مناسبات فرهنگی

فاصله زیاد جغرافیایی ، نبود پیوندهای فرهنگی، تاریخی و سیاسی، ضعف اقتصادی و تسلط قدرتهای خارجی بر مناسبات خارجی دو کشور را می توان از جمله دلایل ضعف روابط دو جانبه ایران و برزیل دانست.

هدف: این پژوهش با تکیه بر اسناد به بررسی و بازشناسی اهداف و سیاست های درازمدت فرهنگی آمریکا در دوره پهلوی در شهر اصفهان پرداخته است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر به روش تاریخی بر توصیف و تحلیل مبتنی است و بر پایه منابع اسنادی، کتابخانه ای، مطبوعاتی و مصاحبه انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان می دهد که اهداف دیپلماسی فرهنگی آمریکا در ایران از هویت و منافع ملی آن کشور متأثر بوده است؛ بنابراین آمریکا با احداث مراکز آموزشی، انجمن های فرهنگی و باشگاه های لاینز و روتاری در ایرانْ شیوه زندگی و ارزش های آمریکایی را به عنوان الگویی آرمانی دنبال می کرده است. موقعیت شهر اصفهان به عنوان قلب تپنده صنعت و تجارت، این شهر را به یکی از مهم ترین پایگاه های فرهنگی-اجتماعی مستشاران آمریکایی تبدیل کرده بود. برخی از مستشاران تحت پوشش فعالیت های فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و مطالعات مردم شناسی درصدد افزایش نفوذ سیاسی خود بودند و با اتکا به مصونیت قضایی، پاره ای از معضلات اجتماعی را پدید آوردند. این معضلات، واکنش شدید و دیدگاه منفی مردم اصفهان را به حضور اتباع آمریکایی در این شهر به دنبال داشت.

مناسبات فرهنگی و تاریخی ایران با آسیای مرکزی، ریشه در ادوار گذشته تاریخی دارد. آداب ورسوم مشترک، دین مشترک، مرزهای مشترک جغرافیایی و زبان مشترک، با کشورهایی از منطقه آسیای مرکزی را می توان از مؤلفه های اصلی همگرایی ومناسبات فرهنگی ایران دردوره های تاریخی قلمداد نمود. هرچندممکن است جدایی مرزها، مسائل بین المللی، نگرش ها و ایدئولوژی های جهانی که از جمله آن کمونیست بود، برای مدت زمانی چرخه این مناسبات را کندساخت. اما باگذشت زمان، فروپاشی دولت شوروی و مستقل شدن کشورهای آسیای مرکزی مناسبات ایران و کشورهای آسیای مرکزی روبه پیشرفت شایانی نهاد. جشن نوروز و برگزاری آن دربرخی کشورهای آسیای مرکزی به ویژه تاجیکستان نشان ازقدمت ودیرینگی روابط فرهنگی ایران وآسیای مرکزی دارد. دردوران جدید نیز، باید مؤلفه نفت و گاز و مناسبات اقتصادی ایران با آسیای مرکزی را به این موارداضافه کرد. شایان ذکراست که جاده ابریشم و گذر آن از ایران وآسیای مرکزی نقش اساسی در مناسبات اقتصادی و فرهنگی ایران با آسیای مرکزی در دوره های تاریخی داشته است. این تحقیق در پی این است که زمینه های تاریخی و مؤلفه هایی که عامل ارتباط با آسیای مرکزی به ویژه پس از فروپاشی شوروی را با نگاهی تحلیلی مورد بررسی قراردهد.

جمهوری اسلامی ایران به علت فرهنگ و تمدن کهن خود و اشتراکات دینی و فرهنگی با جمهوری آذربایجان، از قدرت زیادی برای سیاست گذاری در عرصه مناسبات فرهنگی این کشور برخوردار است. هدف این مقاله، ارائه الگویی برای سیاست گذاری مناسبات فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان است. این پژوهش به روش کیفی و به کارگیری نظریه داده بنیاد انجام گرفته و داده های مورد نیاز به وسیله مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری شده است. جامعه آماری این پژوهش، آن دسته از کارشناسان فرهنگی در جایگاه سفیران، رایزن های فرهنگی، وابسته ها و مستشاران فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان هستند که با نمونه گیری هدفمند، با دوازده نفر از آنها مصاحبه صورت گرفت. با توجه به موضوع پژوهش، تمام مصاحبه ها گردآوری شدند و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار مکس کیو.دا استفاده شد. با شروع مطالعه دقیق مصاحبه ها، هر جا که مفهوم مرتبط با موضوع پژوهش در بین مطالب دیده شد، کد مورد نظر به آن اختصاص یافت. در تحلیل داده بنیاد به الگوی سیاست گذاری دست یافتیم. بر اساس یافته ها می توان گفت که راهبردهای جذب حداکثری طلاب جمهوری آذربایجان در ایران، شامل موارد زیر می شود: ترجمه کتب فارسی به زبان آذری، توسعه گردشگری جمهوری آذربایجان در ایران، برگزاری هفته های فرهنگی، مدیریت و هدایت سیاست خارجی در مسیر مناسب، تبادل استادان و نخبگان بین دو کشور، افشای ماهیت جریان های ضد هویتی در جمهوری آذربایجان، جذب حداکثری دانشجویان جمهوری آذربایجان در دانشگاه های ایران، نشست های مشترک علمی، برنامه ریزی بنیادین بین دو کشور، حمایت از چاپ کتاب های مختلف ادبی، فرهنگی و تاریخی مشترک، برگزاری همایش های ادبی و علمی مشترک و برگزاری نمایشگاه های هنری فراملی با رویکرد ایرانی اسلامی. این اقدامات می تواند سبب ارتقای سیاست گذاری در مناسبات فرهنگی ایران و جمهوری آذربایجان در حوزه فرهنگ شود.