فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۰۴۱ تا ۱٬۰۶۰ مورد از کل ۶٬۷۷۵ مورد.
نقش غلات در تخریب چهره شیعه
حوزه‌های تخصصی:
از فرقه هایی که در کتب ملل و نحل اغلب به شیعه منتسب شده، غلات اند که دارای عقاید غلوآمیز نسبت به ائمه^ بوده و به همین رو مورد تکفیر و بیزاری آن بزرگواران قرار گرفته اند. غلات در حوزه های مختلف تاریخ شیعه تأثیر نهاده و عقاید شیعه را تحریف کرده و سبب انزوای مکتب تشیّع و جلوگیری از گسترش آن شده اند.
در این پژوهش مواردی چون تأثیر غلات در تخریب وجاهت ائمه^ و اصحاب ایشان و اثرگذاری شان در اندیشه تحریف قرآن و جعل احادیث و نیز تأثیر در برخی علوم اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد.
بررسی تطبیقی سازمان دعوت عباسیان و سازمان وکالت امامیه
حوزه‌های تخصصی:
سازمان های دعوت عباسیان و وکالت امامیه، دو سازمان مخفی بودند که در مناطق مختلف سرزمین های اسلامی فعالیت می کردند. با بررسی تطبیقی این دو سازمان، قضاوت بهتر تاریخی نسبت به عملکرد امامان و شیعیان و عباسیان و پیروانشان امکان پذیر می شود. پرسش اصلی در این مقاله آن است که این دو چه تفاوت ها و شباهت هایی در اهداف و اصول سازمانی داشته اند؟ در پاسخ می توان گفت سازمان دعوت اهداف سیاسی، و سازمان وکالت اهداف سیاسی و غیرسیاسی را دنبال می کرد. دو سازمان در اصولی مانند پنهان کاری، نظم و تدبیر امور و اطاعت محض از امام با هم یکسان اند. در سازمان دعوت رسیدن به قدرت به هر طریق، یک اصل بود. در سازمان وکالت اصول دیگری نظیر انتخاب مستقیم وکلا توسط امام و نظارت مستقیم بر عملکرد آنها نیز وجود داشت. در سازمان دعوت بسیاری از داعیان توسط اشخاص دیگری غیر از امام انتخاب می شدند.
کیسانیه اولین انشعاب در تاریخ تشیع(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
تشیع در نیم قرن اول موجودیت خود یک نهضت سیاسی کاملاً عربی با تأکید بر حقانیت حضرت علی بن ابیطالب علیه السّلام به عنوان تنها جانشین رسول اکرم (ص) بود. از دوران امامت و خلافت حضرت علی علیه السّلام تا زمان وقوع واقعه کربلا در سال 61 هجری قمری شیعیان انسجام خود را حفظ کردند. پس از قیام مختار و حمایت و تبلیغ وی برای امامت و مهدویت محمّد حنیفه که در راستای اهداف سیاسی مختار صورت می گرفت، اولین انشعاب در تاریخ تشیع با نام کیسانیه به وجود آمد. در طی دو قرن اول هجری قمری افراد مختلفی ازبین خاندان محمّد حنفیه، طالبیان، اهالی خراسان، کوفه و مدینه مدّعی امامت در مذهب کیسانی و هدایت مردم شدند که آخرین آنان فرزندان عبدالله بن عباس بودند. این مقاله به تکاپو و سیر تاریخی مذهب کیسانیه از قیام مختار بن ابی عبید ثقفی تا بهره برداری بنی عباس از جایگاه مذهب کیسانیه می پردازد.
تاریخ؛ اسلام: تأملی نو در مفهوم «تاریخ»؛ مروری بر تعاریف تاریخ با نیم نگاهی به فلسفه ی تاریخ شیعی
گسترش اسلام در قلمرو زنبیل های سیستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
همزمان با غلبه ی اعراب مسلمان بر ایران، بخش شرقی سیستان، در سایه ی حکومت زنبیل ها فتح نشد و اهالی آن جا تا دو سده ی بعد، در برابر حملات سپاهیان مسلمان مقاومت کردند. اما به تدریج، تعالیم اسلام در این منطقه نفوذ پیدا کرد و در نیمه ی دوم سده ی سوم هجری به صورت دین غالب آن درآمد.
این مقاله در صدد است با روش توصیفی- تحلیلی و از طریق به پرسش کشیدن داده های موجود، تا حدّ امکان به مسئله ی روند گسترش اسلام در قلمرو زنبیل ها وضوح بیش تری ببخشد.
این مطالعه نشان می دهد که، اگر چه زنبیل ها به لحاظ نظامی در مقابل سپاهیان اسلام مقاومت کردند، اما به تدریج از طرق مختلف، همچون تبلیغات دینی بازرگانان، غازیان، مراودات سیاسی، و بالاتر از همه، فعالیت خوارج در آن ناحیه، تحت تأثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفتند و آخرین مقاومت نظامی آن ها را نیز صفاریان در هم شکستند.
ابن عباس در زمان حیات رسول خدا (ص) و نقش وی در روایات اهل تسنن و تشیع
منبع:
فرهنگ پژوهش شماره ۱۲
حوزه‌های تخصصی:
بررسی روابط دولت های شیعی در قرن چهارم هجری(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
پس از تشکیل اولین دولت شیعی، یعنی علویان طبرستان در ایران در قرن سوم هجری، دولت های بزرگ شیعی دیگری، همچون آل بویه، و فاطمیان و آل حمدان در قرن چهارم هجری شکل گرفت. این دولت ها، در گسترش تعالیم شیعه امامیه، اسماعیلیه و گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی، به خصوص آشکار کردن مظاهر شیعه در ایران، عراق و شمال افریقا نقش غیرقابل انکاری ایفا کردند. در عین حال، این دولت ها با اینکه معاصر دولت عباسی بودند که در اوج ضعف خود بود، ولی هرگز نتوانستند امپراطوری بزرگ شیعی را به وجود آورند و همواره برای گسترش قلمرو خود با یکدیگر در رقابت و نزاع بودند. گرچه می توان در منابع تاریخی از تعامل اندک آنان سخن راند، این مقاله با رویکرد تحلیل اسنادی، به تفصیل به روابط دولت های شیعی قرن چهارم هجری پرداخته است.
سنّت حِلف و کارکردهای آن در عصر جاهلی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
جامعه ی عرب در روزگاران پیش از اسلام، به دلیل ماهیت قبیله ای و برخوردار نبودن از حاکمیت سیاسی و نظم مدنی، متأثر از سنت هایی بود که روابط درونی و بیرونی قبیله را تنظیم می کرد. سطح متفاوت قدرت و اقتدار قبیله های پرشمار جزیرة العرب در روزگار جاهلی و زندگی مشحون از جنگ و ستیزی که طبیعت خشن عربستان بر ساکنان خود تحمیل می کرد و سنّت ها و آدابی که جامعه ی قبیله ای عرب با خود داشت، زمینه را برای افزایش بحران های اجتماعی هموار می کرد.
پرسش اساسی ای که این مقاله حول محور آن سامان یافته، این است که، در چنین شرایطی جامعه ی قبیله ای عرب، چه راه بردی برای مهار بحران و یا فرو کاستن آن اتخاذ می کرد؟ براساس یافته های این نوشتار، به نظر می رسد جامعه ی قبیله ای عرب در نبود نظم و حاکمیت سیاسی متمرکز- برای آن که بتواند با سازوکارهای خویش به تنظیم و تعدیل مناسبات اجتماعی بپردازد- به اندیشه ی پی افکندن سنتی روی آورد که از آن به عنوان «حلف» یاد شده است.
به علاوه، در این مقاله سعی بر آن است تا با تکیه بر داده های تاریخی و توسّل به روش توصیفی- تحلیلی به تبیین حلف و شیوه های انعقاد گونه های مختلف آن و نیز کارکردهای ویژه ای پرداخته شود که جامعه ی عرب جاهلی از آن برخوردار بوده است.
انجام خدعه و ترک غدْر در سیره نظامی امام علی(ع)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از موضوعات مهم در سیره نظامی امام علی(ع)، جواز یا عدم جواز استفاده از «خدعه» و «غدْر» در هنگام مواجهه و درگیری با دشمن است. در تحقیق پیش رو که با استفاده از منابع دست اول نگاشته شده، سیره نظامی امام علی(ع) در این خصوص مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی این موضوع نشان می دهد که امام علی(ع) همانند پیامبر اکرم| هیچ گاه از غدر که به معنای نیرنگ و تلاش در جهت شکست دشمن به هر وسیله ممکن است، استفاده نمی کرد اما از خدعه که به معنای فریب دشمن است، تنها در جنگ بهره می برد.
بررسی نقش و کارکرد طریقت های صوفی در امپراتوری عثمانی با تأکید بر طریقت بکتاشیه(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
امیرنشین عثمانی برای تثبیت و حفظ قدرت خود، تحولات مهمی را پشت سر گذاشت. در این پروسة حفظ قدرت، عواملی چند نقش داشتند که توجه به دراویش و طریقت های صوفی و بهره گیری از نفوذ و قدرت آنان، به ویژه طریقت بکتاشیه، از عوامل مهم بود. طریقت بکتاشیه منسوب به حاج بکتاش ولی، از فرقه های مهم و تأثیر گذار در تاریخ امپراتوری عثمانی است که زمینه های پیدایش آن به قرن هفتم هجری در آسیای صغیر برمی گردد. این طریقت که بر اساس نهضت باباییه در آسیای صغیر پایه گذاری شد، توانست از طریق پیوند با سازمان نظامی ینی چری، نفوذ خود را در سلاطین عثمانی گسترش داده و چندین قرن در تحولات سیاسی ـ مذهبی امپراتوری عثمانی نقش داشته باشد.
در این مقاله سعی شده است تا علل توجه سلاطین عثمانی به طریقت های صوفی، به ویژه بکتاشیه، زمینه های پیدایش بکتاشیه و چگونگی ورود و نقش آنان در مناسبات سیاسی- مذهبی امپراتوری عثمانی بررسی شود.
سنخ شناسی رفتار سیاسی مخالفان امام علی(ع) در دوره خلافت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
خلافت امام علی(ع) (40-35) با بروز مخالفت های آشکار برخی افراد همراه بود و جنگ های جمل، صفین و نهروان از نتایج آن است. با مرور گزارش های تاریخی، تغییر رفتار سیاسی مخالفان امام قابل توجه است و پاسخ به چیستی و چگونگی تغییر رفتار مذکور مساله اصلی پژوهش حاضر می باشد. بدین منظور با بهره گیری از رویکرد روشی توصیفی سنخ شناسی به بررسی رفتار سیاسی 296 تن از مخالفان علی(ع) با در نظر گرفتن تغییرات آن طی دوره خلافت علی بن ابی طالب پرداخته شده است. یافته ها بیانگر چهار گونه رفتار سیاسی است که عبارتند از: همراهی سپس مخالفت (حدود 44.59%)، مخالفت سپس همراهی (حدود 4.39%)، مخالفت سپس همراهی سپس مخالفت (حدود 1.01%) و مخالفت تداومی(حدود 50%). یافته های نوین پژوهش حاضر به دلیل بهره گیری از آنها در مطالعه های عمیق نظریه پردازی و میان رشته ای دارای اهمیت کاربردی است.
حیات علمی امام علی(ع) از منظر اندیشمندان غیرمسلمان و مستشرقان(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
جایگاه برتر علمی امام علی(ع) نه تنها در باور شیعیان، امری مسلم است، بلکه اهل سنت و بسیاری از اندیشمندان غیرمسلمان و مستشرقان نیز به آن اعتراف دارند. اندیشمندان غیر مسلمان و مستشرقان درباره جایگاه علمی امام علی(ع) دو دیدگاه ارائه کرده اند: از یکسو، بسیاری از ایشان با استفاده از منابع معتبر و نگاهی محققانه، دیدگاهی مثبت ارائه کرده و برجستگی های علمی آن بزرگوار را در حوزه تفسیر، فقه، قضا، ادبیات عرب، خطابه و... تشریح نموده و خدمات علمی ایشان را ارزیابی کرده و به تحسین ایشان پرداخته اند. و از سوی دیگر، عده ای اندک از مستشرقان با اهداف مغرضانه و در مواردی با استفاده از منابع نامعتبر، درخصوص جایگاه علمی آن حضرت، در برخی از عرصه ها تشکیک کرده، دلیل عدم موفقیت ایشان را ناشی از برخی ناتوانی ها دانسته اند. این مقاله با رویکرد اسنادی به بررسی حیات علمی حضرت علی(ع)، از منظر مستشرقان و اندیشمندان غیر مسلمان می پردازد. و درصصد نقد دیدگاه دوم است.