ریشه شناسی عامیانه

این مقاله به ریشه شناسی آثار گذشتگان و نگاه آنان می پردازد و در آن ، هر آنچه که اهمیت ریشه شناختی دارد ، بررسی نمی گردد . طرح و ساختار بحث نیز ضرورتی در این کار نمی بیند ما تنها علاقه و توجه شاعران قدیمی را به ریشه شناسی مطرح می کنیم و به این بهانه ، با بررسی بسیاری از واژگان می پردازیم زیرا این رویکردها را طبقه بندی خواهیم کرد . طبقه بندی آنها شامل عنوانهای زیر است : 1- ریشه شناسی نامعتبر 1-1-ریشه شناسی و تصحیف ؛ 1-2- ریشه شناسی عامیانه ؛ 1-3- بازی های زیبایی شناسیک ؛ 2- ریشه شناسی معتبر . 2-1- بهره های نامستقیم ؛ 2-2- بهره های نیمه مستقیم ؛ 2-3- بهره مستقیم ...

در این مقاله، نخست ریشه شناسی از دید زبان شناسی تاریخی تعریف شده است و پس از آن، پیشینه ای از ریشه شناسی های انجام شده ذکر گردیده است؛ سپس انواع ریشه شناسی شامل عالمانه، شبه عالمانه و عامیانه مطرح شده ، آن گاه، بحث ریشه شناسی های عامیانه به طور مفصّل و همراه با مثال هایی در حوزه فرهنگی ایران شرح داده شده است. این مثال ها مربوط به جای نام های ایران است که به دلایل و اغراض گوناگون از جمله مسائل و تعصبات قومی وقبیله ای ریشه های غیر ایرانی برای آنها تراشیده شده است. در این مقاله کوشش شده ریشه ایرانی آنها روشن شود. در پایان، هدف از این نوع ریشه شناسی و دامن زدن بدان از سوی برخی اقوام ایرانی و نیز پیامد های آن به بحث گذاشته شده است.

یکی ازمهم ترین دلایل غنای فرهنگی یزد را باید در حضور دیرپای زردشتیان با گویش خاصشان دانست. زبان یزدی به علت همزیستی طولانی مدت با زبان دری زردشتی، فهرست بلندی از واژگان، با بار معنایی، فرهنگی و ساخت آوایی متمایز دارد. گرچه در این میان باید گفت دلیل مهم دیگرآنکه اگربین گویش یزد و گویش زرتشتیان مشابهت هایی وجود دارد به علت هم خانواده بودن آنهاست تا تآثیرصرف گویش بهدینان. این مقاله بر مبنای شرایط و ضرورت های واژه سازی اثبات و تأکید می کند که تعدادی از واژگان اصیل با ریشه کهن در زبان یزدی قابلیت بازنگری و احیاء مجدد را دارند. با این وصف که تنها شهر یزد با تعدّد محلات، حتی در بین زردشتیان، دارای تنوع زبانی بسیار است. یکی از ویژگی های این گویش رواج بسیاری از واژگانی است که با حفظ لفظ و معنا یا با پذیرش تغییراتی اندک، از زبان های کهن برجای مانده اند و از جهات گوناگون، بویژه زبانشناسی دارای اهمّیتند. مواد خام این مقاله به شیوه کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده و به شیوه توصیفی، تحلیلی و تطبیقی به بررسی اطلاعات به دست آمده و داده ها و نیز مقایسه برخی از واژگان کهن زبان یزدی با زبان های باستانی می پردازد.