پژوهش های مدیریت عمومی (پژوهش های مدیریت سابق)
پژوهش های مدیریت عمومی سال چهاردهم بهار 1400 شماره 51 (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزه های تخصصی:
در زندگی روزمره ی ما انسان ها، ماهیت برخی شرایط و تجارب به گونه ای است که افراد، خواه ناخواه دچار مشکل می شوند؛ به طوری که ممکن است سلامت روانی آنان تهدید شود. تاب آوری، شامل مجموعه ای از ظرفیت های فردی و روانی است که فرد به کمک آنها می تواند در شرایط دشوار مقاومت کند و دچار آسیب دیدگی نشود و حتی در تجربه ی این شرایط مشکل آفرین یا بحرانی، خود را به لحاظ شخصیتی ارتقاء بخشد. پژوهش حاضر درصدد خط مشی گذاری برای توسعه سرمایه انسانی تاب آور در مواجه با بحران است. روش پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاط اجرا از نوع کیفی با رویکرد اکتشافی است. برای انتخاب افراد خبره جهت برگزاری مصاحبه ها، از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. داده های پژوهش حاضر، با انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با 18 نفر از مدیران و کارشناسان سازمان آتش نشانی و جمعیت هلال احمر تهران، از طریق تجزیه و تحلیل مضمون (تم) صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق، از نرم افزار MAXQDA12 استفاده شد. با توجه به تجزیه و تحلیل مضمون (تم) و پاسخ های ارائه شده، خط مشی های مؤثر بر تاب آوری در مواجه با بحران، در پنج دسته؛ تحول در ارزش ها و نگرش ها، برنامه ریزی و مدیریت، افزایش توان سازگاری، توانایی تطبیق با شرایط و توانمندی مواجهه با خطر دسته بندی شدند.
طراحی مدل ارزیابی نرم افزارهای بودجه ریزی بر مبنای عملکرد با رویکرد دیمتل فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد، بخش جدایی ناپذیر از سازمان های دولتی است که هدف آن دستیابی به اجرای مؤثرتر و کارآمدتر مدیریت و بودجه ریزی عملکرد در راستای وظایف عمومی، کیفیت بالاتر خدمات عمومی، کاهش هزینه های دولت و کارکنان می باشد. لازمه اصلاح روند بودجه به سمت بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد، انتخاب نرم افزاری بر پایه برنامه ریزی استراتژیک، اندازه گیری عملکرد و همسو سازی با اهداف بلند مدت سازمان می باشد. نرم افزار بودجه ریزی بر مبنای عملکرد از معدود نرم افزارهای کمیاب موجود در کشور می باشد، از این رو عدم وجود معیارهای موثر در انتخاب نرم افزار ، سازمان های دولتی را با چالش هدر رفت حجم عظیمی از هزینه ها مواجه می سازد، لذا لزوم تدوین و اجرای موفقیت آمیز معیار ها در این سیستم می تواند با فراهم آوردن پایه ای برای انتخاب بهتر نرم افزار، بهره وری سازمان را بهبود، هزینه های مؤثر در بودجه را مدیریت و آن را تبدیل به مزیت رقابتی برای سازمان ها کند. این مقاله با مطالعه در ادبیات موضوع و ارزیابی نرم افزارها، معیارهای موثر بر سیستم نرم افزار بودجه ریزی بر مبنای عملکرد با رویکرد کیفی-کمی در قالب پژوهش توصیفی-کاربردی و مشارکت چند تن از خبرگان در فرآیند تعیین معیارها، 11 معیار اصلی و 46 شاخص استخراج شد. یک مدل مفهومی با استفاده از تکنیک دیمتل فازی و تحلیل سلسله مراتبی برای شناسایی، رتبه بندی، میزان اهمیت و تاثیرگذاری معیارهای نرم افزار ارائه شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است معیارهای تولیدکننده نرم افزار، بودجه، امنیت، گزارش گیری بودجه و عملکرد از بیشترین اهمیت و بالاترین تأثیرگذاری بر سایر معیارها برخوردارند. لذا جهت اتخاذ تصمیم بهینه و کمک به مدیران و سازمان ها در راستای بهبود عملکرد باید به این معیارها توجه ویژه ایی شود.
بررسی وضعیت گرایش به تفکر نقادانه دانشجویان (مطالعه موردی: دانشجویان پردیس فارابی دانشگاه تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف غایی هر نظام تعلیم و تربیت، ایجاد تحول مثبت در انسان و یافتن هویتی مطلوب برای او در زندگی فردی و اجتماعی است . و بدون تردید نظام آموزش عالی، از انتقال آشکار و پنهان هنجارها و نگرش های خاص به فراگیران، فارغ نیست. یکی از اهداف آموزش عالی تربیت دانش آموختگانی است که با استفاده از شیوه های مختلف تفکر، به ویژه تفکر نقادانه به فعالیت علمی بپردازند. لذا پژوهش حاضر در صدد بررسی سطح گرایش به تفکر نقادانه دانشجویان و چگونگی ارتباط متغیر وابسته گرایش به تفکر نقادانه دانشجویان و متغیرهای مستقل رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی، سن، جنسیت بود. دستیابی به این هدف با استفاده از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه ریکتس (2003) میسر شد. پاسخگویان دانشجویان پردیس فارابی دانشگاه تهران بودند. مبنای انتخاب دانشجویان، نمونه گیری تصادفی بود و از این طریق، نمونه ای به حجم 346 نفر از میان جامعه آماری که متشکل از 3550 نفر بود، تحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که دانشجویان جامعه آماری مورد بررسی دارای گرایش به تفکر نقادانه هستند. علاوه بر این، نتایج پژوهش گویای رابطه ی معنادار بین جنسیت، سن و مقطع تحصیلی با گرایش تفکر نقادانه دانشجویان بود. ولی بین متغیر رشته تحصیلی و گرایش به تفکر نقادانه ارتباط معنی داری مشاهده نشد.
طراحی الگوی رفتار کنش گری استراتژیک در سازمان: پژوهشی داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رفتارهای کنش گرانه استراتژیک کارکنان در سازمان، زیربنای بهبود مستمر عملکرد شغلی فردی و سازمانی است، زیرا پویایی شتابان محیطی، نوعی از ظرفیت فزاینده فکری و عملی برای بهبود وضعیت موجود یا خلق وضعیتی جدید را طلب می کند که در رفتارهای کنش گرایانه استراتژیک کارکنان نهفته است. اگرچه پژوهش های متعددی در مورد پیشایندها و پسایندهای رفتار کنش گرایانه مدیران و بعضاً کارکنان انجام شده است؛ ولی تاکنون به الگوی چگونگی ایجاد و بروز چنین رفتارهایی در کارکنان پرداخته نشده است. پژوهش حاضر از نوع بنیادی است و با بهره گیری از نظریه داده بنیاد صورت گرفته است. از نظریه داده بنیاد برای نظریه پردازی در مورد پدیده های سازمانی استفاده می شود. هدف غایی این پژوهش، فهم داده بنیاد الگوی رفتارهای کنش گرایانه استراتژیک کارکنان در سازمان مورد مطالعه بوده است. داده های پژوهش طی 18 مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان دانشگاهی منتخب و سازمان مورد مطالعه احصاء و سپس در فرایند کدگذاری استخراج و مقوله های هم پیوند در قالب شرایط علی، پدیده محوری، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدهای مدل مفهومی معین و طی مرحله کدگذاری انتخابی هر یک از عناصر الگو به منظور خلق نظریه پژوهش تشریح و به تفصیل بیان شد. نتایج این پژوهش می تواند مدیران را در شناخت خط مشی ها، سیستم ها و رویه هایی که به ایجاد و بروز چنین رفتارهایی کمک می کنند یا مانع ظهور و بروز آنها می شوند یاری دهد.
تأثیر عوامل زمینه ای و تفاوت های فردی بر کار عاطفی با تبیین نقش تعدیلگر هوش هیجانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
باوجود تلاش محققان برای درک چرایی و نحوه بروز و مدیریت هیجانات توسط مدیران در محیط کار و به عبارتی بررسی کار عاطفی آن ها با کمک چارچوب های مفهومی متنوع، به نتایج ضدونقیضی به خصوص در مورد اقدام عمیق دست یافته اند. از این رو هدف کلی تحقیق حاضر تبیین کار عاطفی با توجه به نقش عوامل زمینه ای، تفاوت های فردی و هوش هیجانی می باشد. روش تحقیق توصیفی- همبستگی و از نوع معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران مؤسسات آموزش عالی شهر کرمان تشکیل می دهند. با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه برای انجام این پژوهش 203 نفر تعیین شد. نمونه گیری به روش تصادفی طبقه ای انجام شد و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد آلن و همکاران (2014)، مارتین و همکاران (2003)، پتریدس (2009) و یانگ و چانگ (2009) استفاده شد. پایایی و روایی ابزار تحقیق با محاسبه آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و میانگین واریانس تبیین شده ارزیابی و تأیید شد و روایی محتوایی پرسشنامه ها توسط استادان و خبرگان آشنا به موضوع تأیید شد. میزان روایی 85/0 و میزان پایایی 93/0 به دست آمده است. داده ها پس از جمع آوری، با نرم افزار آماری SmartPLS تحلیل شد. نتایج نشان داد عوامل زمینه ای و تفاوت های فردی بر کار هیجانی تأثیر مثبت و معناداری دارند و هوش هیجانی در این ارتباط نقش تعدیل کنندگی دارد.
تاثیر رهبری تحول آفرین بر تحلیل رفتگی شغلی: نقش واسطه ای سرمایه روان شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف مطالعه و بررسی تأثیر رهبری تحول آفرین بر تحلیل رفتگی شغلی از طریق نقش واسطه ای سرمایه روان شناختی در میان معلمان انجام پذیرفته است. این پژوهش کاربردی و از نوع همبستگی است و به طور مشخص مبتنی بر مدل معادلات ساختاری (SEM) اجرا می شود. جامعه آماری پژوهش کلیه معلمان مرد مقطع ابتدایی شهر زاهدان در سال تحصیلی99-98 به تعداد 512 نفر بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد 217 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه های رهبری تحول آفرین باس و آولیو (1997)، سرمایه روان شناختی لوتانز (2007) و مقیاس فرسودگی شغلی مسلش (1981) استفاده شد. جهت تعیین روایی ابزارهای تحقیق از روایی محتوایی و جهت تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که به ترتیب 72/0، 83/0 و 82/0 برآورد گردید. تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار Spss 22 و Lisrel 8/80 صورت گرفت. یافته های تحقیق اثر منفی و معنادار رهبری تحول آفرین و سرمایه روان شناختی بر تحلیل رفتگی شغلی را نشان داد. همچنین تأثیر مثبت و معنادار رهبری تحول آفرین بر سرمایه روان شناختی مشاهده شد. تأثیر واسطه ای سرمایه روان شناختی در رابطه رهبری تحول آفرین با تحلیل رفتگی شغلی معلمان نیز به تأیید رسید.
شناسایی و اولویت بندی راهبردهای استقرار تکنولوژی های دو منظوره در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش با هدف ارایه الگوی خط مشی های استقرار تکنولوژی دومنظوره در ایران صورت گرفته است. بر این مبنا، مساله ی اصلی، شناسایی خط مشی ها و اولویت بندی اجرای خط مشی های مذکور است. در پژوهش حاضر، با روش آمیخته (کیفی-کمّی)، از طریق مطالعات کتابخانه ای، و کاربست روش نمونه گیری نظری، منابع مرتبط شناسایی و سپس با استفاده از روش تحلیل مضمون، ابتدا به 85 مضمون پایه، سپس 58 مضمون سازمان دهنده و در نهایت 21 مضمون فراگیر در قالب خط مشی های استقرار تکنولوژی های دومنظوره منتج گردید. در مرحله دوم، از طریق استفاده از نمونه گیری گلوله برفی، 22 خبره شناسایی گردید و بر مبنای نظرات آنان، با استفاده از روش تحلیل اهمیت عملکرد، خط مشی های شناسایی شده، اولویت بندی شدند. پژوهش نشان می دهد که خط مشی ((چابک سازی ساختار سازمانی و کاهش بوروکراسی اداری بخش نظامی)) در اولویت اول، خط مشی ((سرمایه گذاری و تسهیل انجام معاملات و پرداخت های مالی در حوزه دومنظوره سازی)) در اولویت دوم، خط مشی ((یکپارچه سازی سیستم های پیچیده در بخش نظامی)) در الویت ماقبل آخر و خط مشی ((افزایش سطح داخلی سازی تجهیزات نظامی و کاهش وابستگی به خارج از کشور)) علیرغم دارا بودن بیشترین اهمیت از نظر خبرگان، با توجه به عملکرد مطلوب کشور، در اولویت آخر برای تمرکز و بهبود قرار گرفت. پژوهش حاضر، برای کشورهایی که درصدد استقرار تکنولوژی دو منظوره هستند، می تواند مفید باشد.
طراحی الگوی پایش بهره وری صنایع خودرو(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از این مقاله طراحی الگوی پایش بهره وری صنایع خودرو ایران است در این مقاله درباره شاخص های تأثیرگذار بر بهره وری صنایع خودرو صحبت شده و راهی را ارائه می دهد که بتوان این بهره وری را مدام پایش کرد.در پژوهش حاضر جامعه ی آماری شامل 11 نفر از مدیران و متخصصان فن در دو شرکت سایپا و ایران خودرو می باشند. برای تعیین نمونه ها از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. روش پژوهش آمیخنه بوده و اطلاعات در این پژوهش از طریق پرسش نامه محقق ساخته کسب و جمع آوری شدند. روایی و پایایی پرسشنامه از طریق روایی محتوایی و هولستی مورد تأیید قرار گرفت. داده های پژوهش با استفاده از مدل ساختاری تفسیری تجزیه وتحلیل شدند. با استفاده از دیتای جمع آوری شده و نظرات خبرگان شانزده شاخص برای بیشتر شدن بهره وری تعیین شد. نتیجه مقاله بر روی اخذ گواهینامه های صنعتی و پایش دوره ای آن ها و اهمیت آموزش کارکنان و سیستم تهیه مواد اولیه تأکید دارد.
نقش رهبری حکمت محور بر انگیزه خدمت عمومی کارکنان با میانجیگری متغیرهای مبادله رهبر - پیرو و هویت یابی سازمان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از رویکردهای جدید در حوزه مدیریت و رهبری که اهمیت آن رو به افزایش است و می تواند در برابر پیچیدگی های محیطی سازمان ها به حل مسائل بپردازد، رهبری حکمت محور است. از آنجا که حکمت به عنوان اوج قضاوت عقلانی و اخلاقی، عامل موفقیت در سازمان است، لازمه بکارگیری آن، استفاده از دانش ویژه برای زمینه ای خاص است. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر رهبری حکمت محور بر انگیزه خدمت عمومی کارکنان با نقش میانجی مبادله رهبر - پیرو و هویت یابی سازمانی در دانشگاه زابل است. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر اجرا توصیفی- پیمایشی با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان دانشگاه زابل به تعداد 480 نفر می باشد و نمونه آماری بر اساس جدول کرجسی و مورگان برابر با 214 نفر و به روش تصادفی ساده برآورد گردید. جهت جمع آوری داده های بخش میدانی از پرسشنامه های رهبری حکمت محور برگرفته از مدل رحمانی و همکاران(2018)، انگیزه خدمت عمومی پری(2000)، مبادله رهبر- پیرو لیدن و ماسلین(1998) و هویت یابی سازمانی میلر و همکاران(2000) استفاده گردید که روایی صوری و محتوایی ابزارها توسط صاحبنظران و روایی سازه به روش تحلیل عاملی تاییدی و پایایی ابزارها نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مورد تایید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS 23 و Smart PLS استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که متغیرهای مبادله رهبر – پیرو و هویت یابی سازمانی در رابطه رهبری حکمت محور و انگیزه خدمت عمومی نقش میانجی دارد .
بررسی تأثیر مدیریت منابع انسانی الکترونیکی بر کارآفرینی سازمانی با نقش میانجی پذیرش سیستم های اطلاعاتی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در عصر حاضر، رشد و پایداری سازمان ها منوط به توجه مضاعف به کارآفرینی سازمانی و حرکت از مدیریت منابع انسانی سنتی به مدیریت منابع انسانی الکترونیکی به منظور سازگاری با فضای پویای کسب و کار است. این پژوهش از نظر پارادایم جزء تحقیقات کمی محسوب می شود و بر اساس هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها، جزء پژوهش ای توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل 42600 نفر از مدیران و کارشناسان شاغل در 59 اداره دولتی استان کرمانشاه می باشد. با توجه به جدول مورگان و روش نمونه گیری طبقه ای با اختصاص متناسب برای هر طبقه، 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، سه پرسش نامه استاندارد مدیریت منابع انسانی الکترونیکی، پذیرش سیستم های اطلاعاتی و کارآفرینی سازمانی بود. برای معین کردن روایی پرسشنامه ها از تحلیل عاملی تأیید استفاده گردید و همچنین با استفاده از آلفای کرونباخ پایایی آن ها مورد تأیید قرار گرفت. داده های تحقیق با روش مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار AMOS تحلیل شده اند. نتایج نشان دهنده تأثیر معنادار و مثبت مدیریت منابع انسانی الکترونیکی بر دو متغیر پذیرش سیستم های اطلاعاتی و کارآفرینی سازمانی است. همچنین پذیرش سیستم های اطلاعاتی نقش میانجی در رابطه میان مدیریت منابع انسانی الکترونیکی و کارآفرینی سازمانی ایفا می کند.