دانش انتظامی

دانش انتظامی

دانش انتظامی سال بیست و سوم تابستان 1400 شماره 2 (پیاپی 91) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تحلیلی بر شاخص های جغرافیای انسانی در مدیریت امنیت مرزهای جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر مرزهای شمال غربی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امنیت مرزی شاخص های جغرافیایی جغرافیای انسانی مدیریت مرز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۱۵۶
زمینه و هدف : جغرافیای انسانی یکی از شاخه های علم جغرافیاست که به مطالعه ویژگی های جمعیت، فرهنگ، جهان بینی، ارزش های انسانی می پردازد که در خلق چشم اندازهای جغرافیایی با تمایزات مکانی و فضایی تأثیرگذارند. شاخص های جغرافیای انسانی مرز از مقوله های مهم در مدیریت امنیتی مرزها محسوب می گردد. روش پژوهش : روش انجام این تحقیق توصیفی-تحلیلی است که  با رویکرد تحلیل کمی و کیفی (آمیخته) تجزیه و تحلیل داده ها صورت گرفت. در بخش کیفی از روش داده بنیاد و در بخش کمی از روش پیمایشی با ابزار  پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل؛ استادان، کارشناسان، مدیران و فرماندهان حوزه مطالعات مرزی، امنیت مرزی، مرزبانی است. برای انجام مصاحبه بخشی از جامعه آماری به عنوان جامعه خبرگی و جهت تکمیل پرسشنامه، بخش دیگری به عنوان جامعه صاحب نظر گزینش شدند. یافته ها : یافته های حاصل از جدول کدگذاری باز نشان دهنده شناسایی تعداد 15 شاخص در حوزه جغرافیای اقتصادی، 18 شاخص در حوزه جغرافیای جمعیت و 11 شاخص در حوزه جغرافیای فرهنگی می باشد.  نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان می دهد شاخص های جغرافیای انسانی، در مدیریت امنیتی مرز برای پیاده سازی و اجرای طرح ها و برنامه های امنیتی در طول مرزهای سیاسی کشور مؤثر می باشند. از طرفی این شاخص ها در استان آذربایجان غربی در وضعیت خوب، استان اردبیل در وضعیت متوسط و استان آذربایجان شرقی در وضعیت ضعیف قرار دارد. کلیدواژه ها: امنیت مرزی، شاخص های جغرافیایی، جغرافیای انسانی، مدیریت مرز
۲.

عدالت ترمیمیِ فناورانه با تأکید بر نقش پلیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: پلیس عدالت ترمیمی فناوری اطلاعات و ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۱۵۶
زمینه و هدف: در کشورهای دارای قوانین مدون، عدالت کیفری در حال تجربه تحول از حوزه عدالت ارعابی به عدالت ترمیمی است. عدالت ترمیمی برخلاف عدالت کیفری سنتی، در اجرای عدالت، نقش محوری به بزه دیده اعطا می کند. این نقش در بسیاری از فرایندهای دادرسی کیفری مؤثر بوده است که به طور مشخص، میانجی گری بزه دیده- بزه کار یکی از فرایندهای ثابت شده است. هدف از این پژوهش، تبیین عدالت ترمیمی پیشگیرانه پلیس با استفاده از ظرفیت های موجود در فناوری اطلاعات و ارتباطات است. روش: پژوهش پیشرو یک تلاش توصیفی- تحلیلی با رویکرد کاربردی است. در این پژوهش از ابزار فیش برداری برای جمع آوری اطلاعات مستخرج از اسناد کتابخانه ای و الکترونیکی استفاده شده است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد، فضای سایبری به جهت تسهیل ارتباط بین اصحاب دعوا و نیز دارا بودن ویژگی هایی از قبیل در دسترس بودن، سرعت، دقت، عدم مواجهه حضوری و ... می تواند بستر مناسبی برای اجرای عدالت ترمیمی باشد. نتایج: به موجب نتایج حاصل از این پژوهش، اگرچه مدل آنلاین (برخط) میانجی گری بزه دیده- بزه کار تاکنون اجرا نشده است، امّا این دیدگاه می تواند در شرایط خاص جایگزین مناسبی برای حالت حضوری باشد. باوجوداین، روشن است که برای درک کامل ساختار و پیامدهای یک سامانه برخط برای حل وفصل اختلافات جنایی، به پژوهش های بیش تری نیاز است.
۳.

سازوکارهای پلیس در پیشگیری اجتماعی از جرایم تروریستی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازوکار پیشگیری اجتماعی پیشگیری بزهکار محور پلیس تروریسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۱۴۹
زمینه و هدف: هدف سازوکارهای پیشگیرانه اجتماعی پلیس، پیشگیری از گرایش افراد به تروریسم و پدیداری نسل نوینی از نیروهای تروریستی است. در واقع، آسان شدن ترویج و توجیه ایده های افراطی در میان افراد باعث شده که گذار اندیشه تروریستی به اقدام تروریستی بیشتر شود. از این رو، باید سازوکارهایی را پیش بینی کرد که با آن نظارت بیشتری به منظور پیشگیری از دسترسی به اطلاعات و ایده های تروریستی به عمل آید. در این میان، تعامل بین پلیس و جامعه مدنی در رد اندیشه های افراطی که به خشونت و تروریسم می انجامد بسیار مهم هستند، چنان که با حساسیت بیشتر آنان می توان از ترویج و اثرگذاری آن ایده ها و در نتیجه اقدام تروریستی پیشگیری کرد. یافته ها: اتخاذ سازوکارهای مناسب ارتقای همکاری بیشتر بین مقامات مسئول مبارزه با تروریسم، لزوم آموزش و ارتقاء آگاهی های عمومی مردم در مورد تهدیدات تروریستی، ضرورت کسب اطلاعات از طریق گزارش جرایم تروریستی، ایجاد ساختار اختصاصی مقابله با تروریسم، لزوم آموزش و تربیت مأموران پلیس در مبارزه با تروریسم است. نتیجه گیری: مجموعه سازوکارهای پیشگیرانه اجتماعی پلیس بر شخصیت، طرز تفکر افراد و بر وضعیت های پیش از ارتکاب جرم اثر می گذارد تا از پیدایش و ترویج ایده های افراطی که می تواند باعث اقدام تروریستی شود، پیشگیری کند.  
۴.

بررسی عوامل موثر بر قانون گریزی و ارائه راهکارهای پیشگیرانه(مورد مطالعه: شهر گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قانون قانون گریزی پیشگیری شهر گلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۱۶۶
هدف : حفظ نظم اجتماعی در جامعه مستلزم وجود قانون و حاکمیت قانون است که نشأت گرفته و بر خواسته از تکالیف اجتماعی و اخلاقی است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر قانون گریزی و ارائه راهکارهای پیشگیرانه در شهر گرگان انجام شد. روش : تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری کلیه شهروندان بالای 15 سال ساکن شهرستان گرگان در سال 1399 بودکه حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 395 نفر شد. ضریب آلفای کرونباخ برای آزمون پایایی 76/. به دست آمد. یافته ها : نتایج این تحقیق نشان داد که از بین عوامل هفت گانه قانون گریزی برحسب میزان همبستگی به ترتیب اولویت اعتماد اجتماعی (562/0-)، پیوند اجتماعی (465/0)، پنداشت از قانون شکنی (253/0-)، احساس آنومی (291/0) و شرمساری اجتماعی (374/0) بودند و متغیرهای نظارت و کنترل اجتماعی غیررسمی و آگاهی از قانون نتوانست سهمی از تبیین قانون گریزی را به خود اختصاص بدهد و بر این اساس از معادله کنار گذاشته شدند. ضریب تعیین ( ) به دست آمده در ارتباط با قانون گریزی برابر با 73/0 شد. نتایج: در منطقه مورد بررسی نتایج نشان می دهد، توجه به مسائلی از جمله بالا بردن اعتماد اجتماعی در بین شهروندان، پیوند اجتماعی و کاهش احساس آنومی می تواند تأثیر بسزایی در کاهش قانون گریزی و پیشگیری از آن را ایفا نمایند.
۵.

شناسایی عوامل آسیب پذیری کارکنان در عملیات پلیس و ارائه راهکارهای پیشگیرانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آسیب پذیری کارکنان پلیس عملیات پلیس عوامل ساختاری عوامل رفتاری عوامل زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۱۶۸
زمینه و هدف: انجام عملیات های گوناگون همراه با خطر بالا در سازمان پلیس، آسیب پذیری کارکنان را دو چندان کرده است. از آن جایی که برای کاهش آسیب پذیری ها، شناخت عوامل آسیب پذیری کارکنان از اهمیت فراوانی برخوردار است، این تحقیق با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل آسیب پذیری کارکنان در عملیات پلیس انجام و راهکارهای پیشگیرانه ارائه شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر محیط میدانی، بر اساس اهداف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است که به شیوه کیفی انجام شده است. جامعه آماری را خبرگان و متخصصان پلیس تشکیل می دهد که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و انجام مصاحبه با 19 نمونه، اشباع نظری حاصل شده است. داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون به مثابه مضامین فراگیر، سازمان دهنده و مضامین پایه شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت.   یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل مضامین، تعداد 5 مضمون اصلی با 25 زیر مضمون مؤثر در بعد آسیب های ساختاری شامل: تصمیم گیری، آموزش، ارزیابی عملکرد، اهداف عملیاتی، فناوری اطلاعات؛ تعداد سه مضمون اصلی با 15 مضمون فرعی مؤثر در بعد رفتاری شامل: امدادخواه و متهمان، توانمندی رفتاری و مهارتی، فرهنگ سازمانی و تعداد 3 مضمون اصلی با 16 مضمون فرعی مؤثر در بعد زمین ه ای شامل: اجتماعی و اقتصادی، زیرساخت ها، بستر های حقوقی شناسایی شد که بر اساس طبقه بندی سه شاخگی میرزایی به عنوان عوامل مؤثر در آسیب پذیری کارکنان پلیس در عملیات انتظامی دسته بندی شده است. نتایج: نتایج بیانگر این است که پلیس برای پیشگیری از آسیب های کارکنان در عملیات انتظامی باید در یک رویکرد جامعه نگر نسبت به ترمیم و رفع عوامل آسیب زای شناسایی شده اقدام و نتایج را در برنامه های توانمندسازی کارکنان مورد توجه قرار دهد.
۶.

بررسی جایگاه فقهی و حقوقی مجازات تشهیر در ایجاد امنیت عمومی و ارتقاء حقوق شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تشهیر امنیت عمومی حقوق شهروندی قانون مجازات اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۲۰۹
زمینه و هدف: پژوهش حاضر جایگاه مجازات تشهیر در ایجاد امنیت عمومی و حقوق شهروندی را بررسی نموده است. روش پژوهش: روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده که با بهره گیری از متون فقهی، منابع اسنادی و کتابخانه ای و به شیوه استدلالی به بحث حاضر پرداخته است. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داده که مجازات تشهیر به دلیل انتشار اسامی مختلفان و مفسدان، ایجاد شفافیت در جامعه، توجه به جنبه های بازدارنده، نفی و جلوگیری از ضرر رساندن به شهروندان و توجه به اصول کرامت و عدالت دارای آثار مهمی بر حقوق شهروندی و ارتقای امنیت عمومی است. نتیجه گیری: تسری بخشیدن مجازات تشهیر به مسائلی مانند فسادهای اقتصادی و اجتماعی، شفافیت را به عنوان شاکله حقوق شهروندی مطرح ساخته و در قانون مجازات اسلامی نیز مورد تأیید قرار گرفته است. علاوه بر شناسایی و رسوا ساختن مجرمان، مجازات تشهیر حتی می تواند درباره انتشار نام قضات و مراجع ناقض حقوق شهروندان اِعمال شده و این امر بر عهده دستگاه قضایی است که زمینه های لازم را برای آزادی رسانه ها و اصل تشهیر رسانه ای فراهم آورد.
۷.

کاربردهای سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) در پیشگیری انتظامی سرقت منزل در کانون های جرم خیز (مورد مطالعه شهر قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کانون های جرم خیز سیستم اطلاعات جغرافیایی سرقت منزل پیشگیری انتظامی شهر قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۱۳۲
زمینه و هدف: سرقت منزل از جرایم شایع و مهم در سطح کشور بوده و مقابله و پیشگیری از آن می تواند تأثیر بسزایی در افزایش احساس امنیت شهروندان داشته باشد. هدف پژوهش شناخت کاربردهای GIS در پیشگیری انتظامی از جرم سرقت منزل در کانون های جرم خیز شهر قزوین بوده است. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع و ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده و با تکیه بر توانمندی های GIS اقدام به شناسایی و درک الگوهای فضایی مکانی جرائم سرقت در کانون های جرم خیز شهر قزوین در سال 1396 نموده است. زمان وقوع جرایم و توزیع فضائی محل وقوع جرایم در نقاط مختلف شهر ارزیابی شده و پس از تشکیل پایگاه داده با استفاده از آزمون های آماری، تخمین تراکم کرنل و گرافیکی اقدام به شناسایی مهم ترین کانون های جرم خیز شد. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که مهم ترین کانون های جرم خیز سرقت منزل شهر قزوین هر کدام دارای ویژگی های خاصی بوده اند. بررسی نوع و ترکیب کاربری های اراضی موجود در مجاورت محدوده های مسکونی بیانگر این است که برخی از کاربری ها وقوع سرقت منزل را برای سارقان تسهیل کرده است. نتیجه گیری: به منظور پیشگیری از وقوع سرقت منزل در شهر قزوین به نظر می رسد اولویت بخشی به سیاست ها و برنامه های پیشگیری انتظامی، اجتماعی و قضایی، افزایش سطح آگاهی شهروندان با هدف پیشگیری، توجه به رعایت اصول حفاظتی و امنیتی در ساختمان های مسکونی توسط مالکان، استفاده از فناوری های نوین در مبارزه با سرقت، افزایش حضور فیزیکی پلیس در محلات، کنترل بیشتر مبادی ورودی و خروجی شهر و استفاده از GIS باید در اولویت اقدامات مسئولان و دست اندرکاران انتظامی قرار گیرد.
۸.

نقش تفکر انتقادی در نظم جویی هیجان(مورد مطالعه : دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی امین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفکر انتقادی دانشگاه علوم انتظامی امین نظم جویی هیجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۸۳
زمینه و هدف: نظم جویی هیجان مؤلفه ی مرکزی در سازمان دهی رفتار سازگارانه و جلوگیری از بروز هیجانات منفی و رفتارهای ناسازگارانه است. هدف پژوهش حاضر نقش تفکر انتقادی بر نظم جویی هیجانی دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی امین بوده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی، از نظر روش پیمایشی از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل دانشجویان کاردانی بوده است. حجم نمونه 210 نفر با فرمول کوکران به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به پرسش نامه های تفکر انتقادی ریکتس و نظم جویی هیجان گروس و جان پاسخ دادند. تجزیه وتحلیل داده ها در نرم افزار spss و amos صورت پذیرفت. یافته ها: مطابق یافته های پژوهشی، تفکر انتقادی بر نظم جویی هیجان و نیز خلاقیت، بالندگی، تعهد بر نظم جویی هیجان تأثیر مثبت و معناداری داشتند. میانگین تفکر انتقادی 155/3 و نظم جویی هیجان 722/4 و آزمون کفایت (926/0) و بارتلت (05/0<  p) بوده، کلیه بارهای عاملی مدل دارای مقادیر بالای 3/0 و اعداد معناداری مربوط به ضرایب فرضیه ها بزرگ تر از 96/1 که معنادار بودن را نشان داد. پایایی پرسشنامه ها با آلفای کرونباخ محاسبه و تمامی عوامل بالاتر از 7/0 بود و روایی از نظر متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. نتایج: تفکر انتقادی دانشجویان را در رفتارهای قاطعانه صحیح، توانایی برقراری ارتباط با دیگران، مدیریت هیجان، کنترل خشم سرکوبی هیجانات منفی و اضطراب کمک کرده و در نتیجه از آسیب های اجتماعی و فردی حفظ و در راهبردهای نظم جویی شناختی همچون توانمندسازی روان شناختی و هیجان، کیفیت زندگی، عزت نفس، بهداشت روانی، سلامت جسمانی، خود سنجی، خود نظم دهی، خلاقیت و... مؤثر واقع می شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۷