عزت ملاابراهیمی

عزت ملاابراهیمی

مدرک تحصیلی: هیات علمی دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۹۳ مورد.
۶۱.

بررسی و تحلیل شخصیت زن در رمان های نجیب کیلانی (مطالعه موردی: رمان های الطریق الطویل، قاتل حمزه و الرجل الذی آمن)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الرجل الذی آمن الطریق الطویل زن شخصیت پردازی قاتل حمزه نجیب کیلانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۱۶
ادبیات داستانی، به سبب گیرایی و جذابیت خاص، جایگاه ویژه ای دارد و از فنون مهم ادبی به شمار می آید. از مهم ترین وظایف داستان این است که فضیلت های اخلاقی و معنوی را از سوی شخصیت ها و قهرمانان داستان ترویج کند و با پلیدی ها و بی عدالتی ها به مبارزه برخیزد. از این رو، داستان نویس متعهد باید سعی بر آن داشته باشد که علاوه بر سرگرم کردن خواننده، از هدف نهایی خود، که همانا تعلیم دادن و آگاه کردن خواننده است، غافل نباشد. نجیب کیلانی، ادیب و داستان نویس برجسته معاصر، می کوشد با گنجاندن شخصیت های مختلف داستانی، رسالت دینی خود را به انجام رساند و سبک زندگی صحیح اسلامی را برای نسل جوان بازگو کند؛ در این مقاله، سعی شده که شخصیت پردازی زن در این سه رمان، که به ترتیب درون مایه های اجتماعی، تاریخی و اسلامی دارند، بررسی شود. نگارندگان در این مقاله از روش توصیفی و تحلیلی بهره برده و در نتایج پژوهش دریافته اند که نویسنده در شخصیت پردازی های خود از شیوه های مستقیم و غیر مستقیم استفاده کرده و از هر نوع شخصیتی، اعم از ایستا، پویا، مثبت، منفی و...، سود جسته است. شخصیت های زنانه در هر سه رمان شخصیت فرعی اند که کیلانی با مهارت کامل توانسته از رهگذر آن ها به اهداف اصلی خود، که اعتلای فرهنگ اسلامی است، دست یابد.
۶۲.

بررسی و تحلیل گفتمان حاکم بر رمانهای زنان اسلام گرا با تکیه بر نظریه فرکلاف (مطالعه موردی رمان "لن أموت سدى" اثر جهاد رجبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف جهاد رجبی لن أموت سدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۶۰
تحلیل گفتمان انتقادی، شاخه ای مهم و رویکردی نو از نظریه تحلیل گفتمان به شمار می رود. این رویکرد به عنوان گرایشی میان رشته ای، در بررسی متون از سطح جمله و کلام فراتر رفته و به بافت موقعیتی که متن در آن شکل گرفته است توجه می کند. نورمن فرکلاف یکی از نظریه پردازان این عرصه است که ارزیابی سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مولفه های اصلی نظریه او را تشکیل می دهد. این پژوهش سعی دارد تا سطوح سه گانه گفتمان انتقادی را در رمان "لن أموت سدى" اثر خانم جهاد رجبی، از نویسندگان اسلامگرای فلسطینی تبار، مورد واکاوی قرار دهد و ایدئولوژی حاکم بر متن او را تبیین کند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مؤلف با استفاده از کارکرد واژگان و روابط معنایی میان آنها و نیز بهره گیری از استعاره های متعدد یا کاربست افعال خبری دیدگاه خود را نسبت به اوضاع فلسطین بیان می کند. وی همچنین با فراخوانی شخصیتهای قرآنی، الهام از مفاهیم اسلامی و کارکرد روابط بینامتنی، خوانشگران خود را در مواجهه با بافت موقعیتی جامعه اشغالی قرار می دهد و به بیان مسائل حاکم بر جامعه می پردازد. در واقع نویسنده از این رهگذر به دنبال کسب ایدئولوژی مد نظر خود و تحقق مفاهیمی چون هویت بخشی، آزادی خواهی و مبارزه با اشغالگران است.
۶۳.

زمان روایی و عناصر توصیفی در رمان عالَمٌ بِلا خرائط جبرا ابراهیم جبرا و عبدالرحمن منیف بر اساس نظریه ژرار ژنت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رمان زمان عالم بلا خرائط جبرا ابراهیم جبرا عبدالرحمن منیف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۷۶
زمان ازجمله عناصری هست که تأثیر شگرفی بر کلیت فضای روایی داستان ها می گذارد. ژرار ژنت نظریه پرداز فرانسوی عنصر زمان را از مؤلفه های اصلی پیشبرد هر روایت می داند و آن را به دو نوعِ زمان دال (مقدار زمان خوانش متن) و زمان مدلول (مقدار زمان رخدادهای داستان) تقسیم می کند و میان آن دو، سه سطح نظم و تداوم و بسامد را مطرح می کند. رمان «عالم بلاخرائط» محصول مشترک دو رمان نویس بزرگ جهان عرب، جبرا ابراهیم جبرا و عبدالرحمن منیف است که با تمی اجتماعی، تصویری از جوامع عربی را در سال 1979م ارائه داده است. یکی از ویژگی های برجسته این رمان کاربرد عنصر زمان با انواع و سطوح مختلف آن است که پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی، با استناد به الگوی ساختاری ژنت در پی بررسی دقیق آن بر آمده است. رهیافت این جستار حاکی از آن است که روایت در سرتاسر رمان با سیر نابهنگام خود، به شیوه خاطره گویی راوی (علاء الدین) نقل شده است، اما در دل همین گذشته نگری ها، آینده نگری هایی نیز به چشم می خورد که با پیچیدگی روایی خاصی در همان قالب گذشته نگری، روایت شده است. بارز ترین آینده نگری ها، پیشگویی های فال گیرانه شخصیت فرعی داستان (عمه نصرت) است که از سرنوشت شخص یّت ه ای رمان پ رده بر م ی دارد. تداوم این رمان 383 صفحه ای که شامل زمان تقویمی شش ماهه است، به سبب کاربرد درنگ های توصیفی فراوان، با شتاب منفی کل متن همراه است. کارکرد انواع بسامدها در این رمان به میزان چشمگیری متداول است، امّا بسامد مفرد از نوع معمول بیشترین کاربرد را دارد.اهداف پژوهش:بررسی ظرفیت های ادبی-روایی عنصر زمان در رمان عالم بلا خرائط.بررسی نقش هر یک در روایت داستان و معرّفی و تحلیل شخصیّت های آن.سؤالات پژوهش:جبرا ابراهیم جبرا و عبدالرحمن منیف تا چه حدّی توانسته اند از ظرفیت های ادبی-روایی عنصر زمان در رمان عالم بلا خرائط بهره مند گردند؟انواع مؤلفه های زمان و نقش هر یک در روایت داستان و معرّفی و تحلیل شخصیّت های آن چیست؟
۶۴.

بررسی واژگان زنانه در غزلیات عرفانی حافظ شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حافظ شیرازی زن عرفان واژگان زنانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۲۰
موضوع این مقاله بررسی واژه هایی در صد غزل اول دیوان حافظ است که به طور ظاهری می توان آن ها را واژگانی زنانه دانست. برای یافتن معانی و مفاهیم پنهان آن ها و اینکه آیا منظور شاعر از آوردن این الفاظ، معنای ظاهری آن هاست یا در ذهن و اندیشه اش مفاهیمی ماوراء معنای ظاهری این الفاظ را در نظر داشته است. این پژوهش از نوع کیفی و روش تحقیق نیز اسنادی کتابخانه ای است و از روش تحلیل محتوا به صورت کیفی نیز برای تحلیل اشعار حافظ بهره گرفته شده است. اگر چه حافظ در غزلیاتش صراحتاً اشاره ای به زن نداشته است (با اینکه در برخی از غزل های او انتقاد از اجتماع وجود دارد، غزل حافظ به طور کلی عارفانه است نه اجتماعی. به بیان دیگر، عاشقانه عارفانه است؛ عاشقانه هایی که همه مدح و حمد و ثنای پروردگار است)، زن در اندیشه حافظ جایگاه بسیار والا و ارزشمندی دارد. حافظ برای فهم عامه و ادراک بهتر همگان هر جا خواسته از خداوند خود سخن بگوید، به توصیف زن و زیبایی های او پرداخته و همه توصیفات عاشقانه او از زن، استعاره و کنایه از پروردگار و دقیقاً اشاره به خداوند است.
۶۵.

نقد جامعه شناسی رمان های سه گانه احلام مستغانمی (با تکیه بر رمانتیسم جامعه گرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: احلام مستغانمی الجزایر رمان نقد ادبی نقد جامعه شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۰۵
در نقد جامعه شناختی رمان، ارتباط ساختار و محتوای داستان با وضعیت و دگرگونی های جامعه و محیطی که در آن متولد شده بررسی می شود و چگونگی انعکاس و بازنمایی هنرمندانه جامعه در جهان تخیلی اثر ادبی، نقد و تحلیل می شود. نویسندگان در این مقاله، بر پایه چارچوب نقد جامعه شناسی، به بررسی آثار نویسنده مشهور الجزایری، خانم احلام مستغانمی، پرداخته اند. با آنکه وی نویسنده ای رمانتیک است، در قالب رمانتیسم جامعه گرا در آثار خود به تبیین اوضاع فرهنگی و اجتماعی کشورش می پردازد. او از مسائلی چون حقوق زنان، فقر فرهنگی، تقابل سنت و مدرنیته و نابسامانی های اجتماعی سخن می گوید و زخم ها و جراحت هایی را که از رهگذر استعمار بر پیکره جامعه وارد شده، واکاوی و تشریح می کند. از یافته های این پژوهش، که به روشی توصیفی تحلیلی تدوین شده، برمی آید که نویسنده توانسته است روزنه ای جدید برای شناخت زوایای مختلف اشغال الجزایر، جنگ های آزادی بخش این کشور، پیامدهای استعمار و عقب ماندگی جوامع عربی در برابر چشمان مخاطب بگشاید. اما ،در عین حال، تلاش دارد با کاربرد لحنی احساسی، پایبندی خود به مکتب رمانتیسم را حفظ کند. با وجود این، هرچند آثار وی رنگ و بوی انتقادی به خود گرفته است، با رئالیسم اجتماعی تفاوت معناداری دارد.
۶۶.

تحلیل گفتمان انتقادی اشعار زینب حبش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رویکرد اجتماعی زینب حبش گفتمان انتقادی مقاومت نورمن فرکلاف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۲۲
تحلیل گفتمان، روشی است که در بستر اندیشه های پست مدرن بسط و گسترش یافته است. الگوی سه وجهی نورمن فرکلاف در تحلیل گفتمان یکی از چارچوب های کاربردی است که شامل توصیف: بررسی زبان شناختی متن، تفسیر: بررسی متن در سطح گفتمان های سازنده و مصرف کننده و تبیین: بررسی ارتباط گفتمان های سازنده متن با شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم می شود. نگارندگان در این پژوهش، با استفاده از الگوی فرکلاف بر اساس رویکرد اجتماعی به تحلیل گفتمان انتقادی شعری زینب حبش پرداخته اند. همچنین، چگونگی پیوند آثار ادبی شاعر با شرایط مسلط بر جامعه اشغالی را واکاوی کرده و به بررسی تعامل زبانی او با اوضاع خفقان آور حاکم پرداخته اند. دستاورد این پژوهش، تبیین گفتمان اشعار مقاومت و اثبات تأثیرپذیری آن از شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه فلسطین است. زینب حبش تلاش دارد با تولید گفتمان انتقادی در شعر مقاومت، صدای هم وطنان خود در سرزمین های اشغالی باشد و بستر تعامل و برخورد میان گفتمان های سیاسی و اجتماعی موجود را برای ایجاد تغییر فراهم کند.
۶۷.

نگرشی بر حضور زنان لبنانی در عرصه های فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادبی زنان فرهنگی فعالیت های اجتماعی لبنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۲۹
در سده های اخیر با فراهم آمدن فضای آزاد و بستر مناسبی برای حضور زنان در جوامع بشری و انجام فعالیت های ارزنده ای در عرصه های سیاسی، تجاری، فرهنگی، فکری و ادبی، این جوامع به رشد و شکوفایی فزاینده ای دست یافتند و دگرگونی های اساسی در آن ها پدید آمد. زنان جامعه ی لبنان نیز از این امر مستثنی نبودند. آنان به رغم چالش های پیش رو نه تنها در عرصه فرهنگی و اجتماعی خوش درخشیدند و فعالیت های ثمربخش خود را تا حضور در کنفرانس های فرهنگی و سیاسی داخل و خارج از کشور گسترش دادند، بلکه در عرصه های هنری و ادبی نیز به خلق آثار ماندگاری دست زدند، که کمتر نظیری برای آن در سایر کشورهای عربی می توان یافت.
۶۸.

تحلیل عنصر فرهنگی بوم شناسی در ترجمه عربی به فارسی بر اساس چارچوب نظری نیومارک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انتقال معادل فرهنگی بومی سازی معادل توصیفی جبران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۸۳
اختلاف زبان ها، یکی از مشکلات اساسی بشر است که مانعی برای ایجاد ارتباط انسان ها با یکدیگر به حساب می آید و یکی از راه های اصلی و مطمئن برای غلبه بر این مانع، استفاده از ترجمه است. نیومارک ، یکی از نظریه پردازان شاخص معاصر، عناصر فرهنگی را به پنج دسته تقسیم می کند که مترجم باید برای انتقال درست بار فرهنگی زبان مبدأ به زبان مقصد آن ها را بشناسد و با پیشنهاد 17 روش در ترجمه این عناصر، سعی کرده تا راهکارهای مناسبی پیش روی مترجمان قرار دهد. در این راستا، نویسندگان مقاله بر آن شدند تا با روش توصیفی- تحلیلی نقش یکی از این عناصر فرهنگی به نام عنصر فرهنگی "بوم شناسی" را با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک ، شاخص تر کنند تا مشخص شود که مترجمان ایرانی برای انتقال این عنصر در ترجمه های خود بیش تر از کدام روش ها استفاده کرده و تا چه حد در انتقال درست آن به زبان مقصد موفق بوده اند.
۶۹.

دراسه الإنزیاح فی شعر محمود درویش ترکیزاً على الأعمال الشعریه الکامله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الشعر المعاصر الشکلانیون محمود درویش التشبیه الاستعاره المفارقه التراکیب الجدیده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۳۱
یُعدّ الإنزیاح من إبداعات الشکلانییّن المهمّه ویتکوّن الیوم الحجر الأساس فی قضایا الأسلوبیّه وعلم اللغه. فی بدایه القرن العشرین قطعوا خطوه کبیره فی العدول عن اللغه المعیار وأبدعوا مصطلحی الإنزیاح والتقریب(أو معالجه ذات الأسبقیه). إنَّ درویش یخلّ فی المواضع المختلفه ترتیب اللغه المألوف ویبادر بخلق التراکیب الجدیده والصور الشعریه الخلّابه. یقسّم لیتش الإنزیاح إلی ثماینه أنواع وهذا البحث بما للموضوع من سعه المجال فی شعر درویش یذهب إلی دراسه وتبیین الإنزیاح اللفظی والمعنوی والکتابی فی مجموعه «الأعمال الشعریه الکامله». ما توصَّل إلیه البحث من النتائج تقول: إنَّ درویش أکثر من استخدام التشبیه والاستعاره، ثمَّ استفاد من المفردات العتیقه إلی جانب التراکیب الإضافیه الجدیده والمفارقه و... هادفاً تحقیق الإنزیاح فی شعره.
۷۰.

جلوه های وطن پرستی در شعر زنان فلسطینی (با تکیه بر اشعار فدوی طوقان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زنان شعر معاصر فدوی طوقان فلسطین وطن پرستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۹۹
: اگر به بررسی شعر معاصر فلسطین خلال یک قرن گذشته بپردازیم، خواهیم دید که مفهوم ملیت و وطن بر دیگر مضامین شعری آن غلبه کرده است. شاید بدان سبب باشد که سرزمین فلسطین در طی این دوران پیوسته آبستن حوادث متعدد بود و همین اسباب و عوامل سبب شد تا حس وطن پرستی و دفاع از ملیت و کیان عربی پیوسته در میان شاعران فلسطینی جلوه گر باشد. از صدور اعلامیه بالفور، تلاش برای عملی کردن مفاد آن، مهاجرت گسترده و برنامه ریزی شده ی یهود به فلسطین، حمایت همه جانبه برای تجهیز و تسلیح آنان گرفته تا سرکوبی فلسطینیان، اهانت به مقدسات مذهبی آنان و قیام های سراسری چون 1936 تا 1939، جنگ های 1948، 1967 میلادی همه ی این عوامل در شعله ور ساختن روحیه ی وطن پرستی در میان فلسطینیان نقش به سزایی داشت. طبیعی است که شعر معاصر فلسطین به ویژه شعر فدوی طوقان نیز هم گام با آمال و آرزوهای ملی، در راستای ایفای رسالت سازنده خود به ترویج روحیه ی وطن پرستی بپردازد.
۷۱.

بررسی تطبیقی زبان و جنسیت در اشعار طاهره صفارزاده و فدوی طوقان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان ادبی جنسیت بررسی تطبیقی طاهره صفارزاده فدوی طوقان شعرمعاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۲۱
پیشینه مطالعات زبان و جنسیت به دهه هایی از قرن نوزدهم می رسد. هنگامی که در بستر مفاهیم نقد ادبی نو، نخستین جریان ها تحت عنوان "فمینیسم" در غرب شکل گرفت. بر مبنای نظراتی که سبک گفتار و نوشتار زنان و مردان را با یکدیگر متفاوت می داند، زبان می تواند محل بروز و ظهور عناصر جنسیتی واقع شود. بر اساس این آراء، پژوهش های متعددی در بررسی نشانگان جنسیتی زبان در آثار ادبی صورت گرفته است. از آنجایی که شعر زنان یکی از مواضع قابل تامل در بررسی تعامل زبان و جنسیت است، پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی– تحلیلی فراهم آمده، با رویکردی تطبیقی به بررسی شاخص های جنسیتی زبان در دو سطح فکری و زبانی اشعار طاهره صفارزاده و فدوی طوقان پرداخته است تا به این پرسش ها پاسخ دهد که  اولا شاخص های جنسیت چگونه و در چه سطحی در زبان شعری این شاعران بازتاب یافته و دیگر اینکه وجود عوامل مشترک فرامتنی در شعر این دو تا چه حد توانسته برآیند مشابهی در دستاوردهای پژوهش داشته باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که عوامل مشترکی چون زنانگی، تاثیرپذیری هر دوی این شاعران از تحولات اجتماعی و سیاسی عصر خود، زیستن در بازه زمانی واحدی از تاریخ معاصر و نیز اثرپذیری شعر آنان از آموزه های ادبی رمانتیسم و رئالیسم، موجب شکل گیری رفتارهای جنسیتی اغلب مشابهی در زبان شعری آنان شده است.
۷۲.

تحلیل نقش جنسیت در غزل معاصر فلسطین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زنان شعر عاطفی شعر معاصر غزل فلسطین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۴۰
برخی از مضامین شعر معاصر فلسطین همواره مورد توجه و اقبال شاعران این سرزمین قرار داشته است که از این میان می توان به جلوه های گوناگون شعر عاطفی به ویژه غزل و شعر عاشقانه اشاره کرد. غزل از مهم ترین موضوعات شعر معاصر فلسطین به شمار می رود که شعرای مرد و زن این دیار بسیار در این عرصه هنرنمایی کرده اند. اما اختلاف چشمگیری میان غزل زنان و مردان فلسطینی وجود دارد که این امر از وجود تفاوت های جسمی و روانی آن دو نشأت می گیرد. در این مقاله سعی بر آن شده است تا این تفاوت ها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و علل و انگیزه های آن واکاوی شود. در خلال این بررسی ها که به روش اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است، مشخص گردید که زنان به هنگام سرایش اشعار عاطفی و عاشقانه کمتر به ذکر مسائل جسمی و توصیف زیبایی های ظاهری محبوب می پردازند؛ نمود جلوه ها و مظاهر عاطفی در شعر آنان به مراتب قوی تر از شعر مردان است و استفاده از رمز، نماد و استعاره در شعر عاطفی زنانه کاربرد بیشتری دارد.
۷۳.

تحلیل نمادهای زنانه در رمان های غسان کنفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادبیات فلسطین زن غسان کنفانی ن‍ث‍ر ع‍رب‍ی نمادگرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۴۰
کنفانی از مشهورترین رمان نویسان فلسطینی است که در چهار رمان «مردانی در آفتاب»، «چه برایتان مانده؟»، «بازگشت به حیفا» و «أم سعد»، گونه های شخصیتی متنوعی را ساخته و پرداخته است. یکی از مهم ترین گونه های شخصیتی، شخصیت نمادین است که بسیار مورد توجه نویسنده است که چه نوع مؤنث و چه نوع مذکر آن به وفور در چهار رمان فوق به کار رفته اند. شاید به نظر آید که نگاه نمادین کنفانی به شخصیت های زن در رمان هایش بر غنای محتوایی و فنی این رمان ها افزوده است اما اصرار این نویسنده بر پررنگ کردن بعد نمادین شخصیتهای زن دو رمان «چه برایتان مانده؟» و « أم سعد» امری است که از هر دو لحاظ نظری و فنی مشکلاتی را برای بعد واقعی این شخصیتها به وجود آورده و آزادی عمل آنان را محدود کرده است. ریش? مسئله شاید به آنجا برگردد که این نویسند? متعهد و متعصب به فلسطین در این دو رمان نیز همچون سایر رمان های خود با شور و اشتیاق به دنبال طرح اید? خود درباره چیستی و چرایی بحرانها و معضلات روز فلسطین و راه حل آنهاست. شخصیت های نمادین رمانها نیز در این میان ابزاری هستند در خدمت تبلیغ و ترویج این ایده های غالباً انقلابی؛ در نتیجه بخش عمده ای از پتانسیلهای ذاتی و روایی این دو رمان به جای صرف شدن در جهت تقویت جنبه های انسانی و طبیعی شخصیتهای زن، صرف تقویت ابعاد نمادین و اسطوره ای این شخصیتها شده تا پیام ایدئولوژیک داستان تمام و کمال رسانده شود.
۷۴.

کاربست الگوی نشانه شناختی ریفاتر در خوانش شعر «غریب الغرباء» از معروف عبدالمجید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظریه ریفاتر نشانه شناسی معروف عبدالمجید غریب الغرباء فرهنگ رضوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۳۵
 علم نشانه شناسی عنوان کلی است که علوم بسیاری را در برمی گیرد. این علم نخستین بار توسط فردینان دو سوسور مطرح شد. خاستگاه اولیه نشانه شناسی، زبان شناسی است. نظریه نشانه شناسی ریفاتر، نظریه ای است که شعر را در دو سطح خوانش اکتشافی و خوانش پس کنشانه تحلیل می کند. خوانش اکتشافی با تکیه بر خوانش زبانی معنای ظاهری متن را معلوم می سازد و رویکرد خطی دارد؛ اما خوانش پس کنشانه با کمک توانش زبانی معنای ضمنی متن را آشکار می کند و بدون رعایت ترتیب بررسی و تحلیل می شود. این نظریه در حوزه ساختارگرایی قرار می گیرد؛ بنابراین به ساختار شعر اهمیت بسیاری می دهد. انباشت، منظومه توصیفی، هیپوگرام و ماتریس ساختاری همگی مواردی هستند که در تحلیل شعر به خوانشگر کمک می کند تا در نهایت خاستگاه شعر یعنی مفهوم اصلی آن به دست آید. این نظریه از نظریه های خواننده محور سده بیستم اروپاست که در تحلیل متون منظوم معاصر بسیار تاثیرگذار است. از این رو، در این مقاله، نخست مولفه های نظریه ریفاتر تبیین و سپس با توجه به آن ها قصیده «غریب الغرباء» از معروف عبدالمجید، تحلیل و بررسی شده است. گفتنی است که این شاعر معاصر مصری نخست اهل سنت و پیرو مذهب شافعی بود و بعدها به مکتب تشیّع گرایش پیدا کرد و از محبان خاندان عصمت و طهارت گردید. وی با اعتقاد قلبی و مطالعات گسترده ای که پیرامون اصول عقاید شیعه داشت، آن را برگزید. او می گفت از آن پس بر اثر تلاش و مجاهدت به دین و عقیده کاملی دست یافته است. لذا می تواند در زندگی از قلبی آرام و خاطری آسوده بهره مند گردد. از یافته های پژوهش برمی آید که به برکت تشرف معروف عبدالحمید به ساحت قدسی امام رضا (ع) و به یُمن وجود پربرکت این امام رئوف بود که مسیر توبه، امید و رستگاری برای او فراهم گردید. در نتیجه شاعر در این سروده به تبیین فرهنگ رضوی پرداخته و از جود، بخشش، کرم و سخاوت این امام همام پرده برداشته است.
۷۵.

خوانشی بر قصیده سرود باران (أنشوده المطر) سروده ی بدر شاکر السیاب از منظر تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف

کلیدواژه‌ها: أنشوده المطر بدر شاکرالسیاب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف شعر معاصرعربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۴۷
تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی بین رشته ای در نظریه های نقد نوین محسوب می شود که اصل آن به مباحث زبان شناسی بازمی گردد. نظریه های گفتمان در سیرتکاملی خود به نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف می رسد که اساس تحلیل متن را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین و بر سه محور زبان، ایدئولوژی و قدرت بنا می نهد. این نظریه در حوزه های اندیشگانی مختلفی ازجمله تحلیل و تبیین متون ادبی کاربرد یافته است. در این میان قصیده أنشوده المطر سروده بدر شاکرالسیاب به سبب برخورداری از جایگاهی ویژه و مؤثر در شعر معاصر عربی و نیز وجود عوامل فرامتنی گوناگون اجتماعی، سیاسی و ادبی، نگارندگان را بران داشته تا با خوانشی تازه از این قصیده در چارچوب نظریه گفتمان انتقادی فرکلاف به تبیین لایه های گوناگون زبانی، ادبی و فکری سیاب در این قصیده بپردازند. هدف این پژوهش که به شیوه توصیفی-تحلیلی فراهم آمده است، خلق دیدگاه تازه ای در شناخت شعر معاصر عربی است و آن را با پاسخگویی به این پرسش پی می گیرد که اساساً انطباق این قصیده بر چارچوب نظریه فرکلاف چگونه و تا چه اندازه قادر است دلالت های تازه و عمیق تری در شناخت شعر معاصر عربی ایجاد کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که انطباق نظریه فرکلاف بر این سروده می تواند مخاطب را به درک لایه های معنایی عمیق تری در آن رسانده و درعین حال به ابعاد اندیشگانی مؤثر سیاب در شعر معاصر عربی وضوح بیشتری ببخشد.    
۷۶.

جایگاه ایران در میان کشورهای منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی در افق سال 2015 براساس شاخص های توانمندسازی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارتقای جایگاه زنان اهداف توسعه هزاره چشم انداز سال 1404 مدل سری زمانی نسبت دختران به پسران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۲۳
اهداف توسعه هزاره به بررسی وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشورها می پردازد و داده های سالانه مربوطه این امکان را برای بسیاری از محققان فراهم می آورد که به مطالعه و پیش بینی روند توسعه کشورها بپردازند. در این میان، کشور ایران در یکی از برنامه های پُراقبال بلندمدت خود، موسوم به چشم انداز ایران 1404، جایگاه نخست را در میان کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی متصور شده است. با توجه به تأکید بر جایگاه زنان در توسعه اقتصادی کشور، در این پژوهش سعی شده که با استفاده از داده های گزارش شده درخصوص هدف سوم از اهداف توسعه هزاره، که متضمن ارتقای جایگاه زنان است، جایگاه ایران در میان کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی پیش بینی شود. به عبارت دیگر، در این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که آیا ایران در سال 2015 در میان پنج کشور اول منطقه قرار خواهد گرفت؟ برای بررسی این موضوع، مقادیر شاخص های مرتبط استخراج و با استفاده از مدل سری زمانی ARIMA ارزش آتی شاخص های مورد هدف در سال 2015 تخمین زده شده و براساس ارزش های پیش بینی شده رتبه ایران در میان کشورهای دیگر گزارش شده است. نتایج نشان می دهد که برخلاف اینکه ایران توانسته است در اغلب زیرشاخه های هدف سوم توسعه هزاره به اهداف موردنظر در برنامه های توسعه ای نزدیک شود، در مقیاس بین المللی هنوز نتوانسته به اهداف خود دست یابند و نیازمند تغییر در سیاستگذاری است.
۷۷.

کاربرد اسلوب طنز در سروده های نسیم شمال و ابراهیم طوقان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: وطن دوستی شعر معاصر طنز استعمار ادبیات تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۳۷
مضامین وطن دوستی و ملی گرایانه در ادبیات ملت هایی متجلی می شود که سرزمین آن ها مورد تهاجم استعمارگران واقع شده باشد. ایران و فلسطین از جمله کشورهایی هستند که در سده اخیر شاهد حضور و تجاوز بیگانگان بوده و شعرای متعهد این دو کشور در چنین شرایطی برای دفاع از هویت اسلامی و کیان ملی خود در صحنه حاضر شده اند. در این میان معدود شاعرانی بودند که با استفاده از اسلوب طنز رسالت هنری خود را به انجام رساندند. از این رو اشعارشان بیش از سروده های دیگر شاعران مورد توجه و استقبال عمومی قرار گرفته است. در این مقاله به روشی توصیفی- تحلیلی و در چارچوب ادبیات تطبیقی به بررسی کاربرد اسلوب طنز در اشعار نسیم شمال و ابراهیم طوقان پرداخته شده و برخی مضامین ملی مشترک میان سروده های دو شاعر از جمله وطن دوستی، حسرت بر عظمت بربادرفته وطن، تأسف به خاطر شرایط کنونی کشور، و انتقاد از عملکرد خیانت پیشگان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
۷۸.

بررسی مقتضای حال مخاطب در خطاب های قرآنی حضرت موسی(ع) به بنی اسرائیل با تکیه بر انسان شناسی صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انسان شناسی صدرایی خطاب های قرآنی حضرت موسی با بنی اسرائیل ساختار انسان مقتضای مخاطب مخاطب شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۵۱
مبحث «مقتضای حال» همواره به عنوان یکی از مباحث بنیادین علم بلاغت مطرح بوده است. این موضوع، چهار مؤلفه اصلی دارد که شامل: «مقتضای متکلم»، «مقتضای مخاطب»، «مقتضای کلام» و «مقتضای موقعیت های کلام» می شود. تمرکز این پژوهش بر بخش «مقتضای مخاطب» خواهد بود. مقتضای مخاطب به معنای رعایت تناسب کلام با دریافت کننده آن است. بی تردید شناخت مخاطب، مقدمه رعایت این تناسب است. بر این اساس هر قدر معیارهای مخاطب شناسی دقیق تر و کامل تر باشند، رعایت مقتضای مخاطب صحیح تر انجام می شود. مخاطب شناسی در کتب بلاغی، محدود به علم و توجه مخاطب است. تقسیم مخاطب به خالی الذهن، مردد و منکر مؤید این مطلب است، اما ویژگی های مخاطب در علم و توجه خلاصه نمی شود، بلکه عناصر دیگری در ساختار ادراکی و رفتاری انسان وجود دارد که هر کدام متکلم را به انتخاب شیوه ای خاص در سخن گفتن سوق می دهد. از آنجایی که این پژوهش، قرآنی است، معرفت نفسی ضروری نمود که با انسان شناسی وحیانی سازگار باشد. به همین منظور انسان شناسی صدرایی که تا حد زیادی برگرفته از قرآن و احادیث است، برای این امر انتخاب شد. بدین ترتیب ابتدا انسان شناسی صدرایی تبیین و مؤلفه های ساختار وجودی انسان در دو ساحت ادراکی و رفتاری ذکر شد، سپس بر اساس منطوق و مفهوم هر مؤلفه، ارتباط آن مؤلفه از ساختار انسان با ساختار زبانی متناسب با آن بیان گردید و در بخش نهایی، آیات مورد نظر بر اساس این ساختار متناظر تحلیل شدند. نقطه تمرکز بحث، نمود مخاطب شناسی زبانی در خطاب های قرآنی حضرت موسی(ع) بر اساس انسان شناسی در نظام فلسفی صدرایی است.
۷۹.

بازتاب حادثه اشغال (1948) در شعر شاعران زن فلسطینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسرائیل اشغال زنان شعر معاصر فلسطین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۹۰
: پس از اشغال فلسطین به دست صهیونیست ها در 1948، شماری از فلسطینیان در کشورهای عربی هم جوار آواره شدند و برخی دیگر در داخل سرزمین های اشغالی به ویژه کرانه غربی و نوار غزه سکنی گزیدند. از آن پس فلسطینیان هرگز روی آرامش، ثبات و استقرار سیاسی را به خود ندیدند. در نتیجه شعر معاصر نیز از این اوضاع نابسامان تاثیر پذیرفت. آوارگی، تبعید، قتل، غارت، مصادره ی املاک و اراضی، تخریب و ویرانی و دیگر رخدادهای سیاسی ناگوار این کشور سبب شد تا شاعران زن فلسطینی پس از «اشغال» پیوسته نظاره گر درد، رنج و اندوه بی پایان هم وطنان خود باشند و بی وقفه آلام آنان را در آثار خود به تصویر کشند. بدین سان شعر آنان که مالامال از احساسات و عواطف صادقانه بود، پیوندی ناگسستنی با توده ی مردم برقرار کرد؛ روحیه مبارزه طلبی و آزادسازی وطن را در کالبد فدائیان دمید و گامهایشان را در راه پیشبرد اهداف جنبش ملی فلسطین استوارترساخت.
۸۰.

اسطوره های دینی در شعر زنان فلسطینی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۸۸
استفاده از مفاهیم اساطیری به ویژه اسطوره های انبیاء و پیام آوران الهی در میان شعرای زن فلسطینی کاربرد فراوانی دارد و در موارد بسیاری منبع الهام آنان بوده است. گرچه اسطوره ها خاستگاهی باستانی دارند، اما به افکار و اندیشه های شاعر معاصر گستره ای ژرف می بخشند و شاعر نیز با پردازشی جدید می کوشد تا رنگ زمان و مکان خود را بر آن ها فرو ریزد. از این رو در اکثر چکامه های بلند سرایندگان زن فلسطینی می بینیم که فکر و خیال شاعران آکنده از انگاره ها و آموزه های اساطیری است؛ انگاره هایی که از آغاز ترین لحظات در صبح دم آفرینش شروع می شوند و تا واپسین لحظات عمر شاعر ادامه می یابند. لذا این پژوهش به تبیین جهان شناسی اساطیری شعر زنان فلسطینی و نحوه ی کاربرد اسطوره های پیامبران الهی در سروده های آنان می پردازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان