درخت حوزه‌های تخصصی

زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۰۶۱ تا ۱٬۰۸۰ مورد از کل ۱۰٬۵۱۰ مورد.
۱۰۶۱.

تحلیل فرمالیستی اشعار دهخدا با تاکید بر مولفه ی وجه غالب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۱ 180 - 207

کلیدواژه‌ها: ساختارشکنی تصویرسازی هنجارگریزی برجسته سازی دهخدا لیچ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۲۸۵
تحلیل آثار ادبی بر اساس چارچوب های زبان شناختی یکی از راه های مطالعه نظام مند این آثار است. در این پژوهش، سعی بر آن است که اشعار دهخدا را بر مبنای الگوی هنجارگریزی لیچ که شامل هشت نوع هنجارگریزی (آوایی، زمانی، سبکی، گویشی، معنایی، نحوی، نوشتاری و واژگانی) می باشد، مورد بررسی قرار دهیم. شیوه های مختلف هنجارگریزی و ساختارشکنی شعر ابتهاج برای خلق تصاویر شاعرانه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که دهخدا از انواع هشت گانه هنجارگریزی لیچ استفاده کرده است و از این طریق توانسته زبان خود را برجسته سازد. در این میان، وی از هنجارگریزی زمانی بیش از سایر انواع هنجارگریزی بهره گرفته است. میزان کاربرد سایر انواع هنجارگریزی و پیامد آن ها نیز در مقاله بررسی شده است. به واسطه این هنجارگریزی ها ، دهخدا با واژه های معمولی، منظور خود را به گونه ای نوآورانه و متفاوت و به زیباترین شیوه بیان می کند. همچنین تقدّم فعل بر سایر ارکان جمله از پربسامدترین نمونه های هنجارگریزی نحوی در شعر دهخدا است. با بکارگیری این شیوه، وی نوعی فعل گرایی و تأکید بر عمل به جای عامل را تداعی کرده است.
۱۰۶۲.

بررسی «حضور تدریس» در دوره های برخط آزفا برپایه چهارچوب مفهومی اندرسون : مطالعه موردی مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 525 - 541

کلیدواژه‌ها: آموزش برخط فارسی حضور تدریس آموزش زبان دوم اجتماع اکتشافی آموزش مجازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۶۹
دوره های برخط آموزش زبان دوم به سرعت در جهان درحال گسترش است و مدرس، مهم ترین عامل موفقیت در این دوره ها به شمارمی آید. با توجه به عدم حضور فیزیکی مدرس در این گونه دوره ها، لازم است با کاربست راهکارهایی، «حضور تدریس» در کلاس های مجازی تقویت شود. هدف اصلی در این جستار این است که با تکیه بر چهارچوب مفهومی اندرسون و همکاران (2001)، «حضور تدریس» را به عنوان یک مؤلفه تأثیرگذار در دوره های برخط آزفا (آموزش زبان فارسی) به غیرفارسی زبانان در مرکز بین المللی آزفای دانشگاه فردوسی مشهد بررسی کند. روش این پژوهش به صورت توصیفی_تحلیلی است و ابزار آن پرسش نامه ای برگرفته از چهارچوب مفهومی حضور تدریس اندرسون است و علاوه بر تحلیل های کیفی، تحلیل های کمی نیز ارائه شده است. جامعه آماری پژوهش نیز شامل سی مدرس فعال مرکز آزفای دانشگاه فردوسی مشهد می باشد. یافته های پژوهش نشان داد که از میان سه شاخصه حضور تدریس شامل طراحی و سازماندهی آموزشی، تسهیل گفتمان و آموزش مستقیم، بیشترین موافقت و کاربست با تسهیل گفتمان بوده است. از میان مؤلفه های شاخصه اول، طراحی روش های تدریس و آموزش آداب معاشرت اینترنتی و در شاخصه تسهیل گفتمان، تشویق مشارکت یادگیرندگان و مشارکت با یادگیرندگان برای برانگیختن بحث بیشترین درصدِ موافقت و کاربست را نشان می دهد. همچنین در شاخصه آموزش مستقیم کمترین درصد در میان تمام مؤلفه ها و شاخصه ها به ارائه مستقیم مطالب و سؤالات اختصاص داشت که بیانگر پذیرش رویکردهای نوین آموزشی در میان مدرسان مرکز فردوسی است.
۱۰۶۳.

تالاموس و دوزبانگی: شواهدی از fMRI(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۲ 51 - 29

کلیدواژه‌ها: تالاموس دوزبانگی زبان اول بار زبانگردانی FMRI

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۲۶
دوزبان گی با انطباق های ساختاری نواحی زیرقشری دخیل در کنترل چندین زبان مرتبط است (کرنار، ترفرز-دالر و پلیاستیکاس، 2023). تالاموس یک ساختار زوجی ماده خاکستری است که در نزدیکی مرکز مغز قرار دارد و انتقال اطلاعات به نواحی قشری را تنظیم می کند. اخیراً در یک مطالعه fMRI، حساسیت تالاموس به محرک های دستوری و نادستوری زبان اول در سطح کل-مغز در افراد دوزبانه شناسایی شد (میکده و همکاران، 2021 الف). مطالعه حاضر درصدد است با اتخاذ رویکرد ناحیه موردنظر، الگوهای فعالیت تالاموس دوجانبه را برای هر دو زبان اول و دوم بررسی کند. بدین منظور، درصد تغییر سیگنالِ محرک های دستوری و نادستوری در زبان اول و دوم به عنوان معیار «شدت» برای هر شرکت کننده استخراج شد. تعداد 36 نفر دوزبانه ترکی-فارسی (21 زن) که زبان دومشان را به طور رسمی در 7 سالگی آموخته بودند، انتخاب شدند. بر مبنای شاخص تسلط دوزبانه، هیچ تفاوت معناداری بین سطوح بالای بسندگی شرکت کنندگان در زبان اول (ترکی) و دوم (فارسی) وجود نداشت. شرکت کنندگان یک آزمون شنیداری قضاوت دستوری بودگی با پارادایم زبان گردانی جایگزین را در حین اخذ تصاویر fMRI اجرا کردند. نتایج مبتنی بر ناحیه موردنظر، اثر دستوری بودگی را در زبان اول و تالاموس چپ تأیید کرد. با توجه به اینکه در پژوهش حاضر زبان اول به عنوان زبان غالب عمل کرد و اثرات معکوس بزرگ تری را ایجاد نمود، به نظر می رسد دخالت تالاموس در زبان اول به پردازش نحوی مربوط نمی شود، بلکه ممکن است تالاموس نقش کنترلی و نظارتی را برای فعالیت های زبان-ویژه قشر مغز ایفا می کند.
۱۰۶۴.

The Differential Effects of Direct and Indirect Corrective Feedback on Impulsive and Reflective EFL Learners’ Writing Accuracy(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: English Language Teaching and Learning. No. ۳۱, Spring & summer ۲۰۲۳ 166 - 183

کلیدواژه‌ها: corrective feedback Direct Feedback Indirect Feedback impulsivity Reflectivity

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۰۹
Given the significant role of corrective feedback and individual differences in the process of foreign language acquisition, in the present study we set out to investigate the effect of direct and indirect corrective feedback on impulsive and reflective EFL learners’ writing accuracy. Sixty learners were selected and randomly assigned to three groups including two experimental groups and one control group. The first experimental group received indirect feedback, the second experimental group received direct feedback, and the control group received no feedback. The instrument employed in this study to determine the impulsivity or reflectivity of the participants was Barratt's impulsiveness scale. Writing accuracy was scored by the scale provided by Karim and Nassaji. The results revealed that both direct and indirect corrective feedbacks were effective in reducing the written errors of all the earners. Moreover, no significant difference was found between direct and indirect corrective feedbacks in terms of increasing writing accuracy. Although there was no significant difference between the impulsive and reflective learners’ performance, the mean scores showed that the latter seemed to benefit more from indirect type of the feedback while their counterparts showed better performance after receiving direct feedback. The findings have implications for EFL teachers and learners.
۱۰۶۵.

ارتباط گفتمان چرک و زیست قدرت در پرندۀ یهودی و عزاداران برنارد مالامود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و ششم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 103 - 134

کلیدواژه‌ها: چرک دایاسپورا اقلیت نژادی زیست قدرت برنارد مالامود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۸۰
پژوهش حاضر به بررسی «گفتمان چرک» و ارتباط آن با پدیده «مهاجرت» می پردازد. نویسنده با استفاده از رویکرد مطالعات فرهنگی و بهره گیری نظریّات منتقدانی نظیر داگلاس و بومن و تمرکز بر موضوعاتی چون انزجار، غریبگی و اقتصاد احساسی در پی پاسخ به این پرسش بنیادی است که چگونه گفتمان زیست قدرت از مقوله «چرک» به منزله ابزاری در راستای کنترل، انقیاد و حذف اقلیت «دایاسپورا» استفاده کرده و آن را با سیاست پیوند زده است؟ بدین منظور، دو داستان کوتاه مالامود - پرنده یهودی (1963) و عزاداران (1955) - به روش توصیفی‑تحلیلی بررسی می شوند تا با تمرکز بر مقوله «چرک»، ارتباطِ بین اعمال نظم بر بدنِ افراد و انضباط مورد نظر گفتمان زیست قدرت تبیین شود. چنین استدلال می شود که جنبش «ضدچرک» مدرنیته، با تحمیل دوانگاره «تمیز»/«کثیف» به عرصه جغرافیای فرهنگی وارد شده و در راستای تداوم ساختارهای سلسله مراتبی گفتمان انسان گرای لیبرال، دسته بندی قومیتی، حذف و شمول افراد گام برداشته است. این امر به سیاسی شدن مقوله حیات و شکل گیری «بیگانگانی» انجامیده که مصداق بی نظمی و ناهنجاری هستند. به علاوه، گفتمان لیبرال با ذاتی جلوه دادن مقوله چرک در این گروه ها، سعی کرده توجّه جامعه جهانی را از فقر تحمیل شده بر آنها منحرف و با بازنمایی ایشان به منزله منبع تهدید ملّی، در راستای حذف فیزیکی آنها اقدام کند.
۱۰۶۶.

بررسی مقابله ای طرحواره های بیان مقایسۀ مبالغه آمیز در فارسی و انگلیسی: رویکردی شناختی-رده شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 65 - 97

کلیدواژه‌ها: مقایسه ساختِ مقایسه مبالغه آمیز الگوی رده شناسی استاسن رویکرد شناختی هاینه فارسی و انگلیسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۲۰۴
هدف این پژوهش بررسی مقایسه ای «ساخت مقایسه مبالغه آمیز»  از دیدگاه زبان شناسی شناختی در فارسی و انگلیسی است. به این منظور، اولاً مهمترین طرحواره ها و راهبردهای ساخت واژی-نحوی رمزگذاری مفهوم مقایسه مبالغه آمیز را باز می شناسیم؛ دوماً نمود صوری هر یک از مؤلفه های مورد اشاره بررسی می شود؛ و سوماً بر مبنای رویکرد شناختی هاینه (Heine, 1997) و دسته بندی استاسن (Stassen, 1985) راهبرد غالب بیان مقایسه عالی در این دو  زبان مشخص می گردد. این پژوهش توصیفی-تحلیلی و از نوع پیکره-بنیاد است. داده ها شامل 316 جمله (فارسی=164 و انگلیسی=152) است که از فرهنگ فارسی عامیانه نجفی (Najafi, 2008)، فرهنگ پیشرفته انگلیسی آکسفورد (Hornby, 2001) و پیکره انگلیسی آمریکایی معاصر استخراج شدند. یافته ها نشان داد که داده های انگلیسی با دسته بندی  استاسن و الگوی پیشنهادی هاینه (Heine, 1997) کاملاً همخوانی دارد؛ ولی زبان فارسی از راهبردهای گوناگونی برای رمزگذاری مفهوم «مقایسه» بهره می گیرد که برخی از آن ها در زبان انگلیسی به کار گرفته نمی شوند. به بیان دقیق تر، نمود صوری مؤلفه های «درجه پارامتر»، «نشانگر استاندارد» و «استاندارد» در زبان فارسی اجباری نیست؛ درحالی که نمود صوری «مقایسه شونده» و «پارامتر» در زبان انگلیسی اجباری است و اگرچه گرایش غالب ساخت مقایسه مبالغه آمیز در فارسی اغلب از نوع «مکانی» است، ولی این زبان افزون بر راهبردهای مطرح شده توسط استاسن و هشت طرحواره پیشنهادی هاینه، از طرحواره هایی بهره می گیرد که در فهرست زبان های مطالعه شده جهان هیچ اشاره ای به این موارد نشده است. به این ترتیب ، مشخص شد که  رویکرد شناختی هاینه و الگوی استاسن (Stassen, 1985) در رویارویی با داده های زبان فارسی کفایت تبیینی لازم را نداشته و نیازمند بازنگری هستند؛ در حالی که داده های انگلیسی را به خوبی تبیین می کنند.
۱۰۶۷.

EFL Learners’ Perspective towards Online Assessments during COVID-19 Outbreak(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: International Journal of Language Testing, Volume ۱۳, Issue ۲, Summer and Autumn ۲۰۲۳ 188 - 205

کلیدواژه‌ها: Online assessments students’ perception COVID-19 English language teaching

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۲۵۳
As a result of the advent of the COVID-19 outbreak, online assessments are being implemented in universities and schools worldwide. Nevertheless, regardless of the extensive use of online assessments, many researchers have proposed several barriers to the effective application of this form of examination in different language learning contexts. A combined qualitative and quantitative methodological approach was used to investigate 154 Iranian English language learners’ opinions of the relative benefits of online examinations in terms of pedagogy, validity, reliability, affective factors, practicality, and security during the COVID- 19 pandemic. To this end, an electronic questionnaire and semi-structured interviews were employed. This study identified online assessment as having significant benefits over traditional, paper-based examinations, comprising accessibility, using cutting-edge technology, providing immediate feedback, automated grading, creating a question bank, and long-term efficiency in terms of time, effort, and costs. Nevertheless, many challenges have been identified by students while successfully implementing online exams regarding validity and reliability, emotional and security issues.
۱۰۶۸.

مفعول نمایی افتراقی در زبان فارسی: بازنگری رده شناختی نشانه مفعول مستقیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۷۸) ۲۴۴-۲۱۱

کلیدواژه‌ها: مطالعه رده شناختی مفعول نمایی افتراقی «را» با افعال گذرای فارسی معرفگی مشخص بودگی جان داری رویکرد آیسن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۱۹۶
دیری است که پدیده زبان شناختی مفعول نمایی افتراقی، درخصوص چگونگی حالت نشانی مفعول مستقیم، همچون مبنایی برای دسته بندی های رده شناختی زبان های جهان شناخته شده است. با این همه، مفعول نمایی افتراقی در فارسی محل مناقشات میان زبان شناسان بوده است. برخی از آنان بر این رأی رفته اند که مفعول نمایی افتراقی به راستی در زبان فارسی وجود دارد، زیرا برخی از انواع مفعول مستقیم در جملات فارسی با «را» نشان دار می شوند، حال آن که زبان شناسان دیگری، در مقابل، مثال های نقضی را در هر مورد از فارسی آورده اند تا نشان دهند که چنین نیست. از این رو، برخی از زبان شناسان ایرانی ایده مفعول نمایی افتراقی را در فارسی یکسره کنار نهاده و برای «را» نقش کارکردی تازه ای تعریف کرده اند. مقاله حاضر با تبیین مبانی نظری کلی مفعول نمایی نمایی افتراقی، بر آن بوده است تا به شیوه ای مروری تحلیلی به چگونگی کاربرد «را» در جمله های فارسیِ دارای فعل گذرا از منظر تازه ای بنگرد. این رویکرد نظری نه تنها مثال های نقض پیش گفته را توجیه می کند، بلکه همچنین با نگرش تازه ای به مفعول نمایی افتراقی در فارسی می کوشد تا نقش دستوری حالت نشانی مفعول مستقیم را به «را» در این جمله ها بازگرداند. بدین ترتیب، مقاله حاضر با تثبیت نقش «را» همچون نشانگر برخی از انواع مفعول مستقیم، مفعول نمایی افتراقی را در زبان فارسی بازتعریف کرده است. امید می رود با اجرای مطالعات پیکره بنیاد آینده رویکرد نظری حاضر به واسطه شواهد زبانی تقویت شود.
۱۰۶۹.

خاستگاه زبان سیوندی

نویسنده:
منبع: گویش شناسی و فرهنگ عامه سال اول پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 39 - 55

کلیدواژه‌ها: مادی زبان سیوندی زبان های دسته مرکزی زبان های دسته شرقی زبان های دسته غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۲۱
درباره خاستگاه زبان سیوندی دیدگاه های گوناگونی ارائه شده است. برخی آن را ادامه زبان مادی می دانند و برخی نیز از گروه زبان ها و گویش های مرکزی، زبان ها وگویش های شمال غرب و گویش های جنوب و جنوب شرق بر می شمارند. در مقاله زیرتوصیف این زبان از دیدگاه لکوک که آن را از گویش های مرکزی و مالچانووا که از گویش های دسته غربی شاخه شمالی می داند، بیان شده است و سنجه ای میان ویژگی های آوایی این گویش با برخی از گویش های گروه های شمال غرب، مرکز و شمال شرق آمده است. برای رسیدن به نتیجه درست باید همه ویژگی های زبانی شامل آواشناسی، ساخت واژه و نحو از دیدگاه هم زمانی و درزمانی بررسی شود. آنچه در سنجه تحوّل تاریخی آوایی میان شماری از گویش های دسته غربی و مرکزی شاخه های شمالی و جنوبی به بسامد دیده می شود همانندی ویژگی های این زبان با زبان های دسته غربی، شاخه شمالی است ولی در عین حال در بسامد کمتر به ترتیب همانندی هایی با دسته غربی شاخه جنوب غربی، دسته غربی شاخه جنوب شرقی، دسته مرکزی شاخه جنوب شرقی، دسته غربی، شاخه کناره دریای کاسپین قابل تأمل است. البته تحوّل آوایی در مواردی چون hu٭، x٭ ایرانی باستان (sv هندی باستان ) به f نظریه پیوند این زبان با زبان های دسته غربی، شاخه شمالی را تقویت می کند.
۱۰۷۰.

بررسی فرایند واجی همگونی همخوان ها در گویش کردی کلهری بر اساس نظریه بهینگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲) 47 - 61

کلیدواژه‌ها: همگونی گویش کلهری نظریه بهینگی محدودیت ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۲۲۱
همگونی فرایندی است که طی آن دو واج (واکه یا همخوان) درون یک هجا یا یک واژه روی هم تاثیر می گذارند و به نوعی باهم هماهنگ می شوند. در این پژوهش به تحلیل و توصیف انواع فرایند های همگونی همخوان ها در گویش کردی کلهری در چارچوب نظریه بهینگی پرداخته می شود. نظریه بهینگی یک الگوی زبان شناختی و بر این فرض استوار است که صورت های زبانی از تعامل میان محدودیت های متقابل و متضاد ناشی می شوند. این پژوهش از نوع تحلیلی-توصیفی است و داده های مرتبط با آن از طریق مصاحبه با گویشوران بومی گویش کردی کلهری و استفاده از شم زبانی نویسندگان که از گویشوران بومی این گویش می باشند، به دست آمده اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در گویش کلهری فرایند واجی همگونی همخوان ها به صورت همگونی محل تولید خیشومی تیغه ای است که تبدیل خیشومی تیغه ای به لبی، پیش کامی، کامی و ملازی  و همگونی همخوان تیغه ای انسدادی واکدار با خیشومی تیغه ای و همگونی تیغه ای انسدادی بی واک با تیغه ای سایشی بی واک را شامل می شود. به این ترتیب، بر اساس مرتبه بندی محدودیت ها در نظریه بهینگی می توان فرایند همگونی را در این گویش تحلیل کرد.
۱۰۷۱.

مقایسه ی درک و کاربرد عبارات استعاری بدن مند کودکان دارای صرع وکودکان سالم (سه تا پنج سال) فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژوهش های زبان شناسی: نظریه و کاربرد سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 1 - 20

کلیدواژه‌ها: صرع پرسشنامه عبارات استعاری آزمون درک و کاربرد عبارات استعاری روان شناسی شناختی کودک فارسی زبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۶۳
بیماری صرع اختلالی عصب شناختی محسوب می شود، بررسی های شناختی در این زمینه می تواند روشن گر چگونگی این اختلال باشد. با بررسی های شناختی می توان چگونگی آسیب مغزی و تأثیر این آسیب ها در کنش های رفتاری بیماران را تشخیص داد. پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای بیست کودک سالم (3 تا 5 ساله) و بیست کودک دارای صرع (در همان سن) پرداخته است تا در این بررسی مقایسه ای، شناخت بهتری از این بیماری و دانش شناختی هر دو گروه در درک و کاربرد عبارات استعاری بدن مند حاصل شود. روش پژوهش حاضر توصیفی-آزمایشی است و بدون هیچ گونه دخل و تصرفی در متغیرها، صورت گرفته است. شیوه پژوهش حاضر برگرفته ازشیوه ی بیالکا- پیکال (2003) و شجاع رضوی (1395) است. یافته ها نشان داد که کودکان سالم در آزمون عبارات استعاری جاخالی بسیار خوب عمل کرده و با کسب امتیازات بالا و پاسخ های صحیح در تکمیل عبارات استعاری همکاری لازم را داشتند. در آزمون کارت های دوتایی نیز کودکان طبیعی با بالاترین امتیاز درک و کاربرد کامل عبارات استعاری بدن مند را در تمامی حواس کسب کرده اند. کودکان دارای صرع در پرکردن عبارات جاخالی با تفاوت اندکی از کودکان سالم به پرسش ها پاسخ گفتند. در مرحله آزمون کارت های دوتایی کودکان دارای صرع بیشترین پاسخ صحیح را در حواس بویایی و چشایی داشته اند و کمترین پاسخ صحیح را در حواس بینایی و لامسه به دست آوردند. همچنین، نتایج نشان داد که بیماری صرع در درک و کاربرد عبارات استعاری بدن مند کودکان تاثیر منفی داشته است. صرع می تواند دانش شناختی کودکان را تحت تاثیر قرار دهد.
۱۰۷۲.

حذف و همگونی واکۀ پیشوند التزامی/امری در کردی کلهری: تحلیلی در نظریۀ بهینگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال یازدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۱ 59 - 76

کلیدواژه‌ها: کردی کلهری پیشوند التزامی پیشوند امری حذف همگونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۸۲
صورت آوایی تکواژها، بسته به بافت آوایی خاصی که در آن قرار می گیرند، ممکن است دچار تغییراتی شود. این تغییرات در تکواژهای دخیل در ساختمان فعل نمود بیشتری دارد. در مقاله حاضر با نگاهی توصیفی - تحلیلی، دو فرآیند حذف و همگونی واکه پیشوند التزامی/امری در کردی کلهری بررسی می شود. به این منظور، پس از گردآوری داده های مرتبط ازطریقِ مصاحبه شفاهی با 10 گویشور کردی کلهری ساکن شهر اسلام آباد غرب، صورت های متناوب این پیشوند استخراج شد و بازنمایی زیربنایی به دست آمد. سپس تغییرات آوایی، با درونداد صورت واجی، در چارچوب نظریه بهینگی بررسی شد. نتایجی که از داده های این پژوهش به دست آمد، نشان می دهد که از تکواژ التزامی/امری /bə-/، سه صورت آوایی [bə-]، [b-] و [bu-] به دست داده می شود که دراین میان، صورت های آوایی [b-] و [bu-] به ترتیب حاصل فرایندهای حذف و همگونی هستند. برای به دست دادن همه این صورت ها، محدودیت های نشان داری باید بر محدودیت های پایایی مسلط باشند. همچنین، درخلال تحلیل ها، مشخص شد که برای تبیین فرآیندهای همگونی در بهینگی موازی باید کل جایگاه تولید هدف قرار گیرد و نه تک تک مشخصه های واجی.
۱۰۷۳.

بررسی تاریخی زبان و ترجمه در تئاترهای مشهد: از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و ششم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 169 - 204

کلیدواژه‌ها: تئاتر مشهد زبان تاریخ ترجمه نمایش نامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۲۲۴
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعه ایران بوده است و پیشینه ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به مثابه پدیده ای فرهنگی و مدرن از اواخر دوره قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوه اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبه های مختلف ترجمه تئاتر پرداخته اند؛ امّا به نقش زبان و ترجمه در تئاتر در مشهد به ویژه از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی توجّهی نشده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که زبان و ترجمه به مثابه دو عنصر اصلی تئاتر در مشهد طی حدود 80 سال از اوّلین اجراها در اواخر دوره قاجار تا انقلاب اسلامی چه تحوّلاتی را پشت سر گذاشته است و بیشتر تئاترهای مشهد با چه زبانی ارائه شده اند و ترجمه چه نقش و جایگاهی داشته است؟ ابتدا با روش کتابخانه ای، منابع اوّلیه، از جمله تمام روزنامه های مشهد از دوره مشروطه تا انقلاب اسلامی، نظیر آفتاب شرق، آزادی، بهار، چمن، خراسان، صدای خراسان، نوای خراسان و غیره، مورد بررسی قرار گرفت و همه مطالب مربوط به تئاتر استخراج شد. سپس از پژوهش ها و منابع ثانویه بهره گرفته شد و نتایج مربوط به زبان و ترجمه به شکلی توصیفی‑ تحلیلی ارائه گردید. نتایج پژوهش تأکید بر آن دارد که اوّلین تئاترهای مشهد به زبان ترکی اجرا شدند. سپس ترجمه ترکی به فارسی جای آن را گرفت. در دوره پهلوی اوّل، ترجمه آثار روسی در ایران رونق داشت و پس از شهریور 1320، ترجمه آثار شاخص ترکی، انگلیسی و فرانسه نیز به این جریان اضافه شد. در اواسط دوره پهلوی، شیوه تلخیص جای ترجمه را گرفت و سطح ترجمه در تماشاخانه های مشهد تنزل پیدا کرد. در دهه 1340، با ظهور گروه های تئاتری جدید در مشهد، زبان فارسی زبان غالب این هنر در مشهد شد.
۱۰۷۴.

تحول فرایند تضعیف در گویش تاتی خلخال (دِرَو) از ایرانی باستان تا به امروز: بر پایه نظریه بهینگی

نویسنده:
منبع: پازند سال ۱۷ بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۲ 39 - 54

کلیدواژه‌ها: نظریه بهینگی گویش تاتی خلخال نرم شدگی سایشی شدگی واکدار شدگی حذف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۸۹
کاهش قدرت یک آوا را تضعیف می نامند. در تحقیق حاضر تحول فرآیند تضعیف در گویش تاتی خلخال (دِرَو)  از دوره ایرانی باستان تا به امروز توصیف می شود. فرایندی که در طی آن آواهای ایرانی باستان با درجه گرفتگی کمتری در گویش تاتی به کار می روند. نتایج پژوهش نشان می دهد که در گویش تاتی خلخال فرایندهایی از جمله سایشی شدگی، واکدار شدگی و حذف در رابطه با همخوان ها وجود دارد. در پژوهش حاضر فرایندهای مذکور بر مبنای نظریه بهینگی تحلیل و مشخص شدند. در فرآیند تحول تاریخی گویش تاتی خلخال صورت های بهینه صورت هایی هستند که در آنها فرآیند تضعیف اعمال شده است. از این رو، این فرایند محدودیت های نشانداری هستند که بر تعیین صورت بهینه حاکم اند..
۱۰۷۵.

گفتمان، آرزو و دیوانگی در رمان آبی ترین چشم(1970) اثر تونی ماریسون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژوهش های زبان شناسی: نظریه و کاربرد سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 45 - 68

کلیدواژه‌ها: ماریسون سوبژکتیویته تحلیل گفتمان زبانشناسی نقش گرای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۶۶
مطالعه حاضر در پی آنست که رابطه بین گفتمان، زبان، سوبژکتیویته را بررسی کند. بدین منظور، رمان آبی ترین چشم (1970) اثر تونی ماریسون، نویسنده آفریقایی-آمریکایی معاصر،انتخاب شد. برای حصول این هدف، تحلیل گفتمان انتقادی و زبان شناسی نظامند نقش گرای مایکل هالیدی به عنوان چارچوب نظری و عملی پژوهش اتخاذ شد. روش تحلیل شامل انتخاب بخشهای کلیدی رمان و تحلیل آنها به کمک مقولات دستور نظامند نقش گرای مانند تحلیل فرآیندهای گذاریی، وجه ، عنصرخود ایستای فعل،وجه نما، مبتداسازی بود. سپس داده های در جداولی خلاصه و یافته های کلیدی تفسیر شدند. پراکتیس اجتماعی رمان نیز مورد بحث قرار گرفته و ارتباط آن با یافته ای بدست آمده از تحلیل های قبلی بررسی شد. آنگاه ساخت رمان براساس بینامتنیت، بیناگفتمان و بافت گذاری مجدد نیز مورد توجه قرار گرفت. پژوهشهای پیشین بر هویت مبتنی بر پارادایم فرهنگی و نژادی تمرکز کرده اند. این پژوهش با اتخاذ رویکرد گفتمانی نشان داد سوبژکتیویته امری پیچیده و چند لایه است. ساخت رمان متشکل از پراکتیس های اجتماعی گوناگون، پراکتیس های گفتمانی و شگردهای متنی است. رمان در چارچوب افق تحولات تاریخی-اجتماعی-فرهنگی جامعه سیاهپوستان و جامعه آمریکا قابل فهم است و برهمین اساس هویتی نوینی را مطرح نکرده است.
۱۰۷۶.

The motivational language of the Holy Quran: A pragmatic analysis of promises and threats(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۹) 93 - 100

کلیدواژه‌ها: Speech act theory felicity conditions Quran language promise threat

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۵۲
Studies in literary religious discourses, including recent Quranic studies, suggest that speech act theory provides the researchers with variable pragmatic tools to interpret meanings that are constructed upon the intention of the speaker. This study draws upon speech act theory (SAT) to analyse the two ubiquitous speech acts of promise and threat in the Holy Quran. Employing the speech acts of promise and threat in the Quran to the detailed analysis of felicity conditions, this study, while arguing for the compatibility of SAT to the language of Quran, concludes that the main impetus behind the speech acts of promise and threat is creating the motivation in the addressees to conduct good and avoid evil deeds; therefore, the rules and conditions that drive the illocutionary force of promise and threat perfectly align with the motivational language of the Holy Quran.
۱۰۷۷.

بررسی عملکرد مترجم مایکروسافت در ترجمه گفتار به متن: شناسایی انواع خطاها و منشا ایجاد آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 439 - 456

کلیدواژه‌ها: ابزارهای کمک یار ترجمه شفاهی ترجمه شفاهی همایشی تحلیل خطا سیستمهای ترجمه گفتار به متن مترجم مایکروسافت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۷۸
تمایل به اجتناب از اشباع شناختی، علاقه به ابزارهای کامپیوتری و سیستم های ترجمه گفتار را در میان مترجمان شفاهی افزایش داده است. با این حال، برای درک بهتر عملکرد این سیستمها، لازم است عملکرد آنها بررسی شود، خطاهای احتمالی شناسایی و کیفیت داده های خروجی ارزیابی شود. علیرغم پژوهشهای گسترده در مورد بررسی ابزارهای مترجم یار در ترجمه شفاهی، به نظر می رسد این حوزه تحقیقی در ایران مورد توجه قرار نگرفته است. برای پرکردن این خلا تحقیقاتی، مطالعه حاضر به دنبال ارزیابی عملکرد مترجم مایکروسافت می باشد. محققین به دنبال ارزیابی خروجی تولیدی این نرم افزار، شناسایی خطاها و شناسایی منبع تولید خطا بودند. با این هدف که با توجه به عملکرد مترجم مایکروسافت بتوان در آینده از مترجم مایکروسافت به عنوان یک ابزار کمکی در کلاسهای ترجمه شفاهی استفاده کرد. برای این منظور، پیکرهای از سخنرانیهای سازمان ملل ساخته شد، ترجمه گفتار به متن توسط مترجم مایکروسافت ارائه شد و نتیجه آن با ترجمه مرجع مقایسه شد. برای یافتن پاسخ سوال اول، خطاهای مترجم مایکروسافت بر اساس مؤلفه ای مسئول ایجاد خطاها، شناسایی و دسته بندی شدند. سوال دوم مربوط به علل احتمالی ایجاد خطا بود. یافته ها نشان داد که عدم دسترسی به اینترنت مناسب، تاخیر زمانی، عملکرد دستی میکروفون و ویژگی های گفتار می تواند منجر به خطاهای ترجمه شود. یافته های این پژوهش نقطه آغازی برای تحقیقات آتی در زمینه استفاده از ابزارهای کمکی درگونه های متفاوت ترجمه شفاهی خواهد بود. به علاوه، بررسی عملکرد ابزارهای کمک ترجمه بین جفت زبانهای متفاوت می تواند سازندگان و طراحان این ابزارها را در جهت بهبود و ارتقای سیستم یاری کند
۱۰۷۸.

A Construction Morphology Approach to the Analysis of Compound Adjectives Made of Sāz (Builder) in Persian(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۹ 205 - 220

کلیدواژه‌ها: compound Construction Morphology STEM schema semantic aspect

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۶۵
In the present study, we attempted to specify the constructional schemas relevant to the compounds made by the present stem ‘sāz’ in Persian within the framework of the construction morphology (Booij, 2010). To this end, 150 compounds were brought together from numerous sources, such as the Persian Corpus of Bijankhan, Persian novels as well as some Persian websites. Having collected the data, we tabulated and categorized them on the basis of the preverbal elements. Afterwards, a comparison was made, as a result of which it was indicated that there can be a general constructional schema inside which 5 sub-schemas can be placed. Certainly, the broad schema denotes the construction by which a noun (preverbal element) is combined with the verbal element (present stem sāz) to create an adjective that implies the agent of an action, namely the agent of building or making an object. However, there were two exceptions among the whole dataset: a compound in spite of resembling the other compounds regarding its construction denotes the semantic role of patient: dastsāz (handmade), referring to an object which is made by hands as well as the compound ʤāsāz (embedded object), whereas in other compounds, the stem means the agent that builds, creates or makes. Consequently, as might be expected, two broad constructional schemas have been obtained: one relevant to the agents and the other relevant to patients.
۱۰۷۹.

تحلیل وضعیت زبان، گویش و لهجه های ایران باتوجه به اطلاعات ارائه شده در سفرنامه های خارجی عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان فارسی و گویش های ایرانی سال ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (شماره ۱۵) 241 - 256

کلیدواژه‌ها: سفرنامه قاجار زبان گویش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۲۰۵
سفرنامه نویسان دوره قاجار که اغلب اروپایی و عمدتاً از شخصیت های برجسته علمی و ادبی روزگار خود بودند با ژرف نگری در تاریخ ادبیات ایران، زبان ها، گویش ها و لهجه های ایرانی، خط فارسی، کتابخانه ها، مراکز علمی و هنری و وضعیت فرهنگی و اجتماعی ایران، اطلاعات ارزشمندی ارائه کرده اند؛ تبیین وضعیت زبان ها و گویش های موجود در دوره قاجار، از جمله این مسائل است که در این جستار به روش تحلیلی - توصیفی بدان پرداخته شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد:-سفرنامه نویسان به زبان ها و گویش های رایج دوره قاجار، در نواحی مختلفی که لهجه خالص فارسی دارند پرداخته و به لهجه های گوش نواز و گوش خراش مناطق ایران و همچنین گویش هایی که ریشه باستانی دارند اشاره کرده اند.-برطبق گزارش آنها، زبان فارسی در دربار قاجار در حاشیه قرار دارد و زبان ترکی رایج است؛ اما در دوره ناصرالدین شاه و  بعد از او زبان فارسی در دربار رواج می یابد. زبان ترکی از نظر تعداد گویشوران دومین زبان و گویش مازندرانی در جذب گویشوران مهاجر، توانمندترین گویش آن دوره است.به زبان های غیرایرانی: گرجی، ارمنی، عبری، نسطوری و محدوده جغرافیایی آنها اشاره شده است. ریشه برخی از واژه های فارسی شناسایی و  تعدادی از واژگان فارسی و اروپایی با هم مقایسه شده است.
۱۰۸۰.

سبک شناسی گفتمان قضات و متهمان در دادگاه از منظر زبان شناسی حقوقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژوهش های زبان شناسی: نظریه و کاربرد سال ۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳) 41 - 63

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی حقوقی سبک گفتاری کاربردشناسی زبان گفتمان دادگاه مک منامین نشانگرهای سبکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۶۸
زبان شناسی حقوقی به عنوان علمی نوپا و مؤثر در واکاوی گفتمان در پرونده های دادگاه و تسهیل روند دادرسی اعم از مراحل بازپرسی و تشکیل پرونده تا صدور حکم کارساز است. این رشته، شاخه ای از زبان شناسی کاربردی است که در تحلیل گفتمان عوامل دادگاه و کشف ساختار و سبک سخن در مکالمات، محققین را یاری می رساند. پژوهش حاضر تحلیل مکالمات قضات و متهمان دادگاه های کیفری ایران را با توجه به نظریه سبک گفتاری مک منامین (2004) انجام داده است. روش پژوهش، تحلیلی-توصیفی است. سؤال اصلی در خصوص کشف بسامد الگوهای گفتاری قضات و متهمان در 29 پرونده است. داده های این مطالعه از مکالمات دادگاه در تارنمای آپارات و آرشیو شبکه مستند صدا و سیما گرد آوری و پیاده سازی گردید. سپس تحلیل کیفی داده ها به وسیله  محاسبه بسامد و درصد نشانگرهای سبکی در گفتمان قضات و متهمان انجام شد. نتایج این پژوهش در خصوص متغیر «سبک گفتاری» نشان داد که قضات در مقایسه با متهمان به صورت معناداری از نشانگر «استفاده از سبک گفتاری رسمی» بهره برده و سبک گفتاری خود را از متهمان متمایز کرده بودند. کاربرد نتایج این پژوهش در تربیت قضات، قبل و در حین خدمت منجر به افزایش دانش زبان شناسی و تحلیل گفتمان آن ها می گردد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان