رضا بندریان

صنعت نفت از موثرترین و بزرگترین صنایع در جهان است و اهمیت این صنعت در اقتصاد جهان، موجب شده بعضی از کشورها به این صنعت روی آورند و با سرمایه گذاری جدی در این بخش، به جایگاهی دستیابند که به عنوان بازیگر جهانی نقش مهمی در این صنعت داشته باشند. بررسی مسیر تاریخی تکامل این بازیگران می تواند برای کشورهایی که در این مسیر قرار گرفته اما نتوانسته اند به جایگاه مناسبی دستیابند و سایر کشورها و شرکت هایی که می خواهند وارد این صنعت شوند راهگشا باشد. صنعت نفت در جهان پس از طی دوره های زمانی مختلف، با پیشران های مختلف و بازیگران متعددی که بر مبنای لزوم پیشرفت این صنعت ظهور و رشد یافته اند، تکامل یافته است. تأثیر برج سته این صنعت در اقتصاد، سیاست و توسعه جهانی موجب شده که شناخت تاریخی تحلیلی این صنعت برای بازیگران آن یک الزام راهبردی باشد. از اینرو این مقاله بدنبال آن است که تاریخچه و روند تکامل این صنعت را در دوره های مختلف تاریخ از گذشته تا به امروز دنبال کرده و نحوه ظهور و شکل گیری بازیگران مختلف صنعت جهانی نفت را که در ساختار فعلی این صنعت بعنوان بازیگران اصلی بشمار می روند، تشریح کند. پس از آن سیر این تکامل بر مبنای دسترسی بازیگران مختلف به ارکان کسب و کار صنعت نفت شامل دسترسی به منابع نفت و گاز، مهارت های مدیریتی، قدرت مالی و توانمندی فناورانه، در مقاطع زمانی مختلف مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در پایان نیز با تبیین الزامات کسب و کار جهانی صنعت نفت در عصر حاضر به نتیجه گیری پرداخته می شود.

هدف: پژوهش فعلی به دنبال ارائه مدل کیفی خرد بنیان های توانمندی های پویا در شرکت های ارائه دهنده رایانش ابری در ایران است. بدین منظور بر اساس مدل مرجع تیس (2007)، خرد بنیان های سه حوزه رصد، تصاحب و بازآرایی استخراج شده است.   روش شناسی پژوهش: روش پژوهش مطالعه فعلی، مطالعه چندموردی ( Extended Case Stud ) است. با توجه به نو بودن موضوع پژوهش و عدم وجود یک مدل مرجع، از طریق بررسی تجربیات بهینه و مصاحبه های عمیق با مدیران اصلی سازمان ها، مؤلفه های پژوهش گردآوری شد. به همین منظور از طریق تدوین پروتکل مصاحبه و گفتگو با 14 نفر از مدیران ارشد شرکت های فعال در حوزه رایانش ابری ایران، اشباع نظری ایجاد شد. سپس از طریق تحلیل محتوای کیفی، مؤلفه ها استخراج شد.   یافته ها: در خرد بنیان های حوزه رصد بیش از همه، سه سازه شهود مدیران ارشد، روند رفتار مصرف کننده در کشورهای مشابه با رفتار مصرف کننده حوزه ICT ایران و بررسی فرصت های صادراتی، متفاوت از نتایج پژوهش های پیشین است. در حوزه تصاحب نیز سه سازه انتقال دانش فناوری، Best Practice و الزامات قانونی ایزو و کیفیت جزو مقوله هایی است که کمتر در پژوهش های پیشین به آن ها اشاره شده است و در نهایت در حوزه بازآرایی نیز مقوله های مدیریت استراتژیک اقتضایی، هم ذهنی استراتژیک سازمانی، مدیریت تجربه مشتریان و پایمردی استراتژیک کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. به شکل کلی نقش کلیدی مدیران ارشد در راهبری موضوعات و ایجاد هم ذهنی و همراهی مناسب با پرسنل و مشتریان به عنوان درون نمایه اصلی مورد توجه مدیران برای پیشبرد توانمندی پویا در سازمان ها بوده است. اصالت/ارزش افزوده علمی: با توجه به ماهیت فناوری، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی حاکم بر فعالیت این شرکت ها نیاز است از طریق شناسایی خرد بنیان های توانمندی های پویا، نقشه راه مشخصی را برای فعالان این حوزه ارائه کرد.  

با وجود تأکید ادبیات بر لزوم وجود استارت آپ های فناورانه در حوزه بالادستی صنعت نفت، این شرکت ها نمی توانند از منافع نوآوری های فناورانه خود بهره مند شوند و با چالش جدی در تجاری سازی این نوآوری ها روبه رو هستند و عمدتاً توسط شرکت های استقراریافته بزرگ که صاحب دارایی های مکمل هستند، تصاحب شده و منافع آنها استثمار می شود. در چارچوب های تجاری سازی موجود در ادبیات، الزامات و شرایط محیطی و محاطی این صنعت لحاظ نشده است. از این رو، در این تحقیق با بررسی هشت پروژه از چهار شرکت فعال در حوزه بالادستی صنعت نفت، ضمن شناخت گزینه های راهبردی تجاری سازی و عوامل مؤثر درون و برون سازمانی، چارچوب مفهومی تدوین راهبرد تجاری سازی نوآوری فناورانه در حوزه بالادستی صنعت نفت بررسی شد. این تحقیق بر مبنای روش تحقیق مطالعه موردی بسط یافته انجام و از شیوه کدگذاری در تحلیل داده ها استفاده شد. در یافته های تحقیق علاوه بر چارچوب مفهومی، فلوچارت تصمیم گیری به دست آمد که برای انتخاب گزینه راهبردی تجاری سازی توسط مدیران و صاحبان استارت آپ ها به کار می رود.

شرکت های کوچک صنعت برنامه های کاربردی که زیرمجموعه صنعت نرم افزار است، می تواند نقش مهمی در اقتصاد کشور داشته باشد؛ اما علی رغم وجود توانمندی های فنی، توسعه دهندگان این برنامه ها نمی توانند در تجاری سازی محصولات و کسب درآمد کافی موفق عمل کنند. هدف از این مطالعه، شناسایی مدل مفهومی تجاری سازی محصولات این شرکت هاست. در این مطالعه، با استفاده از روش تحقیق مطالعه موردی بسط یافته، عملکرد 12 شرکت توسعه دهنده برنامه کاربردی مستقر در تهران که در دوره زمانی بهمن 96 تا بهمن 97 حداقل یک برنامه کاربردی در پایگاه کافه بازار منتشر کرده اند، مطالعه شد. با بررسی و تبیین ابعاد فعالیت ها، محرک ها، ظرفیت-های درون سازمانی و برون سازمانی و عملکرد تجاری سازی و شناخت روابط آنها، مدل مفهومی تجاری سازی در این شرکت ها ارائه شد. سپس، با تطبیق یافته ها با چهار مورد از این موارد، مدل به دست آمده تحت آزمون قرار گرفت. شناسایی ظرفیت های درون و برون سازمانی، توجه به پورتفوی پروژه های تجاری سازی و تأکید بر تغییر مسیر تجاری سازی بر اساس فرصت های جدید یا چالش ها و مسائل رخ داده در طول زمان، از نوآوری های این مطالعه است.

تغییرات اساسی در محیط کسب وکار صنعت نفت بر الگوهای کسب وکار غول های بزرگ نفتی و نیز شرکت های نفتی ملی به عنوان رقیبان تازه وارد این شرکت ها در عرصه رقابت جهانی تأثیر بسزایی داشته و باعث ایجاد تغییراتی در این الگوها شده است. بنابراین، در مقاله پیش رو، با روشی توصیفی- تحلیلی، به ارزیابی تغییرات اساسی در محیط کسب وکار شرکت های نفتی بین المللی و شرکت های نفتی ملی پرداخته ایم تا تأثیر این تغییرات را بر الگوهای کسب وکار این شرکت ها واکاوی کرده و در نهایت، پیشنهادهایی جهت ارتقای الگوهای کسب وکار این دو دسته از شرکت های نفتی ارائه داده ایم. نتایج این مطالعه، نشان می دهد که پنج تغییر اساسی در محیط کسب وکار شرکت های نفتی به وقوع پیوسته است. این تغییرات که به طور کلی به نفع شرکت های نفتی ملی و تا حدود زیادی به زیان شرکت های نفتی بین المللی بوده اند، به ایجاد سه تغییر اساسی در الگوهای کسب وکار شرکت های نفتی بین المللی و سه تغییر اساسی در الگوهای کسب وکار شرکت های نفتی ملی انجامیده است. از این رو، پیشنهادهایی به منظور افزایش مزیت رقابتی شرکت های نفتی ملی و بین المللی ارائه شده است.

پالایشگاه های نفت ایران از نظر رقابت پذیری به شدت در تنگنا قرار دارند و گزینه اصلی برای رفع آن بازآفرینی فناورانه است. اولین گام در این راه، تعیین نیازمندی های فناورانه است. در گذشته محور اصلاحات صنعت پالایش، افزایش تولید بنزین بود؛ درحالی که تولید بنزین کشور در آینده ای نزدیک به دو برابر مصرف خواهد رسید. در این مقاله، با درنظرگرفتن تحولات فناورانه در صنعت انرژی، راهکارهایی برای بازآفرینی صنعت پالایش ایران پیشنهاد شده است. دو محور اصلی بازآفرینی صنعت پالایش نفت ایران عبارتنداز: 1. کاهش ته ماند تولیدی پالایشگاه ها و تبدیل آن ها به محصولات میان تقطیر؛ 2. کاهش سطح گوگرد ته ماند تولیدی پالایشگاه ها؛ درنتیجه فناوری های هزینه اثربخشِ ارتقای ته ماند (هیدروکراکینگ بستر دوغابی) به همراه ککینگ تأخیری، گزینه اصلی برای بازآفرینی صنعت پالایش خواهند بود. با توجه به دردسترس نبودن فناوری های هیدروکراکینگ بستر دوغابی، می توان این راهکار را با ترکیب دو فناوری ککینگ تأخیری و فناوری هیدروکراکینگ بستر ثابت (ISOMAX) موجود در پالایشگاه های نفت ایران اجرا کرد؛ بنابراین استفاده هم زمان از دو فناوری ککینگ تأخیری و هیدروکراکینگ بستر ثابت، ترکیبی مناسب است که قابلیت اجرا برای ارتقای ته ماند را دارد.

شرکت های نوآور فعال در صنعت پالایش و پتروشیمی، به رغم اینکه فناوری های فرایندی نوآورانه خود را از راه پتنت حفاظت می کنند، اما پتنت از آن ها به شکل کامل حفاظت نمی کند و آن ها به منظور تحکیم و تقویت حفاظت و تصاحب منافع اقتصادی فناوری های فرایندی خود در دوره طولانی تر، همزمان از سایر روش های حفاظت نیز بهره می گیرند. علت این امر، اثربخشی پایین پتنت در حفاظت از فناوری های فرایندی صنعت پالایش و پتروشیمی است. صنعت پالایش و پتروشیمی از انواع فناوری های ساده تا پیچیده استفاده می کند. بسیاری از این فناوری ها به فرایندهایی مربوط است که بهره برداری تجاری از آن ها به علت غالب بودن الگوی واگذاری لیسانس در تجاری سازی، نیازمند افشای عمومی جزئیات فناوری است؛ بنابراین مهندسی معکوس آن ها به دست شرکت های لیسانس گیرنده چندان دشوار نیست. در چنین مواردی، اسرار تجاری برای محافظت از دانش فناورانه ابزار مناسبی نیست. هزینه های بسیار بالای توسعه و اثبات و تجاری سازی فناوری در کنار منافع بالای بهره برداری از فناوری و همچنین ویژگی تقلیدپذیری بسیار بالای فناوری های فرایندی در این صنعت، موجب شده با وجود اینکه سیستم پتنت به منزله ابزاری حفاظتی استفاده می شود، اما به علت اینکه اثربخشی لازم را ندارد، ارائه کنندگانِ فناوری های فرایندی در این حوزه از سایر روش های حفاظت (ازجمله فناوری های مکمل) نیز به شکل همزمان بهره گیرند. یکی از این اقدامات، قراردادن فناوری خود در یکی از شرکت های خدمات مهندسی مشاور و واگذاری لیسانس، به همراه ارائه خدمات مهندسی، تدارکات و ساخت (EPC)، و غیره به مشتریان در قالب بسته ای یکپارچه است. اقدام دیگر، استفاده از فناوری های مکمل در قالب کاتالیست های اختصاصی برای فرایندهای نوآورانه خود است. در این مقاله، تأثیر پتنت در حفاظت از فناوری های فرایندی در صنعت پالایش و پتروشیمی و میزان اثربخشی آن و همچنین علل حفاظت کنشگران نوآور صنعت پالایش و پتروشیمی از فناوری های فرایندی خود با استفاده از کاتالیست های اختصاصی به منزله فناوری مکمل بررسی و تشریح شده است.

پژوهش و فناوری اغلب نیازمند حمایت بوده و در این راستا در اغلب کشورها، سازمان ها یا نهادهایی برای حمایت مالی و غیر مالی از فعالیت های پژوهش و فناوری شکل می گیرد. عدم وجود نگرش جامع و یکپارچه برای هدایت پروژه های پژوهش و فناوری در این سازمان ها منجر به ناکارآمدی فعالیت های انجام شده در حمایت از پژوهش و فناوری گردیده است. هدف از این مقاله تبیین مدل مدیریت راهبردی پژوهش و فناوری در یکی از سازمان های حمایت کننده از پژوهش و فناوری از طریق ارائه یک الگوی تفضیلی از مراحل تکامل دستاوردهای پژوهش و فناوری به منظور فراهم کردن بستر پیاده سازی نظام مدیریت راهبردی پژوهش و فناوری در سازمان مورد مطالعه است. روش تحقیق مورد استفاده «مطالعه موردی بسط یافته» بوده و در راستای اجرای تحقیق حوزه فعالیت های مورد حمایت این سازمان مطابق با فرآیند ایده تا بازار در چهار حوزه شامل حوزه های ایده پردازی، پژوهشی، توسعه فناوری و تجاری سازی تقسیم بندی شد. سپس انواع ورودی ها و خروجی های هر یک از مراحل تعریف گردید و شیوه حمایت سازمان حمایت کننده از پژوهش و فناوری در این حوزه ها تعریف و نحوه تسهیم مالکیت و منافع دستاوردها نیز تعیین شد. در پایان به نتیجه گیری و اشاراتی در خصوص ویژگی های مدل پرداخته شده است.

در دهه 1990، با کم رنگ شدن نقش شرکت های بین المللی نفت در توسعه فناوری در حوزه بالادستی صنعت نفت، شرکت های خدمات میدان های نفتی مسئولیت شناسایی و تأمین نیازهای فناورانه حوزه بالادستی صنعت نفت را عهده دار شدند. با توجه به ریسک و هزینه بالای توسعه و تجاری سازی فناوری های دارای نوآوری بنیادی، شرکت های خدمات میادین نفتی پیشرو به نوآوری های تدریجی روی آوردند. این امر زمینه را برای ورود استارت آپ های فناورانه به حوزه بالادستی صنعت نفت، با هدف دستیابی به نوآوری های غالباً بنیادی، فراهم کرده است. هم اکنون لبه فناوری، در بسیاری از حوزه های فناورانه بالادستی صنعت نفت، در اختیار تعداد زیادی از شرکت های کوچک دانش بنیان است که شکل گیری اغلب آن ها بر مبنای استارت آپ های فناورانه موفق بوده است. استارت آپ ها، به منزله بازوی توسعه فناوری های بنیادی در حوزه بالادستی صنعت نفت، در آینده توجه بیش از پیش مدیران شرکت های فعال در حوزه بالادستی صنعت نفت را به خود جلب خواهند کرد. در این مقاله، پس از مروری بر روند تحول رویکردها و نقش بازیگران حوزه بالادستی صنعت نفت در توسعه فناوری، به نقش استارت آپ های بخش فناوری به منزله محرک های نوآوری در حوزه بالادستی صنعت نفت پرداخته و به چالش های اختصاصی آن ها در این حوزه اشاره خواهد شد.

شرکت های نوآور، در حوزه بالادستی صنعت نفت، تمایلی ندارند از ثبت کردن (پتنت) برای محافظت از دستاوردهای فناورانه خود و تصاحب منافع اقتصادی آن ها استفاده کنند. احتمالاً، این بی میلی به ویژگی ها و میزان اثربخشی پتنت برای حفاظت از فناوری، با توجه به تفاوت های موجود در حوزه بالادستی صنعت نفت و سایر صنایع، مرتبط است. البته، میزان این بی میلی، در میان تصمیم گیران مختلف این حوزه، متفاوت است. براین اساس، در این مقاله، تأثیر پتنت در حفاظت از دستاوردهای فکری در حوزه بالادستی صنعت نفت و میزان اهمیت آن بررسی شده و علل تمایل نداشتن تصمیم گیران این حوزه به استفاده از پتنت مطرح شده است. در پایان، به ضرورت بازنگری در این رویه غالب، با هدف سرعت بخشیدن به روند پیشرفت در این صنعت، پرداخته شده است. درمجموع، هزینه های بسیار بالای توسعه و اثبات و تجاری سازی فناوری، در کنار منافع عظیم بهره برداری از فناوری و ویژگی تقلیدپذیری مفرط در این صنعت، موجب شده است نظام پتنت ابزار حفاظتی ناکارامدی تلقی شود.

زمینه و هدف: با افزایش پیچیدگی و شدت جرائم، حصول به اثربخشی برای تأمین امنیت اجتماعی، مهم ترین چالش فرماندهان پلیس است که برای غلبه بر آن، نظریه ها و دیدگاه های مختلفی مطرح شده است. این مقاله رویکرد توانمندی های پویا که یکی از نظریه های جدید مدیریت راهبردی است را به مدیریت راهبردی سازمان های پلیسی اتخاذ کرده است و بر مبنای آن یک الگوی مدیریت راهبردی توسعه و ارائه می کند. روش: این پژوهش براساس روش پژوهش کیفی و روش شناسی نظری برخاسته از داده ها به تبیین مفهوم راهبرد در سازمان های پلیسی و ارائه الگوی مدیریت راهبردی در سازمان های پلیسی می پردازد. سپس براساس نظرسنجی از خبرگان به بررسی اعتبار الگو پرداخته و براساس آن شواهدی برای پشتیبانی و تائید الگوی توسعه یافته، ارائه می کند. یافته ها: یک الگوی فرایندی برای مدیریت راهبردی سازمان های پلیسی، متشکل از شش مقوله اصلی توسعه یافته است که عبارت اند از: «تعیین حوزه ها و حیطه فعالیت و ارکان جهت ساز»، «تعیین اهداف عملکردی سازمان در تأمین امنیت اجتماعی»، «متوازن سازی فعالیت های اکتشاف و بهره برداری»، «یکپارچه سازی مسیرهای سازمانی»، «فرایندها، منابع و توانمندی های سازمان های پلیسی» و «ارائه خدمات». نتیجه گیری: این الگو درک راهبردی از سازمان های پلیسی را ارتقا می دهد و این امکان را برای سازمان های پلیسی فراهم می کند که با تجزیه وتحلیل های خود وضعیت توانمندی های پویای سازمان را شناسایی کنند. ویژگی این مطالعه، تبدیل کردن چارچوب مفهومی مدیریت راهبردی براساس رویکرد توانمندی های پویا به یک الگوی اجرایی و قابل پیاده سازی و از آن مهم تر قابل ارزیابی برای مدیریت راهبردی در سازمان های پلیسی بوده است.

با تغییر ساختار مصرف فرآورده های نفتی در کشور و با توجه به تولید اندک پروپیلن در مجتمع های پتروشیمی کشور، از یک سو صنایع پتروشیمی با هدف تولید پروپیلن به فکر استفاده از فرآورده های نفتی به عنوان خوراک می باشند و از سوی دیگر تولیدکنندگان این فرآورده ها (پالایشگاه های نفت) نیز در اندیشه یافتن جایگزینی برای مصرف فرآورده های نفتی می باشند. براین اساس ایده پتروپالایشگاه به عنوان یک گزینه برای پاسخگوئی به چالش مذکور مطرح است. این مطالعه با بهره گیری از رویکرد کسب وکارگرا به بررسی ایده پتروپالایشگاه در سناریوهای مختلف پتروپالایشگاهی پرداخته است. علیرغم اینکه توسعه پتروپالایشگاه ها براساس کراکینگ نفتا یا کروسین (به عنوان گزینه برتر نسبت به آروماتیک سازی)، تولید پروپیلن بیشتری دارد و مطالعات نشان دهنده افزایش نرخ بازگشت سرمایه به میزان 18% نسبت به پالایشگاه تنها است، اما از دیدگاه رویکرد کسب وکارگرا، ایده پتروپالایشگاه چشم انداز مثبتی برای شرایط ایران ندارد.

کارآمدی سازمان های پژوهش و فناوری علاوه بر متاثر بودن از عوامل متعدد، در گرو بازارگرایی به عنوان یک عامل راهبردی است و سازمان های پژوهش و فناوری برتر در عرصه جهانی، شایستگی های بازارگرایی بالایی دارند. بر این اساس و با توجه به اهمیت و ضرورت روزافزون کسب شایستگی های بازارگرایی برای سازمان های پژوهش و فناوری، نیاز به توسعه مدل های بازارگرایی منطبق بر ویژگی ها و ماهیت این سازمان ها بیش از هر زمانی احساس می شود. هدف اصلی این تحقیق، ارائه مدلی کاربردی برای بازارگرایی در سازمانهای پژوهش و فناوری است. بدین منظور مدل های مختلف بازارگرایی مورد مطالعه قرار گرفته و با توجه به اهمیت و ویژگی های سازمان های پژوهش و فناوری، یکی از مدل های بازارگرایی که تطابق و تناسب بیشتری با سازمان های  پژوهش و فناوری دارد انتخاب و بر اساس شرایط محیط عملیاتی و الزامات این سازمان ها که از ادبیات استخراج شده، اصلاح و تعدیل شده است. مدل ارائه شده علاوه بر تبیین چگونگی بازارگرایی در سازمان های پژوهش و فناوری، 2 نوع رابطه مستقیم و غیرمستقیم بین بازارگرایی و عملکرد سازمان های پژوهش و فناوری را نشان می دهد. در پایان نیز با جمع بندی و ارائه چند پیشنهاد، نتیجه گیری شده است.

مدیریت اثربخش سازمان های پژوهش و فناوری در دنیای پرتلاطم امروز، از مهم ترین چالش های مدیران این سازمان هاست که برای غلبه بر آن، نظریه ها و دیدگاه های مختلفی مطرح شده است. توانمندی های پویا، یکی از دیدگاه هایی است که در دو دهه گذشته بر مبنا و به عنوان مکمل نظریه منبع محور ارائه شده است. این مطالعه رویکرد توانمندی های پویا را به مدیریت راهبردی سازمان های پژوهش و فناوری اتخاذ کرده است. نتایج تجزیه و تحلیل ها با استفاده از رویکرد توانمندی های پویا درک راهبردی از سازمان های پژوهش و فناوری و به طور خاص درک این که چگونه توانمندی های پویا در یک سازمان پژوهش و فناوری پیشران سایر توانمندی ها هستند را ارتقا می دهد. این مقاله در آغاز با نگاهی به پیدایش توانمندی پویا، به شرح مختصر دیدگاه منبع محور روی می آورد و سپس ضمن بررسی دیدگاه توانمندی پویا و ارائه الگویی برای مدیریت راهبردی سازمان های پژوهش و فناوری با استفاده از این دیدگاه، به جمع بندی و ارائه چند پیشنهاد بسنده می کند.

سازمان های خدماتیِ دانش گرا در تعامل مستمر با مشتری، توسعه یافته اند؛ چرا که این سازمان ها اغلب مطابق با نیازهای خاص مشتری شکل می گیرند. خدمات این سازمان ها، غیرملموس و اغلب مبتنی بر اطلاعات و در جهت مشتری است. از این رو، کیفیت خدمات در کسب وکارهای خدماتی دانش محور باید از دیدگاه مشتریان، مطالعه شود. سازمان های پژوهش و فناوری، یکی از انواع سازمان های خدماتی دانش گرا هستند. بر اساس این، رضایت مشتری، کانون توجه بسیاری از این موسسات است. اگر چه اندازه گیری میزان رضایت مشتریان در کسب وکارهای خدماتی دانش محور، بسیار دشوار است اما به دلیل نیاز روزافزون به تحقیق و پژوهش برای توسعه فناوری، امروزه امری کاملاً لازم و ضروری است. در این مقاله، به منظور ترسیم فضای رضایت مشتری در سازمان های پژوهش و فناوری، با مطالعه موردی و متدولوژی تئوری برخاسته از داده ها، معیارهای رضایت مشتریان، تعیین و سپس میزان آن ارزیابی شده است. در نهایت، 13 معیار به عنوان معیارهای اصلی رضایت مشتری در سازمان پژوهش و فناوری شناسایی و تعریف شد که بر اساس تحلیل عاملی اکتشافی معیارها به دو عامل کلی، تقسیم و براساس تحلیل عاملی تاییدی، بار عاملی این معیارها، تایید شد

قیمت گذاری مناقصه ای برای مناقصه گران از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از جمله فعالیت های دشوار برای آنان می باشد. قیمت گذاری مناقصه ای فرآیندی پیچیده و همراه با ریسک است و پیچیدگی های مرتبط با آن بسیاری از مناقصه گران را از قیمت گذاری علمی منصرف ساخته است. در قیمت گذاری مناقصه ای عامل ریسک بعنوان یک متغیر غیرقابل کنترل و یا عامل برون زا متوجه مناقصه گران است. وجود معنی دار متغیرهای تصادفی در فرآیند قیمت گذاری، باعث عدم امکان ارزیابی های قطعی در رابطه با قیمت پیشنهادی می شود. در این مقاله مسئله قیمت گذاری مناقصه ای و نحوه مدیریت ریسک آن مورد توجه قرار می گیرد. مقاله حاضر با در پیش گرفتن یک نگرش مفهومی، فلسفه قیمت گذاری مناقصه ای را مورد تجزیه و تحلیل تئوریک قرار می دهد و براساس آن تابع احتمال برد برای هر قیمت پیشنهادی مطابق با قیمت نرمالایز شده براساس میزان ترجیح مناقصه گزار را استخراج می نماید که با استفاده از آن می توان براساس سطح کیفیت برآورد شده، احتمال برد مناقصه را در قیمت های مختلف برآورد نمود. سپس با استفاده از روش های تصمیم گیری و انجام تحلیل های کیفی اقدام به تعیین قیمت پیشنهادی به مناقصه می نماید.در نهایت مدل توسعه یافته برای یک مطالعه موردی به اجرا درآمد و نتایج حاصل از بکارگیری آن تشریح شده است.

آگاهی سازمانها از قابلیت های ارزش آفرینی دارایی های نامشهود منجر به حرکت آنها در بکارگیری دارایی های نامشهود می شود. یکی از مهمترین دارایی های نامشهود شرکت ها علائم تجاری آنها است. علائم تجاری در بسیاری از موارد موجب افزایش یا تقویت ارزش دارایی های مشهود و نامشهود شرکت می شوند. با توجه به اهمیت بحث تصویر سازی از نام تجاری و ایجاد یک نام تجاری متمایز و مطلوب برای ذینفعان در مدیریت استراتژیک، مدیران به منظور دستیابی به موفقیت در اهداف مدیریت نشان تجاری و ارتقای ارزش نشان تجاری نیازمند آگاهی مستمر از وضعیت و ارزش آن در بازار می باشند که لازمه آن داشتن یک مکانیزم اجرایی است. براین اساس هدف این مطالعه طراحی مکانیزمی برای اندازه گیری ارزش نشان تجاری با استفاده از یک رویکرد ترکیبی برپایه وضعیت جاری و آتی پیشرانه های ارزش نشان تجاری می باشد. بدین منظور ابتدا پیشرانه های ارزش نشان تجاری که پارامترهای اصلی برای خلق و مدیریت نشان تجاری می باشد شناسایی و پس از آن فرایندی برای تعیین چگونگی و اندازه گیری میزانی که هر یک از پیشرانه ها به طور مستقیم بر ارزش نشان تجاری دارند تعریف می گردد. در انتها پس از تشریح مدل، نتایج استفاده از این مدل برای ارزشیابی یک نشان تجاری داخلی و مقایسه نتایج آن با ارزشیابی همان نشان تجاری داخلی براساس مدل های رایج در سطح جهان ارائه می شود.