نهضت مشروطیت ، یکی از روشن ترین آوردگاههای همکاری و جدایی میان علمای شیعه است . در این مقاله کوشش شده تا با بررسی تاریخی همگراییها و واگراییهای مهم در میان جریانهای فکری شیعی ، چگونگی این موضوع در واقعه بزرگ مشروطیت ، بررسی شود . در این مقاله گروههای متعدد علمای فلسفی اندیش مورد بررسی قرار گرفته اند . طبیعی است جامعیت مقاله زمانی خودنمایی خواهد کرد که قیاسی فراگیر میان علمای فلسفی اندیش و مخالف آن مدنظر قرار گیرد که امید است در فرصتی دیگر بدان پرداخته شود ...
جنبش مشروطه هر چند ریشه غربی داشت ولی تعدادی از بزرگترین مجتهدان دوران مشروطیت ، تفسیری متناسب با آموزه های دینی و بومی عصر خود را از مشروطه ارائه دادند و کوشیدند آن را به کرسی بنشانند . آخوند ملامحمد کاظم خراسانی (1329-1255 ق) ، حاج میرزا حسین تهرانی (متوفی 1326 ق) ، آقا شیخ ملاعبداله مازندرانی (1331-1259 ق) در نجف ، حاج آقا نورالله اصفهانی و آقا نجفی اصفهانی در اصفهان ، و عبدالحسین لاری در فارس و شیخ ذبیح الله مجتهد قوچانی و میرزا محمدآقا زاده در خراسان ، از مشروطه حمایت کردند ...
انقلاب مشروطیت نقطه عطفی در تاریخ ایران محسوب می شود ؛ از جمله نتایج این انقلاب ، بروز اختلافات و درگیریهایی میان موافقان و مخالفان آن بود که برخی از این درگیریها به درون خانواده قاجار باز می گردد . کسانی چون سالارالدوله ، پسر سوم مظفرالدین شاه ، که سالها در غرب کشور حاکمیت داشت در هر فرصتی ، به هواخواهی گروهی چه مشروطه خواه و چه مستبد شورش می کرد . و در این راه به دلیل نفوذش در مناق غربی کشور ، ایلاتی را با خواسته های خود همراه ساخته بود
تا دویست سال پیش ، سرزمینهای وسیعی در دو سوی شرقی و غربی دریای خزر ، در مشرق فلات ایران (افغانستان) و در خلیج فارس ، چون مجمع الجزایر بحرین به ایران تعلق داشت . هر یک از این سرزمینها به شکلهای گوناگون نظیر جنگ ، توطئه و دسیسه دولتهای خارجی ، شورش و عصیانگری ، قرارداد و معاهده دو جانبه یا چند جانبه و یا در نتیجه منازعه ای سیاسی و حقوقی درازمدت از پیکره ایران جدا گردیده اند
امروزه احزاب یکی از مهمترین نهادهای سیاسی و اجتماعی و رابط بین دولت و مردم هستند . در نظامهای مردم سالار ماقبل مدرن ، از آنجا که دمکراسی به طور مستقیم اعمال می شد ، نیازی به نهادهای حد واسط نبود . به عبارت دیگر زمانی که به واسط رشد جمعیت و مشکلات فنی و ابزاری ، حکومت نخبگان منتخب اکثریت مردم جایگزین دمکراسی مستقیم شد ، ضرورت وجود نهادهای حد واسط نیز احساس گردید
اسناد بدون شرح این شماره از فصل نامه مطالعات تاریخی به انتخابات دوره بیست و سوم مجلس شورای ملی در سال 1350 ش اختصاص دارد که در آن به یکی از شگردهای حزب ایران نوین برای پیروزی نامزدهایش در انتخابات ، از زبان ساواک ، اشاره شده است . حزب ایران نوین در دهه چهل و اوایل دهه پنجاه ، به ظاهر حزب حاکم بود و دولتمردان و کارگزاران حکومت ، عمدتا در آن عضویت داشتند
