فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۴۱ تا ۳۶۰ مورد از کل ۱٬۰۵۴ مورد.
بررسی وضعیت رفتارهای دینی در بین دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقاله حاضر پیرامون وضعیت رفتارهای دینی (فردی و جمعی) دانشجویان می باشد. این مطالعه به روش پیمایش در بین کلیه دانشجویان دانشگاه های تهران (دولتی و آزاد) به روش نمونه گیری چند مرحله ای در سال 1384-1383 انجام گرفته است و حجم نمونه لازم برابر با فرمول کوکران 1245 نفر برآورد شده است. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که رفتارهایی چون؛ روزه گرفتن، امر به معروف و نهی از منکر، رفتن به زیارت اماکن مذهبی و شرکت در مراسم تاسوعا و عاشورا کمتر مورد توجه دانشجویان بوده است و در مقابل رفتارهایی از قبیل؛ نماز خواندن، قرآن خواندن و شرکت در نماز جماعت چندان تفاوتی با جوانان غیر دانشجو و مردم عادی وجود ندارد. سایر یافته ها برحسب ویژگی های فردی، خانوادگی و تحصیلی نیز تفاوت هایی را نشان می دهد.
بررسی تأثیر نگرش های دینی بر مسئولیت اجتماعی کارکنان: مورد مطالعه شرکت نفت کرمانشاه
حوزههای تخصصی:
هدف این مطالعه بررسی تأثیر نگرشهای دینی بر مسئولیت اجتماعی کارکنان شرکت نفت کرمانشاه است که با استفاده از روش تحلیلی از نوع پیمایشی انجام گردید. جامعه آماری این مطالعه کارکنان شرکت توزیع و پخش فراوردههای نفتی، پالایشگاه و خط لوله کرمانشاه است. ابزار مورد استفاده پرسشنامه است که سؤالات آن براساس طیف لیکرت در پنج درجه تنظیم گردید. تعداد نمونه مورد مطالعه 400 نفر بود که با استفاده از دو روش نمونهگیری تصادفی طبقهای و تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که میانگین مسئولیتپذیری اجتماعی برابر 51/83 است که این نمره در مقایسه با میانگین مورد انتظار (105) در حد پایینتری قرار دارد و نشان میدهد که کارکنان در سازمان مذکور از مسئولیتپذیری کمتری برخوردارند. نتایج نشان میدهد که نگرش های مذهبی کارکنان در بعد شناخت دینی و باور دینی با مسئولیت اجتماعی در بعد قانونی، اقتصادی، اخلاقی و نوع دوستانه در ارتباط است. نگرشهای مذهبی در بعد رفتار دینی با مسئولیت اجتماعی در بعد قانونی، اخلاقی و نوع دوستانه در ارتباط معنادار است ولی در بعد اقتصادی رابطه معناداری ندارد. همچنین نگرشهای مذهبی کارکنان در کل با کل مسئولیتپذیری برابر 85/0 رابطه معناداری دارد.
راهبردهای توسعه اوقات فراغت زائران درمشهد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
چگونگی گذران اوقات فراغت به عنوان پدیده ای اجتماعی در کلان شهر مشهد، با توجه به قداست و اهمیت بین المللی این شهر، از جمله مسائلی است که نگاه ویژه ای را برای تدوین راهبرد و برنامه ریزی در این زمینه می طلبد. هدف این پژوهش به طور کلی اولویت بندی راهبردهای توسعه اوقات فراغت زائران در کلان شهر مشهد است. روش پژوهش توصیفی/ تحلیلی با ماهیتی قیاسی، برگرفته از نگرش سیستمی است و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای/ اسنادی و پیمایشی بوده که از 50 پرسش نامه محقق ساخته به روش دلفی استفاده شده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش تکنیک سوات است. در این پژوهش مشخص شد که در کلان شهر مشهد در زمینه اوقات فراغت، وزن اصلی با قوت ها و فرصت هاست. نتایج پژوهش نشان می دهد که کلان شهر مشهد در موقعیت تهاجمی قرار گرفته و این واقعیت بیانگر آن است که کلان شهر مشهد باید از قوت ها و فرصت های خود برای رفع ضعف ها و تهدیدها استفاده کند. همچنین راهبرد ارتقای عملکرد زیرساخت های گذران اوقات فراغت موجود و خلق فضای کالبدی و معنوی متناسب با فرهنگ زیارت اولویت اول را در بین راهبردهای تهاجمی به خود اختصاص داده است.
ساخت و اعتباریابی پرسش نامه های باور به جهان آخرت و باور به جهان آخرت عادلانة اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف ساخت و اعتباریابی مقدماتی پرسش نامه های باور به جهان آخرت و باور به جهان آخرت عادلانة اسلامی اجرا شد. جامعة آماری شامل دانشجویان رشتة روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان (اصفهان) بودند که از بین آنها 267 نفر با روش نمونه گیری دسترس پذیر انتخاب شدند و به پرسش نامه های باور به جهان آخرت اسلامی، باور به جهان آخرت عادلانة اسلامی، باور به دنیای عادلانه برای دیگران و اخلاق کاری اسلامی پاسخ دادند. نتایج تحلیل هم بستگی نشان داد باور به جهان آخرت اسلامی و باور به جهان آخرت عادلانة اسلامی، با باور به دنیای عادلانه برای دیگران دارای رابطه معناداری نیست (05/0P>)؛ اما با اخلاق کاری اسلامی در تمامی ابعاد دارای رابطة معناداری هستند (01/0P<). نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که از بین باور به جهان آخرت اسلامی و باور به جهان آخرت عادلانة اسلامی، باور به جهان آخرت عادلانة اسلامی دارای توان پیش بین معنادار برای باور به دنیای عادلانه برای دیگران و ابعاد اخلاق کاری اسلامی است.
دین و اوقات فراغت
مبانی هستی شناختی سبک زندگی طیبه از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
«سبک زندگی» بیانگر ظهور الگوواره های نوین در عرصه علوم اجتماعی است. خاستگاه متفاوت سبک های زندگی بشر را می توان در باورها، تفکرات، مبانی، پیش فرض ها، نوع نگاه به انسان، هستی، اهداف، زندگی، ارزشها و در الگوهای رفتاری بشر جست وجو کرد. در نوشتار پیش رو، با بهره گیری از روش تحلیلی و توصیفی به روش اسنادی در منابع قرآنی و کتاب های مربوط به مبانی هستی شناختی، سبک زندگی به بحث و بررسی گذارده شده است. بررسی مهم ترین «مبانی هستی شناختی سبک زندگی از دیدگاه قرآن»، چارچوب کلی و استانداردهای سبک زندگی مؤمنانه و در مرحله متعالی تر، سبک زندگی طیبه را تعیین می کند و موجب تمایز این نوع سبک زندگی از دیگر سبک های زندگی رایج در دنیای مدرن می شود. در واکاوی «مبانی هستی شناختی»، نوعی جهان بینی به دست آمد که نشان می دهد نگاه به هستی یا الهی و توحیدی است (یعنی دارای هویت از اویی و به سویی) و یا الحادی و مشرکانه. پذیرش هر یک از این مبانی آثار و تبعاتی دارد و هر کدام الگوهای رفتاری و سبک زندگی متناسب با خود را در بعد فردی و اجتماعی می آفریند.
بررسی رابطه هویت قومی و ملی با تأکید بر نقش دینداری: نمونه موردی دانش آموزان متوسطه شهر یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
بررسی رابطه هویت ملی و قومی از برجسته ترین موضوع های مورد توجه جامعه شناسان و محققان خارجی و ایرانی بوده است. این رابطه را می توان در پرتو تأثیر دو دسته عوامل گریز از مرکز و یا گراینده به مرکز بررسی کرد. در دهه های اخیر، متأثر از جهانی شدن و تضعیف هژمونی تئوری های ""دنیوی شدن""، دین و دینداری از مهمترین عوامل مرکز گریز و یا مرکزگرا در سرتاسر جهان بوده اند. مقاله حاضر، با فرض گرفتن نقش مرکزگرایی دین در ایران، با روش کمّی و پیمایشی، به بررسی رابطه هویت قومی و ملی دانش آموزان متوسطه شهر یاسوج با تأکید بر نقش دینداری پرداخته است. بر اساس نتایج تحقیق، رابطه هویت قومی و ملی مثبت بوده و ابعاد چهارگانه دینداری، به ویژه ابعاد اعتقادی و عاطفی آن، همبستگی مثبت و مستقیمی با هویت ملی پاسخگویان داشتهاند. همبستگی ابعاد دینداری، به استثنای بعد پیامدی، با هویت قومی پاسخگویان معنی دار نبوده است. بر اساس آزمون همبستگی جزئی می توان گفت، علی رغم مثبت بودن رابطه دینداری و هویت ملی، میزان تأثیر دینداری بر بسط دایره هویت جمعی پاسخگویان از هویت قومی به هویت ملی زیاد نبوده و این متغیر توانسته است، تنها 14 درصد از واریانس هویت ملی پاسخگویان را تبیین کند.
علل انحطاط تمدن اسلامی از منظر استاد مطهری با تأکید بر تحلیل محتوای کتاب داستان راستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
علل انحطاط تمدن اسلامی از موضوعاتی است که ذهن اندیشمندان بسیاری را به خود جلب کرده است و نظریه پردازان زیادی هم از منظرهای گوناگون نظریه هایی در تبیین این موضوع بیان کرده اند. استاد مرتضی مطهری ازجمله اندیشمندان ایرانی است که این موضوع سال ها دغدغه ذهن او بوده و برای بررسی این موضوع نقشه راه همه جانبه ای ترسیم کرده است. ایشان معتقد بود اصلاح نگرش بر اصلاح عمل مقدم است؛ پس برای بهبود عملکرد افراد جامعه ابتدا باید نگرش آنها را اصلاح کرد. همچنین، نقطه آغاز این حرکت اصلاحی، عموم مردم هستند؛ زیرا هر اصلاحی از سطح عموم آغاز می شود و به سطح خواص و حاکمان می رسد. بر همین اساس، استاد مطهری کتاب داستان راستان را نوشت تا نوجوانان را مخاطب این اصلاح نگرش قرار دهد. این پژوهش به کمک روش تحلیل محتوای کیفی در پی استخراج مفاهیمی است که استاد مطهری در این کتاب به مخاطب جوان خود منتقل می کند. همچنین، در پی بررسی میزان انطباق مفاهیم مندرج در این اثر با دورنمایه، نقشه راهی است که ایشان برای احیای تمدن اسلامی ترسیم کرده بود. بر اساس نتایج پژوهش، مقوله هایی که در تحلیل محتوای این اثر به دست آمد تا حد بسیار زیادی با نظریه استاد درباره علل انحطاط تمدن اسلامی منطبق است.
ارزیابی و گونه شناسی دیدگاه شرقشناسانهمدلبا دانش اجتماعی مسلمانان
حوزههای تخصصی:
مقاله حاضر، به بررسی و ارزیابی دیدگاه شرقشناسان درباره تمدن و دانش اجتماعی مسلمانان میپردازد. نظر «دیگری» -شرق شناسان- در مورد «خود» - مسلمانان- و تصویری که آنها از مسلمین و دانش آنان به تصویر میکشند، جامعه علمی مسلمین را در شناسایی خویش یاری رسانده، موقعیت و استراتژی رقیب را در تعامل با خود در نظر میگیرد. ملاک همدل بودن، میزان توافق با تمدن و دانش اجتماعی مسلمانان است. در این نوشتار، ابتدا شرق شناسان همدل گونه شناسی شده و نظریههای آنان ذیل رویکرد متناسب با آن مطرح گردیده است. نظرات این دسته از شرق شناسان در سه رویکرد سنتگرایی پدیدارشناختی و تاریخ گرایی گونهشناسی شده و نظریههای آنان ذیل رویکرد متناسب با آن مطرح گردیده است. در انتها نیز بر حسب پیش فرضهای مبنایی هر رویکرد، نظریههای رویکرد مدنظر، مورد ارزیابی قرار گرفته است. در طیف شرق شناسان همدل به آن ماری شیمل، ایزوتسو و کربن، رنه گنون و گوستاو لوبون می توان اشاره کرد. این مقاله با هدف شناسایی و ارزیابی دیدگاه شرق شناسان درباره دانش اجتماعی مسلمین تدوین شده است. داوری غیرعلمی و نژادپرستانه «دیگری» درباره دانش اجتماعی مسلمین نتیجه این مقاله است. چارچوب نظری مقاله مذکور، نظریه «خود آیینه سان» چارلز هورتن کولی است که بر مفهوم «دیگری» طرحبندی شده است. نوع تحقیق بنیادی و روش تحقیق تاریخی- توصیفی است.
دو گونه طبقه بندی علوم در نگاه اِخوان الصّفا و خُلّان الوَفا(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
در میان مسلمانان اِخوان الصّفا و خُلّان الوَفا، یکی از مهم ترین گروه هایی هستند که به موضوع طبقه بندی علوم توجه ویژه داشتند. هدف اخوان الصفا، ایجاد تحول فکری و بنیادی در جامعه بود تا از آن طریق، انسان ها را به سعادت برسانند. از این گروه بیش از پنجاه رساله در زمینه های گوناگون دانش و فرهنگ به جای مانده است که نمایانگر سهم قابل توجه ایشان در رشد و شکوفایی فرهنگ اسلامی باشد. چینش موضوعات و تربیب این رسائل که شباهت بسیارى به یک دایرة المعارف فلسفی- علمى دارد، یکی از مهم ترین منابع برای استخراج طبقه بندی مطلوب علوم از نگاه اخوان الصفا است. در کنار این طبقه بندی که بر اساس ماهیت سلسله مراتبی علوم به سامان آمده، در رساله هفتم این مجموعه رسائل و ذیل رساله «فی الصنائع العلمیه و الغرض منها»، طبقه بندی دیگری از علوم مطرح شده که با طبقه بندی به دست آمده از ترتیب رساله ها تفاوت فراوانی دارد. این مقاله می کوشد ضمن شرح دوگانگی این دو طبقه بندی، به تبیین دیدگاه و نقش اخوان الصفا در دسته بندی علوم اسلامی بپردازد.
نظام اجتماعی غرب: پست سکولاریسم و امکان گذار از سکولاریسم؛ گفتاری در شرح تمایز سکولاریسم و لائیسیسم
حوزههای تخصصی:
حج – مناسک گذر
حوزههای تخصصی:
حج یکی از فروع دین اسلام و مجموعه اعمال واجبی است که هر فرد مسلمان بالغ‘ عاقل و آزاد در صورت داشتن استطاعت مالی (و جسمی) بایستی یکبار در طول عمر خود آنرا انجام دهد. مطابق احادیث و روایات‘ حج چهارمین رکن از ارکان دین اسلام و پرچم آن است. حتی حیات و بقاء دین را وابسته به پابرجائی کعبه و وجود مراسم حج دانسته اند و به ترک کنندگان آن وعده عذاب الهی داده اند. حج را شریعت هم نامیده اند‘ یعنی در واقع حج را مینیاتوری از تمام دین اسلام شمرده اند. در هیچ یک از عبادات دیگر‘ این همه ویژگی اسلامی یکجا جمع نشده است و خداوند با واجب ساختن حج خواسته است ابعاد گوناگون تعالیم و دستورات اسلامی را در یک عبادت واحد جای دهد‘ تا هر مستطیعی در عمر خویش یک بار و در مدت معینی اسلام را در تمامیت آن ‘ اما به صورت مختصر و محدود تجربه و تمرین نماید. حج سیری کوتاه و نگرشی گذرا به تاریخ صدر اسلام و تأسیس و رشد مکتب نیز هست. مکه و بخصوص مدینه کتاب خاطرات پیامبر (ص) و یاران اوست. در منطقه مکه‘ همه جا در مسجدالحرام و بیرون آن‘ عرفات‘ غار حرا‘ شعب ابوطالب‘ مشعر و منی و ... و در مدینه نیز مسجد النبی‘ بدر‘ خیبر‘ احد‘ مسجد قبا‘ مسجد مباهله و بقیع و ... همه یادآور روزها و سالهای سخت و آسانی است که بر حبیب الهی و اهل و آل و دوستانش گذشته است. از سوئی حج را می توان مراسم پالایش افراد دانست. جائی که خداوند وعده کرده است که همه گناهان گذشته را می بخشد. حج در واقع می تواند مراسم تشرف و تقرب به درگاه الهی باشد و پاداش حج مبرور جز بهشت نیست و به کسی که اعمال حج را درست انجام داده باشد‘ گفته می شود که : گناهانت آمرزیده شده‘ عملت را هم چون یک نوزاد تازه متولد شده با امید و پویایی از سر بگیر. حج به بیان جامعه شناختی آن‘ ‹‹مناسک گذر››‘ نیز هست. نقطه عطفی است در زندگی هر مسلمان تا در آن جا بار آلودگیها و کژیهای گذشته را طی تشریفات فرهنگی خاص در مکه و بخصوص در عرفات بر جای گذارد و به ‹‹تشرف›› دست یابد و ‹‹حاجی›› شود و در معاهده ای جدید و در تولدی دوباره‘ به عضویت گروهی اجتماعی – دینی درآید که امت سرافراز خیرند و هم دعوت کننده به خیر.
مطالعات دینی در نظام آموزش عالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مساله اصلی در این مقاله، شناسایی وضعیت آموزش دین در نظام آموزش عالی در دوره معاصر می باشد. بدین لحاظ سعی شده تا ضمن معرفی مراحل سه گانه (آموزش دین برای دینداری، آموزش رفتارهای دینی در جریان توسعه و دین به عنوان عنصر اصلی فرهنگ جدید) تحول آموزشی صورت گرفته در طی زمان بیان شده و به تفکیک سه نوع آموزش دین در نظام آموزش عالی اشاره شود. حوزه جدید مطالعات دینی به عنوان بخشی از مطالعات فرهنگی تلاش دارد تا به آموزش دین روزمره و زیست دینی که متن زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم را تشکیل می دهد و در نظام آموزش عالی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، توجه کند. بدین لحاظ ضرورت توسعه و پردازش به رشته مطالعات دینی در میان مجموعه رشته های علوم اجتماعی برای فهم تجربه دینی مردم دینی ایران همواره احساس می شود. از این منظر است که مطالعه آموزش دین و دین داری می تواند تغییرات صورت گرفته در جامعه ما را تبین و تفسیر نماید.