پهنه بندی حساسیت زیرحوضه های حوضه نکارود نسبت به سیل خیزی، نکا- مازندران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
سیلاب به عنوان یک رخداد طبیعی و غیرمنتظره، در دهه های اخیر به فراوانی رخ داده است. در راستای کاهش خسارات ناشی از سیلاب و مدیریت سیلاب، ارزیابی احتمال خطر و تهیه نقشه های مناطق احتمال خطر امری ضروری می باشد. در دهه های اخیر در حوضه آبخیز نکارود سیل های مخرب زیادی رخ داده است. به همین دلیل جهت مدیریت سیلاب، کاهش خسارات و استفاده درست از منابع آبی، پتانسیل سیل خیزی زیرحوضه های حوضه آبریز نکارود مورد مطالعه قرار گرفته است. رودخانه نکا به طول 176 کیلومتر یکی از رودخانه های مهم استان مازندران و حوضه ی آبخیز نکا از حوضه های آبخیز دریای خزر است. در این پژوهش به منظور تهیه نقشه حساسیت زیرحوضه ها نسبت به سیلاب خیزی حوضه از 11 لایه اطلاعاتی فاکتورهای تجمع جریان، فاصله از شبکه زهکشی، طبقات ارتفاعی، شیب و جهت شیب، تراکم شبکه زهکشی، نقشه بارش، نقشه کاربری اراضی، زمین شناسی، شاخص قدرت جریان، شاخص رطوبت توپوگرافی و شاخص انحنای توپوگرافی استفاده شده است. لایه ها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، وزن دهی و و در نهایت با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی در نرم افزار ArcGIS لایه های استاندارد شده به وزن مربوطه ضرب و سپس نتایج تمام متغیرها با همدیگر جمع و رویهم گذاری شدند و نقشه حساسیت نهایی به پنج طبقه تقسیم گردید. نتایج پژوهش نشان می دهند حساسیت سیلاب در زیرحوضه های رودخانه نکا متفاوت می باشد. از میان عوامل محیطی موثر در مبحث سیل خیزی عوامل ارتفاع و تراکم آبراهه تاثیرگذارترین عوامل در خطر رخداد سیلاب بوده اند.Zoning of the sensitivity of the sub-basins of Nekarood basin to flooding, Neka-Mazandaran
Floods, as natural and unexpected events, have occurred frequently in recent decades. To reduce the damages caused by floods and flood management, it is mandatory to assess the possibility of danger and prepare maps of possible danger zones. In recent decades, many destructive floods have occurred in the Nakarod catchment. Because of this, to manage floods, reduce damages, and properly use water resources, the flood potential of the sub-basins of the Nakarod catchment has been studied. Neka River is 176 km long, and it is one of the important rivers of Mazandaran province and one of the catchments of the Caspian Sea. In this research, to prepare a map of the sensitivity of the sub-basins to the flood risk of the basin, 11 influencing parameters have been used, which includes elevation, slope, distance from drainage network, drainage density, flow accumulation, rainfall, land-use, geology, stream power index, topographic wetness index and curvature of the topography. The layers were weighted using the Analytical Hierarchy Process (AHP); and eventually, by using the weighted linear combination method in ArcGIS software, the standardized layers were multiplied by the corresponding weight, and then the results of all the variables were added and accumulated together, and the final sensitivity map was divided into five classes. The results of the research indicate that flood sensitivity is different in the sub-basins of the Neka RiverAmong the effective environmental factors in flooding, the elevation and stream density were the most influential factors in the flood risk of the Neka catchment.
تبلیغات
