ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۲٬۰۶۸ مورد.
۳۰۱.

لحن (خطا) در قرائت قرآن و گونه شناسی علل و اسباب آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن قرائت لحن گونه شناسی اسباب و علل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰۶ تعداد دانلود : ۶۳۶۰
قرائت قرآن که بر هر مسلمانی واجب است، از اصول و قواعد لازم الاجرایی برخوردار است تا حروف، کلمات و جملات قرآن، صحیح و درست خوانده شده و لفظ و معنای قرآن به خوبی ادا و منتقل گردد. به صحیح و درست خوانده نشدن این عناصر، «لحن» گفته می شود و دارای علل و اسبابی است که شناخت آنها، کمک بسزایی به آسیب شناسی خطاهای قرائت قرآن توسط قاریان می کند. در این مقاله ابتدا تلاش شده است که لحن از نظر لغت و اصطلاح به اختصار توضیح داده شده و سپس اقسام و انواع لحن از جهات مختلف ذکر شود و پس از نگاهی اجمالی به پیشینه بحث، به ذکر گونه های مختلف اسباب و علل وقوع لحن در قرائت قرآن پرداخته می شود. برخی از این اسباب، عدم آشنایی قاری به احکام قرائت، عدم آشنایی قاری به تفسیر، عدم آشنایی قاری به قواعد نحوی و صرفی، عدم آشنایی قاری با لحن بیان (تنغیم)، مشکلات رسم الخطی و ... است.
۳۰۲.

تحلیل و بررسی دیدگاه دنیس اسپلبرگ در مورد آیات افک (النور/11-20) (مدخل ""عایشه""در دائره المعارف قرآن لایدن)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جنسیت شیعه عایشه ماجرای افک

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره‌ حضرت محمد(ص)
تعداد بازدید : ۸۷۷ تعداد دانلود : ۸۳۷
ماجرای افک(النور11-20) یکی از قسمت های اصلی مدخل ""عایشه "" در دائره المعارف قرآن نوشته دنیس اسپلبرگ است. نویسنده بدون پرداختن به این آیات تنها به گزارش شأن نزول آن اکتفا کرده است. وی آیات مذکور را صریح ترین آیات قرآن در مورد عایشه می داند، در حالی که آیه 4 سوره التحریم در این خصوص صراحت بیشتری دارد. وی همچنین این آیات را بارزترین نمود اختلافات فرقه ای مسلمانان می داند در حالیکه شیعه و سنی در این خصوص اختلاف جدی ندارند. وی ادعا می کند شیعه ام المؤمنین عایشه را به زنا متهم می کند که این خود اتهامی به شیعه است که نه تنها عایشه بلکه همه همسران انبیا را از این عمل مبرا می دانند. اسپلبرگ تفسیر را مجالی برای اعمال تعصبات و خواسته های مفسر تلقی می کند. در حالی که تفسیر از نگاه مسلمانان دارای شرایط و ضوابط خاصی است. تأثیر بیش از حد پیش دانسته ها وعلایق در تفسیر مطلبی است که در هرمنوتیک فلسفی ریشه دارد و لوازم فاسدی به دنبال دارد. وی همچنین تأکید می کند جنسیت بر تفسیر قرآن اثرگذار است؛ اما باید گفت تفاوت تفاسیر در آیات مربوط به زن ریشه در مبانی معرفتی مفسر و شرایط فرهنگی اجتماعی عصر او دارد و کمتر به جنسیت مفسر مربوط است. واژگان کلیدی: عایشه، ماجرای افک، شیعه، جنسیت
۳۰۳.

اعجاز علمی قرآن در اندیشه آیت الله جوادی آملی

کلیدواژه‌ها: قرآن علوم تجربی آیت الله جوادی آملی اعجاز علمی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی اعجاز قرآن
تعداد بازدید : ۵۹۳۵ تعداد دانلود : ۲۴۶۹
اندیشمندان و مفسران، در بررسی قرآن کریم، به ویژه آیاتی که با علوم تجربی نسبتی دارند، رویکردشان متفاوت است. برخی بر این باورند که هر علمی از علوم بشری را می توان در قرآن جست وجو کرد. برخی معتقدند قرآن هیچ رسالتی در علوم تجربی ندارد. عده ای هم راه میانه را درپیش گرفته و با تخطئه دو دیدگاه قبلی، یافته های قطعی علوم جدید را در قرآن کریم پذیرفته اند و آن را نشانه اعجاز علمی این کتاب جامع بشری دانسته اند. ازجمله معتقدان به این نظریه، آیت الله جوادی آملی است که با تصریح به این مطلب، بر وثاقت این اندیشه افزوده اند. ایشان ضمن اشاره تلویحی به چنین اعجازی در قرآن کریم، با بهره گیری از دلایل عقلی، همچون دینی بودن همه علوم، جامع و جاودان بودن قرآن و دلایل نقلی نظیر نوآوری قرآن در برخی مطالب علمی و تصریح ائمه اطهار(علیهم السلام)، نظریه خویش را اثبات کرده و آن را از پیرایه های عصر علم زده امروز مبرا دانسته اند؛ چنان که درباره نسبت دادن هر دستاورد ظنّی علمی به قرآن هشدار می دهند. در این پژوهش، تلاش می کنیم با روش توصیفی تحلیلی، اندیشه های آیت الله جوادی آملی را درباره اعجاز علمی قرآن کریم بررسی کنیم.
۳۰۴.

بررسی شبکه معنایی حرف «فی» و اهمیت آن در ترجمه قرآن از منظر معنی شناسی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شبکه معنایی حروف اضافه ترجمه قرآن معنی شناسی شناختی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن گونه های ترجمه قرآن ترجمه های فارسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : ۶۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۲۴۵
پژوهش حاضر به بررسی معانی حرف اضافه «فی»، در قرآن، در چارچوب معنی شناسی شناختی می پردازد. معنی شناسی شناختی از رویکردهای نوظهور در علم زبان شناسی است که در آن، معمولاً معنای مکانی به عنوان معنای مرکزی و پیش نمونه برای حروف اضافه مکانی در نظر گرفته شده و سایر معانی زمانی، انتزاعی، استعاری و مجازی از آن منشعب می گردد. مجموعه این معانی به صورت یک شبکه به هم پیوسته نمایش داده شده و معنای پیش نمونه درمرکز آن قرار می گیرد. در این پژوهش، تمام کاربردهای این حرف، از قرآن استخراج گردیده و معانی آن ها با توجه به ترجمه های موجود و تفاسیر المیزان و مجمع البیان بررسی شده است. نگارندگان، به کمک دستاوردها و ابزارهای نظری مطروحه در معنی شناسی شناختی از قبیل طرح واره تصویری، مقولات شناختی، مفهوم پیش نمونه، شبکه شعاعی معنا، عنصر متحرک و زمینه، به ارائه معنای پیش نمونه این حرف پرداخته و سایر معانی آن را به کمک فرایندهایی مانند استعاره و مجاز به دست داده و در نهایت شبکه معنایی آن را ترسیم نموده اند. در نوشتگان کلاسیک، حدود ده معنی برای«فی» ذکر شده که شامل «ظرفیت، مصاحبت، تعلیل، استعلاء، الصاق، مترادف الی، مترادف من، مقایسه، تعویض و تاکید» است. در این پژوهش که با رویکردی شناختی به موضوع معانی حرف «فی» پرداخته است، 13 معنی مرتبط برای این حرف ارائه شده است .
۳۰۵.

کندوکاوی نو در مسئله وثاقت تاریخی قرآن با استناد به مصاحف صنعا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خاورشناسان مصحف عثمانی مصاحف صنعا تدوین و جمع قرآن پوست نوشته های کهن قرآنی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن جمع القرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات کتاب شناسی و ماخذ شناسی قرآن و علوم دیگر
تعداد بازدید : ۱۹۶۶ تعداد دانلود : ۱۱۳۸
در دوران خلیفه دوم، زیست فردی و اجتماعی و نظام سیاسی نوپای مسلمانان دچار تحول اساسی شد. در روزگار خلافت عثمان، دو رخداد منشأ تحولات مهمی شدند: یکی شورش علیه خلیفه و قتل او؛ و دیگر، تدوین جدید قرآن که به قرآن عثمانی شهرت یافت. تحقیق دربارة تاریخ قرآن در نیم قرن نخست اقدامی بس دشوار است؛ زیرا از یک سو هیچ نسخة استنادپذیری از قرآن زمان پیامبر و نیز قرآن های پس از آن و از جمله قرآن های ابوبکر و عثمان در اختیار نیست و، از سوی دیگر، راه روشن و استواری برای تحقیق و تفحص و انکشاف حقایق متقن وجود ندارد. امروزه، جز متن قرآن کنونی و نسخه هایی از قرآن های غالباً ناقص از قرون نخست و نیز انبوه روایات متنوع و غالباً متضاد، اسنادی برای تحقیق در قرآن های نیمه اول سده در دست نیست. از این جهت است که پیدایی دست نوشته های صنعا به ویژه برای تأیید وثاقت تاریخی قرآن اهمیت دوچندان می یابد. به ویژه که با مطالعات روی این نُسخ ثابت شد که این دست نوشته ها متعلق به میانه سده اول هجری اند و این امر خط بطلانی بر نظریه تثبیت نهایی متن قرآن در انتهای سده دوم یا اوایل سده سوم هجری است.
۳۰۶.

تاریخ گذاری سوره حج درنگی در مکی یا مدنی بودن سوره و نقش آن در تفسیر(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اسباب نزول ترتیب نزول تاریخ گذاری سوره حج ضوابط و خصایص

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن نزول
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی انواع و اقسام آیات وسور مکی و مدنی
تعداد بازدید : ۲۱۸۵ تعداد دانلود : ۸۵۶
سوره حج در زمره سوره هایی قرار دارد که محققان درباره زمان نزول و مکی یا مدنی بودن آن اختلاف دارند. پیدایش این اختلاف، متأثر از مطالب سوره و روایات ترتیب نزول است. با این همه، بیشتر روایات ترتیب نزول به نزول سوره حج در مدینه دلالت دارند. در این میان، قول مشهور مفسران، مکی بودن و قول جمهور آنان، آمیخته ای از مکی و مدنی بودن را نشان می دهد؛ چنان که بیشتر روایات سبب نزول، بر مدنی بودن تأکید می کنند و ضوابط و خصایص سوره های مکی و مدنی نیز بیشتر مدنی بودن این سوره را نشان می دهند. به هر حال در مقاله حاضر، با جمع روایات و سخنان گوناگون و تحلیل و نقد آنها، مدنی بودن سوره حج را مدلل کرده و به تاریخ گذاری صحیح آن دست یافته ایم؛ امری که با روشن ساختن تاریخ و فضای نزول سوره، به تفسیر و شناخت درست و دقیق مضامین آن و برگزیدن و اعتبار دادن به روایات و اقوال راویان و عالمان و مفسران در مباحث مختلف و مرتبط با سوره، همانند مکی یا مدنی بودن، ترتیب نزول، فضایل، اسباب نزول، آیات احکام و... و کنار گذاشتن نقل ها و نظرهای ناصواب و اظهار نظر درست، کمک خواهد کرد.
۳۰۸.

بررسی اعتبار سبب نزول و سیاق و تعامل و تعارض آن دو در تفسیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات ولایت سیاق اسباب نزول تعارض سیاق و سبب نزول

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مباحث کلی تفسیر وتأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن نزول
تعداد بازدید : ۱۳۸۲ تعداد دانلود : ۷۹۷
سیاق آیات در صورتی که پیوستگی در نزول و ارتباط موضوعی آن ها ثابت باشد، از قراین معتبر آیات است که باید در فهم ظهور آیات به آن توجه شود. اسباب نزول آیات نیز در صورتی که دارای شرایط صحت سندی و محتوایی باشد، از قراین فهم آیات است که توجه به آن نیز در تفسیر آیات لازم است. در تفسیر برخی آیات این دو تعامل دارند و در تفسیر برخی آیات تعارض. این مقاله در صدد است که پس از بیان شرایط اعتبار سیاق و اسباب نزول و ذکر نمونه هایی از موارد تعامل آن دو، موارد استقرار تعارض میان آن ها را بررسی و وجه تقدیم یکی از آن دو بر دیگری را با توجه به ملاک اعتبار آن دو بیان کند.
۳۰۹.

تحلیل عرفانی مسئله لقاءالله از دیدگاه تفسیر بیان السعاده

کلیدواژه‌ها: تصدیق زمینه پیامد تکذیب تفاسیر عرفانی لقاء الله بیان السعادة

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات فلسفه‌ تصوف و عرفان
تعداد بازدید : ۲۱۱۷ تعداد دانلود : ۱۰۲۳
مفهوم لقاءالله در قرآن دارای گونه های کاربردی متعددی است. اصلی ترین معانی آن در دیدگاه های مفسران عبارتند از: 1. شهود باطنی و دیدار خدا 2. مرگ 3. ملاقات ثواب و عقاب. نظریات کلامی_عرفانی ای نظیر تنزیه صرف، نظریه جمع بین تنزیه و تشبیه، نظریات حوزه تجلی و ظهور ذات و اسما و صفات الهی از اصلی ترین نظریات تأثیر گذار در آراء تفسیری است. این مقاله ضمن مرور اجمالی بر این آراء و مبانی به شرح دیدگاه های تفسیر بیان السعاده پرداخته است و ضمن بیان معنای عرفانی لقاءالله و شرایط رسیدن به این مقام با استقراء و تدبر در آیات مربوط بدان زمینه ها پیامدهای تکذیب لقاءالله یا تصدیق آن را به تفکیک بیان نموده است.
۳۱۰.

فرآیند نتیجه گیری مستشرقان در مسائل تاریخ قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مستشرقان تاریخ قرآن رویکرد مثبت رویکرد منفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۸ تعداد دانلود : ۸۳۸
مستشرقان در مواجهه با مسائل تاریخ قرآن، دو رویکرد کلی- مثبت و منفی- داشته اند. این نوشتار بر آن است دیدگاه های مستشرقان را با استفاده از روش تحلیل محتوا و با بهره گیری از ابزار طول معنایی مورد واکاوی قرار داده و به این پرسش که: فرآیند نتیجه گیری مستشرقان در مسائل تاریخ قرآن چگونه است؟ پاسخ دهد. پژوهش حاضر نشان می دهد غالب مستشرقان، علی رغم طرح دیدگاه های مثبت، از تایید رسالت و شریعت اسلامی خودداری می نمایند. لکن برخی، انصاف بیشتری به خرج داده و قرآن را در جایگاه خود که کتاب هدایت و بخشی از یک رسالت است، مورد توجه قرار داده اند. تحلیل رویکردهای منفی مستشرقان نیز بیانگر این نکته است که با گذشت زمان، نوع شبهه افکنی ایشان در موضوعات تاریخ قرآن پیچیده تر و به صورت ضمنی و غیر صریح بیان شده است. بر این اساس تقطیع آثار مستشرقان و خوشنودی از ظاهر کلام ایشان، بدون نظرداشت بار معنایی آن، امری پرمخاطره است.
۳۱۱.

اعجاز علمی عبارت «تَصریف الریاح» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم اعجاز علمی تصریف الریاح علوم جو

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی اعجاز قرآن
تعداد بازدید : ۳۴۸۹ تعداد دانلود : ۱۰۲۳
باد یا جریان هوا در قرآن کریم با لفظ «ریح» و «ریاح» چهل و دو بار و با تعبیر «تصریف الریاح» دو بار آمده است. از مهم ترین ویژگی های باب تفعیل تکثیر، مبالغه و تکرار است. ریشه «صرف» در لغت از جمله به معنای بازگرداندن چیزی از حالتی به حالت دیگر است. دانش امروز گویای استعداد جریان های هوا برای تغییرات کمیِ سمت و سرعت و تغییرات کیفیِ دما، «نم» و «اُمگا» است. این معانی در ظرف تصریف می گنجد ولی اگر ریشه «دَوَر» و «دَوَل» استفاده میشد، شاید فراتر از تغییر کمی جهت به عنوان ویژگی قابل درک باد، معنایی دیگر پیش رو نبود. چنانکه التبیان می گوید: «تَصْرِیفِ الرِّیاحِ: تحویلها من حال إلى حال جنوباً و شمالاً و ...». دانش امروز، جریان های هوا را عمدتاً متاثر از سه نیروی «شیب فشار هوا»، «کوریولیس» و «اصطکاک» می داند که دچار تغییر سمت و سرعت می شوند و به دنبال آن با گذر از روی آب ها و خشکی ها و با گذر از عرض های جغرافیایی گوناگون، مقادیر نم و دمای آن ها تغییر می کند و به تغییرات جوی کوتاه و بلندمدت می انجامند. همچنین همپایگی نشانه «تصریف ریاح» در آیات مورد پژوهش با «اختلاف شب و روز» و «نزول باران» می تواند گویای اهمیت الگوی پیوسته بادها باشد. یعنی اثرپذیری بادها از اختلاف پاندولی شب و روز سبب موجی شدن آن ها، نزول و صعود هوا و بارش های آسمانی می شود. در الگوی جهانی چنانچه بادها بدون «تصریف» بود، سرزمین های پهناور درون خشکی ها از حیات کنونی انسانی، جانوری و گیاهی تهی بود زیرا آب نداشت.
۳۱۲.

واکاوی روایات شیعی در ترتیب نزولی بودن مصحف امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترتیب نزول مصحف امام علی (ع) روایات مصحف قرآن در عصر ظهور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۲ تعداد دانلود : ۸۰۶
عقیده به تنظیم مصحف امام علی بر اساس ترتیب نزول، عقیده ای دیرینه بین بیشتر محققان شیعه است و در این زمینه به دلایل عقلی و روایی استدلال شده است. در این مقاله، روایات شیعی مورد استناد پژوهشگران شیعه در اثبات این موضوع بررسی شده است. جمع و تألیف مصحف «کما أنزل» توسط امام علی ، کتابت مصحف توسط ایشان بر اساس تنزیل، آموزش قرآن «کما أنزل» در زمان ظهور و نگارش مصحف به صورت تدریجی و روزنگار، محتوای روایات مورد استناد را تشکیل می دهد. نتیجه بررسی حاکی از این است که دلالت این روایات بر تنظیم مصحف امام بر اساس ترتیب نزول، در حدّ یک احتمال در کنار سایر احتمالات است و از این رو استناد به آن ها برای اثبات ادعای مذکور مخدوش و ناتمام است. در نتیجه، چگونگی تنظیم و ترتیب مصحف امام از این روایات به دست نمی آید و علم آن به اهل بیت که وارثان آن هستند واگذار می شود.
۳۱۴.

نقش قرائت قرآن در ترجمه و تفاسیر ایرانی در قرن دهم هجری قمری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرائات ترجمه و تفسیر قرآن منهج الصادقین زبده التفاسیر مواهب العلیه تفسیر حسینی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات رابطه تفسیر و تأویل با علوم دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن کلیات
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی قرائت
تعداد بازدید : ۱۷۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۱۰
«علم قرائت» را می توان یکی از مهم ترین علوم قرآنی دانست که تأثیری مستقیم بر ترجمه و تفسیر قرآن دارد. بررسی و ملاحظه ترجمه ها و تفاسیر قرآن در آیاتی که قرائات مختلف در کلمه یا کلماتی از آن ها وجود دارد که بر معنای آیات مؤثر است، نشانگر قرائت مورد پذیرش یا حداقل مرجَّح نزد مترجم یا مفسر قرآن می باشد. در این مقاله، ابتدا معرفی یک ترجمه (ترجمه ای ناشناخته و تصحیح شده از منطقه خراسان بزرگ) و سه تفسیر قرآن کریم (منهج الصادقین، زبده التفاسیر و مواهب العلیّه یا تفسیر حسینی) از مترجمان و مفسران ایرانی در قرن دهم هجری قمری مورد مطالعه قرار گرفته است. انتخاب قرن دهم از آن رو صورت پذیرفته که شواهد مختلف نشان می دهد در این قرن، مراحل آغازین دوره روی آوری کاتبان، مترجمان و مفسران به یک قرائت از میان قرائات مشهور صورت پذیرفته است. بررسی مقایسه ای قرائت قرآن در این ترجمه و تفاسیر نشان می دهد هرچند پذیرش قرائت واحد در قرن دهم نزد عموم محققان و در تمام مناطق ایران به طور فراگیر به چشم نمی خورد، ولی توجه به روایات منقول از عاصم بن ابی النَّجود کوفی بیشتر است. در این میان، تطابق کامل قرائت برخی از آثار با قرائت عاصم به روایت ابوبکر شعبه بن عیّاش در قرن دهم از قبیل «منهج الصادقین» و «تفسیر حسینی» نتیجه یاد شده را تقویت می کند.
۳۱۵.

ارزیابی مدخل «سجع» از دائره المعارفِ قرآن لیدن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مستشرقان سبک ادبی دائرةالمعارف قرآن لیدن دوین جی استوارت سجع آیات

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : ۱۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۴۳۸
مدخلِ سجع نوشته یکی از مستشرقان، به نامِ دوین جی. استوارت است که در دائرةالمعارفِ قرآن لیدن به چاپ رسیده است. جستارِ کنونی به منظور روشن ساختن فضای فکری مستشرقان در خصوص آموزه های دینی به ویژه مباحث قرآنی، برای پژوهشگران مسلمان، به نقد و ارزیابی این مدخل پرداخته است. نقد و ارزیابی این گونه آثار زمینه آشنایی افکار عمومی با اسلام ناب را فراهم می کند. بخشی از ایرادهای این مدخل به مبنای فکری نویسنده مربوط می شود که سجع قرآنی را با سجع کاهنان و قرآن را با شعر همسان می پندارد. بخش دیگر آن، ذکر مصادیقی از آیات قرآن کریم است که بنا به ادعای نویسنده به دلیل رعایت سجع، از سبک ادبی متداول عدول کرده است. در این جستار می بینیم که مبنای فکری نویسنده استوار نیست و پاسخ هایی نقضی و حلّی به وی داده شده است.
۳۱۷.

بررسی تطبیقی مبانی تفسیری شیخ طوسی و فخر رازی و تاثیر آن در موضوع نسخ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فخر رازی شیخ طوسی مبانی تفسیری حکیمانه بودن آیات ناسخ و منسوخ

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی انواع و اقسام آیات وسور ناسخ و منسوخ
تعداد بازدید : ۱۷۲۶ تعداد دانلود : ۹۲۵
فخر رازی و شیخ طوسی گرچه به لحاظ کلامی دارای دو خاستگاه فکری اند اما با توجه به رویکرد عقل گرایانه خود در تفسیر در قلمرو نسخ دارای دیدگاه های خاصی اند این رویکرد عقل گرایانه برخاسته ازمبانی تفسیری این دو مفسر بزرگ مسلمان است. مبانی تفسیری که در حکم پیش فرض ها و اصول بنیادین مفسرآن قرآن است، در نحوه کیفیت تفسیری مفسر بازتاب می یابد. صرف نظر از جنبه های گونه گون مبحث نسخ - که از دیرباز محل بحث محققان علوم اسلامی بوده - آنچه در این مقاله کانون بحث و بررسی است؛ چگونگی تاثیر این مبانی تفسیری در تفسیر آیات ناظر بر ناسخ و منسوخ است. بر اساس، مبانی مهمی مانند حکیمانه بودن خدا و فعل او یعنی قرآن حکیم، جاودانگی قرآن و تاثیر آن با توجه به عنصر مصلحت در نسخ و سرانجام خود اصل و مبنای ناسخ و منسوخ داشتن قرآن، آیات موسوم به ناسخ و منسوخ تفسیری خاص یافته است. اولا نتیجه این تفسیر این است که دامنه این آیات بسیار محدود است هردو مفسر چیزی کمتر از ده آیه را شامل چنین آیاتی می دانند؛ ثانیا هر دو مفسر در پرتو مبانی مانند حکیمانه بودن خدا و قرآن و جاودانگی آموزه ای آن و نوع رابطه ای که این مبنا با نسخ از حیث عنصر مصلحت دارد، دارای نقاط اشتراکی هستند. اما از آن سو، در موردی که به تفاوت دیدگاه کلامی آنان مربوط می شود مانند اهمیت اصل عدل به عنوان مولفه اساسی مبنای عقلی در تفسیر آیات اختلاف دارند.
۳۱۹.

نخستین قرآن چاپ سربی و نخستین قرآن چاپ سنگی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کلام علوم ادبی تفسیر سوره حمد حسینی تهرانی سید هاشم قرآن - واژه شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸۵ تعداد دانلود : ۱۳۳۱
این گفتار به معرفی دو قرآن می پردازد، یکی چاپ شده در سال 1242ق. (1827م.)، که نخستین قرآن چاپ سربی در ایران است، و دیگری که منتشر شده در سال 1249ق. (1834م.)، که نه تنها اولین قرآن چاپ سنگی ایران، بلکه اولین کتاب چاپ شده به شیوه چاپ سنگی در ایران نیز هست. قرآن مذکور، پس از پژوهش های بسیار و با وجود اختلاف نظرهای متعدد، به تازگی یافته شده است. این مقاله با مختصری درباره کتاب های چاپ سربی و سنگی همراه است تا جایگاه و اهمیت این دو نسخه معلوم گردد.
۳۲۰.

ارزیابی نظریه وقوع نسخ در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نسخ قرآن کریم ناسخ و منسوخ شریعت های پیشین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۲ تعداد دانلود : ۸۹۵
نظریه نسخ از مهم ترین مسائل قرآنی است که دانشمندان علوم قرآن و تفسیر درباره وقوع یا عدم وقوع آن، دیدگاه های متفاوتی ارائه داده اند. غالب عالمان در اعتقاد به وجود نسخ همداستان و متفق بوده و اختلاف آن ها تنها در تعداد و چگونگی آیات منسوخ است. از سویی دیگر، برخی از دانشمندان به خصوص متاخّران، به مقولة «عدم نسخ آیات قرآن» گرایش نشان داده و بر این باورند که هیچ یک از آیات قرآن نسخ نشده اند. در این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی، ابتدا نظریه قائلان نسخ مورد واکاوی قرار گرفته و با تأکید بر عدم همداستانیِ آن ها در انواع نسخ و تعداد آیات منسوخ، و نیز اختلاف معنای نسخ بین متقدمان و متاخران، همچنین تحلیل محتوائیِ دو آیة معروف به «آیة نسخ» و «آیة تبدیل» (البقره: 106 و نحل: 101) و عدم دلالت آن بر نسخ آیات قرآن، این نظریه نقد شده است. سپس با ارائة دلائلی این نتیجه مطرح می شود که نسخ به معنای نسخ حکم آیات، در قرآن واقع نشده، زیرا قرآن ناگزیر باید از لحاظ الفاظ و مفاهیم، بدون تغییر باشد تا جاودانگی آن لطمه نخورد، چرا که قبول نسخ حکم آیات برابر با محدود کردن محتوای برخی از آیات به زمان خاص است و این مهم با جاودانگی و همگانی بودن قرآن در تعارض است. از این رو نسخ تنها بدین معناست که قرآن در مقام آخرین کتاب آسمانی جاودان، ناسخ شریعت ها، کتاب ها و معجزات پیشین می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان