درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۷۶۱ تا ۴٬۷۸۰ مورد از کل ۳۴٬۸۶۳ مورد.
۴۷۶۱.

ارائه روابط کاهندگی برای رخدادهای حوزه نزدیک و دور گسل با استفاده از دو روش شبیه سازی برای ایالت لرزه زمین ساخت زاگرس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱۲۷ 43 - 54

کلیدواژه‌ها: شبیه سازی جنبش نیرومند زمین حوزه نزدیک و دور گسل ایالت لرزه زمین ساختی رابطه کاهندگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۷۴
شبیه سازی جنبش نیرومند زمین به ویژه برای مناطقی که از آن ها داده ای در دسترس نیست، نقش مهمی در برآورد پارامترهای این جنبش ایفا می کند. یکی از روش های بررسی زمین لرزه ها با استفاده از شتاب نگاشت ها، شبیه سازی جنبش نیرومند زمین است. با معرفی دو مدل شبیه سازی تعینی (اجزای محدود- عدد موج گسسته[1]) و گسل محدود که صحت سنجی و اعتبارسنجی آن ها مورد بررسی قرار گرفته است، برای رخدادهای حوزه نزدیک (فاصله کمتر از 20 کیلومتر تا گسل مسبب) و دور ازگسل، نگاشت های شبیه سازی شده تولید، و روابط کاهندگی و پارامترهای جنبش نیرومند زمین برای ایالت لرزه زمین ساختی زاگرس ارائه شده اند. به منظور تعیین پارامترهای کلیدی ورودی شبیه سازی، مطالعات معتبر صورت گرفته زمین شناسی و لرزه شناسی مربوط به ناحیه لرزه خیز زاگرس، مورد استفاده قرار گرفته است. برای تولید بانک اطلاعاتی جامع تعداد زیادی ایستگاه فرضی در زوایای مختلف در اطراف گسل لحاظ شد. با در نظرگرفتن پارامترهای زلزله شناسی منطقه، حدود 20000 شتاب نگاشت مصنوعی تولید شده است. روابط کاهندگی ارائه شده براساس تحلیل نتایج پارامترهای بیشینه شتاب زمین[2] و دامنه پالس با روابط معتبر جهانی و روابط ارائه شده برای ایالت لرزه زمین ساختی زاگرس مورد مقایسه قرار گرفته و همخوانی (درصد تطابق) قابل قبولی با آن ها نشان می دهد. این روابط می توانند چشم انداز تازه ای در مکانیابی ها، بررسی رفتار دینامیکی سازه ها و توسعه زیرساخت های مختلف در راستای کاهش حداکثری و پیش بینی خسارات ناشی از زلزله ارائه دهند. [1]- Finite fault-Discrete wave number[2]- PGA(Peak Ground Acceleration) 
۴۷۶۲.

ارزیابی نقش نوع داده های ورودی بر دقت نقشه خطر بهمن برفی با رویکرد داده محور آنتروپی شانون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 59 - 71

کلیدواژه‌ها: بهمن برفی آنتروپی شانون الیگودرز پهنه بندی مدلسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۴۱
در دهه های اخیر استفاده از الگوریتم های مختلف مدل سازی مکانی برای تعیین مناطق تحت خطر آن توسعه یافته است. ولیکن در همه مدل های داده محور برای آموزش اولیه نیاز به نقاط محل رخداد پدیده مورد نظر می باشد. بنابراین نوع پراکنش داده های آموزشی می تواند بر روی نقشه های خطرخروجی تأثیرگذار باشد. مهمترین هدف این پژوهش ارزیابی نوع دادها-های ورودی به روش داده محور (مبتنی بر آنتروپی شانون و رگرسیون لاجستیک) در تهیه نقشه پهنه بندی خطر بهمن برفی در محدوده آبشار آب سفید شهرستان الیگودرز می باشد. برای این منظور پس از بازدید میدانی و تعیین نقاط دارای مخاطره بهمن، تعداد 10 متغیر ژئومورفومتریک استخراج شد و با چهار روش مختلف، نقاط مستعد رخداد بهمن برفی برای مدل سازی معرفی شد. نتایج دقت مدل های پیشبینی (AUC)، نشان داد دقت نقشه های پیش بینی شده 81/0 تا 95/0 متغییر بوده است. همچنین معیارهای مرتبط با پوشش گیاهی و شیب (عامل انرژی) بیشترین وزن را در رخداد بهمن برفی به خود اختصاص دادند. یافته های مقایسه مکانی نقشه های تهیه شده با یکدیگر حاکی از تفاوت 53%-9% بین مناطق مستعد رخداد بهمن در بین چهار روش معرفی شده می باشد. با توجه به طور نتایج دریافتی نوع روش معرفی نمونه های آموزشی مبتنی بر روند انتخاب تصادفی نقاط از محدوده تجمع برف دارای بیشترین دقت می باشد. در واقع به توجه به اینکه بهمن یک مخاطره مکانی می باشد لذا انتخاب نمونه های مورد نظر برا انجام آموزش نباید بر اساس محل تجمع و مشاهده پشته بهمن تجمع یافته باشد و باید بر پایه محل تجمع برف در بالادست آن انتخاب شود.
۴۷۶۳.

مهاجرت گزینشی در ایران: الگوها و تفاوت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۶) 139 - 153

کلیدواژه‌ها: مهاجرت گزینشی شدّت مهاجرت اوج مهاجرت توسعه یافتگی مهاجرت داخلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۱۶۴
مهاجرت رخدادی گزینشی است و مهاجران نمونه تصادفی از جمعیت مبدأ نیستند.این موضوعی است که این مقاله با استفاده از داده های سطح خرد سرشماریهای نفوس و مسکن 1390 و 1395 در چارچوب شاخص هایی نظیر شدّت مهاجرت و سن در اوج مهاجرت به آن می پردازد.. از میان نظریات مطرح شده دراین باره، تلاش شده تا مفروضات نظریات مرتبط با چرخه عمر و زندگی که با واردکردن تعیین کننده های بلافصل سعی در نشان دادن اثرات این تعیین کننده ها در مشخص کردن الگوهای مهاجرتی در جوامع مختلف دارند موردبررسی قرار گیرند. نظریه تعیین کننده های بلافصل مهاجرت بر اثرگذاری برخی عوامل تغییر یابنده در زندگی فرد مانند ازدواج، شروع و پایان تحصیلات، و ورود به بازار کار که موجب تغییر وضعیت فرد در مراحل مختلف زندگی می شوند، بر گزینشی بودن فرایند مهاجرت تأکید دارد. نتایج بررسی نشان داد که در دهه 95-1385 با تأخیر سنی (به ویژه برای مردان) و شدّت کمتر مهاجرت در نقاط اوج آن روبرو بوده ایم. همچنین، نتایج نشان داد که شدّت مهاجرت در تمام سنین در استان های بیشتر توسعه یافته بیشتر از سایر استان ها و در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی بوده است. بعلاوه، بیشترین شدّت مهاجرت در میان جوانان، مردان، افراد متأهل، و تحصیل کردگان دانشگاهی بوده است. در دوره 95-1390 در مقایسه با دوره 90-1385، تفاوت های جنسیتی مهاجرت کاهش یافته و احتمال مهاجرت افراد با تحصیلات دانشگاهی افزایش یافته است. ازاین رو، عوامل چرخه عمر و گذارهای زندگی با شدّت مهاجرت هم خوانی داشته و در برخی دوره های چرخه زندگی مهاجرت به اوج خود می رسد.
۴۷۶۴.

واکاوی و ارزیابی ارتباط بین دمای سطح زمین با کاربری اراضی و شاخص پوشش گیاهی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز خیاوچای، مشگین شهر)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 22 - 37

کلیدواژه‌ها: دمای سطح زمین کاربری اراضی شاخص پوشش گیاهی حوضه خیاوچای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۴۹
از آنجا که تغییرات کاربری اراضی در سطوح وسیع و گسترده صورت می گیرد بنابراین تکنولوژی سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سامانه های بروز همچون سامانه گوگل ارث انجین ابزاری ضروری، کارآمد و با ارزش جهت پایش تغییرات می باشد. بنابراین هدف از این پژوهش واکاوی و ارزیابی ارتباط بین دمای سطح زمین با کاربری اراضی و شاخص پوشش گیاهی در حوضه آبخیز خیاوچای مشگین شهر در استان اردبیل می باشد. در همین راستا جهت تهیه نقشه های کاربری اراضی از تصاویر ماهواره ای لندست استفاده گردید. در مرحله بعد با انجام تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک اقدام به جمع آوری نمونه های آموزشی از سطح منطقه انجام شد در همین راستا جهت بالا بردن دقت کار از تصاویر گوگل ارث و بازدید میدانی از منطقه مورد مطالعه نقشه های کاربری اراضی با استفاده از روش طبقه بندی ماشین بردار پشتیبان (SVM) در 6 کلاس کاربری (مناطق مسکونی، برفی، آبی، مراتع، کشاورزی آبی و دیم) تهیه شد. در گام بعد مقادیر ضریب کاپا و صحت کلی برای سال های 1381 و 1401 محاسبه شد که به ترتیب برابر با 89/0، 61/91 و 94/0، 16/94 درصد به دست آمد. سپس اقدام به تهیه نقشه های شاخص پوشش گیاهی و دمای سطح زمین حوضه مورد مطالعه در محیط برنامه نویسی گوگل ارث انجین انجام گردید. نتایج نشان داد که میانگین دمای سطح زمین برای ماه خرداد سال 1381 با بیشینه دما 71/38 درجه سانتی گراد در قسمت های شمالی حوضه خیاو چای به وقوع پیوسته است و کمینه دما در نواحی جنوبی با متوسط دمای 87/15 درجه سانتی گراد رخ داده است. از طرفی وضعیت میانگین دمای ماه خرداد برای سال 1401 نشان داد که هسته حرارت گرمایی نسبتا در عرض های بالا تر متمرکز یافته است و این رابطه مستقیمی را با شاخص پوشش گیاهی دارد.
۴۷۶۵.

شناسایی ابعاد تأثیرگذاری فنّاوری واقعیت افزوده در گردشگری و موزه با تأکید بر رویکرد «گردشگر به مثابهٔ یادگیرنده»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۶) 23 - 42

کلیدواژه‌ها: واقعیت افزوده گردشگری فناوری میراث فرهنگی یادگیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۲۰۷
صنعت گردشگری یکی از بخش های اثرگذار در تولید ناخالص داخلی بسیاری از کشورهاست و تأثیر مستقیمی در توسعهٔ اقتصادی دارد. اما تورهای شهرهای سنتی به دلیل محدودیت های زمانی، سطح متفاوت علاقهٔ گردشگر و مسائل ارتباطی با چالش هایی مواجه شده اند. در این میان، فنّاوری واقعیت افزوده قادر به ارائهٔ محتوای چندرسانه ای بلادرنگ متناسب با ویژگی ها و ترجیحات گردشگران شده است و نباید در صنعت گردشگری نادیده انگاشته شود. به همین دلیل، پژوهش حاضر یافته های حاصل از مرور نظام مند پژوهش های گردشگری را که از واقعیت افزوده استفاده کرده اند ارائه می دهد. جست وجوی نظام مند با استفاده از پایگاه های علمی وب آو ساینس و گوگل اسکالر انجام شد. ابتدا، ۵۷۴ مقاله به دست آمد. سپس، براساس معیارهای پژوهش، ۶۶ پژوهش انتخاب شد. برای تحلیل داده ها از روش کدگذاری سه مرحله ای اشتراوس و کوربین استفاده شد. ابعاد اثرگذاری واقعیت افزوده در گردشگری در هفت بُعد دسته بندی شدند که شامل تجربهٔ بازدید، فرهنگ گردشگری، تعامل گردشگر، بُعد زیبایی شناختی گردشگری، ارزش آموزشی برای گردشگر، مدل های بازاریابی حوزهٔ گردشگری و موزه ها و بهبود کیفیت گردشگری برای بازدیدکنندگان کم توان است. همچنین، سیستم واقعیت افزوده مبتنی بر تصویر بیشترین استفاده را نشان می دهد. این یافته ها می تواند به منزلهٔ راهنما برای پژوهشگران آتی و توسعه دهندگان نرم افزارهای واقعیت افزوده در حوزهٔ گردشگری استفاده شوند.
۴۷۶۶.

بررسی چالش های هم پیوندی مناطق روستایی و شبکه های فرامنطقه ای با رویکرد نوآوری اجتماعی منطقه(محدوده مورد مطالعه: مناطق روستایی شهرستان سمیرم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال ۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 69 - 92

کلیدواژه‌ها: نوآوری اجتماعی شبکه نوآورانه تحلیل شبکه های اجتماعی شهرستان سمیرم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۷
امروزه نوآوری در تقویت شبکه های فرامنطقه ای اهمیت بسیاری دارد. شبکه های نوآورانه منطقه ای میتوانند با استفاده از رویکردهای همپیوندی مناطق روستایی ارتباطات مستحکمی را با شبکه های فرامنطقه ای برقرار کنند. شرایط غیرقابل انتظاری که این پژوهش پیرامون آن شکل گرفته آن است که در محدوده شهرستان سمیرم علیرغم امکانات بسیاری که برای شکل گیری شبکه نوآور منطقه ای وجود دارد، این منطقه نتوانسته است به هیچ شبکه ای حول نوآوری منطقه ای من جمله شبکه نوآور اجتماعی دست یابد. هدف این پژوهش بررسی چالش های شبکه های نوآوری اجتماعی با رویکرد هم پیوندی مناطق روستایی با شبکه های فرامنطقه ای است، سوال اصلی این است که چالش های کلیدی سد راه ایجاد شبکه های نوآور اجتماعی و همچنین شرکت های اجتماعی کدامند؟ این مقاله در نظر دارد با تحلیل محتوای کیفی مبتنی بر مصاحبه های نیمه ساختار یافته با خبرگان این حوزه به بررسی چالش های شبکه های نوآورانه روستایی بپردازد. روش پژوهش کیفی اکتشافی است که بر مبنای مصاحبه نیمه ساختار یافته با مسئولین و متخصصان محلی برنامه ریزی منطقه ای و توسعه روستایی می باشد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، با استفاده از تحلیل محتوای کیفی مصاحبه ها، با استفاده از نرم افزار MAXQDA یافته های پژوهش ارائه گردید. نتایج حاکی از آن است که مناطق روستایی سمیرم دارای ضعف زیرساختی، مدیریتی، اقتصادی است و عدم مشارکت مردم در توسعه روستا نیز یکی از چالش های حائز اهمیت است که در پی بی اعتمادی مردم نسبت به مسئولین محلی و همچنین قبیله گرایی در این مناطق به وجود آمده است. در مناطق روستایی سمیرم میتوان با استفاده از شرکت های فنی و مهندسی کشاورزی که زیر نظر جهادکشاورزی فعالیت دارند به توسعه و ایجاد شبکه های نوآور اجتماعی پرداخت، زیرا که سازوکاری نزدیک به شرکت های اجتماعی بررسی شده در مبانی نظری دارند.
۴۷۶۷.

تبیین عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۲) 165 - 184

کلیدواژه‌ها: گردشگری دسترسی زیرساخت تبلیغات رضایت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۹۵
بهره مندی از منافع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گردشگری، منوط به شناخت عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضا است. لذا هدف این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری در شهر زنجان است. این پژوهش، از نوع پژوهش های کمی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، مبتنی بر داده های کتابخانه ای و میدانی است. به منظور توزیع پرسشنامه، نمونه ای با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 360 نفر مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل داده ها، با استفاده از شاخص های آمار توصیفی همچون توزیع فراوانی و آزمون های آماری استنباطی ازجمله آزمون تی تک نمونه ای، خی دو و فریدمن انجام شده است. براساس یافته های تحقیق، میزان رضایت از دسترسی به جاذبه های گردشگری در شهر زنجان با میانگین 54/3، میزان رضایت از زیرساخت های گردشگری شهر زنجان با میانگین 41/3، میزان رضایت از تبلیغات گردشگری با میانگین 15/3، و میزان رضایت از وضعیت اجتماعی در شهر زنجان با میانگین 56/3 و معناداری 000/0 در سطح مطلوب ارزیابی می گردند. همچنین نتایج حاصل از بررسی تفاوت میان مؤلفه ها نیز نشان داد که مؤلفه اجتماعی با میانگین 77/2 و سطح معناداری 000/0 بیشترین تأثیر را بر تقاضای گردشگری شهر زنجان دارد. پس از آن، مؤلفه دسترسی با میانگین 65/2 و معناداری 000/0، به لحاظ تأثیرگذاری بر تقاضای گردشگری در رتبه دوم قرار دارد. همچنین مؤلفه زیرساخت ها و مؤلفه تبلیغات به ترتیب با میانگین 47/2 و 12/2 و سطح معناداری 000/0 در رتبه های سوم و چهارم قرار گرفتند.
۴۷۶۸.

سنجش طرح تفصیلی منطقه ده تهران با استفاده از روش ارزیابی اثرات سلامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 253 - 268

کلیدواژه‌ها: ارزیابی اثرات سلامت (HIA) طرح تفصیلی منطقه 10 تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۶
امروزه رشد نرخ شهرنشینی در جهان نه تنها مسائلی نظیر تخریب محیط زیست، ناکارآمدی بافت های شهری و معضلات ترافیکی را به همراه آورده، بلکه بر سلامت ساکنان شهری نیز تأثیری سوء گذاشته است. درواقع سلامتی شهروندان به شدت تحت تأثیر برنامه ها و پروژه های شهری نظیر مسکن، نوسازی شهری و سیستم حمل ونقل قرارگرفته و در معرض تهدید می باشد. از طرفی برنامه های توسعه شهری که در قالب طرح ها اجرا می گردند از مهم ترین ابزار برنامه ریزان در راستای مداخله در امور شهر به شمار می آیند که توجه به آن ها می تواند در زمینه افزایش سلامت شهروندان مناسب باشد. جهت ارزیابی طرح ها از روش های مختلفی استفاده می شود. روش ارزیابی اثرات سلامت (HIA)، با شناسایی ارتباط بین عوامل برنامه ریزی شهری و سلامت، میزان تأثیر یک برنامه شهری را بر سلامت شهروندان می سنجد و قبل از اجرایی شدن یک طرح آثار آن را بر سلامت شهروندان نشان دهد. هدف از انجام این تحقیق به طورکلی شناسایی سلامت در برنامه ریزی شهری و به طور خاص ارزیابی طرح تفصیلی منطقه ده شهر تهران با روش ارزیابی اثرات سلامت می باشد. در مورد روش انجام این پژوهش که از نوع کاربردی است باید گفت که با توجه به مشکلات منطقه ده تهران نظیر ناکارآمدی بافت شهری و مشکلات محیط زیستی و ترافیکی و همچنین در توجه به مبانی نظری، متغیرهای سنجش پژوهش استخراج گردید و سپس به ارزیابی طرح تفصیلی آن با روش ارزیابی اثر سلامت پرداخته شد که در بطن این ارزیابی، ابزارهای مطالعه اسنادی و مصاحبه نیمه ساختاریافته که از نرم افزار expert choice استفاده می کند وجود داشت. یافته های تحقیق نشان داد که هشت معیار در چهار مؤلفه حمل ونقل و دسترسی پایدار، اقتصاد پایدار و همه شمولی اجتماعی بیشترین تأثیر بر سلامت را دارند. در پایان نیز با ارزیابی طرح تفصیلی منطقه ده به روش آمیخته پژوهشی مشخص شد که معیارهای کیفیت محیط سکونت (با امتیاز 0.271)، دسترسی به خدمات عمومی (0.165) و بهینگی اندازه مسکن (0.143) دارای بیشترین تأثیر منفی بر سلامت شهروندان این منطقه هستند و ضروری است که جهت بهبود وضعیت سلامتی شهروندان منطقه ده شهر تهران توجه اساسی تری به مسائل کیفیت محیط سکونت، دسترسی به خدمات عمومی و بهینگی اندازه مسکن در طرح تفصیلی این منطقه صورت گیرد.
۴۷۶۹.

ارزیابی فضایی عوامل مؤثر بر آسیب پذیری در برابر سیلاب (مورد مطالعه: محلات کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۸ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 41 - 56

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری سیلاب ارزیابی فضایی مدل MOVE محلات شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۴۷
افزایش چشمگیر شهرنشینی همراه با تراکم بیش ازحد جمعیت و فعالیت در شهرها و روند رو به رشد آن به لحاظ تنوع و دگرگونی های کارکردی و کالبدی موجب افزایش اهمیت موضوع آسیب پذیری شهری در برابر مخاطرات طبیعی نظیر سیلاب شده است. این پژوهش با استفاده از 54 شاخص کلیدی در چارچوب مدل MOVE میزان آسیب پذیری مناطق شهر تهران را مشخص نموده است. سپس نتایج به صورت فضایی تحلیل و میزان آسیب پذیری در هریک از ابعاد و همچنین شاخص نهایی تعیین شده است. در این پژوهش از مدل MOVE و GWR استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که در شاخص نهایی، محلات جنوب غربی و شمال شرقی تهران دارای نامناسب ترین شرایط و بالعکس مناطق مرکزی تهران، دارای مناسب ترین وضعیت بودند. مناطق 18، 19، 20 و 4 دارای بیشترین محلات با وضعیت آسیب پذیری متوسط تا بسیار زیاد بودند. همچنین محلات واقع در مناطق 8، 6، 10 و 7 به ترتیب دارای بهترین شرایط بودند. همچنین نتایج مدل رگرسیون وزن دار جغرافیایی نشان داد که زیر شاخص در معرض خطر بودن دارای بیشترین تأثیر و زیر شاخص های عدم تاب آوری و تأثیر پذیری به ترتیب در رتبه های بعدی قرار می گرفتند. در این بین با توجه به ضریب نزدیک به میانگین R2 در مجموع برآیند همه زیرشاخص ها، می توان گفت شاخص نهایی به دست آمده بر آسیب پذیری بالای ساکنان محلات مورد مطالعه به میزان زیادی تأثیر داشته است.
۴۷۷۰.

پهنه بندی حساسیت زیرحوضه های حوضه نکارود نسبت به سیل خیزی، نکا- مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هیدروژئومورفولوژی سال ۱۰ بهار ۱۴۰۲ شماره ۳۴ 100 - 75

کلیدواژه‌ها: سیلاب تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پهنه بندی سیل نکارود شمال ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۷
سیلاب به عنوان یک رخداد طبیعی و غیرمنتظره، در دهه های اخیر به فراوانی رخ داده است. در راستای کاهش خسارات ناشی از سیلاب و مدیریت سیلاب، ارزیابی احتمال خطر و تهیه نقشه های مناطق احتمال خطر امری ضروری می باشد. در دهه های اخیر در حوضه آبخیز نکارود سیل های مخرب زیادی رخ داده است. به همین دلیل جهت مدیریت سیلاب، کاهش خسارات و استفاده درست از منابع آبی، پتانسیل سیل خیزی زیرحوضه های حوضه آبریز نکارود مورد مطالعه قرار گرفته است. رودخانه نکا به طول 176 کیلومتر یکی از رودخانه های مهم استان مازندران و حوضه ی آبخیز نکا از حوضه های آبخیز دریای خزر است. در این پژوهش به منظور تهیه نقشه حساسیت زیرحوضه ها نسبت به سیلاب خیزی حوضه از 11 لایه اطلاعاتی فاکتورهای تجمع جریان، فاصله از شبکه زهکشی، طبقات ارتفاعی، شیب و جهت شیب، تراکم شبکه زهکشی، نقشه بارش، نقشه کاربری اراضی، زمین شناسی، شاخص قدرت جریان، شاخص رطوبت توپوگرافی و شاخص انحنای توپوگرافی استفاده شده است. لایه ها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، وزن دهی و و در نهایت با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی در نرم افزار ArcGIS لایه های استاندارد شده به وزن مربوطه ضرب و سپس نتایج تمام متغیرها با همدیگر جمع و رویهم گذاری شدند و نقشه حساسیت نهایی به پنج طبقه تقسیم گردید. نتایج پژوهش نشان می دهند حساسیت سیلاب در زیرحوضه های رودخانه نکا متفاوت می باشد. از میان عوامل محیطی موثر در مبحث سیل خیزی عوامل ارتفاع و تراکم آبراهه تاثیرگذارترین عوامل در خطر رخداد سیلاب بوده اند.
۴۷۷۱.

ساماندهی بخش اتوبوس رانی منطقه شهری خرم آباد با تأکید بر مدیریت سیستم حمل ونقل (TSM)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آینده پژوهی منطقه ای دوره ۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳ 45 - 63

کلیدواژه‌ها: بخش اتوبوس رانی منطقه شهری خرم آباد مدیریت سیستم حمل و نقل (TSM)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۶۴
یکی از چالش های اساسی در شهرهای جهان بحث تردد و جابجایی است. رشد بی رویه اتومبیل در شهرها و عدم توازن بین سطح کاربری اراضی حمل ونقل درون شهری و تعداد زیاد اتومبیل ها، برنامه ریزان و مدیران شهری را بر آن داشته است که با استفاده از حمل ونقل عمومی از ورود بی رویه اتومبیل های شخصی در شهر بکاهند. هدف این پژوهش ساماندهی سیستم حمل ونقل عمومی منطقه شهری خرم آباد با تأکید بر بخش اتوبوس رانی است. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و نیز مشاهدات میدانی بوده است که درنهایت برخی نتایج این تحقیق با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بر روی نقشه نمایش داده شده است. در منطقه شهری خرم آباد اتوبوس رانی عمده ترین وسیله حمل ونقل عمومی به شمار می رود، لذا در این پژوهش نحوه توسعه فیزیکی و افزایش محلات تحت نفوذ خدمات سازمان اتوبوس رانی و نیز محل تقریبی احداث پایانه های اتوبوس رانی شهر را در آینده نمایش داده ایم. با توجه به اینکه خیابان های شهر خرم آباد خصوصاً در بخش مرکزی شهر، دارای عرض کم هستند؛ بنابراین برای حمل ونقل عمومی این خیابان ها خودروهای ون پیشنهاد می گردد.
۴۷۷۲.

پیامدهای سیاسی و اجتماعی حضور خوارج در حوزه جغرافیایی خوزستان در عصر امویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۰) 316 - 322

کلیدواژه‌ها: خوزستان اسلام امویان خوارج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸ تعداد دانلود : ۸۱
عدم خشنودی مردم خوزستان از حضور فاتحان عرب ، نارضایتی از عمال بنی امیه ، محیط آشفته و ناامنی های اجتماعی و سیاسی ، مالیات های سنگین، قحطی و خشکسالی، اقلیم هماهنگ با شبه جزیره عربستان، جاده های ارتباطی مناسب بین عربستان و خوزستان و نزدیک بودن این ولایت به زادگاه خوارج و خصوصا اعمال خشونت امویان نسبت به این فرقه، زمینه ها و عوامل تسریع در مهاجرت، پذیرش و تثبیت خوارج را در خوزستان فراهم آورد. به این ترتیب خوارج که به عنوان یک گروه سیاسی، اجتماعی و مذهبی در خوزستان ظهور کردند، توانستند با طرح اندیشه برابری و مساوات طلبی و دوری از برتری نژادی، نظر مردم این ولایت را به خود جلب و با برخورداری از حمایت های مالی آنان لشکریان و پیروانی را فراهم آورده و در این منطقه به فعالیت و نبرد علیه حکومت مرکزی بپردازند. به طوری که در دهه هفتاد هجری ، فرقه ای از آنان به نام ازارقه در نقاط مختلف ایران پراکنده شدند. خوارج ازارقه با جذب هواداران فراوان و برخورداری از حمایت های مالی و نظامی مردم خوزستان، قریب به دو دهه ، یعنی از سال ۶۵ تا ۷۹ ه.ق در این ولایت به جنگ و گریز با حکومت مرکزی پرداختند. به این ترتیب حضور گسترده خوارج در خوزستان در طول دوره اموی، این منطقه را به عنوان مرکز اصلی زد و خورد آنان با والیان حکومت بنی امیه در آورد و به ناامنی های سیاسی و اجتماعی و نارضایتی مردم در این ولایت افزوده شد.
۴۷۷۳.

واکاوی نقوش در هنر پارچه بافی دوران آل بویه و جوامع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۲) 98 - 113

کلیدواژه‌ها: پارچه بافی آل بویه جوامع اسلامی نقوش حیوانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۲
یکی از مشهورترین نقوش پارچه در جوامع اسلامی، نقوش پارچه های دوران آل بویه است که ریشه در اعتقادات و باورهای دینی و مذهبی دارند. ورود اسلام و دگرگونی های فرهنگی و هنری زمینه ساز این تغییرات بود. هنر دوران آل بویه را می توان یکی از متعالی ترین دوره های هنر اسلامی- ایرانی لحاظ کرد. پژوهش حاضر پیوندی است میان نقوش هنر پارچه بافی عرضه شده در دوران آل بویه و جوامع اسلامی که نشان از اصول حاکم بر شکل گیری این هنر است. در این راستا ، به این پرسش ها پرداخته شد که نقوش به کاررفته در دوران آل بویه به چه صورت تصویر شده اند؟رنگ بندی و ترکیب این نقوش در دوران آل بویه و جوامع معاصر اسلامی چگونه است؟ روش پژوهش انتخابی ، تفسیری – تحلیلی با رویکردی تاریخی است و با مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و مطالعات میدانی به طور مستقیم جمع آوری شده است. نتایج حاکی از آن است که در دوره آل بویه نقوش پارچه ها در دسته خط ، نقش مایه های انسان ،حیوان و گیاه تقسیم می شوند، استفاده از خط کوفی، نسخ و خطوط روان تر، تزیینات بیشتر در نقوش، تقارن ، توجه به فضای مثبت و منفی، نقوش نمادین و اسلیمی به صورت متنوعی بافته می شده است. پارچه ها دارای کیفیت بالا، استفاده از رنگ های طبیعی ، بافت نرم و لطیف که باعث می شود این نقوش به صورت دستی بسیار آسان بافته شود،رابطه مستقیمی با کاربری آن ها دارد.
۴۷۷۴.

ارایه مدل اجرایی یکپارچه سازی صندوق های بیمه سلامت در راستای برنامه ریزی منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۲) 392 - 418

کلیدواژه‌ها: بیمه سلامت صندوق های بیمه سلامت یکپارچه سازی رویکرد تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۷۲
هدف تحقیق حاضر ارایه مدل اجرایی یکپارچه سازی صندوق های بیمه سلامت با رویکرد تطبیقی(ژاپن- سنگاپور- ترکیه- سوئد- نروژ- چین و ایران) بود. تحقیق حاضر یک مطالعه کیفی و کمی است .جامعه آماری اول تحقیق خبرگان بیمه سلامت هستند که با روش هدفمند در دسترس 20 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شدند.همچنین جامعه اماری دوم تحقیق بیمه شدگان بیمه سلامت هستند که با روش تصادفی ساده و جدول مورگان 384 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. جهت گرداوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی توسط نظرات خبرگان و پایایی با آلفای کرونباخ 0.87 بدست آمد و مورد تایید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کیفی و معادلات ساختاری و نرم افزار AMOS استفاده شد. یافته ها نشان داد که مدل دارای 7 بعد می باشد و کلیه عوامل ساختاری ،رفتاری و محیطی به میزان 0.83 با مقدار t 12.45 بر روی فرایندها تاثیر گذاشته و کلیه عوامل ساختاری ،رفتاری و محیطی به میزان 0.75 و مقدار t 10.34 بر روی نتایج بدست آمده موثر خواهد بود . همچنین کلیه ابعاد فرایندی (مدیریت فرایندها،فناوری اطلاعات و بهبود نیروی انسانی ) به میزان 0.87 و مقدار t 12.67 بر روی نتایج تاثیر گذار هستند و می توان بیان داشت که روابط صحت علی موجود در مدل تحقیق تائید شده و مدل نیز مناسب است.
۴۷۷۵.

تحلیل آثار پروژه تعمیم ترسیب کربن (مورد مطالعه: مناطق گل چشمه و بزیجان شهرستان محلات استان مرکزی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 240 - 263

کلیدواژه‌ها: ترسیب کربن عملیات آبخیزداری عملیات مرتع داری گروه توسعه آموزش مهارت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۶۶
پروژه ترسیب کربن تحت حمایت سازمان های مختلف بین المللی و با هدف اساسی کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در سطح کشورهای درحال توسعه در حال اجرا است. شهرستان محلات یکی از مناطق پیشرو در ایران برای اجرای این پروژه است. پروژه حاضر علی رغم دستاوردهای عینی، اثرات اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و روان شناختی فراوانی در مناطق تحت پوشش به جای گذاشته است. مطالعه حاضر با تکیه بر تکنیک پیمایشی، این اثرات را از دیدگاه 105 نفر از کارشناسان حاضر در منطقه تحلیل کرده است. نتایج نشان داد که پروژه ترسیب توانسته با اجرای عملیات آبخیزداری، مرتع داری و بیابان زدایی خطر رواناب و جاری شدن سیل در منطقه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و از فرسایش خاک در منطقه در حد قابل قبولی جلوگیری کند. با برگزاری 6 دوره آموزش مهارت، سطح مهارت شغلی شرکت کنندگان در دوره در حد مطلوبی افزایش یافت و هم زمان با برگزاری این دوره ها، 5 صندوق اعتبارات خرد نیز تأسیس شد که پشتوانه اقتصادی لازم برای راه اندازی 49 کسب وکار از این طریق فراهم شد. با شکل گیری 22 گروه توسعه، سطح سرمایه اجتماعی اعضای گروه ها به خصوص در بعد اعتماد اجتماعی در حد خوبی بهبود یافت. به علاوه، درنتیجه برگزاری دوره های آموزشی و همچنین سازمان دهی روستائیان در قالب گروه های توسعه، نگرش و رفتار آن ها در قبال منابع طبیعی و محیط زیست بهبود یافت. درمجموع، نتایج مطالعه حاضر بیانگر این است که اقدامات انجام گرفته در فرایند پروژه، در شکل گیری مؤلفه های توسعه پایدار متوازن در کنار محقق شدن هدف ترسیب کربن خاک تأثیر بسزایی داشته اند. 
۴۷۷۶.

شناسایی نواحی آسایش اقلیمی استان خوزستان به کمک تحلیل های چند متغیره و الگوی خودهمبستگی فضایی با تأکید بر معماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۹ ۴۲۴-۴۰۳

کلیدواژه‌ها: کلمات کلیدی: منطقه آسایش اقلیمی تحلیل ممیزی و خوشه ای تحلیل فضایی موران و هات اسپات خوزستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۹۳
در طول تاریخ بشریت انسان همیشه با تلاش و کوشش های خود برای رسیدن به آسایش و رفاه خود بارها همه سختی ها را تحمل کرده تا اینکه راهی برای رسیدن به آسایش خود را فراهم کند. از دیدگاه اقلیم، بیشترین تأثیر را عناصر دما، بارش ، رطوبت وتابش خورشید و باد بر احساس آرامش یا عدم آرامش می توانند داشته باشند که با توجه به شرایط اقلیمی در مناطق مختلف انتخاب نوع وتاثیر این عناصر بر افراد نیز متفاوت می باشد. هدف از این مطالعه بررسی و شناسایی منطقه آسایش اقلیم می باشد. برای این منظور داده های دما، بارش و رطوبت برای استان خوزستان از پایگاه داده ای شبکه اسفزاری طی دوره آماری 1965 تا 2014 استخراج گردیده است.دراین رویه ابتدا براساس توزیع احتمال شرطی حالت های مختلف دما، بارش و رطوبت برای منطقه با عدم آسایش اقلیمی طرح شده است در این مطالعه به شناسایی مناطق آسایش اقلیمی استان خوزستان به کمک تحلیل های چند متغیره (تحلیل خوشه ای و تحلیل ممیزی) والگوی خودهمبستگی فضایی (شاخص فضایی هات اسپات و شاخص فضایی موران) با تاکید بر معماری پرداخته شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که براساس تحلیل چند متغیره و تحلیل های فضایی منطقه آسایش اقلیم بیشتر بخش های شمالی و شرقی استان خوزستان را در بر گرفته است با این وجود نواحی آسایش اقلیمی شناسایی شده به روش فضایی کمی محدودتر بوده است. همچنین نتایج حاصل از هر دو روش چند متغیره و تحلیل الگوی خودهمبستگی فضایی نشان داد که مساحت تحت پوشش آسایش اقلیم به سمت دوره های اخیر از روند کاهشی قابل توجهی برخوردار بوده است که این روند کاهش در تحلیل های خوشه ای ( از 60/23 درصد در دوره ی اول به 60/17 درصد در دوره ی پنجم )و ممیزی( از 97/26 درصد در دوره ی اول به 98/14 درصد دردوره ی پنجم )قابل توجه بوده است.
۴۷۷۷.

ارائه الگوی ارزیابی تصمیم سازی در بازآفرینی شهری (نمونه موردی مناطق ناکارآمد شهر قم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۹ ۴۷۷-۴۵۹

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی شهری سیستم استنتاج فازی ناکارآمدی شهری قم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۴۱۵
ارزیابی تصمیمات در فرایند بازآفرینی شهری، باتوجه به ویژگی پیچیدگی، ابهام و عدم قطعیت آن، یک امری حیاتی است که مستلزم شناسایی معیارهای مؤثر بر تحقق آن و استفاده از روش های تصمیم گیری فازی است. هدف از انجام پژوهش معرفی یک روش دلفی فازی بر اساس استدلال کیفی، برای شناسایی و بومی سازی معیارهای مؤثر بر بازآفرینی شهری است. روش تحقیق، ترکیبی از روش های کمی و کیفی است. پژوهش حاضر برحسب هدف توسعه - کاربردی و برحسب اقدام محقق توصیفی - تحلیل است دیدمان (پارادایم) غالب در تدوین چارچوب نظری تحقیق، بازآفرینی شهری را سازه ای چندوجهی (محتوایی و فرایندی) تلقی می کند که یک راهبرد یکپارچه از فرایند تصمیم سازی ارائه می دهد. برای تدوین مدل مفهومی پژوهش از روش تحلیل محتوا و برای تحلیل مؤلفه ها و معیارهای بازآفرینی شهری، از سیستم استنتاج فازی (FIS) و نرم افزارهای Matlab و SPSS استفاده شده است. برای دستیابی به داده های موردنیاز پژوهش، پرسش نامه های باز و بسته، در بین خبرگان و گروه کارشناسی توزیع گردید. سپس داده های به دست آمده وارد سیستم استنتاج فازی شده و خروجی آنها به عنوان یافته های پژوهش تلقی گردید. طبق نتایج حاصل از مطالعه، تعداد 18 معیار جهت ارزیابی سیاست بازآفرینی شناسایی شدند. این معیارها، در مرحله انتخاب نهایی که با روش مصاحبه دلفی انجام شد، به 12 معیار کاهش داده شدند. نتایج به دست آمده بیانگر این است که مهم ترین و بی اهمیت ترین مؤلفه های بازآفرینی شهری در شهر قم به ترتیب عبارت اند از مؤلفه اقتصادی، عملکردی، کالبدی، مدیریتی، اجتماعی و زیست محیطی، همچنین مهم ترین و بی اهمیت ترین معیارهای ارزیابی بازآفرینی شهری به ترتیب عبارت اند از: اشتغال و درآمد، خدمات عمومی حمل ونقل و دسترسی مدیریت شهری ایمنی و امنیت سلامتی، مسکن و زیرساخت ها.
۴۷۷۸.

بررسی چشم انداز تغییرات شاخص های حدی دما و بارش در استان کردستان بر اساس سناریوهای واداشت تابشی (RCP)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۹ ۱۴-۱

کلیدواژه‌ها: تغییر اقلیم دمای فرین بارش فرین RclimDex LARS-WG کردستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۳۳۶
در سال های اخیر توجه به تغییر اقلیم و اثرات ناشی از آن اهمیت زیادی پیداکرده است که می توان آن را نتیجه پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و خسارت های مالی و جانی مربوط به رویدادهای فرین اقلیمی دانست. هدف از این مطالعه بررسی چشم انداز تغییرات دما و بارش های فرین در استان کردستان است. بدین منظور از داده های روزانه بارش، دمای حداقل و دمای حداکثر 6 ایستگاه همدید در طول دوره آماری (2016-1990) بهره گرفته شد. و تغییرات آن ها در دوره (2060-2041) با استفاده از مدل جهانی HadGEM2 تحت دو سناریوی RCP2.6 و RCP8.5 و ریزمقیاس گردانی آماری LARS-WG6 مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی روند نمایه های فرین اقلیمی نیز 27 شاخص مربوط به بارش و دما با استفاده نرم افزار RClimdex مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که در دوره (2016-1990) شاخص های فرین گرم دارای روندی مثبت و افزایشی هستند. این روند برای شاخص تعداد روزهای تابستانی و بیشینه ماهانه دمای حداکثر روزانه، معنادار است. این در حالی است که شاخص های فرین سرد دارای روند کاهشی و منفی بوده است. این روند فقط برای شاخص تعداد روزهای سرد معنادار بود. بارش های فرین نیز در اغلب ایستگاه ها دارای روند منفی و کاهشی است و این روند در اکثر ایستگاه ها معنادار است. نتایج حاصل از چشم انداز تغییرات اقلیمی نیز نشان داد در دوره آینده میزان دما افزایش و میزان بارش کاهش خواهد یافت.
۴۷۷۹.

تهیه نقشه درصد پوشش گیاهی مراتع و پایش تغییرات آن در دوره های خشکسالی و ترسالی با استفاده از NDVI سنجنده MODIS (مطالعه موردی: مراتع جنوب استان یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۹ ۲۱۵-۱۹۳

کلیدواژه‌ها: پوشش گیاهی خشکسالی شاخص استاندارد بارش NDVI یزد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۲۵۵
آگاهی از خصوصیات پوشش گیاهی مراتع و همچنین عوامل موثر بر آن در برنامه ریزی های محیطی، آمایش سرزمین و توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت است. با این حال نقشه های منطقه ای و به روز شده درصد پوشش گیاهی مراتع همواره در دسترس و قابل تهیه نیست. در پژوهش حاضر به منظور تهیه نقشه درصد پوشش گیاهی مراتع و پایش تغییرات آن در دوره های خشکسالی و ترسالی از شاخص NDVI سنجنده MODIS طی سال های 1379 تا 1396 با قدرت تفکیک مکانی 250 متر و قدرت تفکیک زمانی 16 روزه و همچنین شاخص خشکسالی SPI استفاده شد. منطقه مورد مطالعه بخشی از مراتع واقع در جنوب استان یزد می باشد؛ که در سال 1394 به منظور تهیه داده های زمینی، نمونه گیری از میزان درصد پوشش گیاهی از سطح مراتع منطقه مورد مطالعه صورت گرفت. بر اساس نتایج، شاخص NDVI دارای قابلیت مناسبی در تهیه نقشه درصد پوشش گیاهی می باشد؛ به طوری که ضریب تبیین (R2) بین این شاخص و نقاط نمونه برداری شده 0/71 بدست آمد. بر اساس نتایج، به طور میانگین طی سال های 1379 تا 1396، پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه 11/3 درصد بوده است. بیشترین و کمترین میزان درصد پوشش گیاهی در سطح منطقه مورد مطالعه به ترتیب مربوط به سال های 1381 و 1379 که به ترتیب دارای وضعیت های ترسالی متوسط و خشکسالی بسیار شدید بودند، با میانگین 14/6 و 9/2 درصد مشاهده شد.
۴۷۸۰.

مطالعۀ وضعیت مغایرت کارکرد با کاربری در شهر تبریز: تاثیرات قانون و آیین نامه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۷ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۹) 63-25

کلیدواژه‌ها: کاربری اراضی طرح تفصیلی مغایرت کاربری کمیسیون ماده صد تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۵۱
هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه میزان تحقق کاربری های اراضی پیشنهادی طرح تفصیلی 1391 با وضعیت موجود آن در شهر تبریز به سال 1400 و همچنین عوامل مؤثر بر تغییرات کارکردی کاربری ها در محورهای چهارراه آبرسان تا منصور، خیابان 17 شهریور جدید، چهارراه حافظ تا ابوریحان و چهارراه ابوریحان تا نصف راه است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی بوده و به لحاظ روش توصیفی تحلیلی است. پیش پردازش های لازم بر روی داده ها در نرم افزارهای Exel و ArcMap صورت گرفت. در ادامه براساس داده های حاصل از برداشت های میدانی و نقشه طرح تفصیلی، انطباق و عدم انطباق کاربری ها بررسی شد. جهت آشکارسازی تغییرات کاربری در وضعیت موجود نسبت به طرح تفصیلی از روش جدول متقاطع در نرم افزار Terrest بهره گرفته شد. در ادامه میزان توافق نقشه های کاربری طرح تفصیلی و وضعیت موجود با استفاده از آزمون مجذور کای در نرم افزار SPSS بررسی شد. همچنین، به بررسی عوامل قانونی و آیین نامه ای مؤثر بر تغییرات کارکردی کاربری ها پرداخته شد. براساس تحلیل ها مشخص شد که میزان تحقق کاربری های طرح تفصیلی در محدوده های موردمطالعه در سطح پایینی قرار داشته و میزان بالایی از مغایرت های کارکرد با کاربری در محدوده های موردمطالعه وجود دارد. همچنین، در بین عوامل قانونی و آیین نامه ای مطالعه شده، بند 24 ماده 55 قانون شهرداری ها، کمیسیون ماده صد و ماده پنج به ترتیب بیشترین نقش را در تغییرات کارکردی کاربری های محدوده های مورد مطالعه داشته اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان