاربران افزوده شده، مسائل حل شده و رفتارهای مورد نظر صورت پذیرد. در این مقاله تلاش شد تا با بکارگیری مفاهیم بازی وارسازی و تجارب اجرای آن، الگوی مفهومی اجرای بازی وارسازی ارائه شده و بر سامانه ثبت پایان نامه ها و رساله های پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) نگاشته شود تا بدین وسیله بتوان مشارکت مخاطبان این سامانه را افزایش و تجربه استفاده از سامانه را بهبود داده و در نتیجه با ارتقاء سطح تعامل مخاطبان با سامانه بر صحت و دقت اطلاعات ورودی افزود.

مقدمه: استخراج فراداده های متنی از مقاله های علمی به شکل دستی کار زمان بر و پرهزینه ای است. وجود تنوع در قالب های ساختاری مقالات علمی نیز به پیچیدگی مسئله می افزاید. بنابراین، استخراج خودکار فراداده های متنی از مقاله های علمی به عنوان یک مسئله مطرح است و از الگوریتم های مختلفی می توان برای استخراج فراداده ها استفاده کرد. هدف این مقاله ارائه ی یک چارچوب برای استخراج فراداده های متنی از مقاله های علمی به زبان فارسی است. در این پژوهش از مدل آماری سی آر اف برای استخراج فراداده ها استفاده شده است. روش شناسی: این مقاله یک پژوهش کاربردی است. در این مقاله با مطالعات کتابخانه ای و آزمایش سعی شده است یک چارچوب برای استخراج فراداده ها ارائه شود. چارچوب ارائه شده شامل شناسایی سرآیند و مراجع انگلیسی و فارسی مقاله است. از مدل آماری سی آر اِف برای استخراج فراداده ها از سرآیند و مراجع فارسی و انگلیسی استفاده شده است. با تعریف ویژگی های مختلف این مدل آماری قابل تغییر است. آزمایش این روش بروی صد مقاله از مجلات علمی- پژوهشی ایران درصد موفقیت آن را نشان می دهد. مدل آماری سی آر اِف در برچسب زنی متن نسبت به مدل های آماری دیگر مانند مدل مخفی مارکوف دقت بالاتری را ارائه می دهد. از سوی دیگر این مدل بر مبنای آمار و ریاضی برچسب زنی را انجام می دهد. استخراج فراداده ها از مقالات با قالب های مختلف به کمک آمار نسبت به روش های مبتنی بر قانون نتایج بهتری را به دنبال دارد. بنابراین استفاده از مدل آماری سی آر اِف برای حل این مسئله مناسب است. یافته ها: برای ارزیابی روش پیشنهاد شده از معیار اِف استفاده شده است. مقدار معیار اِف در این پژوهش برای هر توکن متنی محاسبه شده است. مقدار معیار اِف به شکل میانگین برای فراداده های سرآیند، فراداده های مراجع فارسی و فراداده های مراجع انگلیسی به ترتیب ۸۹/۹۶ درصد، ۸۷/۹۳ درصد و ۷۵/۹۴ درصد است. نتایج این پژوهش با سه پژوهش مشابه در زبان انگلیسی مقایسه شده است. مقایسه میانگین نتایج به دست آمده نشان می دهد در فراداده های سرآیند نتایج پژوهش این مقاله بهتر از دو پژوهش انجام شده در زبان انگلیسی است. نتایج استخراج فراداده نویسنده در سرآیند در پژوهش های زبان انگلیسی بهتر است. برای فراداده چکیده در پژوهش زبان فارسی، نتایج بهتری به دست آمده است. مقایسه میانگین نتایج استخراج فراداده های مراجع، نشان می دهد پژوهش های زبان انگلیسی دقت بالاتری ارائه داده اند. نتایج استخراج فراداده مؤسسه در مراجع فارسی نسبت به فراداده های دیگر ضعیف تر است. بحث و نتیجه گیری: بررسی نتایج بدست آمده نشان می دهد که عملکرد مدل آماری سی آر اِف برای استخراج فراداده ها خوب است. بیشترین دقت برای فراداده چکیده با معیار اِف برابر ۶/۹۹ درصد است. این فراداده تعداد توکن بسیار بیشتری نسبت به بقیه فراداده ها دارد. دقت فراداده مؤسسه با معیار اِف برابر ۹۵/۸۰ درصد کمتر از بقیه است. دو دلیل در کاهش دقت موثر است. تعداد این فراداده در پیکره متون نسبت به فراداده های دیگر کمتر است. علاوه بر این کلمات نحوی که در این فراداده به کار می رود، تنوع بیشتری دارد. در مراجع فارسی اسامی شهرها در فراداده های مکان و مؤسسه به کار می رود. این مسئله باعث می شود در برخی از موارد فراداده های مکان و مؤسسه به اشتباه تشخیص داده شوند. در زبان فارسی کلماتی که به شکل مشترک در فراداده های مختلف به کار می روند نسبت به زبان انگلیسی بیشتر است. برای مثال بسیاری از اسامی ایرانی که برای نام افراد به کار می رود با معانی دیگر در فراداده های دیگر استفاده می شود. این مسئله ممکن است باعث بروز خطا شود. اکثر خطاهای به وجود آمده در استخراج فراداده ها مربوط به توکن هایی است که در مرز دو فراداده قرار دارند. تبدیل مقالات علمی فارسی با فرمت پی دی اِف به فرمت متن در موارد زیادی با مشکل رو به رو است و از محدودیت های این پژوهش به شمار می آید. در این پژوهش مجموعه ای از صد مقاله علمی استفاده شد. افزایش تعداد مقاله های علمی و تنوع بیشتر مقالات برای آزمایش می تواند در نتیجه ی بدست آمده تاثیر مثبتی داشته باشد. مجموعه ای از ویژگی های متنی در الگوریتم های برچسب زنی سی آر اِف استفاده می شود. تغییر در این ویژگی ها می تواند موجب بهینه سازی روش شود.

هدف:هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های ظاهری، ساختاری و محتوایی وب سایت های نشریات علمی - پژوهشی ایران است. روش:این پژوهش به روش ارزیابانه (روش ایجاد راه حل برای تصمیم گیری است. تصمیم گیری درباره این که از بین چند روش کدام روش مناسب تر است.) و با  رویکرد وب سنجی با استفاده از ابزار سیاهه وارسی محقق ساخته ( با 94 مؤلفه ) 858  وب سایت نشریه علمی – پژوهشی را موردمطالعه قرار داده است.

این پژوهش با هدف مطالعه و شناخت تصویر ذهنی سازمانی اعضای هیئت علمی و کتابداران دانشگاه علامه طباطبائی از کتابخانه های دانشگاه انجام شده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی – تحلیلی بود. جامعه آماری این پژوهش 242 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه و 49 نفر از کتابداران این دانشگاه است. ابزار گردآوری اطلاعات با پرسشنامه محقق ساخته براساس مدل تصویر ذهنی سازمانی   لی بلانگ و نگوین انجام شد. روایی پرسشنامه از نوع صوری( روایی محتوا) و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ برابر با 78 درصد محاسبه گردید. داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی و آزمون تی تک نمونه ای و با نرم افزار اس. پی. اس. اس. مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد میانگین بدست آمده از تصویر ذهنی سازمانی اعضای هیئت علمی برابر با 43/3 و میانگین تصویر ذهنی سازمانی کتابداران 38/3 است. میانگین بدست آمده در ابعاد هویت، شهرت، کیفیت خدمات، محیط فیزیکی و رفتار کارکنان در مدل تصویر ذهنی اعضای هیئت علمی به ترتیب برابر با 60/3، 33/3، 33/3، 59/3 و 55/3 است. وبرای کتابداران برابر با  52/3، 29/3، 26/3، 11/3 و 86/3 است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میزان درک اعضای هیئت علمی از تصویر ذهنی سازمانی کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبائی بیشتر از کتابداران است.

هدف: بررسی نیاز اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی در صنعت ساخت و تولید ایران به منزله نمونه ای از محیط کسب و کار این کشور. روش : جامعه اصلی شرکت های مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در سه ماه اردیبهشت، خرداد و تیر سال 1392، و جامعه مکمل آن به دلیل مطابقت کامل این پژوهش با بازار واقعی چندین شرکت در بیرون از شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان است. شرکت ها با استفاده از شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب و حجم نمونه نیز با توجه به اشباع نظری تعیین شد. داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته 20 تا 30 دقیقه ای از مدیران شرکت ها به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش کدگذاری نظری استفاده شد. یافته ها: نیاز اطلاعاتی شرکت های درگیر پژوهش تحت تاثیر محیط کار و رشته تخصصی آن ها است. شرکت ها برای کسب اطلاعات از سه روش شخص، سازمان و مشاور و از سه نوع منبع اطلاعاتی استفاده می کنند. این منابع عبارتند از منابع تجاری (تجربه و دانش، رصدبازار، نمایشگاه و تبلیغات، سازمان های دیگر، و ارتباطات)؛ منابع علمی (منابع رسمی، تقلید، تجربه و دانش، کارشناسان و متخصصین) و منابع مشترک (اینترنت، رسانه های عمومی، و مشتری) است. رفتار اطلاع یابی شرکت ها را می توان در طول یک طیف، از آسان گیرانه تا سخت گیرانه جای داد. محل یک شرکت بر روی این طیف تحت تاثیر عوامل انسانی، ساختار سازمانی، فضای کار و منابع محیطی قرار می گیرد.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر، شناسایی نشانگرهای روابط در پیشینه های فراداده ای فهرست کتابخانه ملی ایران براساس استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) است. روش : برای اجرای پژوهش، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. جامعه پژوهش، پیشینه های فراداده ای مربوط به کتاب های موجود در فهرست کتابخانه ملی ایران برای چهار خانواده کتابشناختی قرآن، نهج البلاغه، شاهنامه و مثنوی (در مجموع، 28213 پیشینه) هستند که از نظام جامع کتابخانه ملی ایران (رسا) استخراج شدند. روش گردآوری داده ها، شامل مشاهده ساختارمند و روش اسنادی است. ابزار گردآوری داده ها، یک سیاهه وارسی، و ابزار نمایش داده های تحلیل شده، یک ماتریس است. یافته ها: از میان 544 نشانگر در پیوست های آی، جِی، و اِم در استاندارد آر.دی.ای. (شامل 150 نشانگر پیوست آی، 346 نشانگر پیوست جِی و 48 نشانگر پیوست اِم)، به طور کلی، 62 نشانگر از مجموعه نشانگرهای پیوست آی، 175 نشانگر از مجموعه نشانگرهای پیوست جِی، و 48 نشانگر ارائه شده در پیوست اِم (در مجموع، 285 نشانگر) در پیشینه های فراداده ای مورد مطالعه، شناسایی شدند. همچنین از میان انواع روابط ارائه شده در پیوست آی، برای نشانگرهای مربوط به ناشران و توزیع کنندگان (در سطح بازنمون عینی)، و در پیوست جِی برای روابط بازنمون عینی همراهی، هیچ نشانگری در پیشینه های مورد بررسی ارائه نشده است. سایر انواع روابط در پیشینه ها شناسایی گردید. بحث و نتیجه گیری: در پیوست آی، بخش نشانگرهای روابط برای ناشران و توزیع کنندگان، شامل نشانگرهایی است که مربوط به اشیای محتوایی غیرکتابی (فیلم، برنامه های رادیویی و تلویزیونی، و مانند آن) هستند و در محدوده جامعه پژوهش حاضر که پیشینه های مربوط به کتاب ها است، قرار نمی گیرند. بنابراین می توان این گونه استنباط نمود که جامعه پژوهش حاضر، انواع روابط ارائه شده مربوط به کتاب ها را در پیوست آی پوشش داده است. همچنین نتایج، بیانگر پوشش کامل نشانگرهای روابط ارائه شده در پیوست اِم (روابط موضوعی) است. اما در مورد پیوست جِی، جامعه پژوهش حاضر، پوشش کاملی از روابط ارائه شده در این پیوست را (در سطح «روابط بازنمون عینی همراهی»)، ارائه ننموده است. در نهایت، در این پژوهش به برخی از محدودیت ها و اشکالات موجود در پیشینه های فراداده ای فهرست کتابخانه ملی ایران اشاره شده است.

هدف: بررسی عواملی که مطلوبیت کاربران پایگاه های اطلاعاتی را افزایش می دهد. روش: در این مقاله از روش تحلیل محتوای تلخیصی استفاده شده است جامعه مورد مطالعه در این تحقیق، کاربرانی بوده اند که برای استفاده از پایگاه های اطلاعاتی پول پرداخت می کردند. همچنین برای متون نیز متون مرتبط با مطلوبیت طی 5 سال 2011-2015 در پایگاه های اطلاعاتی ساینس دایرک، پروکوئست، و ابسکو مدنظر بوده اند. برای نمونه گیری از میان جامعه مدنظر، برای مصاحبه از روش نمونه گیری تصادفی از میان کاربران پایگاه های اطلاعاتی مراجعه کننده به دو مرکز ارائه دهنده خدمات پولی به کاربران بیرونی یعنی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و کتابخانه سازمان مدیریت صنعتی صورت گرفته است؛ دلیل انتخاب این دو مرکز دسترس پذیری آنها برای محقق بوده است؛ از حدود 150 نفر در یک بازه زمانی 60 روزه، برای مصاحبه ها استفاده شد و مبنای توقف مصاحبه ها، اشباع پاسخ ها و عدم ارائه اطلاعات بیشتر در حوزه مورد مصاحبه بود. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که برای کاربران پایگاه های اطلاعاتی مقوله های اصلی که موجب افزایش مطلوبیت آنها در استفاده از پایگاه های اطلاعاتی براساس پرداخت وجه می شوند، به ترتیب اولویت عبارتند از: نیاز اطلاعاتی، کیفیت، مشوق ها، اطلاعات افزوده و در نهایت ویژگی ها فردی و اجتماعی.اصالت اثر: این مقاله حاصل یک پژوهش کاربردی بوده و پیش از این در هیچ مجله دیگری به چاپ نرسیده است.

این پژوهش به بررسی کشف تصادفی اطلاعات در استفاده از فناوری های اجتماعی و ارتباطی اینترنتی در میان دانشجویان دانشگاه شیراز می پردازد . پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و به لحاظ تجزیه و تحلیل سؤالات پژوهش توصیفی – تحلیلی می باشد. برای انجام این پژوهش از روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه استفاده شد . جهت تعیین روایی صوری پرسشنامه از نظر افراد متخصص و اساتید مجرب استفاده شد و پایایی آن با استفاده از از آلفای کرونباخ 88/. تعیین شد. جامعه ی پژوهش تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده های علوم انسانی و مهندسی دانشگاه شیراز شامل 3434 نفر بود. نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام گرفت که بر اساس جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه 346 نفر تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری علوم اجتماعی نسخه ی 21 انجام گرفت. یافته ها نشان داد میزان استفاده ی پاسخگویان از منابع اینترنتی بیش تر ازحد متوسط است. همچنین بیشتر آنان فناوری های اجتماعی و ارتباطی اینترنتی را ابزاری مفید برای کسب اطلاعات و مواجهه ی تصادفی با اطلاعات می دانند . بیشتر پاسخگویان اطلاعاتی را که به صورت تصادفی کسب می کنند در انجام فعالیت های مختلف استفاده و ذخیره می کنند و یا به اشتراک می گذارند. بر این اساس می توان نتیجه گرفت، فناوری های اجتماعی و ارتباطی اینترنتی ابزاری مفید برای دستیابی به اطلاعات هدفمند و همچنین کسب غیر هدفمند اطلاعات هستند. کسب تصادفی اطلاعات نوعی فراهم آوری اطلاعات است که در ردیف اطلاع یابی هدفمند قرار دارد. اطلاعات به دست آمده به صورت اتفاقی در اشتراک دانش سودمند است، همچنین می تواند مسیر کاربر را تغییر دهد، او را به سمت یک ایده ی جدید هدایت نماید و در حل مشکلات یاری دهد.

پیشبرد فعالیت ها، عملکردها و ساختار هر سازمانی به اطلاعات وابسته است. از طرفی، در عصر نوآوری، تبادل اطلاعات با محیط پیرامون، موجب تغییر، تحول و حتی تکامل می شود. پژوهش حاضر با هدف، ترسیم جریان اطلاعات بارگذاری منابع استانداردها در شبکه داخلی کتابخانه مرکز پژوهش متالورژی رازی و نیز اعتبار سنجی آن، با میزان استفاده از منابع استانداردها انجام شده است. روش پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و به روش تحلیل سیستم با رویکرد ترکیبی است. و نیز، با رعایت معیار قابلیت اعتماد، دقت علمی پژوهش را تضمین کرده و به عنوان معیاری برای روایی و پایایی پژوهش است. جامعه آماری شامل استانداردهای مورد استفاده در آزمایشگاه و نمونه برابر با هر یک از اجزاء یا عناصر جامعه آماری است. گردآوری اطلاعات با مشاهده روند کاری، سپس، با مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و نیز، مصاحبه با کارشناسان انجام شده است و در نهایت، با استفاده از نرم افزار ویزیو ، نمودارهای جریان اطلاعات ترسیم، سپس، با میزان استفاده از منابع استاندارد ها در شبکه کتابخانه مرکز پژوهش متالورژی رازی، اعتبار سنجی شده است. یافته ها، فرایند جریان اطلاعات و میزان استفاده از بارگذاری منابع استانداردها را نشان می دهد. در نتیجه، کارکنان آزمایشگاه ها در صورت نیاز به استاندارد، درخواست خود را برای بخش اطلاع رسانی ارسال نموده، سپس، به منظور دسترسی سریع و به موقع نسبت به قرار دادن استاندارد در شبکه داخلی مرکز اقدام می شود.

هدف: ارزیابی های مقایسه ای بهره وری پژوهشی بین رشته های علمی مختلف دارای ابعاد پیچیده ای است؛ یکی از اصلی ترین راه حل ها، همترازسازی ارزیابی های بهره وری پژوهشگران است. در این پژوهش دو رشته هنرهای نمایشی و آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، برای ارائه مدل همترازسازی ارزیابی بهره وری پژوهشگران مورد بررسی قرار گرفته اند. روش: این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی و اکتشافی علم سنجی است که در آن از روش های کتابخانه ای، پیمایشی، تحلیل محتوا با رویکرد اکتشافی و همسانی استفاده شد. یافته ها:تفاوت معنی داری بین بروندادهای تخصصی دو رشته از لحاظ نوع وجود دارد.رشته هنرهای نمایشی دارای21 نوع برونداد است؛ همترازسازی این بروندادها با بروندادهای رایج موجود در رشته آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، به بسیاری از ابهامات مربوط به ارزیابی بهره وری پژوهشی این حوزه پایان داد. نتیجه گیری: با تعیین وزن بروندادها و با رویکرد همسانی همترازسازی بروندادهای تخصصی رشته های مختلف ممکن شد بنابراین می توان برای ارزیابی و مقایسه بهره وری پژوهشی هر یک از این حوزه ها بهره جست.

هدف: پژوهش حاضر به منظور شناسایی میزان حضور مصداق های پشتیبان چارچوب سواد اطلاعاتی در وب سایت کتابخانه های دانشگاه های برتر ایران در مقایسه با وب سایت کتابخانه های دانشگاه های برتر جهان انجام پذیرفت همچنین میزان آشنایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی مشهد از مصداق ها و میزان ضرورت و کاربرد این مصداق ها از دید آنان مورد بررسی قرار گرفت. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش ارزیابانه و پیمایشی صورت پذیرفت. شیوه نمونه گیری هدفمندو نمونه شامل 10 وب سایت کتابخانه ای دانشگاه های برتر ایران و 10 وب سایت از کتابخانه های دانشگاه های برتر جهان است. در بررسی رویکرد دانشجویان، تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی علم اطلاعات و دانش شناسی به روش سرشماری مورد پیمایش قرار گرفت. ابزارهای گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی و پرسشنامه پژوهشگر ساخته است. یافته ها: 48 مصداق پشتیبان سواد اطلاعاتی شناسایی و بر پایه چارچوب سواد اطلاعاتی 2016 دسته بندی شد. بر اساس یافته های به دست آمده، درصد فراوانی حضور مصداق های پشتیبان سواد اطلاعاتی در وب سایت های کتابخانه های دانشگاه های برتر جهان بیشتر از ایران است. وب سایت کتابخانه دانشگاه های واشنگتن و پنسیلوانیا (75 درصد) در رتبه نخست و وب سایت کتابخانه دانشگاه صنعتی اصفهان (23 درصد) در آخرین رتبه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد در چارچوبی که آشنایی دانشجویان کم است، میزان استفاده از آن نیز کاهش می یابد و این دو بر ضرورت حضور آن از دید دانشجویان تأثیرگذار است. همچنین مصداق های چارچوب جستجو به عنوان اکتشاف راهبردی بیشترین میزان آشنایی (میانگین 67/3)، ضرورت (میانگین 15/4) و استفاده (میانگین 79/2) را به خود اختصاص داد. اصالت: پژوهش براساس چارچوب سواد اطلاعاتی 2016 تدوین شده است.

رایانش ابری، یک پارادایم رایانشی توزیع شده در مقیاس بزرگ است که نقش بسزایی در چابکی و نوآوری سازمانها دارد. این فناوری سبب کارایی هزینه، کاهش زمان دسترسی به بازار، سادگی استفاده، انعطاف پذیری و وفق پذیری در مقابل تغییرات محیطی می شود. در طول سالیان گذشته اهداف سازمانها از بهره مندی مزایای اولیه این فناوری مانند صرفه جویی هزینه به افزایش چابکی و نوآوری سازمان و پیاده سازی مفاهیمی مانند سازمان باز، نوآوری باز و غیره تکامل یافته است. علی رغم مزایا و فرصتهایی که این فناوری در اختیار سازمانها قرار می دهد اما هنوز در بسیاری از سازمانها بخصوص کشورهای در حال توسعه، اتخاذ این فناوری به کندی رخ می دهد. مشکل این است که اکثر پژوهشها در زمینه اتخاذ رایانش ابری به بررسی اثر تعداد محدودی از عوامل پرداخته و مدیران بدلیل عدم اطمینان از جامعیت عوامل درنظر گرفته شده به استفاده کاربردی از آنها نمی پردازند، لذا جهت رفع این نقصان، این پژوهش با بررسی پژوهشهای گذشته با رویکرد نظام مند، برای اولین بار از رویکرد فراترکیب جهت تحلیل و ترکیب عاملهای مختلف و ارائه چارچوبی جامع، استفاده نمود. در این پژوهش با بررسی بیش از 2381 مقاله مجلات و کنفرانسهای معتبر در ارتباط با مبانی نظری موضوع، دسته بندی های مختلف شاخصها و عوامل موثر بر اتخاذ فناوری رایانش شناسایی شده و با استفاده از روش کیفی فراترکیب، چارچوب اولیه از این عوامل شامل نه حوزه (مقوله) اصلی و بیست زیر حوزه تدوین گردید و سپس با استفاده از نظر خبرگان عرصه فناوری رایانش ابری که به روش هدفمند و با استفاده از تکنیک گلوله برفی انتخاب شده بودند، با تشکیل گروه متمرکز (کانونی)، اعتبارسنجی و نهایی سازی شد. این چارچوب به مدیران سازمانها کمک می نماید تا قبل از پیاده سازی فناوری، دید جامعی از عوامل موثر بر اتخاذ فناوری کسب نموده و جهت مدیریت موثر هر عامل، برنامه ریزی راهبردی انجام دهند.

هدف از انجام این پژوهش شناسایی دیدگاه اعضای هیأت علمی و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم وابسته به فناوری اطلاعات دانشگاه های اصفهان در مورد متغیرهایی درباره معماری اطلاعات است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش، که بر اساس سرشماری انجام گردید، کلیه اعضای هیأت علمی و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم وابسته به فناوری اطلاعات دانشگاه های منتخب اصفهان که در سال 1394 مشغول به کار بوده اند، می باشد که جمعیت آنها بالغ بر 110 نفر بود. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس پنج درجه ای طیف لیکرت استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که دیدگاه اعضای هیأت علمی و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم وابسته به فناوری اطلاعات دانشگاه های منتخب اصفهان در بیشتر موارد در متغیرهای مورد نظر پژوهش درباره معماری اطلاعات متفاوت است. تنها در ارتباط با تأثیر در بهینه سازی سرمایه گذاری سازمانی در فناوری اطلاعات نمی توان گفت که دیدگاه آنان متفاوت است. در نهایت نتیجه پژوهش نشان می دهد که معماری اطلاعات از دو رویکرد معماری اطلاعات سازمانی و معماری اطلاعات تجربه کاربر، مد نظر اعضا هیأت علمی و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم وابسته به فناوری اطلاعات است. و بهترین پیشنهاد برای سازماندهی اطلاعات، با توجه به معماری اطلاعات، ایجاد سیاهه وارسی از سطح زیر ساخت تا سطح رابط کاربری می باشد.

هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش معرفی و رده بندی صنایع همکار با دانشگاه ها در انتشارات مشترک صنعت و دانشگاه است.   روش پژوهش: به منظور گردآوری داده های هم انتشاری دانشگاه و صنعت ایران در بازه زمانی2010- 2015 در پایگاه وب آوساینس از برچسب های آدرس سازمانی نویسندگان استفاده شد که با حذف موارد نامرتبط 1280 مورد هم انتشاری بازیابی گردید. تحلیل هم نویسندگی در این پژوهش در سطح سازمانی و میان سازمان های صنعتی و دانشگاه ها صورت گرفت و به منظور رده بندی صنایع همکار با دانشگاه های ایران، از دسته بندی صنایع بر اساس «رده بندی بین المللی استاندارد صنعتی در تمام فعالیت های اقتصادی» [1] استفاده شد.   یافته ها: در هم انتشاری دانشگاه و صنعت، بیشترین همکاری میان صنایع تولیدی با دانشگاه ها بوده است. در این رده «تولید مواد دارویی، محصولات دارویی شیمیایی» و  «تولید کک و فرآورده های نفتیِ تصفیه شده» بیشترین هم انتشاری ها را به خود اختصاص داده اند. «معدنکاری و استخراج معادن» در رده دوم هم انتشاری با دانشگاه قرار دارد که در این طبقه «استخراج نفت خام و گاز طبیعی» رتبه اول را دارد. نتیجه گیری: صنایع دانش بنیان و صنایع فرایندهای بنیادی در هم انتشاری های صنعت و دانشگاه بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده اند که به دلیل متکی بودن این صنایع به دانش دانشگاهی و فناوری های جدید است. از سوی دیگر، وفور معادن و ذخایر نفت وگاز در ایران و متکی بودن ایران به اقتصاد نفتی نیز دلیل دیگری است که در ایران صنایع رده «معدنکاری و استخراج معادن» هم انتشاری های زیادی با دانشگاه ها داشته باشند. نتایج این پژوهش می تواند در سیاست گذاری های پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف : بررسی، تبیین، و اولویت بندی نیازهای آموزشی کتابداران کتابخانه ملی ج.ا. ایران در گروه های شغلی اطلاع رسانی، فراهم آوری و سازمان دهی اطلاعات و تحلیل شکاف بین وضع موجود و مطلوب. روش شناسی: در این پیمایش توصیفی با استفاده از پرسشنامه پژوهشگرساخته داده های مورد نیاز از میان 120 نفر کتابدار در سه گروه شغلی اطلاع رسانی، فراهم آوری، و سازمان دهی اطلاعات گردآوری شد. روایی پرسشنامه صوری و محتوایی بوده که با نظر متخصصان تأیید شد. پایایی به دست آمده از طریق آلفای کرونباخ نیز درجه بالایی را نشان داد. نتایج با آمار توصیفی و استنباطی تحلیل و نیازها اولویت بندی گردید. یافته ها : در اکثر مهارت ها بین میانگین وضع موجود و مطلوب تفاوت معناداری مشاهده شد. در گروه اطلاع رسانی 30 نیاز فوری و 5 نیاز مستمر؛ در فراهم آوری 3 نیاز فوری و 20 نیاز مستمر؛ و در گروه سازمان دهی اطلاعات نیز 11 نیاز فوری و 8 نیاز مستمر شناسایی شد. بخش اطلاع رسانی با (5/45%) بیشترین نیاز به آموزش مهارت های شغلی را داشته است و گروه های فراهم آوری با (9/29%) و سازمان دهی اطلاعات با (7/24%) به ترتیب اولویت های دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری:علی رغم اینکه اغلب پاسخ دهندگان با بیشتر مهارت ها آشنایی زیادی داشته اند، برخی مهارت ها را مجدداً در زمره نیاز آموزشی ذکر کرده اند. لذا چنین به نظر می رسد که از نظر آنان مهارت هایشان قدیمی شده و کفاف نیازهای زمان حال را نمی دهد؛ یا اینکه آموزش های داده شده به آنها کافی نبوده است که مایلند مجدداً آموزش ببینند. به همین دلیل، شایسته است نیازهای آموزشی کارکنان به طور مستمر و کیفی و با توجه به پیشرفت فناوری مورد توجه و بازآموزی قرار گیرد.

پژوهش حاضر به شناسایی عوامل انگیزشی مؤثر بر تمایل کارکنان به تسهیم دانش پرداخته و تأثیر عوامل انگیزشی درونی و بیرونی بر نگرش نسبت به تسهیم دانش و تمایل به تسهیم دانش صریح و ضمنی را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین، از معتبرترین الگوهای پیش بینی رفتار به نام مدل رفتار برنامه ریزی شده به عنوان چارچوب نظری استفاده می گردد. بدین منظور، تحقیق در دو مرحله انجام می گیرد. ابتدا، با توجه به ادبیات موضوع و مصاحبه اکتشافی، عوامل شناسایی و در مرحله بعد تأثیر هر یک از عوامل در قالب مدل معادلات ساختاری بررسی می گردد. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ روش، توصیفی- پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه و پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق، کارکنان شاغل در واحدهای ستادی «شهرداری تهران» هستند که تعداد آن ها در زمان انجام تحقیق، 2230 نفر بود. روش نمونه گیری، خوشه ای است و حجم نمونه بر اساس جامعه و با استفاده از فرمول تعیین حجم «کوکران» 328 نفر تعیین گردید. برای تعیین پایایی پرسشنامه ها ضریب آلفای «کرونباخ» برابر 824/0 محاسبه گردید که حاکی از پایایی در سطح مطلوب می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISREL انجام شده است. در نهایت، الگوی ارائه شده تأیید گردید. نتایج نشان داد که عوامل انگیزشی بیرونی و درونی بر نگرش نسبت به تسهیم دانش تأثیر داشته و نگرش نسبت به تسهیم دانش بر تمایل به تسهیم دانش صریح و ضمنی در بین کارکنان «شهرداری تهران» تأثیر دارد. همچنین، عوامل انگیزشی بیرونیبر تمایل به تسهیم دانش ضمنی و عوامل انگیزشی درونی بر تمایل به تسهیم دانش صریح تأثیر دارد. عوامل انگیزشی بیرونی بر تمایل به تسهیم دانش صریح و عوامل انگیزشی درونی بر تمایل به تسهیم دانش ضمنی از طریق نگرش تأثیر دارند و در نهایت، تمایل به تسهیم دانش ضمنی بر تمایل به تسهیم دانش صریح در «شهرداری تهران» تأثیر دارد

هدف: هدف این پژوهش تدوین استراتژی مدونی است که «سما»، به عنوان یک ناشر کتاب های الکترونیک، به کمک آن بتواند به سودآوری در صنعت نوپای کتاب های الکترونیک برسد و مدل کسب وکاری را در اختیار بگیرد که بر اساس آن بتواند استراتژی تدوین شده را در سوره مهر الکترونیک پیاده سازی کرد. روش شناسی: در این پژوهش، با استفاده از روش اقدام پژوهی و تشکیل گروه های کانونی تمامی عوامل مؤثر حضور موفق واحد سما در این حوزه بررسی و در نهایت بوم استراتژی که نشان دهنده مزیت رقابتی این واحد است مشخص شد. یافته ها: مدل کسب وکاری برای واحد انتشاراتی سما طراحی شد تا به عنوان یکی از ناشران الکترونیک پیشرو در ایران، بتواند نوآوری هایی در مدل کسب وکار خود ایجاد کرده و توجه خود را به جای مشتریان بازار بر غیرمشتری هایی متمرکز کند که بخش زیادی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند.

هدف: شناسایی وضعیت کتابخانه های دیجیتالی ایران براساس مؤلفه های فدراسیون کتابخانه دیجیتالی پس از گذشت یک دهه. روش شناسی:پیمایش حاضر با رویکرد توصیفی انجام گرفت. جامعه آماری شامل 15 کتابخانه دیجیتالی منتخب در ایران بود. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه پژوهشگرساخته با ضریب پایایی 9/0 استفاده شد. پرسشنامه در 4 محور اصلی برگرفته از فدراسیون کتابخانه های دیجیتالی شامل نیروی انسانی، مجموعه، خدمات، و فناوری بود که مورد تأیید 7 متخصص حوزه کتابخانه دیجیتالی قرار گرفت. یافته ها:مشخص شد که در زمینه شاخص هایی همچون نشر الکترونیک و حق مؤلف مشکلاتی وجود دارد. کارشناسان نرم افزار، سخت افزار و شبکه، پشتیبانان فنی سایت و متخصص تبدیل منابع با کسب بالاترین رتبه (13/4 از 5 در طیف لیکرت)، پراهمیت ترین کارکنان کتابخانه های دیجیتالی ایران محسوب می شوند. هرچند مواردی مانند خدمات مرجع از راه دور با کسب پایین ترین رتبه (3 از 5) و آموزش دوره ای کارکنان و استفاده از برنامه نویس آشنا به نرم افزارهای کد منبع باز با کسب رتبه 27/3 از 5 و استفاده از حقوقدان در زمینه حق مؤلف با رتبه 6/2 از 5 چندان مورد توجه قرار نگرفته بود. نتیجه گیری:از دیدگاه مدیران، وضعیت کتابخانه های دیجیتالی ایران در محورهای مورد مطالعه مطلوب ارزیابی شده است؛ هرچند در این میان، به کارگیری کارشناسان فنی، برگزاری آموزش های حین خدمت، و توجه به مجموعه سازی دیجیتالی در بهبود وضعیت کتابخانه های دیجیتالی ایران بیش از سایر مؤلفه ها مؤثر تشخیص داده شد.

طی چند دهه اخیر شاهد رشد فزاینده و چشمگیر پژوهش در کشور و به تبع آن ارتقاء بی نظیر رتبه جهانی ایران از لحاظ تعداد مستندات علمیِ منتشرشده بوده ایم. رشد چشمگیر کمیت پژوهش های کشور، تمرکز فزاینده صاحب نظران عرصه پژوهشِ جهان بر مقوله «اثربخشی پژوهش ها» و تأکید مکرّری که در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران بر اهمیّت «کاربرد پژوهش ها در جامعه» صورت گرفته، موجب شده برخی پژوهشگران به «بررسی میزان اثرگذاری این پژوهش ها» پرداخته و نشان دهند که پژوهش های مورد نظر اثربخشی بسیار ضعیفی داشته اند. بنابراین، لازم است «قابلیّت اثرگذاری» این پژوهش ها مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، در پژوهش حاضر با استفاده از آمار و داده های ثانویه و در قالب روش تحلیلی-توصیفی، تحلیل استنادیِ برون دادهای پژوهشی ایران در مقایسه با سایر جوامع مدّ نظر قرار گرفته و طی آن به جست وجوی پاسخ مناسب برای چهار پرسش محوری پرداخته شد که به ترتیب، «کیفیّت مجموعه تمامیِ پژوهش های کشور (2014-1996)»، «کیفیّت پژوهش های برتر کشور (2014-2005)»، «مقایسه کیفیّت پژوهش های برتر با کیفیّت مجموعه تمامیِ پژوهش ها» و «کیفیّت مجلات علمی فارسی (1391-1390) و انگلیسی (2014) کشور» را مورد کنکاش قرار می دهند. بدین منظور، بر اساس داده های موجود در پایگاه های استنادی معتبر (تامسون رویترز، اسکاپوس و علوم جهان اسلام)، عدد و رتبه کشور بر اساس شاخص های متنوّع استنادی استخراج یا محاسبه گردید. یافته های پژوهش از جمله «تعداد اندک استناد به هر مقاله ایران (7/5) که در حدود نصف میانگین جهانی است (3/10) و سیر نزولیِ رتبه کشور در این شاخص»، «رتبه ضعیف کشور بر اساس سهم مقالات برتر از کل مدارک علمی (128)»، «سهم اندک ایران در جذب استنادهای جهان (47/0 درصد) علی رغم سهم قابل توجهی که در تعداد مستندات علمی جهان داراست (1/1 درصد)»، «شاخص اچ اندک با وجود تعداد زیاد مقالات»، «جایگاه بسیار نامطلوب ایران از لحاظ سهم خوداستنادی (بیش از 50 درصد در سال 2015) و سیر نزولی رتبه کشور بر اساس این شاخص»، «تعداد استناد به هر مقاله برتر ایران (7/76) که در حدود نصف میانگین جهانی است (9/144)»، «سهم اندک کشور در جذب استنادهای صورت گرفته به مقالات برتر جهان (18/0 درصد) در مقایسه با سهم کشور از این مقالات (41/0 درصد)» و این واقعیّت که «میانگین ضریب تأثیر 91 درصد از مجلات علمی مصوّب فارسی 037/0 بوده و تنها 1 درصد آن ها ضریب تأثیری بیش از 5/0 دارند» همگی نشان دهنده کیفیّت ضعیف و نزولیِ مجموعه پژوهش های کشورند. بنابراین، طی دهه های اخیر، علی رغم رشد چشمگیر کمیت پژوهش های کشور، این پژوهش ها از «قابلیّت اثرگذاری» اندک و کاهنده ای برخوردار بوده اند.